Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 35, 28 August 1869 — Page 2

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Kailani Arai
This work is dedicated to:  Kainalu & Kaimalu Arai

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KE KUOKOA, HONOLULU, AUGATE 28, 1869.

English Column.

Tobacco and Religion.

 

"Bugs never bite me" says a mate. Do you know why I ask. "I supposed I am not sweet enough for them.  Well, you are so full of tobacco and whiskey. adds the mate." yes, tobacco and whiskey. No wonder, then, bugs will not bite you.  Why leeches will not bite some people; they are so full of tobacco.  At least, when leeches taste their blood, they immediately fall down dead.  For their blood is full of tobacco-oil, a deadly poison.  One drop of this oil will kill a cat  When a sailor spits tobacco, juice into the cat's eye, how she jumps about the decks! He may laugh; but the poor cat is almost mad with pain.  "But I do not believe tobacco goes into the flesh and  blood."  " You do not! Why, the savages, at one of the Island, could not eat a sailor; he tasted so much of tobacco." "Oh! exclaims the mate, laughing."  But sir, it is true.  A Man-of-War having touched at an Island, the commodore asked, ' if they ate all the crew.' "All but one man, ' said one of the cannibals, " And why did you not eat him?" " He taste too much tobacco sir, could not eat him no how."   " And do you believe that ?" asks the mate, seriously. " Of course I do.  I read it in the Christian World, a first class London paper.  It was, the editor said, ' the only good he ever knew tobacco do.'  It saved the poor sailor from being eaten. "Still," says the mate, "I do not believe tobacco hurts anyone."  But I do.  Why, some honest sinners have told me, they knew tobacco was killing them.  And so it was.  Tobacco has killed thousands of all classes.  It has sent some to the mad house, and more to the grave.  Why have many such pale faces, and sickly looks?  Because they are spitting the blookd out of their veins, and flesh off their bones.  I knew an English Capt., who, of course was addicted to smoking,  But when he visited me, I told him, I did not allow smoking in my house.  Then he drew his chair to the fire, and blew his cloud up the chimney, out my way.  Next he would get on his knees, for he was a good christian, and pray for sinners, not forgetting me.  Still I faithfully lectured him on his bad habit.  Well this pious Capt., had an inward complaint, which the best doctors could not cure. And how do you think he got rid of it?  Just by giving up tobacco.  When he got well, and in three months, was a stone heavier.  I knew another English Capt., who was a slave to tobacco.  Yea, though he was a professing christian, he loved tobacco more than God, I once said to him, will you come in to prayer, Captain?  'No,' said he, ' I am just going to have a smoke'  " I know who that Captain was," said the mate, smiling  " It was our Captain."  " Well he said, he was just going to have a smoke."  And do you really prefer the pipe to prayer, Captain?' I asked, 'Yea,' said he, ' I do for the present ' 'I am sorry for your preference, Captain. Well, it does not speak much in my favor.' Indeed, sir, tobacco is a great enemy to both soul and body."  " Oh no," says the mate, " I cannot believe that. I will give you another instance, I asked a sailor in San Francisco to come to church with me, "No," he, before his comrades; " you played me a diry trick last time." What do you mean?"  "Why, you took me to that front seat."  " Off course, to get yo converted, you know, some sailors have got converted till next voyage.  Did not I tell you so, as we went to church?" " But you may never return from sea ; the ship may be lost, and all hands.  Why then, go to unprepaid to die?"  " I cannot help it," lighting his old pipe, as one does when he is miserable.  " You can help it, by yielding to God.  But you prefer the devil to God; for you intend to serve the devil another voyage.  And what wages does the devil give his faithful servants?  He give them misery in this world, and hell in the next.  If you ever find your self in hell, do not blame God or me, blame yourself."  " I have been miserable ever since I was at the church last." (blowing another cloud of smoke.)  "And no wonder you are miserble.  If you would be happy,  you must go to Chrst instead of pipe."  " The pipe is my only comfor," (with a wretched smile.)  " I think I would die but for the pipe," die of misery.  But, in seeking comfort out of the pipe, he was smoking himself to death, both soul and body.  Thousands of miserable sinners sacrifice themselves, soul and body, to this vile idol Tobacco." J. B. TULLOCH.

FOREIGN NEWS.

By the arrival of te bark Comet Aug. 27th from San Francisco, we have dates to the 11th inst.  The news is not of much importance.  NEW YORK, Aug. 7.  A partial eclipse of the sun was observed by hundreds and thousands of people in this vicinity.  During a portion of the time light clouds passed before the sun, but not to any degree affecting the sublimity of the spectacle.  Professor Harkness reports:  " We have succeded beyond the most s@@guine expectations.  We have one hundred and twentythree photographs of the eclipse, two being of the total.  LONDON, Aug. 8.  The Saturday Review in an article on the approaching international boat race, says if the H@rr@ds can show anything new in rowing, we shall be glad to see it.  If Harvard proves able to relieve the m@not@y of Oxford's successes, we think Oxford herself will be grateful.  The Harvard boat crew was out for practice at P@tney, yesterday, with Lyman and Fay, the reliefs who lately arrived from New York.   PARIS, Aug. 6.  The Emperor and Empress go to Chalons, to-morrow, where they will remain until the 21st instand.  The Empress will consume about three months in a trip through Turkey and Egypt.  WASHINGTON, August 8th.  Advices Cuban advices have been received to the to the 30th of July.  The Spanish troops in the i@s@rre@tionary districts have been reinforced by all the disposable forces on the island preparatory to active operations.  In the Cinco Villas district there has been several minor contests, where, in every instance, the Spaniards have been defeated, with a reported aggregate loss in killed, wounded and prisoners amounting to nearly four hundred.  Cuban reinforcements are sent principally to the district commanded by General Jordan.  The campaign promised to be active, but on account of the setting in of the rainy season both parties have been compelled to suspend operations.

NU HOU KUWAHO.

Ma ke ku ana mai o ke kalepa Amerika War Hawk iloko o na la he 13 mai Kapa@akiko mai, ua loaa mai he mau wahi nu hou elua la ke kaawale, mai na nu hou i ike mua ia iho nei e kakou.  Aia mai maluna o ke kiapa Cometa na nupepa a me na eke leta no keia kulanakauhale.  Ua haalele laua a elua ma ka la hookahi.   Eia wale no na wahi hunahuna mea hou ano nui i loaa ia makou.  He lehulehu wale kekahi mau wahi ma na kapakai o Cuba i lilo i ka poe ponoi iho o Cuba me ka mana nui e kue aku ai i na puali kaua a pau e hele mai ana ma ka aina e kue ia lakou.  Ke haiia mai nei na lohe, he haunaele mawaena o na koa pualu o Sepania; o kekahi poe he lehulehu wale e noho la iwaenakonu o ka aina, ke komo la lakou ma ka aoao o ka poe makemake i Ripubalika o Cuba.  Ke olelo nei na alakai o ka poe o Cuba, i na haawi mai o Amerika Huipuia i ka mana ike aku ia lakou ma ke ano aupuni ku i ka wa, ina ua pau loa na wahi a pau o ka mokupuni o Cuba mawaho aku o na palena o Havana, maloko o na la he kanakolu.  Ke olelo wiwo ole nei lakou, ua pau loa na kanaka o Cuba i ke ano aupuni hou.  Ua hoolaha ae ka nupepa Manawa o Ladana, he palapala mai ke kulanakauhale mai o Madarida, a penei ua palapala la : " o Sepania, aole loa oia e hiki aku i ke kulana ino loa, a he pono e hiki io mai kekahi hooponopono hou, aia wale no ka hiki ole mai a hoomakaukau na hooponopono aupuni no ke kaua huliamahi.  Ua nele loa ka waihona dala o ke aupuni.  Aohe i maopopo ka ohi ana mai o na auhau.  Aia he nene ana o na manao kuee ma na wahi a pau o ka aina.  O Prim a me kona mau hoa, me he mea ia, aohe manawa ia lakou e holo ai imua."  Ua hoihoi aku na kuhina o Potugala i ko lakou mau palapala hookohu, a ua ae ka Moi ia mea.  Malolo o na nupepa o ka la 14 o Augrate i paiia ma kapalakiko, ua loaa iho ia makou na nu hou malalo nei:  Ua lono waleia ae, ua hopu na mana aupuni Sepania ma Cuba i na eke leta Amerika e laweia ana i Havana.  O na kamaaina i hookuuia mamua, ua kauoha hou ia i keia wa e Couna Valmaseda e hoopaa hou.  Ke manao nei ka poe o Cuba, aole e pono ia Amerika Huipuia, ke ae mai i na moku Sepania e komo aku ma kona mau awa, i hoolakoia ai lakou i na mea kaua, a hele mai e kue i na kamaaina o Cuba e makemake nei e kuokoa.  Ua laulaha ne ka mai Korela maluna o na koa o Sepania i hoonohoia maluna o na mala Mahiai o Sepania. Aia he lono mawaena o na kanaka o Cuba, aia kekahi poe ma Sepania, e koi la e hoohuli ia Sepania, e kuai aku ia Cuba ia Amerika Huipuia.  Ke hiki mau nei no na koa kokua o ka poe Cuba ma ko lakou mau wahi e noho la.  E hoihoiia ana ke poo oihana aupuni o na Cuba ma Holquina, no ka mea, ua loko pono ia wahi i na p@p@ a me na lako kaua he nui.  O na ola o ka poe Cuba; ua maikai wale no.  Ua haule iho nae na kaua nui i keia wa.  Ke olelo nei kekahi mea mahalo i ka poe Cuba, aia maluna o ka mokupuni o Cuba, he elua mau puali kaua nui malalo o ko lakou mana.  Hookahi o ia puali ma ka aoao hikina o ka mokupuni me na koa he 20,000 malalo o Generala Gordon.  Hookahi ma ka aoao hikina no, malalo o Generala Queseda me na koa he 20,000.  O ka hapalua o na koa e noho la mawaena konu o ka aina, he poe negero me 18,000 mau Cuba ponoi. Ao ke koena aku he poe Amerika Huipuia a Sepania.  Ke lonoia nei. e hoomoeia i waea moe moana mawaena o Cuba a me Amerika Waena, e ka Ahahui Hoomoe Waea Olelo o Inia a me Panama.   O ke ano nui o keia, i hoohuiia ai o Amerika Hema, Amerika Waena a me Amerika Huipuia me Europa ma ka waea moe moana.  Ua lonoia ae, ua halawai kuka iho nei na Luna alakai o ka poe Carlist ma ka Hema o Farani, a ua hooholo lakou e komo aku ikoo o Sepania, a e noi hou aku i ka lahui @ ae mai no Don Carlos.  E hala @ ka Emepera wahine o Farani, he ekolu malama a ma kana huakai hele makaikai ma Tureke a me Aigupita.  I ka la 7 o Augate nei ko ka Emepera kane a me wahine holo @ aia k@wale aku @.  He mau @ i hopuia mai nei a hoo@ ma Sepania. O kekahi poe o lakou. ua @ me na mea kau@, a aia maloko o ko lakou mau malu kino na olelo kuahaua a ka poe Carlist hoohaunaele. Aia na @ a ka pope, he poe kuapaa na ke kaua.  No ke komo ana mai nei o kekahi poe kahuna pope maloko o ka hoohaunaele pu ana me ka poe Carlist, nolaila, ua hoolaha ae ke Kuhina K@ua Foullar he olelo paa, e kauoha ana i ka Bihopa. e hoolaha ae i mau palapala hoolaha i na kahuna a pau ma keia a ma keia apana, e kauoha aku ana ia lakou, e hoolohe a e malama i ke kanawai. a e hoopau ia lakou mai ko lakou haiolelo ana ma na halepule o lakou, a e hoopau i ka ae ana aku i ka poe mihi mai. Ua hoonaue iho no ke olai ma kekahi mau wahi ma kapakai Komohana o Amerka Hema a hiki loa aku i ke kulanakauhale o Kalio.  Ma ka la 21 o Iulai keia olai ana.  Ua hoonaue iho na olai he nui ma na mokupuni o Nu Kilani ma ka la 5 o Mei; a ua hoomau mai no he eha la mahope iho, aka aohe nae he ola i hoopoinaoia.  O F. O. Laimana keiki a Laimana makua o Hilo, ua holo aku la oia i Ladana, a ua ku aku malaila ma ka lono hope.  E komo ana oia i kokua ma ka heihei waapa o na Kulanui o Okepoda ma Enelani a me Havada o Amerika Huipuia ke haule kekahi o ko lakou poe.  No ke kulanui oia o Hawada. Na ke keiki Hawaii paha auanei ke eo.

HUNAHUNA HUIKAU.

O kela Alihikaua kaulana o Beritania, Haku Napier (Nepia) kona inoa, oia no ka Alihikoa kaulana nana i hoopio i ka Moi o Abisinia i ka wa o kona inaina, ua waiho i kona kulana Alihikaua nui o Bombe ma Hinedu, a ua hookohuia o Haku Augustus Spencer (Kipine) ma kona hakahaka.  Ma ka hoike ana a kekahi nupepa Farani, ua mauaoia e hiki kino ana ka Emepera wahine o Farani i ka wa e weheia ai ke alawai o ka Puali o Sueza, ke hiki aku i ka la 17 o Novemaba.  Ua hoopaneeia na hana o ka weheia ana, no ka makau i ka wela loa o ka malama o Okatoba, hiki ole ke hoomanawanui.  O kekahi wahi a ua ohana alii la e makaikai ai, o ka holo aku i Corsica, kahi hanau o na mamo o ka Napoliona. Ma ka la 15 iho nei paha o Augate nei ka wa e holo ai ilaila.  Ua manao ke aupuni o Helene, e hoopau i ka hoouna ana i kona mau Elele ma na aupuni e, koe wale no ka Elele e noho ana ma Tureke i ke kulanakauhale o Konatinopela.  Ke manao nei ke aupuni, e hoemi iho i ka nui o na lilo, no ka mea, ua ikeia ka nui o na lilo.  O ke kumu pono wale no e hana ai, o ka hoemi i na lilo, alole o ka haawai oi kelakela aku.  KA LA WEHE AI O KE ALAWAI O SUEZA.  E like me ka hele ana o na lono ma o a maanei, ua hookaawaleia ka la 15 o Novemaba i la e weheia ai ke alawai o ka Puali o Sueza; a ma kekahi lono hoi, ua hoopaneeia a ka la 1 o Ianuari 1870, nolaila, ua hoike mai ka Luna nui o ka Hui alawai, oia o Mr. Lange, e like me ka hooholo ana o ka palapala hana, o ka malama aenei o Okatoba, ka wa e pau ai ka hana,  O ka hohonu o ka wai, he 26 kapuai ma ka helu Enelani; o ke akea o luna o ka iliwai, mai ka ekolu haneri iwakalua kumamahiku kapuai ma kekahi mau wahi, a hiki i ka akahi haneri kanaiwa kumamaono kapuai ma kekahi mau wahi. Aka, i mea e kulike ai me ke kauoha, a i mea hoi e kulike ai me ka makemake o ka Moi o Aigupita, nolaila, ua hoopaaia ka la nui e wehe ai na ka la 17 o Novemaba e hiki mai ana.  Ke hai mai nei ka Luna Hana Nui o ua Ahahui la, o na moku a pau, kalepa a moku kaua paha e lawe ana i na ohua ma ke ano makaika no keia la, e ae ia lakou e komo mai maloko o ke alawai me ka uku ole.  He mea pono no hoi noia poe moku, ke holo ae ma ke awa o Olelo mamua ae o ka la16 o ia malama, i makaukau like ai lakou ke komo aku maloko o ke alawai mai kela awa mai a i ka lokowai o Timsano, ma ka la 17, me ka noho iho ma ke kaona o Isamailia ma ka la 18; malaila, e haawai ana Ka Mea Kiekie ka  Moi o Aigapita, i ahaaina nui.  I kekahi la ne, e holo aku ma ka lokowai Awaawa a hiki aku i ke Kai Ula ma ka la 19 o Novemaba.  Ke olelo nei kekahi nupepa o Ladana, ua hooholo iho ka Emepera Napoliona e haawi aku i ka inoa hoohanohano maluna o Mr. Ferdinand de Lesseps i keia inoa ke " Duke o Sueza."  O ka pepehi kanaka, oia kekahi o na hana ino ma ke kulanakauhale hemolele o Roma i oi loa ae mamua o kekahi kulanakauhale e ae.  He mea pono paha  e hoikeia na mea i ikeia ma kekahi la, maloko o ua kulanakauhale la.  Ua loaa aku ke kino o kekahi kanaka i hoaahuia a maikai ua make ma ka moliwai, a ua ikeia ma kona mau aoao, he umikumamahiku moku pahi e kakau ana; ia la no, ua okiia ka pu-a-i o kekahi wahine e kana kane, me ke daimana a moku ; ia la hookahi no, ua powa malu aku ke keikikane i kona makuahine ; a ia la no hoi, ua hauleleia kekahi keikikane @ e kona makuahine ma ke alanui, a ua pau i ka ai ia e na ilio.  Kupanaha keia mau hoailona o ka mainoino maluna o ke kulanakauhele hemolele o Roma, kai a ka mea hemolele e noho nei, oia ka Pope Hookiekie, aia me na @usani koa, alaila ola pono kona noho ana ma keia honua.  Kupanaha ka hana a ka mea hookiekie.  Ma ka la 14 o Iune o keia makahiki, ua haalele iho kekahi mau moku elua, e hele @ aina ma @ o ke alakai ana e Kom@ K@ldeway; O na inoa o keia mau moku a i elua, he mau alii moku naauao wale no laua no i ka hookele moku ana.  O ka moku hope, he ukaii wale no ia no ka moku mua.  O ke kapena o ka moku hope. he kamaaina oia no ke kai ana o Arita ; Ma ka la o ko laua haalele ana iho ia Balina ma Geremauia, ua nui na kanaka i hele ae e ike i ko laua holo ana aku ma ke aia imi aina moana.  E komo ana laua ma Ainaomaomao Hoko o ka hooila. O na kanaka o keia mau moku, he mau kanaka wae no lakou, kupono ke hoomanawanui no ka noho ana  ma kahi ana loa.   E hala ana i keia hele ana a keia mau moku, he akolu makahiki.  A ina e holopono ana lakou ma kela ala moana anu a hiki ma ka moana Pakipika, alaila, o ka manaolana mua o ke Kamedoa, ke ku ma Kapalakiko ma kona huii hoi ana mai i ka home.  Ke hoike nei kekahi nupepa, o ka make ma Finelani i ka makahiki 1868 i hal, ua hiki aku no ia i ke kanalima kumamakolu tausani a oi. O ke kumu o ia make nui, he mai ahulau. O ka nui o na hanau ia wa a ka mai e loko ana, he umi kumamakolu tausai a oi ae.  O kela wai hal@na nui o ka muliwai Ilinoe, i hu ae ai maluna o kona palena mau. a kahe aku ma ka aina, ua uhi iho no  ia i na eka aina haahaa he 800,000.  Ua hiki aku la o W.H. Suwada, Kuhina Nui mua iho nei o Amerika Huipuia, ma ke kulanakauhale o Victoria ; a ua hookipa maikaila aku oia.  Pela noka hele ana a ka poe kaulana o na inoa.  He ewalu o na malama dala Banako o Nu Ioka i hopuia no ka malama pono ole i ke kanawai o ka hana ana o ia ano.  Ua ae mai lakou i ko lakou hewa a ua hoopaiia.  O kekahi poe,ke paaia nei no ka hookolokolo ia aku.  KE OLA O NAPOLIONA I KELA A ME KEIA LA. E pahaohao ana paha ko makou poe heluhelu, ke ike iho i ke ano a me ka noho ana o ka poe i hoaliiia ma ke ano Emepera, oiai e noho ana ka ohana alii ma Fontainebleau.  Penei no ia : e ala ana ka Emepera i ka wa kakahiaka nui wale, ua like no ia me kona ano mau ma na wahi a pau.  Ma ka hora ewalu o ke kakahiaka e hele mua ana oia ma kekahi mau hana pili aupuni, a hoopale pono i kekahi .mea ano nui.  Aia a mahope wale iho o kona hoonoho pua ana me kekahi mau hana ano nui, alaila, hele aku la oia e nana i napua mea kanu.  He mea nui iaia kana mau mea kanu, a nana no e hoomau i ka wai ia mau mea kanu.  O ka Emepera wahine hoi, e ala ana oia i ka hora ehiku me ka hapa.  Ua ikeia wale no nae ka Emepera wahine, i ko lakou wa e noho ana ma kela wahi maluna ae, e noho mau ana oia me Marie Antoinette, kahi ona e poai puniia ai e na wahine kaukau alii mai o kela Moiwahine popilikia.  O ka moe o ua Emepera la, ua kinohinohiia, i kekahi manawa hookahi mamua, ua lilo ia Madame Dubarry; mahope iho, lilo ia Dauphine, a nana i malama a hiki i kona wa i lilo ai i Moiwahine, a ma ia manawa mai, ua hooneeia i Fountainbleau, kahi e waiho paa loa nei.  I ka hora 12, alaila paina ka aina kakahiaka o ka Emepera kane a me ka Emepera wahine, I ka wa o na Emepera ma kolaua Hale Alii Tuilerie, he kamailio oluolu wale no ko laua, me ke kunokunou o na poo, aka ma Fontainebleau, hui pu mai na luna aupuni nui a me ko ke alo alii poe iho, hookahi ka paina pu ana me na alii ma ka aiana kakahiaka.  I ka wa e pau ai ka ai ana, alaila, hele aku la ka Emepera kane ma ka mala pua e nana hou ai, alaila, hoi mai la a ma kona keena nana palapala, heluhelu @uke.  O ka Aha Kuhina e hui ai a halawai ma ka hora akahi i ka wa ma Parisa, aole e halawai iki ana ma Fontainebleau a hiki i ka hora eha.  Ma ka hora ehiku, alaila, hoomakaukauia mai la ka papa aina awakea.  Komo pu mai la ma ia papa aina ka poe o ke alo alii iho a me kekahi poe i k@oia mai Parisa mai.  I ka pau ana o ka paina awakea, alaila, hui hou aku ma na keena o ka Emepera wahine, E hoi koke ana no ka Emepera kane e hiamoe ma ka manawa mawaena o ka hora eiwa me ka hapa a me ka hora umi, aka, o ka Emepera wahine, aole kela e kuke-pai mai ana, aia a hiki i ka hora umikumamakahi, alaila, hoi e moe.  Oia iho la ke ano o ka noho ana o keia mau alii nui o na aupuni  o ka honua nei, aka, e ano e ae ana no paha ko kekahi poe alii nui e ae.  Ua hoopaiia kekahi kauka lapaau Beritania inoa maikai no ka hoole ana, aole e o ia na lima o kana mau keiki.  Aole paha he kanaka i hoopaiia ma Hawaii nei ma keia ano.   Aia maloko o ke aupuni Emepera o Kina, he elima haneri tausani mau halepule, a maloko o ia mau halepule, he ekolu miliona  mau akua kii.  O ka nui o ka waiwai io no ia mau halepule a pau, $1,000,000,000.  Makena no hoi ua akua kii o malama ana a kela poe hoomanamana no ka hoi.  Ke hoomakaukau nei i ahaaina mele nui ma ke kulanakauhale o Kikako, no ka makahiki e hiki mai ana.  Ke manaoia nei, e oi ae ana ka nui o keia ahaaina a me ka maikai o na hana, mamua o ka ahaaina ma Bosetona.  He pioloke nui ma Stettino, Perusia, no kekahi manao hoolala, e kukulu i Ahahui Hooholo mokuahi, mawaena o na awa ma ke Kai Balatica a me Kikako.  Ua hoole na Luna Aupuni haawai palapala hoomaikai o Beritania, aole e ae aku i ka Moi o Aigupita, e moe maluna o ka moe noolu o ke Suletana o Konatinopela i moe ai, i ka wa a ka Moi o Aigupita i hele makaikai aku nei i Enelani.  Ua @e aku ka Papa Misionari o Amerika Huipuia no ko na aina e, i na kanaka ui ehiku e malamaia e keia papa malalo o ka lakou hoounauna.  Hookahi o ua poe ui la, e ae ana e holo i Kina e no ai  i kela lahui pegana.  Pehea hoi na ekalesia e ae o ka honua nei, aole anei he hana maikai keia.  KA LUNA HOOPONOPONO, - - D. H. KULIKA. KA HOPE LUNA HOOPONOPONO, J. KAWAINUI POE HA@ MANAO NO KE KUOKOA. Rev. L. Laiana (Lyons) S.M. Kamakau. Rev. M. Kuaea. Rev. C.B. Anelu.(Andrews.) D.Malo.(Lokoino)

Ka Nupepa Kuokoa.

HONOLULU, AUGATE 28, 1869.

O ka Paulele a me ka Hoaikaika ana.

I kekahi wa i hala, ua kap@li iho la kekahi poe haole ma kapa wai o ka muliwai o Niagara, he mau mile ke kaawale ma ka Akau aku o ka Wailele Kaulana o Niagara, he moku kialua.  O ka moa o ua wahi la i ka piliia ai kela wahi moku o Kipewe (Chipawa.)   O ke kumu o ke kapiliia ana o kela wahi kialua, i wahi moku holo kalepa ma ka moanawai o Erie, e like me ka nui o na moku e ae e holoholo  la maluna o ia moanawai.  I kona paa ana hoolakoia oia i na kia, na kaula, na pea a me na lako e ae a pau e makaukau ai no ka holo ana.  I kekahi la, i kona makaukau ana e holo, ua hikiia he kaula e koloia ai, e kekahi mokuahi a waapa paha, a kaawale aku i waena o ka moanawai, kahi e pa mai ai ka makani, a poho pono na pea alaila holo aku, aka, i ka hoomaka ana nae e kolo, moku mai la ke kaula i hoopaaia ai i ka mea kolo, a kuoili wale ka moku me ka makaukau ole.  Aole nae lana malie, no ka mea ke pale nei ka wai o ka moanawai i kahi e lele aku ai i ka wailele o Niagara.  A no ke kokole loa ana aku o ka moku ma kahi o ka wailele, pioloke loa na luina maluna ona, a lele pu mai hoi na oilio o na kanaka e kuku mai anan ma kapa wai no ka makau o kauoia aku a a lilo i kahi a ka wailele e lumilumi iho ai.  la wa koke no nae, huki lakou i na pae, a na kahi makani koaniani malie i hoopoho i na pea, a palekana aku la lakou mai kaa ana mai i luna o ka mimilo o ka wai lele.  Ua like keia moku me ke kanaka ma ke ao nei.  E lilo ana kakou i ke au o ka hewa, a o ka lele koe ma ka wailele weliweli o ka make mau loa.  Ina ole kakou e huki i ka pea oia hoi ina ole kakou e hooikaika ;  a ina aole e pa mai ka makani, oia hoi ka Mana Uhane o ke Akua ; ua akaka lea e make mau ko kakou mau Uhane.  Ina e olele kakou, na ka Uhane Hemolele kakou e hoola, me ka hili@ai naaupo iaia, e make ana no kakou, e like me na ohua o ua moku la ina ua nana wale lakou i ka makani me ka huki ole ana i na pea a me ka hookele ana i ka moku.  Pela hoi, he makehewa ko kakou hooikaika wale ana, me ka hoomanao ana i ka mana o ke Akua.  Ina aole he makani e pa ana i na pea o ua moku la ina no ua make.  Aka, mai kuhihewa kakou, ua nele kakou i ka Uhane Hemolele ole, ke pa mau nei ka mana o ko ke Akua Uhane ; a ua lawa mau kona ikaika no na hana maikai a pau.  Eia wale no ka mea i hapa, o ko kakou hooikaika ana.  Aole kakou i hooikaika e like me ka poe i maka'u maoli i ka make.  Ke kaua iki nei no kakou, aka, ua hapa ka ikaika; uhane hiamoe kekahi hapa o ko kakou mau manao, aole i makaala maoli.  Nolaila e e na hoa e ola nei, e noonoo kakou i ka nui ko kakou mau hewa, a e hooiaio hoi i ka mana a me ke aloha o Iesu.  A e hoomaopopo hoi aole e hoola ia kakou ina aole kakou e ala a e hooikaika i na la a apu o keia ola ana.

Na palapala mai ki ke kuokoa.

Ua hoouna palapala mai o Maikaaloa o Hilo Hawaii ia makou, nona ke poo : " Hana aloha ole. " Maloko o ia palapala i hai mai ai oia i ka hana aloha ole a kekahi poe kanaka i kekahi haole i loohia i ka ona rama, a malule e ke kino.  No ke ano hilahila ke hoike aku, nolaila, ke hoopokole nei maanei, a ke pa leo aku nei i ka haole i hapalaia e ka ona rama ma Hilo, e hooki i kana hana, o loohia auanei i ka poino i oi ae i ko keia.  Ua loaa mai ma keia keena kekahi palapala, ma a J.M.K. Kamaka mai o Wailuku, Maui, nona ke poo : "Pau ole ka naaupo o kekahi hapa o ka Lahui Hawaii." Ma keia palapala, e hoike mai ana oia i kona ike pono ana i ka hana hoomanamana akua a kekahi kanaka nona ka inoa Maulili. Ke ae nei makou e hoolaha i keia palapala mai ka mua a ka hope, i ike mai ai ka hanauna hou i ka hana uko ole a ka poe i hookanaka makua la, a ke hoi nei i hope, e hoomanamana akua leo ole ai.  E ae aku no makou, e hookomo i ka pane pokole a P.S. Kaelepulu ia Stephen Kapapoko ma ko makou nupepa, a mahope iho e manao na aoao elua, ua lawa ko laua hoopaapaa ana, no ka mea, ua waiwai like na aoao elua, ma ka puka like ana o ka laua mau olelo pane i kekahi a me kekahi.  Mai hookauhihi hou mai i ka olua mau hoopaapaa e hoopiha nupepa wale ai.  Ua poloai mai o P. Samuela Boy o Waiehu, Maui ia makou, no ka maikai o ka malamaia ana o kekahi ahaaina no ka make ana o Mr. Paele, ma Kahakuloa.  Ua manao makou, aole he pono ke hoolaha pau aku i ka palapala holookoa o ko oukou ahaaina no ka mea i make.  Ina paha e ae ia aku keia, alaila, e hiki mai ana ma o a maanei, e hoiki ana no keia mea hookahi, nolaila, ke manao nei ko oukou mau luna maanei, ua lawa a ua ikeia ae la maanei ko oukou ai puaa ana no ka hoomanao ana i ka mea i make.   Ua hiki mai kekahi palapala ma ko makou nei Keena Hana, mai ka mea mai nona ka inoa kapakapa P.K.K. Kauapeepeepuhala o Hamakua, aka, no kona hoike ana mai i kona inoa ponoi ma kekahi apana pepa e ae, nolaila, ke hookomo nei makou i hana palapala holookoa, i ike mai na maka o na Luna Aupuni, nana i hookoku aku i kekahi poe Luna Helu hana molowa ; a e ike ka lehulehu no lakou iho. a e ninau iho, ina he hewa, a ina paha he pono ke hoomau aku i na Luna o la ano.  Ua hoouna hou mai o P. Samuela o Wailuki, Maui ia makou, he palapala e hoike ana i ka lawe ku ae a kekahi kanaka kumakahiki i k a puaa i hanaiia e ka wahine, me ka manao o ole mai i ka mea nana i hanai.  No ko makou manao, aole makou he Lunakanawai nana e koi hou aku i kekahi hapa o ka puaa e hoihoi i ka mea nana i hanai, nolaila, ke hooki nei makou.

NU HOU KULOKO

Oahu

Ua kohoia o J.L. Naili, i  Lunakula no ka Apana o Koolaupoko, ma kahi hoi o R. Molita, i waiho mai. Ua koho aku ka Oihana Kalaiaina ia J.C. Kirkwood o Lahaina, Mokupuni o Maui, i Luna Alanui no ia apana, ma kahi o Kaaiawahia i haalele mai. Ua oluolu ka Moi, i ka hookohu ana aku ia F.H. Hailaki-opio, ke Kakauoleo a ka Loio Kuhina, i Luna Hooiaio Palapala no ka mokupuni o Oahu nei, e like me ka Pauku 1266 o ke Kanawai Kivila.  Ua paa loa i ka hanaia na alahaka o Paalaa, ma Waialua, a na hookuuia aku ka lehulehu e hele maluna o ia mau alahaka, me ka ike he kupono, aole me ka hookapekepeke i o a ia nei.  Ua lohe mai no hoi makou, ua hooponopono ikiia ae kahi papa hele waiho kahelahela o Anahulu, e kino aoao ana.  I keia wa, ua ala mai oia, a ua kulike me kahi papa e moe ana ma keia aoao aku.  Mai hewa hoi i ka paa ana ae la a kupono.  Ua holo aku ka moku kiapa "Maunaloa" e paio aku me na ale o ka moana, ma kana huakai imi aila.  Ua pau paha kona makemake e lawelawe i ka oihana e lawe mai i mau kauwa kuapaa.  Aole no i holo hikiwawe ka hanaia ana o ke alanui Kula, e moe ana mai ke Alanui Nuuanu aku a i ke Alanui Liliha. E halaana no paha he mau la mamao aku mamua o ka holo lea ana.  Ma ka po Poalua iho nei, na holo aku ka Moi maluna o kona waapa, mawaho o keia awa e lawaia ai.  Aole nae makou i lohe mai i ka hoopmaikaiia o kana huakai lawaia, aka, aole no paha e ole ka hoopomaikaiia, ma ka hei ana mai o na ia.  Ua hookohu aku ke Kuhina Kalaiaina ia C.T. Gulick, Kakauolelo Nui hoi o ka Oihana Kalaiaina, i Luna Haawi Palapala Ae Mare, no ka Apana o Honolulu nei, ma kai o H.A. Wilimana, i hookiekieia e ma ka noho'na Lunakanawai.  Ma ka po Poaono aku nei i hala, ua holo aku ka mokuahi Farani, mai ka nuku aku o Mamala, no Tahiti.  Mauka nei no na alii i ke ahiahi, i ka ahaaina a ke kokua Kuhina no ko na Aina E ; a i ka pau ana, o ko na'lii hoi no ia, a hiu i ka heleuma, a hookele aku i ke awa o Tahiti.  HE KANIKELA AMERIKA HOU.   Ua hookohu mai ka Peresidana Kalani o Amerkika Huipuia, ia Mr. T. Adamson jr., i Kanikela Amerika, e noho ma ke alo Alii o Honolulu nei, e pani i ka hakahaka o Z.S. Spalding, ke Kanikela Amerika mua iho nei no keia awa, no kekahi wa pokole i hala.  Ua kaumaha makou i ka hai aku eia ma ke Alanui Kalepa o Honolulu nei, he eha a elima paha mau Halekuai Rama Kukaa e ku nei, a ke kuai aku nei i ka lehulehu ili keokeo.  Aole no paha e hoonelieia kekahi ano ili e iho, ina ua maa i ka ikeia e na maka o keia poe haole kuai rama kuakaa  HE KAO HALI PAAKAI.  Eia ma ka pa o ka Moi ma Apua, Honolulu, ke kapiliia nei he kao hali paakai no ka Moi, oiai ke ku nei kona mau hale hoahu paakai ma ke kaona nei.  Ina e makemake e hoohikiwawe ka hana, halihali pu keia kao, a hooili ma ka moku, a lawe mai paha mai na wahi e mai, a hoahu ma ka hale paakai.  NAHANA MA PUAKAILIMA.  Maluna mai o ka moku poino Lorenzo i ku mai ma Honolulu nei, i lohe mai ai makou, ma ka la 26 o Mei i hala, ua ili a nahanaha loa ka moku Beritania "Mattie Banks" ma Puakailima. I ka wa no i holo aku ai o ka moku e hooopaa i ka hoe, ka wa i poina ai a o ka moku.  Aole i paa e i ka hoe, i ka hikii a paa, nolaila, o ka neenee malie aku la no ia, a kau ana i kapakahakai.  O ka moku a pau, ua lilo i mea poho loa.  Aohe wahi waiwai ano nui i hoopakeleia, koe wale no nae na ola o na kanaka maluna o ka moku, aohe i poino kekahi.  Aia lakou a pau maluna o ka mokupuni wawahi moku Puakailima, a e hoihoiia mai ana i Honolulu nei maluna mai o ke kialua "Kamehameha V."