Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 42, 16 October 1869 — He Kahua pakaulei. [ARTICLE]

He Kahua pakaulei.

| Ke lioike nei na poe I'ope, i ka olelo ; |a lesu ia I\'tero, ma Mataio 16: 18. "O ! oe no o IVtero, a maluiin o keia pohaku,. |e kukulu aua nu i ko'u Eka!esia, nole hoi |e lanakila mai na ipuka o ka po muluna |ona." O ke ano ka, v 'he hoolilo ana ia ■ Petero i kaliua no ka Eknl» sia," a 41 ua : hookomuia keia kahua, me ka mana nui i i hanwiia no Petero a o ka lakou keia e hana nei. Aka nne, mai loko mai o na j poe makua kahiko kaulana lua he kanaha j kumamakahi ; he iwakalua kumamaha o lakou i kue i ka lakou unuhi ana. Ke hiipoi nei nae lukou i keia manaoio me I kn paulele nui loa, oiai nole he wahi hoi- j I ke iki iloko o ka Bail»nla no ko Pelem! s hookiekie ana ae iaia iho, he mea i haa- ! wiia i kekuhi niana, a he men nui malu-i na o kona mau hoa lunaolelo ; n i ole ia,; ua mnnao aku paha lakou, aia iuia keka-| hi inann o keia ano ; aole no hoi he hoike | mnka no kona hanu ana i kekahi mana i j <»i «'ie mamua o ko lukoho a o Pnulo paha. ' j Ua hooliloia ia oe ka inoa hanohano, 1 i no ko Pelero hooliloia i kahua no ka j Ekalcsia. I ka hooholo ana i keia ku- ; i mu nmnao a lakou e koho \\ale nei, ke; i pii ae nei lakou he anuu hou, me ke ku-' ; kala ae i ke ano o keia noho Pope ana, he mea "i hooiliia mai ma ke nno he ka-! 1 i \ nawai iloko o ka Kkalesiu o ke Akua, n | j he mea nui lioi maluna o a pau e pili nna ilnila." U A ina i hoolnoia o Petero | I i kahua no ka Ekaleaia, aole e hiki ke: | manaoia mahope iho o kona make ana, 1 i ua nohaha liilii ua kahua la,auapue- ' I hu liilii hoi na pohaku o kahi Imano i oi a ia nei." Aoao o ka Kanukanaau-; :ao Wehewehe (Wiseman's hcctures). i " Ua ike no mukou, ua h«'okumuia ua | | knhua nei me ka mana nui i haawiia ia ' | Petero, a e mau ana hoi ua mana kauoha : nei iloko o ka Ekalcsia a hiki i ka hope- ! | na o ka manawa." Aoao 5241 o ka Kanakanaauao Wehewehe (W r iseman's Leetures). Auhea la ka moakaka len o kein mea ?: Ke hooia mai nei ua o Kanakanaauao, i ma ka Aoao 241. "O ka mana kauoha : | ia Petero, he mana pio ole ia iloko o ka ekalesia, no 1»a mea, ua ike no kakou ia ! mea mai na makahiki mua loa mai; a o ; na mea a pau i haawiia mai, e mau ana ! no ia no kona mau panihakahaka, he pono kauoha no lakou." A i akaka leaai ; paha keia wehewehe ana, ke olelo hou | nei no, "Ua noii pono aku kn Pope Ke- ! lcmenete, a ua hooponopono hoi i na hi- ; hia o ka Ekale»ia o Korineto." Aohe i niaopopo*iki ko Kelemenele hana ana i > kekahi mea ano like me keia. Ua kakauakunonāe oia he palnpala ma ka inoa o ka Eka!esia o Roma, i ka Ekalesia o Korineio. O keia palapala ka'u i ■ heluhelu ai, aka, aohe i loaa ta'u hoi^ > ke maopopo, ua kakau aku oia i ua palai pala )a ma kona ano he Pope no Roma. • ina ma kona hooponopono ana i na hii hia, ma ke ao aloha ana tio ia, aole ma t ku ano mana kauoha. O kekahi meaa Kanakanaauao i hoike , mai ai, oia o Vitoa, (Victor) ka Pope - umikumamaha, a ka mea hoi i hooliloia i i Pope i ka makahiki 195. Aohe nae he , mole o keia mau hoike ana. i O ka mea kahiko loa o na makua una ; i hoike rnai ai n>a keia kakau ana, oia o i lerenausa, a o»a kaī kakau'i ) ka hopena o ke Kenetuna elua. Eia kai; na olelo ano nui i hoike mni ni, u !le mea II une luhī ka helu ana i ka |*a}xi inoa holo-

okoa o na |H>pe nihakahaka ; ke hm>- i paa nei au ia u iho no ko Roma, oia ka I Eka (€sia nui kaulaoa, a kahiko loa, i ku- j kuluia e na Lunaolelo n-ani, e Petero a me Paulo ; a ma o laua b hoi i i!i mai j | ai kona mookahuna, ka mea i hoikeia i | | na kanaka a pau. a ma o kona mau paI nihakahaka mai, na hihopa, a hiki ia kakou nei. I ktia Ekalesia, mmnuli o ko«o oi kelakela, e huli aku kela keia ; oia hoi, e paulele aku ko na aina a pau." 1 ke kanana pono ana, aohe wahi olelo i a lerenauga o ka ekalesia e ae ke hulij aku mahope o ka Ekalcsia Roma. Ke| ! olelo nei kela, o ka Eka!esia Roma ka ; i 7 ) eka!esia kaiiiko Umi o na ekalesia ; a na } : Petero a me Paulo i kukulu. Aohe hej mea oiaio o kekahi o keia hoike ana. O j ! ka Kknlci»ia ma lerusa!ema kai akaka.oia | kai hookumu mua ia mamua o ko kekuhi mau ekalesia e ae, e like la me ko [udea,' ko Galilaia a me Samaria. E nana ma ; Oihana 9: 31. Aole no hoi he wahi hoi ike maopopo iki, na Petero a me Paulo i : hookumu i ka Ekalesia Roma. i Ua nana iho no makou i ka Kanaka- ! naauao mau mea i hoike mai ai a me na ; wehewehe ana, a hiki ioa aku i ka hopena o ke Keneturia elua, aole loa i loan iki kekahi hopuna olelo e iiooiaio mai ; ana i ka manaoio ana o na poe Kristiano mua loa, he mana nui ko Petero a me ; na pope. Ke <>lelo nei na poe Pope, "Ua hooli- ! loia o Petero i kahua no ka Eka!esia." A no kona manawa wale no hoi ia e ola 1 | nna ; nolaila, ke manaoio nei lakou, ua | lilo no na pope mahope ona i kahua no j ka Ekalesia. | Ke hahaiia pehi, a ina hoi e wniho wa- j leia kekahi manawa mawaena o ka make j | ana o ka Pofie a me ke kohoi&ana o ko-j j na panihakahaka, alaila, e like no me ka j ; loihi o ia inannwn, jiela auanei ka loihi o| j ka nele ana o ka ekaleiia i ke kahua ole. Mahope mai o ka make ana o ka Pope i Fabiana, hookahi mnkahiki a me na mu- ! i I lama keu eha ka waiho ana, mamua o ke | kohoia ana o kona panihakahaka. Ma ka | noonoo aku ! Ua nele ka ekalesia i ke | kahua ole'no ka makahiki a keu ! Ua oi j ae mamua o na makahiki ekolu a me ka ; i hapa ka waiho wale ana mahope ilio o| | ko Makeluau 1., (Mareellus) make ana, a | kohoīa'i kona panihakahaka. A peln nni | mnhope o ia manawa, he |>inepine ka no- | ho hope ola ana no ka makahiki hookahi a elua hoi. Aka, i ko'u manao, he oi aku ku maij kai o ka waiho wale ana o ka Ekalesia ! me ke kahua ole, mamua o ka ioaa ana i o kekahi innn kahua no ua eka!esia la e ; ku ai. A i manao wale kakou ia Bene- | dito IX., he kahua ia no ua eka!esia !a ; he keiki opiopio i kona wa i ko[)oia'i, a mamu!i o ke kipe kona koho- • ia ana. lle kanaka puni ona oia a me : ke kolohe ; a mahope iho o ka liala ann ; o kekahi mau makahiki pokole, ua kipn- ; ku aku na Koma iaia, a iilo ae la o Sii lereseta 111., (SilYester) i Pope ; aka, aole i hala ae ka makahiki, hoi hou mai la oia, (Benedito) a kipaku ia Sileveseta. a I ooki iaia mai ka ekaiesia aku. Mahope mai, ike iho la oia, ua hoowahawahaia ! oia e na kahuna a tne na kanaka, nolaila, kuai lilo aku la oia i kona kulana hano- : hano ia Geregorio VI (Gregor)). I keia wa, ekolu Pope, a ekolu hoi mau kahua o ka ekalesia. Ma ia wa koke i akoakoa ai ka Ahaolelo ma Suteri, a hoopauia na ; pope ekolu. Ano, ke manao nei au, ua like pu ka manao o ka poe heluhelu me ko'u, ma ka noonoo ana i na hope o na poe pope, j aia iwaena o lakou he j*oe pepelii kanaj ka, he poe powa a me ka hookomakama, i he mau kahua kajlei no ka ekalesia. Ao- , le e hiki ia'u ke manaoio, ua kukulu iho • ka Haku lesu i kona Eka!esia maluna o 1 ; ke kehua e like me keia. H Ua konoia nui kakou e na poe pope e ' [ manaoio aku, aia ka iloko o na wa mua ■; loa o ka noho Karistiano ana, aohe mea '! i kue aku i ka mana kiekie o m pope. u Ke olelo mai nei o Kanakanaauao, " O | ka mana kauoha o Petero, he mana oio - "ole ia ilokoo ka Ekalesia, no ka mea, ua - ike no kakou, inai na makahiki mua loa i mai, o na mea a pau i haawiia mai, e ili ' | ana no ia i kona mau hope, he pono kaui oha no lakou." Weliewehe VIU, Aoao »1241. (Lccture VIII. p.241.) > .Ano. e makaikai pono kakou i keia i | hoike ana. no ka meka, ua ike no au, ao -; he hilinai nui o na pope nana i kakau nw i: keia mea. I ka hoike pau ana mai na • i uiakuhiki mua Kki ua hauwīiu ku k

niaiM .\auoha u c ilt aku ai ii'» kona u>au hojn* ; m hkm, n t> hot » Umpono mai \ keia ho»ke me ka hoointo ana. He n«u kumu maopopo m> hoi, a»ahea i haawiia \\\a\ ai keia mtna ? Aka, ke hana nei lakou i ka mea&oie pe!a. Ke oielo nei ho»» "Ua noii pono aku ka Pope Keleinenele, a ua hooponofH>no hoi i na hihia oka Ekaleiia Konneto ;a o Vitoa i ko Epcso; a o Sctepano i ko Aferīka." O keia wale iho lo no na mea hoohalike a (akou e hoike nei no ke Keoeluna mua a tnc ka !ua. O Keremenete kai kakau aku t ks pa- , lapala i ko Korineto, me na oleioao tnni|kai he nuiiloko, ikupot>o t koiakou mau jh»hin: uo hiki m> nae i kekahi kanaka Ipono e ae ke kaknu e like pela. Ano, heaha na mea e pili aua ia Viioa ? ■ Eia, he ano hoomunao mau i na ekalesia : o Asin L uku i kn ahaainao ka Haku ;/(i Ct:oster), ma kekahi la okoa i ko ka Lkale sia o Kouui. Nolaila, ua kakau la aku iakou, me ke kena e hoemauao i ua ila la, ma ka la i hoomanao ni ka Kkalesia o Homa. (Aole i pau.)