Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 43, 23 October 1869 — Page 2

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  S. Aulani Choy
This work is dedicated to:  Nalani V. M. Kealohaonalani Choy

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Oct. 13- Kora T P. M. hoomaka ka halawai hou ana, ma ke koho ana ia J. Komo:Kohucha i lona hoomala a me J. D. Halai i kakauolelo.

Neiia e heluhelu i na olelo hooholo i hooholoia e keia halawai i ka po o ka la 15 o Okatoba, hooholoia.

Kue mai o D. B. Mahoe i na olelo hooholo. no ka mea, aoie i hoopauia ke kanawaie hoopae mai ni i na lima paahana mai na aina e mai. Eia ka pono, e hana kakou ma ke kaulike, eia hei, ka noonooa na i ka pono o ka hoopae ana mai i mau lima paahana.

Noi mai o Mr. Uaua aohe waiwai e hoopaapaa wale, aka e koho aku i Komne a na lakou e noonooi mau olelo hooholo.

            Mahope o na hoopaapaa waie ana, ua noiia mai e heluhelui ka moolelo o ka halawai i hala. hooholota.

Olelo mai o Mr. Boyd, mamua o ka hoapono ana i ka moolelo, e noonoo mua kakou no ka pono o ka hoopae ana mai i mau luna paahana aole no na pake kinikiu.

Noi Mai o Mr. Mahoe e hoopololei o Mr. Boyd i kana kamailio aua.

Hoopololei mai o Mr. Kapena no ke kawailio ana o ke haiawai i hala. ua pono no kela halawai.

Olelo mai o mr. Laiana, he kalawai kookoa keia-E hoohoo i ka olelo hooholo mua.

Olelo mai o J. Nawahi, aole pono e hoohomo i ka hua olelo knikiu a i pahe wale no, hooholona.

No mai o J. Kawaioui, e hoakaka mai ha Looalioonalu i he kumu o keia halawai ana, no ka mea, he halawai okea heia.

No mai o Mr. Kapena, e apono i ka olelo hooholo i kela halawai, a e noonoo hou.

Olelo mai o Mr. Nahoe, he halawai no keia i pali ka halawau mua.

Noi mai o Mr. Kal@ipio, e ninau i ke noi a Mr. laiana e hooholo i ka olelo hooholo mua.

Ninau mau o Hen. D. Kalakaua, he halawai okoa @nei keia, a he halawai pili paba me ko kela i hala.

Ma ke @@@@ anan mai e ninau i ka moolelo o ka haiawai i hala, ua nina uia a ua hoaponoia.

Noi mai o Mr. Laiana e koho ka Lunahoomalu i Kotnite ekolu i lala e noonoo i kumuhana no keia po, hooholoia.

            Koho ka lunahoomalu ia D. B. Mahoe, Kalaaukane a me C. J. Laiana.

Ku mai o Hon. D. Kalakaua, a hoopaapaa wale me ka ano ole, oia hoi kona lohe ole.

Kue ia mai a oleloia no kona kuli ke kumu o kona lohe ole.

            Kue ikaika mai o Ailuane, aole i hoa pono ia ka Lunahoomalu e koho i Komite.

Mahopo o ka ninau ana i ke kakauolelo o ka hale, ua ikeia ko D. Kalakaua a me Aiuene lohe olo.

Ua mahi mai o A@luene a me D. Kalakaua no ka laua mau olelo hoopaapaa a makou i manao nui old aku ai e hoop@@@@ ma ka makou pepa, no ka mea he akani wale no.

            Puka mai ke Komite noonoo kumu hana, oia keia.

Hooholoia. -Ke hoole nei makou is ka lawe ana mai o na pake lima hana, a ke houpono aku nai makou is ka laweia ana mai o ka pow Ma@hiki a me ka poe kupono o ka Polunesia @ei a pau, a ke waiho aku nei makou i ka kanao i ke aupuni e laweia mai nakane, na wahine a me na keiki o ko kakou lahui pono@ i poe lima paahana e hoolehulehu ai i ko kakou poo aina.

Mahope o ka noonoo ana i hoololi a J. Meanauli me na hoopaapaa ano ole a kekahu poe, me he mea la, ma ka nana aku, e ano kaou@i ana i ka halawai a lilo i mea old-ua ku mai o Mr. c. J. Laiana a kainailio e mai He kuleana no ko kakou e kamailio no keiamea me ka noonoo, no ka mea o ke aupuni keia e olelo nei e ku aku i poe paahana, a o ko kakou dole ka mea e ola ai ua aupuni nei. Ma ke ano kanaka kakou e kamailio ai, aole ma keia ano kamalii a kakou e hauwalaau wal nei. Aia ma na kanawai o ka aina kakou e uana ai, a me na halota o kakou.

Ua hooholoia he kanawai e koi aku ai i poe Manihiki. Ua aloha no kakou ia lakou, no ka mea hookahi no ano. Eia @aeua kue au namua iho nei, i ka laweia ana mai o lakou, a no ke aha? No ka laweia ana maimalalo o ka palapalu ae like hookauua. Aoleuu i kue i ko lakou hele ana mai iwaenao kaou me ka lanakila a ma ke ano kaulike. Aka, malalo o keia inoa, "palapala ae like." ua pau na mokupuni @@@@ o keia moana i ka heleia e k@@ i poe paahana he 15000 lakou a keu aku no na haole o Auesterelia. A heaha ka uku o ia poe i palapahu ae like a@? Eono wahi a@lina. hookahi dala me ka hapalua o ka malama. A no ka mea, hou kahi no mole oia hana a me keia a kakou e koope lima hana nei, a me keia kanawaiPau. 1420, o kakaou, nolaiia ko'u kue i ka hoopaahaoia @na o ka poe haalele hana. Oia@ oia oo ke hoo ikaika no ka laweia aua mai o na Pake.

Mahope o ka laina, ku mai o Kale kauha a kamailio mai no hiki ole i na Manihiki ke hookoma@a mai me ka dala oe.

He hoopaapaa wale no mawae@@ o C. J. Laina a me Kale Kauka maanei.

Ku mai o Mr. Kamikana e kamaillo no ke ano o na olelo a na mea mua e olelo ana no ka pono ole o ka lawena ana mai i na paabana ma ke ano palapala ae like, a he loihi aku na manao maikai.

Kamailio mai o J. Kawainui no ka pono ole e hookano hou mai i mau Pake, Lapua. Ma@hiki, a me na latui e ae, no ka mea, no lawa na paahana maluna o ke kakou mau makiho. Aole mahiko e hoole mai aole oia i lawa i na lima hana, a ke hai nei au ua lawa. Aka, ke makau e nei na on a mahiko, o kokoke e pau ka manawa hana o na pake, noluila, ke wikiwiki nei lakou e hookoano mai i mau na lana hou. A@@ me kakou i ke i ka hopena o na pake e noho hana no i ke pau ko lakou manawa hana. e hai@ kakou, mahao hana hou aku no lakoy maluna o na mahiko a noi mai oia e hoop@@ i ka mo@.

Kamailio mai o D. B. Mahoe no ka pono e noi i ka moi ma ka palapala hoopili maha o ika ka Moi i ka @@i o na inoa i kakauia, a mahu mai. He loihi aku nae.

Noi mai o Mr. Keawehawaii, e koho i komite e hana i palapala hoopii i ka Moi e like me ha mea i kamailioia e Mr. Kawainui.

Kamailio mai o D. Malo. aole pono e kakaku palapala hoopii, no ka mea, he kanawai e waiho nei. Aia a hoololiia, a alaila hiki, nolaila na kakou no i koakewa ia kakou a koho i mau Luna makainana i kau i keia kanawai ino.

Mahope o na hoopaapaa wale ana na noiia ka olelo hooholo e hooholo, a ua hoaponoia.

Mahope iho us kaki i Komite e lawe i na olelo hooholo i mua o ka Moi.

Koho ka Hale ia P. Naone, P. K. Keawehawaii, D. B. Mahoe. D. Malo a me J. Kawainui.

            Hoopaneeia ka halawai

FOREIGN NEWS.

Havana, Sept 27. St. Thomas adverse to the 1@st state that three shocks of earthquake had occurred. Seventeen stores where closed, and business was suspended. No lives are known to ve lost. Genera@@@m prevailed.

St. Domingo advices to the Stb. state that Baez had defeated the rebels @@@@@ Agua.

Florence, Sept 27. Mount E@na is in a state of wiolent eruption, and streams of lava are pouring forth crater in a large volume.

Fredereik F. Low. of California, has been appointed Minister Pleniputentiary and Envoy Extraordinary to China.

London. Sept 29. The Times' Paris correspondent inserts that there is but little hope for a compromise between Spain and Cuba. The Spanish Government says in so many words: "Lay down you arms, send a deputation to the Cortes, and if you will be as Canada, we are willing: if you desire independence, we don't say that the matter may no be arranged, but disarm." Spains motto is nothing but compulsion.

Madrio. Sept 29. At the Council of the Ministers today it was agreed to propose to the Cortes the electron of the Duke of Genoa as King of Spain. The press without exception have received it with great enthusiasm.

The letter of the King of Portugal has been received declining to be a candidate for the throne of Spain.

It is reported that formidable bands of REpublicans have concentrated at Cotolonia and the Government has dispatched troops there.

Paris, Sept. 21. Pere Hyacinthe has left his convent and god home to this parents, where he will await the decision of the Council.

Paris, Sept 24. General Henry has been appointed Anibassador to St. Petersburg.

New York, Sept 27. A Richmourt special to the Heral says the excitement over the struggle for the Senatorship in Virginia increases everyday. It is intimated that possibly in Radical REpublican may be chosen to fill one of the places. Alexander Sharp, late Postmaster of Richmond, and a brother-in-law of the Resident, has been brought prominently forward by the Conservatives. Horace Greeley is like wise spoken of to represent the Old Dominion in the higher branch of the National Legislature.

Buffalo, Sept 27. Prince Arthur and the Governor-General of Canada visited Buffalo today and drove about the city. They lunched with ex-President Fillmore.

Havana, Sept 27. A telegram sent on Saturday, relative to the surrender of General Jordan and troops unpin the payment by the Government of certain sums of money, was based upon Spansih official dispatches.

It is reported that the insurgents in the neighborhood of Yoguaramas and Pair are treating with the Spanish authorities relative to surrender. This surrender will be important if true. The rebel bands in the quarter have been nearest to the sugar districts of Colon and Cardenas.

Advices from Porto Rico to September 9th say that the new tariff on merchandise will go into operation on the first of January. The island is perfectly quiet.

HUNARUNA HUIKAU

            I ka makahiki1867, he ekolu haneri a me kumahiku a nui o na pepechi kanaka ma ke aupuni Pope of Faram. Ia makahiki hookahi no hoi, he elua tausani eono e haneri iwa kaua kumamakolu ka nui o na pepehi kanaka ma ke aupuni o Italia, kahi hoi a a ka Pope e noho la, he aliilani a honua. Kupanaha ka nui a mea ka wliweli o ka pepehi kanaka ana, ma ke alo o ka Pople, ka mea a ko ka honua i kapa aku ai, he "Mea Hemolele."

Aia ma ke kualakauhale o Cinitinati, he lehulehu wale na l@daio: a ua beluia. o ka nui o ko laku mau waiwai, nia no ma kahi o umi miliona dala.

Ua manao wale ia, e hiki ae ana ke keiki alii Arthur ma ke kulanakauhale nui o Nuloka i keia mua ae. Ina e hiki io ae, alaiala, loaa paha auanei ka mea ka@nailio a na nupeope o ia kalanakauhale.

Ua olelo kekahi kanaka pili waiwai o Cinitinati, us hiki iaia ke hapai a lawe aku i ehiku mile, i kekahi mea kaumaha i miki aku i ka ahiku haneri paona ke kaumaha.

Maloko o kekahi nupepa o Geremania, i ike iho ai makou i ka hoolaha ia una ma uamupepa la. Penei:

"I ka la Hoomanao o Napoliona

Augate 15.

Mene Mene Tekela Uparaesina."

Aohe waopopo o ke kumu o ka hoolahaie an@ o kela Emepera pela, aka, ua hana heonauluulu wale no peva lakou.

Ua ike iho makoa. ua kono aku na naupepa o Amerika i ke K@ Ka Mea K@@ke. Arthur e hele ae e makaikai i he kulanakauhale o nuleka a me he mea la. e ae ana ke Liu. Ka mea Kiekie. I ikeia kona manao aloha i ekia lahui nui opiopio, e lilo aka ana i makua.

Ua heluhelu iho makou is kekahi wahi hanahuna ma ka nupepa haola, a m@loko o@ila, i ike iho a@ makou. e hapai ana ka poe kuli a me ka poe aa i fea (fair) no iakou, ma ke hulaoakaohaie o Buffalo. E oiaio ana paha, aole paha. Aka, ma nae paha, e hapai io ana, me e paha. ua hoaaiauna ole mai o ke kamailio aoa aku a kamailio mai.

Ua oleloia, he umi makahiki mamua aku o ka 1860. aole no e emi iho malalo o 1. 466 mau oia kanaka, i hoopoinioa in a na lua eli maine o Enelani, no na poino a me na pilikia i loss maluna o ia mau lua.

Heaha la ka neia e hiki ai i ka Moiwahine Isabella o Sepania ke noho i kana ono keena o ka hotelel nui ma Trouville, a uku aku i iwa kalua tausani dala i ka malama hookahima ka auo uku hoolimaluma?

Ke homo nei na palau mabu he 200 a ka Moi waiwai o Aigu pita maluna o kona ama momona ma A@gupita, a ua pau i ka mahila, he elua haneri tausani mau eka aina.

Ua hiki aw ma Dubuque, he ohana Nouwaiki, oia he kane, wahine a he keiki he unikumamaono makahiki. I ko lakou kaupoanala ana, ua hiki aku ka huina o ko lakou kaumaha i ka ewalu haeria kanahikukumamalima. O ke kaumaha o ke keiki, he elua haneri.

Ua manaoia, aia maluna o ka mokuaina o Alabamia, he hookahi tausuami mile kuea, i paa wale no i ka lanahu

Ua haalele iho he iwakalua mau wahine eleele ia Norfold ma Virefenia, na holo aku i ka mouaina o Makesuseta, no ka booma@naa ana ia lakou iho maloko o na hana pili hale. Ina o ka wanawa e noho kuapaa ana, in a la, aole lakou e ike i keia mea a lakou e ao ia aku nei.

Ke hooikaika aui nei o Anaru Ioauekana, e holo i Luna Ahaolelo nui no ka mokuaina o Tenesi.

"Ke hoomaha la o Mere uuku me Iesu, Heaha ka'u e hana ai?' O kela mau lalanielua iho la kai loau @ai i ke kahi makuakane, maloko o ka waea olelo mai kana wahine mai ma ka aina wamao aku he haneri mile ai oi ueka hoihi. Oia hoi keia, e hai mai ana kana wahine, ua hala aku la ka laua milimili mai kona alo aku. O ua kaikamahine uuku la, aole i lawa hookahi makahiki o kona ola ano ma keia honua a haule a ku la " e moe me Iesu" Haole aku la ka milimili mai ko ka makuahine aku malama ana, a noho malihini iho la me ka mehameha; a iaia i huli ae ai mai ka wai hooluu ano e mui o kona aloha i ka uhane uuku i hala o ka waea haalulu i keia mau huaolelo: Ke hoomaha la O mere uuku me Iesu. Heaha ku'u e huna ui? Ua piha ko ka makuahine maau i ka manao hauoli, mai ke ao poloiwa mai o ka lani, e nahenahe mai ana ka leo aloha ia laua @ elua: "E ae aku i kumalii liilii ke hele mai i o'u nei." Heaha ka ka makauakane aloha keiki e olelo ai, no kana kamauuku i laweia aku, ma paba, i ae ia mai na makou e hoopuka, ai@il@, ke puana ae nei makou. "ua kaweia aku ka io o kou mau io a me ka iwi o kou mau iwi." Ua pumaikai oi, ala me kona Hoola.

Manoa Pane ia S. M. Kahoano.

E ka nupepa kuokoa; Aloha pu kaua:-

Aia ma kou kumuanao i puka mai i ka la 25 o Sept. i kaa hope akula, Buke S, Heln 39 o ka mupepa Kuokoa kuu hoomaopopo ana iho no ka ninau au i kahea leo nui aenei imua o ka poe naauao o Hawaii nei. Oia hoi keia: "Ua kupono anei i na kanaka naauao o Hawaii nei e inalama a hoohana i na Kumywaiwai nui me ke kokua ole ia mai e na haole; oiai, eia o Hawaii ua lelepuni ma ka huli waiwaiana?" Haina. "Ae" Ua kupono no i na kanaka naauao o Hawaii nei e malama a hoohana i na Kumuwaiwai nui me ke kokua ole ia mai e na haole. oiai, eia o Hawaii aole i lelepuni ma ka huli waiwai ana. O ka waiwai, aole ia he mea i manao nui ia e na kanaka a pau o Hawaii nei. Eia wale no ka mea manao nui a na kanaka a pau o Hawaii nei nei, o ke ola wale no a me ka oluolu o ka noho na kino ana ma keia honuu, a me ka hooikaika ana no hoi o na kanaka a pau e imi i ke ola mau loa ma o Karisto la. Aole i manao nui na kanaka ma ka waiwai i lohe mai oe e ka hoalaha. Mai manao oe o ko ike ana i na kanaka e kalepa mai nei la e huli ana ia i ka waiwai, aole loa pela, he kuli ana no ia i kumu e nui mai ai ka loaa; oia hoi kahi dala. o ka loaa no ia o ke ola o ka noho ana ma keia ao. mai manao oe o na kanaka e huli nei i ka waiwai a nui oia ke Kumuwaiwai io aole loa pela. He Kumuwaiwaiia i hhahiia e na keiki o Lahinaluna, oia ka waiwai i palaho wale malalo o ka lepo o keia honua, i lohe mai oe e ka hoa. Aka, i ka hoomao popo io ana aku i kou ano, he puniwaiwai oe, a ma ke kokua ia mai e ka haole ke kumu e loaa ai kou Kumuwaiwai, ke manao nui nei oe i na waiwai palaho wale o keia ao e ke hoa. Aloha wale oe e S. M. Kahoano i ko h@o i na waiwai popopo o keia ao, haalele ia mai e oe ka Lahina luna e lawe @@kioi ana i ka waiwai mau o ka wa pau ole. Me ko i ana iho aole ka oe i ike i kekahi keiki i noho ma Lahainaluna a puka pono mai i hik@ ke malama a hoohana i wahi e ulu @ ka waiwai popopo au e lelepau nei.

Ke i hou aku nei au ia oe aohe makemake o ka Lahainaluna i ka waiwai popopo e ke hua. Hookahi mea manao a na iwa o Kaukawei; o ka hoomanawanui ae i ke kuia kehuna o Waikuko a hoo aku e ao i ka iahui naaupo o na aina pe@ana, a me na wahi kihapoi kahu ole o Hawaii nei. oia iho la no ka waiwai noi ioa ma keia honua a pau, a me keia ao ia@ apu ole iluna ae o ka loaa o ka pono oiaio i ka poe e manao ana i ka hui aku me na anela o ka Makua lani kiekie loa. Oia iho la no ke kumukanawai oiaio loa, a oiai no hei ua lilo aku kekahi peo o lakou ike a i naauao oiaio e hana i na hana kupono e loaa ai ka waiwai mau a me ka oiaio loa. A ke i hou nei no oe, aole ka he keiki hookahi o Lahainaluna i biki e lawe mai a hoohanai na mea ikeia eia ma ka Akeakamai, Ao Hoku, Holoholo moku. Anaaina, a pela aku. Ke ninau aku nei au ia oe ma keia. I mea aha ka lawe ana ae o ka Lahainaluna ia mau mea a hoohana iho? I loaa anei ko kumukanawai daimana? Aole loa he makemake o ka poe i ike a naaoao oiaio e lawe ae a hoohana ia mau ike i@@@@. oia mau huke i aoia ia lakou he mau ike hooikaika no ia no ka oiha@ nui a lakou i manao ai (kahunapule,) oia wale no, O koa mau manao a pau e ke hoa, aole i kili pono iki i ka ninau o kau kumumanao. Ke hooi i nei au i kou manao pane ia S. M. K. Me ke aloha i ka Luna Hooponopono a me na keiki ulele hua kepau o ka Hale Pai. Owau no me ka hookamani ole.

J. L. N. Kamakahoa-Opio.

Wailukui Kalaua-Iki. Oct. 5. 1869.

Ka Luna Hooponopono. -- L. H. Kulika.

Ka hope luna hooponopono, J. Kawainui poe haku manao no ke kuokoa.

Rev. L. Laiana (Lyons) S. M. Kamakau.

Rev M. Kuaea. Rev. C. B. Anelu.

D. Maio. (Lokoino.) (Andrews)

Ka nupepa Kuokoa.

Honolulu, Okatoba 23, 1869

Ka hoopae ana mai i na Lima

Hana pake.

Ua lilo keia kumumanao i mea kamailio nui ia ma na pipa alamui, na kauhale, a ma na wahi akea o keia kulanakauhale; a no keia kumu no hoi, ua wehe ae na makaainana Hawaii Ponoi. i mau halawai no lakou iho, i hui ai na makaainana a pau e kuka a hooholo paha e like me ko lakou noonoo maikai.

Ma keia hana ana, na ikeia na manao o na kauaka maoli, ua kuu akea lakou me ka wiwo ole, maloko o na po halawai elua ma Kaumakapili, a i ko makou hoomaopopo aku, ua naauao ka lahui i keia wa. Ke neenee nei lakou e holo loa imua ma ke alanui o ka holomua, e like me ka neeana o ke au o ka manawa.

            Aia iloko o keia mau halawai ana, ua waiwai na pepeiao i ka hoolohe ana i na olelo naauao a ka poe maoli i hele ae e hoike i ko lakou manao, no ka pomaikai o ka lehulehu, aole no ka pomaikai kau kapapkahi o ka poe waiwai wale no, e like me ka makemake o ka hapa uuku mailuilu o ka lahui nei a o ka poe paha no ko na aina e mai, i hele mai e imi waiwai maluna o ko kakou mau kualono, mau hoouluia mai nei i na mea kanu.

O ke kumu o ke kue nui o na kanaka i hai i ko lakou mau manao, oia no ka hoahewa ana i ka hoopae ana mai i nalima hana pake o Kima i hoonaauao ole ia, a i hupo loa hoi e like ke ano me ka pegana, ma ko kaou nei aupuni i hoomaauao , malalo o ka palapala hoopaa a ae-like hoi manawa o ka Papa hopae Lima Hana o ke aupuni Hawaii a me na pake i ike ole i keia mea, he palapala ae like. Penei ke ano: Ina holo aku kekahi Agena o keia aupuni a ma Kina, a ohi i na pake o ka papa haahaa loa, a kamailio a me ke koi pu aku ia lakou e holo mai e hana ma Hawaii nei. No ka hiki ole i kela pow pake ke holo mai, oiai, he naaupo lakou a he hemahema no hoi i na mea e hiki mai ai, nolaila, ua olelo ke aupuni ma o ka Papa la, a i ole o ka Agena paha o ka Papa, e hana palapala hoopaa mawaena o ka Papa a me na pake lima hana no ka manawa, he mau makahiki elima paha. Ae mai la na pake a kakau i ko lakou mau inoa malalo iho o na palapala hoopaa akamai a ka poe puni pake, a laweia mai la ma Hawaii nei, malalo o ka malama ana a ka Papa, a malalo hoi o ko kakou mau dala ponoi.

I ko lakou hiki ana ma Hawaii nei, aia lakou he mau malihini ma ka aina e, a oiai hoi, aia lakou malalo o ka malama ana a kela Papa, aole no i hiki ia lakou ke hele aku e imi hana no lakou ma ke ano kanaka kuokoa a lanakilu. Heaha koua oleloia i kela wa? He pio oia na ka palapala hoopaa. Pae mai la lakou maanei, kahea ae la, ua Papa la i na haku mahiko a ia ka poe makemake pake, e hoolimalima i kela poe pake no na makahiki elima paha ma ka uku haahaa loa. O ka hulu aa ia o ka poe puni pake. Pehea aku la i lilo ai. Eia. no: ua mana ka Papa ma luna o na pake malalo o ka palapala hoopaaima Kina, a no ia mana, kuaia aku la ka palapala hoopaa mua o ka pake me ka Papa ma Kina, a lilo aku la ka pake malalo o ka haku hana hou, no ka manawa i oleloia maloko o ka palapala hoopaa me ka ae ole ia na ka pake e koho mai i kona haku, alaila, na ka haku hana e hoihoi mai i na lilo a pau o ka pake i lawe ia mai ai, a waiho ae la no ka waihona o ke aaupuni. Alaila, Nawai la e hoihoi mai i ua mau dala la i ka l@ku mahiko, ana i uku aku ai i kela mau dala i ke aupuni no ua pake la i loaa mai ai iaia? Eia no, na kahi pake i@@une loa i houhaahaaia kahi uku maluna he eha dala.

            Ina he kanalima dala ka uku eemoku o ka pake a me na lilo e ae paha o kona laweia ana mai i Hawaii nei, alaila, mailoko ae o ke kahe awai ana o kona hou a me ka inea ino o kona kino, e hana ai oia a kaa ua mau dala uku mua la. oia hoi. na lilo o kona hiki ana i Hawaii nei. Ma kela uku mua, e hana wale ana ka pake me ka uku ole no na malana olihi he iwakalua kumamaha. Aia a komo ka pake ilokoo ka iwakaluakumamalima malama, alaila, akahi no a loaa mai kahi uku mailu@lu.

Aole na ka phe i hoolimalima ka moku e holo ma@ ai, aole no hoi na lakou e noho na haku o lakou e makemake ai, aole no hoi lakou e iko i kela mau dala mua, mai ka luma ae no o ka haku a i ke aupuni, e@a nae, na hoopaaia ka pake no kela mau dala i uku mua ia ai, a nana e hana. O ka iohi kana i ike, a o ka hua aole.

Ma keia, e ike maoli iho no ka poe noonoo a pau, ua loa@ hou mai i ke aupuni Hawaii ke dala, mamuli o ka kalepa ana. A Hawaii i hana ai mai ka wa mai o kona mau kupuna naaupo a i keia au wale no. I ka wa paha auanei e ike mai ai ke aupuni naauao o ka honua nei, nana i hoomalamalama i keia lahui, heaha la auanei kana e olelo ai no ke keiki. E olelo ana paha ia, ua a-e ke keiki maluna o ka lapa manu ole, he lala maloo kahi ana e kau la, hai no haule. Aole anei keia o ka alanui e luki aku ai i ka hookauwa kuapaa? Oi no. No ka mea, ua noho kauwa kela pake malalo ou i loko o kela mau makahiki elima. Aole oia e ae ia e hana ma kahi oi ae o ka uku. aole hoi me ka haku ana i makemake ai, no ka mea, na ka Papa no i kuai aku i hona palapla hoopaa me ka haole ana'i makemake ai. Auhea ka lanakila o kela pake? Ua hehiia e ke aupuni Hawaii ilalo. Eia hou he mimau, Ina e make ka pake i ka wa e hana ana iloko o kela mau makahiki, ua make oia heaha? Ua make oia he kauwa kuapaa.

Ka poe keakea i ka Halawai a na Makaainana

Ua mi@@@@ makou i ka hoike aku i mua o ka lehulehu mai Hawaii a Kauai, i ko makou ike ana i kekahi mau hana keakea, a ano hoolauwili me ka manao e "kao@i pu" i ka halawai makaainana ma Kaumakapili i ka po Poalua iho nei o keia pule. E have ana me na leo nui, e hoololoiahili ai, e ake ana e hoopau wale i ka halawai, me ka lohe ole ia o na ma nao o ka poe aloha aina i hele ae e hoika i ko lakou mau manao. O na poe la i manao pela, oia no kekahi mau lima lawelawe o ke Aupuni.

Aole makou e hoahewa i ko lakou komo ana ae maloko o kela halawai ma ke ano kamaain a Hawaii, e wehewehe mai hoi i ko lakou mau manao no ke kumu manao e noonoo ia ana, aka, o ko lakou manao hoohaunaele, oia ka makou e hoowahawaha nei. Aole no hoi o makou wale, aka, o ka lehulehu no a pau i ike aku i ka lakou mau mea paani e holoholo ke ana i o ianei.

Ina ua makemake ole no na luna aupuni i ka hoohalawai ana a na makaainana, alaila, ua pa umi aku ka pono e hookaawale aku ia lakou ma ko lakou wahi e lohe ole mai ai, aka, o keia hele kino ana mai na kela ano, na akaka, e imi ana lakou e hoopau wale.

Na Palapala mai i ke Kuokoa.

Ua kakau mai ia makou kekahi makamaka puni kakau o Makawao, @ona ka ino, K. N, K. Kahenui. Maloko o ia palapala i ike iho ai makou i kona hai pili kino ana mai i ka hana a kekahi wahi makai malaila. Ua makemake no makou e hoike i ka hana hilahila oie a kekahi kanaka a ke aupuni i hookohu aku ai i lima paahana, eia nae ka hi kanalua iki. No ka maopopo ole o keia kamaka ia makou. Ina nae e puka aku ana, alila, ua maopopo ka iona o keia mea kakau ia makou

Eia in a makou Keena Oihana kekahi palapala, mai ka peni kakau mai a kekahi kanaka i kapa iho iaia o J. Kanakao kahialii, nona ke poo e kau ana maluna iho, "Hana ku i ka hoopunipuni." Ua hala loa aku ka na hoike ana i na mea i ike ia ma kahi alii. Aoha makou hopohopo no ka hoopuka ana aku ia palapala, no ka mea, ua maopopo no ia makou ka mea nana i kakou, a maluna no on a ka hewa o kana hana, in a he hewa.

O kau palapala e S. H. Koia, o kawananakoa, Nuuanu, nona ke poo, "He laauhoolano na mea kanu," ua loaa mai no ia makou. E hoopukaia ana no kau palapala makolo o ka kakou neupepa, ma ka manawa koke e loaa ana ia makou i na e kaawale ma keia la.

Ua hoouoa mai o D. W. Kalaumahele, o Maunaiula, Honomaka@a. Kohala. he palapala a maioko olaila i heluhelu iho ai akou; a o ke ano nui, "He Nane Hai" O ko makou manao ka hookomo i na mea a pau e ku ana i na nu hou na mea hoonaauao a me na mea ano kupono a pau. Ke manao nei makou, ena e hoolahaia keia Nane Hai, alaila, e loaa mai ana na palapala he nui. o kue ana kekahi i ka kekahi, a pela uku. A no ko makou inauao no hoi, aohe i loaa i ka mea haku nane hai ka waiwai io, noialia, ke nonoi nei makou i ka mea nana keia oane hai, e imi oia a lona, alaila hoouna pu mai.

Ua loaa mai ia makou he Palpala Hoike Aloha a ka F@kalesia o Lahaina. I ke kahu Ekalesia o Lahain, ma o ke Komite la. no ka make ana o ke keiki ponoi a ke Kahu Ekalesia. Ma keia ia no hoi. ua hoolaha ao makou ma kekahi wahi o ko kakou pepa, no ka make ana o ke keiki i aloha nui e na makua. Malaila e ikeia ai ka moolelo o ke keiki i haalele mai ai i keia ola ana. Ua kupono no keia mau olelo hooholo, no kekahi kanaka nui kaulana i ike ia e ka lahui mai o a e. Ke mahalo nei no makou i ka ekalesia, I ko lakou homom pu ana aku @loko o he kanikau me na mahua ha@puie i hoonele ia i ke kama ole. Peia no hoi makou e o nei.

Eia ma ko makou papakaukau kakou, he palapala pane no na olelo i hoopuka@ maloko o Ke Au Okoa, mai ka peni mai a D. B. Mahoe Esq. E heopuka no makou i kau olelo pane ma kekahi mamawa kaawaie.

Ua palapala mai o L. K. Kanoe, o Puna, Hawaii ia makou, malalo o ke poo nona ke kukulu manao ana, "Ua hoopauia k@ ma@ mua ana." Ua heluhelu iho no makou ma ka aoao mua, aole nae i pau lea. E heiuneiu hou aku ana no makou a pau, a ma e paka aku ana, alaila, ua hooponoia, a ma aoie, oia iho lano.

Ua loaa mai kau palapala e K. Kamaainalaila, o Wailuku, Maui. e kamailio hou ana no na hana hoopunipuni a maaiea an hoomanamana a Maulili w. I hoolaha mu a ia ma keia nupepa. Ke lapaau la ua Maulili la ia Kalupe, no Waikapu. No ko makou manao, he hoopiha pepa wale no ka hoopuka aku, nolaila. ke niun@ nei makou, auhea ka na kaiko o kela wahi.e nana pono ae, in a he palapala hookohu kahuna kona. Ina aole, alaila. o ka mea ai i ho no hoi paha ia, no ka mea, ua kue i ke Kanawai. Mai makou no kona ano hoomanamana Hawaii, a he make kana. Aoha raia ka pepehi a me ka hoola ma ka pula anaana. E hopu no! ma ua kue io oia i ke Kumukanawai a me na Kanawai o keia aupuni.

"Hana uko ole a kekahi hoahanau." oia ke poo o ke kukulu manao ana a kekahi kanaka o Makawao, nona ka inoa, J. P. Lamahuli, no ka pakela hao o kekahi hoahanau malaila ma na mea lua. Ke manao nei makou, aohe ma ke akea e ao ia ai kela hoahanau, aka, ma kahi no a ka ekalesia e kamaiho pu ai. Ke waiho nei makou i kau pepa kakou, me ka manao, in a he hoahanau oe, alaila, e lilo oe i hoa ao aku i kou hoalauna.

He wahi mamala palapala kai ioaa mai ia makou, mai Makawao mai, ma ka mea i ka pa iho iaia o J. P. Kamaaina. Maloko o ia wahi episetole. i ike iho ai makou, ua haawi ae kekahi wahi keiki papa o ua uka ui ano la i ahaaina. I ka manawa nae i ahaaina ai, ua ikeia kekahi poe, ua maluie e na kino i ka wai hoomalule kino. Ua haohao makou i ka lohe pinapine ana mai, he on a rama ma ua kuaaina o kakou. Ma kahi, aole i ae ia ka inu, he nui uae ka on a. Ke ninau nei makou i na makai, ala mahea ko lakou makaala? Me he mea la ua komo pu paha na makai ma ia ano.

He mau palapala e ae kekahi e waiho mai nei, aka, no ka manawa ole e nana ai ia lakou a pau, nolaila, ke nonoi nei nae makou i ka poe mea palapala, e hoomanawanui iki iho no oukou, a e uaio no hoi e hoopuka ia aku ana pomaikai, a in a no hui e hahaiia aku ana  e like me ka inea mau, he mau no ia o ka puka ka paha o ka inoa.

Nu Hou Kuloko

Oahu

Ua ike iho makou, ke hoomakaia nei ka hana i ka hale hele o ka Oihana Kina ahi o Honolulu nei, mawaena o ka hale o ka lelu 2 a me ka hale o ka poe alapii a me kilou.

Maluna o ka mokuahi Idaho i holo aku ai kekahi Loio kamaaina o keia kulanakauhale, oia o Hanale Kamikana. I holo aku nei kela Keonimana a hoi mai no.

Ua lohe mai makou, ua hoohalaia ka makapehu ia o na kanaka o Manoa, Kamoiliili a me Waikiki-kai ma ka hopuhopu ana i na ia gula a lawe ae ai iho. Ina pela, ua loaa no ka oukou inai maikai o ka poi uouo.

He mea kupanaha ke ike ana, i ka la Sabati i hala, ua hai ia iloko o na Ekalesia ekolu o keia kunanakauhale, no na mea e pili ana i na pake e manaoia nei e hookomo mai, no ka homoina o kekahi poe, no ka mea he hoalauna iakou.

Mahope iho o ka hora umi o ke kakahiaka Poalua iho nei, ua haalele iho ke kuna Kate Lee i ka uapo o Ainahou, a ua holo aku oia i Hilo. Maluna on a i holo aku ai o Kapena J. Worth o ka ua Kanilehua a me Re. H. Binamu.