Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 45, 6 November 1869 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Paina  e malamai‘i kakou?

 

A@i@ an@@ ma‘@na @@ ana ko kakou Mo, a‘o@ha @ kakou? A@@ a@@ e maema @@@@@@ ko kakou A@@@@l@ e me na ahi ia ka? A e @@@ e @@@ @@@ i  ena i na  mahanainana ka aia a o maina a na kakou ma? Ke @@@@@unauna @@ @@ kakou ma Hawan a Nuhae. O na la o Kamehameha ka Nu‘u ua Kala aku Koko o ka pelekania a me ka pawehawehu. Ke ana o waie ae nou na kanaka o hawai‘i nou e ike me he aka ka o ko ao ma ka amu o ka mauna. O ko kakou ikaika ke @n@ nei. O ko kakou mau kauo-ka. ke kaululu nei maluna o na moku e holo nei in a k amoana. ao‘e hou hou mai. Ke anwana nei ko kakou mau kanaka ui ma na aina maomao aku. a o ko kakou mau wahine ui, ke he‘e nei i ko lakou hoopaiia. Ke komo mai nei na haole a ke hookipa nei i na wahi o ko kakou pae kanaka. O na ioi kalo a ue na aina nahakalo maloo. ke hoohioia @@@ i mau kuou ko,a he kauuaia nei kakou e ike nena hipi kaulua e kauo ana i ka mea kaumahu. E nana ae kakou ma na aoao o ko kakou mau mauna. E nana ae oukou e na kanaka kahiko o loko o ka oukou mau awawi. La okou hoi e ka poe i @ mana@@ ia liholiho . Buki. Hoapili a me na ka mua o kekauloohi. e o @@ mai paha oukou. "Pehea la ke kapeoana o ka la mai ia mauawa mai?' Aolel an ake ho‘o nei imua ke a‘a o ke ahapaha? Aole anei ke ko@@@e mai nei e pau ko kakou mau ia;  aia wale ana @@@ e pau ko kakou mau ia; aia wa@@ au a haa ia kakou k amakama ia. a i ole ia. ana a iona ia kakou Ka malama ana a ka makua . ainle pono.

Ua piha ko kakou mau kanaka ui i ka kaika  ame ka lokowawe i ka aapo. O ko kakou lahui. he oluolu a he poe makemake @ kena. ua e loaa and kekahi lima e malama ai i ko kakou aku no ka hana ana. Pehea la e haa ai ke kau aia, a owai ka mea m@@?

E helekakou e hana i hapalua k ka la, i keha a me keia la,a@ kele a  me keia la, e hui pu mai ka luhi. O k akakou au ko kakou aahu a me ka kakou mau auhau, e pona e hookaawaleia, a i oie @@, e noho pololi ana kakou a olohelohe kapa oie hou, a i ole la, e loaa.

            E hele lakou e hana  i hapalua ko ka la.a i kele a me keia la, e hui pu mai ka luhi. O ka kakou ai, ko kakou aahu a me ho kalau mau auhau. e pono e hookaawale is, a i oi@ @@ alaula e noho pololi ana kakou a olohelohe hapa oie hou, a i ole ia. e loaa hapa aoa paha ma keia uhu. "Heaha ae ia mea a kakou e hana ai? E lalau aku kakou i kekahi mau lula e ae o na hana hoopomaikai i oi ae mamua o ka hooka aua iho maluna o ko kakou mau a-i i ke kua kaulua i ipi. ma e loaa ana ia kakou ka mala maia mai o ka kakou mau haua.

            Ua hiki no ia kakou ke haua i ko kakou mau ili ponoi iho, aka, ke hoouna mai nei na haole i ka lakou mau ili me ke kumukuai emi loa. Ua hiki no ia kakou ke humuhumu i ko kakou mau kamaa a me na hu@i, i na noho lio, na kaulawaha a me na mea pili i ka ili, aka, o na haole, ke hoemi nei ilali ia kakou. Ua hiki no ia kakou ke kapili i ko kakou mau  hale ponoi. a hana i na puka komo a me na puka aniani. Ua hiki no ia kakou ke pai i ko kakou mau buke ponoi. Ua hiki no ia kakou ke kapili i na pahu kopua a me na  ani pahu molakeke. Ua hiki no ia kakou e hana i mau kaki nila a me na pakeke wai. Ua hiki no ia kakou ke kapili i ko kakou mau kapuai lio me ka hoa a me na puka. Ua hiki no ia kakou ke hana i ke kaa lio lawe ukana a me na kaa lio holo lealea. Ua hiki no ia kakou ke hana i ko kakou mau lole  ponoi a me na aahu. Ua hiki no ke hanau ua lole huluhulu a me na lole e ae. Ua hiki no ia kakou ke hana i na hana e ae e lawa ai ka hana e hoopomaikai aku ai i ke lausani kanaka ui a wahine ui, ka poe hoi e hana nei ano,aole no ka mea e ae, aka, no ke ola wale no o keia noh ana, aole no ka hoano e ae mai ka noho ana pelapela a i ka noho ana maemae.

Pehea kakou e malamaia ai, i paa ai ia kakou ka lahui, na loaa o ka hana ma keia mau hana ano like ole?

            Ke uku aku nei kakou ia waho, i kela a me keia makahiki, ua oi aku mamua o Ekoku Haneri Tausani Daln no na mea a pau, he hiki wale no ke hanaia maanei. He Ekolu Haneri Tausani Dala i ka makahiki. He akolu haneri dala i ka makahiki, pakahi no akahi tausani kanaka ui a me na wahine ui o Hawaii nei, e hoounaia nei mawaho aku o na aina e. Ina maanei kahi i loaa ai keia mau dala, a hoolaloia maanei mawaena iho o kakou, alaia, aohe e liuliu ka manawa i koe, a ike aku i ka wa maikai loa. alaila, aole e moe wale ana kanaka aluna o na moema, a i ole ia, e puuluulu wale ma na hale kuai omole, aka, e lohe koke kakou i ka halulu a ka mikina, ke koele o ka hamare a me ka nu o ka pahiolo. Aole hoi i mea hooulu manienie ma na ala a me na awawa, aka. i ike kakou i na alanui maikai i hanaia a me na hale laau e lehulehu mai ana.I ole ai e ilihune a houoia, aka, i ike kakou i ka waiwai a me ke ola. E ala e na makaainana o na Kamehameka! E kupaa no oukou iho!! E nana i ko oukou pono!!!

Ina kakou e noi aka i ko kakou Moi, e kokua mai ia kakou, e maliu mai no ia.

            E hoouna oukou e na Makaainana i na kanaka kupono i ka Ahaolelo, a maluna o lakou e hilinai ai no ko kakou malamaia mai. E hoouna aku kakou i na kanaka e huki ole ai ke kuaiia me ka mai momona a me ka rama. E hoouna aku i na kanaka e ku ana iluna a nonoi aku no ko kakou ma lamaia. I na kanaka, aole hele e hakaka me na Kuahina a me na Alii, aole hoi i na kanaka haiolelo kue i ke Aupuni, aka, i mau kanaka oluolu a kupaaa e hooikaika ana maluna o ka mea hookahi; hu malamaia.E ma‘ama mai a @@@@ @@@@ @@@ @@@ @@ ana a maua ua, ma @@ ano @@@@. E ma‘amaia ka@@ ma ka kakou hooikaika ana e @@@ maa i @@@@@@. E maiama ia kakou @@ @@@ @@@@ ka kakou mau hanah mau.

            E mua ke ma ke ao ou. O na aupuni o ma lakou a pau. ke maiama mau nei lakou i na makou mua.

O ka maiama a kakou e makemake nei. oia ke kau ana i na auhau dute me kanaka napananeri maluna o na mea a pau i hana ia maanei. a e hoemi i ae aute o na mea i hiki o e ke hana ia maanei

E ae aku i na ui a me na mea lii a pau i hana ia maanei. e komo wale mai iloko nei. a o na lako papa a pau i kahiia. e kauia ke duke i 20 hapahaneri; a o na mea a pau i hanaia no loko mai o ka laau, a i hana hapua paha. he pono e ukuia i 50 hapahaneri. E ae aku i na kao a me na kila e komo wale mai iloko nei; a o na mea a pau i hanaia e uku 20 hapahaneri. koe nae na mea e hiki ke hanaia maanei. e lua ke kapuai lio,oo, ami puka, kui  kakia kapuai ke. kaulahao hipi a me na kua hopi kao a peia aku. a pela aku, e auhauia i 50 hapahaneri. E ae aku i na mikina ulania leke a pau. koe nae ka mikina lole huluhulu a me na mea i hana okoaia a i hana hapaia, e uku i 50 hapahaneri ke dute.

            O keia iho ka ka malama a kakou e makemake nei. Ua hiki keia ke hiki keia ke hinaia me ka  hoemi ole iho i ka loaa aupuni. a he mea ia e hookomo hou mai ai i ke ola iloko o ko kakou lahui e make nei. E koho oukou e na kanaka Hawaii i ka oukou mea e koho ai! E koho anei oukou ma ka lilo i kauwa kuapaa a ma ka lilo paha i kanaka kuokoa? Ke waiho nei me kakou ka eueu ae e ala a hana, a o ka iho paha ilalo a make. Ma na hana okahola, aohe he lahui e ae o ka makau ole, oluolu a hoomanawanui e like me na kanaka Hawaii. Ma ke kaua hope ma Amerika Huipuia, ua hele aku ko kakou mau keiki i ke kaua. he poohiwi a he poohiwi, i like ka ikaika me ko kakou mau makamaka keokeo o ka Akau, ma na hoouka kaua hahana o ia mau kahua kaua. Ua pau loa anei ko kakou mau kanaka ponoi i na aina e aku? He mau kanaka wiwo ole anei a koa kekahi i waihoia iho i Hawaii nei? Ina he poe kekahi o ia ano, alaila, e hele mai lakou imua i ka hana. E hele mai me ka maluhia a ku me ka manao piha i ka hana i loaa ai ke ola. Helipahu.

 

NU HOU KULOKO Oahu.

Ua ku mai i ke kakahiaka o nehinei, Nov. 5. ka moku kalepa lolani, iloko o na la he 152 mai Bosetona mai.

O ka nui o na moku okohola i ku mai ma Honolulu nei, ua umi a oi ne. O lakou a pau, ua hoopomaikai wale ia no.

Ua hiki mai kekahi lono ma ke kulanakauhale nei. ua kaawe kekahi wahine iaia iho mauka o Kahhi. Ke hai aku nei makou. aohe he oiaio o ia lono.

Ua ike aku makou, ua pakui hou iho o Kakela me Kuke, i ke kapili hou iho, maluna o ko laua hale kuai lole ma alanui Moi, i hale hou, a kiekie ae. nunui no hoi ka hale o ka imi ana i ka waiwai.

Eia ka moku Kilona ke ku makaukau nei no ka hooili i ka aila maluna on a. Ua laki ko kakou mau moku okohola, a in a e hooilina ana maluna o keia moku, alaila, e hoi aku no ia me kana ukana nui, he aila hoomalamalama.

Ua lohe mai makou, ma kahi i ili mua au ka moku okohola Have Hawaii i kela makahiki, ma Point Franklin, Lio kai, i ili ai ke okohola Aeko, kapena McKenzie. Ua piha ua moku la i ka aila, nona na pahu he umikumamaha haneri, aka, ma kona ili ana ua pau na pomaikai a pau i ke poho.

            I keia wa o ke kikina, ua ike iho makou, ua wel ia ae, he elua mau hale kuai liilii hou ma keia kulanakauhale. Hookahi no Walakahausi, a hokahi ma kahi hale kuai lole iho nei o Mose Ulunahele ma mua. Maula paha o hahai ia no laua e na pomaikai paumeume.

            E loli hou ae ana.- Ua lohe mai makou mahope iho o ke komo ana aku o kakou iloko o kei amakahihi 1570 ae e hiki mai ana. e hoololiia ae ana paha ka noho ana agena o ka poe Olelo e, a i ka Amerika ponoi. Ke kali nei makou . i ka hookoioia ana o ia hoololi. Na Keiki O Ke aKai - Ua ike iho makou i ka hoi ana mai o na keiki o ke kai mai ko lakou hiakai pepehi kohola ma na kai anu o Arita a me Aukahi. O ka hapa nui loa o na moku okohola, ua hoopomaikai wale ia no, ma ka nui o na hohola i ku mai nei, ua loaa ia laou na haawina olioli o na on a a me na agena o ia mau moku. Ma keia hoi aila anu mai hoi, ua hoopomaikai pu ia mai na luina Hawaii i kepaia aku maluna;o ia mau moku i mau lima lawelawe.

I ka põe e komoana i ka Ahaolelo, oi loa aku ka pono, e noonoo oukou i ka bila kanawai no na lio e hoopaaia nei ma na paaupunu. Ina e laweia aku nalio i ka pa aupuni, alaila, ninau mua mai ka luna paaupunu no ka lohe o ka mea lio mammua o ka hoopaa ana aku a me ka ole. Ina e hoole aku, aole i lohe mua ka mea lio, alaila, o kauoha mai i ke kanaka hopu holoholona o hele ii ka mea lio mua e hai aku ai a i hoopaa ana i ka pa aupuni ma ka hopu ana o na paniolo, a hoopaa wale i ka pa aupuni, ua kupono ole kela hana.

            KE KUOKOA HONOLULU.

            @@@@ @@@@@@ @@@@@@@ HawaIi-Ma ka @@@@@@@@ @@@@ ke kaiena e@@@@ @@@@@ ke aha  Paha @@@@ ua ike @@@@@@@@@ I ka holo ana aku  @@@@ o ka uakoa @@@ makemake o Ka aina makana. A@@@paa o Keh@@@ Kehia. mauma oua. Kapahaha a me na wahi eae eIna ai mea ka oluolu o kona ola kio oia ka Ber. E. Bors. Ke hana nei ko makou manao . e hahina kana huakai e ka pomaikai. a e hoopoinaikana oia. e na ea oluolu o konaaina makua.

 PAE HANA PAAHAO.-  Ua lohe mai makou. ua waihona nei ka hoohana ana i na paahao malalo o ka pa hana paakai o Moanalua. malalo o ka hana a ka Moi, a ua waihoia ka hana na kekahi poe hapa iho . Ua hoopau pu ia ae hoi kekahi poe kumakakahi. No ka hapa paha o ka hana ke kumu o keia hoopau ana i na mahana.

            Ua hoopau iho na haole kamaaina o Honolulu nei i ka lakou mau hoohalawai ana, no ka noonoo nui ana i ke kii ana i na lima paahana mawaho aku o keia aupuni. Ua puka na manao o kela a me keia, a ua laha. O ka lakou mau olelo hooholo, ua hooholo loa ia.

            Ua ike iho makou i keia mau po keaka iho nei. he lehulehu wale o na ano kanaka e kalewa hele ana mawaho o ke kahua keaka. i maopopo oie ia makou ko lakou kuleana ma ia wahi. O ka hauili a me ka haha poeleele ka papai o Honolulu, oia ka makou koho wale aku.

BALETIZOIA MALUNA O KA MOKU- Ma ke ahiahi poakolu iho nei. maluna o ke kiapa Eathen Allen, ua bapetizoria ke keikikane a J. Cummings opio o Waimanalo, e Rev. H. H. Pareka, mamuli o ke kauoha a me ka makemake o ka makua hanai o ke keikikane ke Kapena Kano, o kela kiapa. Mahope o ka bapetizoria ana he ahaaina kekahi. O ka makamua paha keia o na keiki Hawaii i bapetizoria iluna o ka moku.

Ko 'BENETE PONOI"- O ko makou makamaka nupepa, nona kela inoa mluna ae. i paiia a hoolaharia ma keia kulanakauhale o Honolulu nei, i hooponoponoia e C. C. Bennet, ka haole kuai buke ma Alanui Papu, a i puka no kekahi mau pale elima paha aole oia i puka mai, ma ka poalua o keia pule, kona la mau e kaahele mai ai i na ipuka hale Ke manao nei makou he poino nui keia.

NA UALA KAHIKI O PUUWAAWAA HAWAII- Ua waiho mai o Mr. Geoti Kaukuna, ma ko makou papakaukau , i kekahi uala kahiki hookahi i kanuia a hoouluia ma Puuwaawaa, Kona Akau, Hawaii. Ma ko makau nana iho mawaho o ka ili, ua ku i ka maikai a me ka mahaloia. Nolaila, ke paipai nei makou i na kanaka malaila, e hoomau i ka lakou    hana maikai. O kanui o na pahu uala i laweia mai nei.  o keia hooulu mua ana, he kanakolu, a o ke kumukuai, he akolu dala, no ka pahu hookahi. Pokeokeo no. ua pau loa aenei ua mau pahu uala la. O ka lohe no ko oukou a hoomau aku.

            PILI WAIWAI MA LAIE.- I ka poakahi iho nei, la 1 o novemapa. ua akoakoa ae na kanaka elu ahaneri a oi ae pah ama Laie-maloo, mau punaluu a kahuku, o ka pili dala ke kumu oi aakoakoa ana, mamuli o ka huki ana o na lio elua me na kanaka e kau ana maluna, I lio no Haula me ka $10 ke kumu e pili ai. i lio no laie $10 ma ia aoao mai, a he nui na pili ana mawaho mai o na lio me na kanaka e huki ana, u aeo mai ko Lai epoe i ko Hauula.Malaila pu no hoi me ka L. K. apana  a me na makai kahi i hoopau ai ia hana uko ole, 'a'ole nae he wahi mea a hoolohe ia mai.

            KAHUNA HooUNAUNA.-Ua komo mai iloko o ko makou keena hana nei kekahi mau olelo a makou e kau pale e aku ai i ka poe puni wale i na hana hoopiopio. Peinei no ia: O ua Kahaku nei, ua noho oia he kamaaina ma Waikane, he kanaka Loopiopio anaana ua Kahaku nei, a nolaila ua kau ka weli. I kekahi po koke iho nei no,

            ua noho iho ke "akua" maluna o kekahi Kaikamahine mai, a ua kamailio o ua Kahaku nei, oia ke kanaka nana i hoouna aku i ke akua hoounauna iaia (ka mea mai), a  nolaila kona loohia i kela mai. No keia olelo ponoi mai a ka mea mai pela, nolaila, ua heleia e huli kahi o ke akua o ua kanaka nei, a ua eliia kona paia hale, aka, aole nae he loaa iki ke akua hoounauna o ua kanaka, la. No keia manao wale ana o na kanaka, e make io ana ka nui o na kanaka ia Kahaku, nolaila, ua kipakuia mai oia, a eia ma Honolulu nei, Ma keia ke ike nei kakou aia ka he make ka kekahi e pule umi aku ni ia kakou kanaka. Ke olelo aku nei makou i ka poe makau i ka poe kahuna hoopiopio, mai makau wale oukou ia lakou, aka, e makau aku i ke Akua hookahi, ka mea iaia ka pepehi a me ka hoola, aole na ke kanaka e like me ko kakou ano.Poe kue i ka maluhia o ka Moi no ko lakou hele ana mai i k apo me ke ano kue i ke kanawai ma ka eli ana i ka hale, a me ka huli ana i kahi e loaa ai ke Akua: Kailaa, w.. Kameaaloha k.. Kahinu, w., Puuweuweu, k.. Kahiewa. k.. Pahee. k.. Kailipoui, w.. Mahoe. k. Eia ka mea o kekahi mau wahine ua nohoia e ke akua: o Kiilani a me Kealoha. Ka inoa o na akua, o Moenahele a me Pua. O keia mau akua na mea nana i kuhikuhi i kahi loaa ai ke akua maloko o ka hale o Kahaku. Lapuwale wale oukou, e keia poe maluna ae. k ahele ana e huli i ka mea io ole e hoolohe wale ana i na kuhi kuhi a ka makani.

LU NOVEMAPA I@@@

Maui.

            E hoomana ana ke KulaN@@@ L@hainaluna, ma ka ia 21 o keia mana. A e hui hou ana ma k ai a22 o Dec. He hookahi mahina ka @@@@ o ka wa hoomaikai.

Paionia Mila- I keia Poakahi iho nei ka hoomak aana o keia wili i kana hihi maalo o ka hooponopono ana a Campelli a me Turtorn na on a o ia wili u ahooponopono hou ia iho nei ni hale a me kona enegini a me na mea a pau o loko. he ano hou loa i ka nana aku.

            Wili ko hou- Ua hiki mai nei na lako hale o ka wili ko hou o Lahaina nei ke hooponoponooia nei ke kahua kahi e kukulu iau kona mau pono a pau o ka nuala kue o na hale Nani ka hauoli. a me ka olioli nui o na keiki mahi-ko o ka malu o k aUlu o Lele E ala e ko Lahaina a e Hooikaika, no ka mea, o ka lima o ka mea hana mau, pili no iaia ka lako

Ko Lahaina Mau mea Hou- I ka la Sabati iho nei la 31 o Okatoba, ua lulu dala ke kula Sabati o Wainee mahalo o k ahooponopono ana a D. Kahaulelio ke Kahu o ke kula Sabati O ka ni i na dala i lulu ia he 21.25 he mea makana na ke Kula Sabati i mea e kukuluia ai i Pohaku Hoomanao, no kekahi lala o ke kuka Sabati i haule i kamake oia o Janes Hanuweia Moku.

 ''

            PAU NA HALE EKOPLU I KE AHI"

            Eia kekahi nu hou mai Uapaa mai, no Rev. S. Kauwealoha. peinei kona palapala ana mai ia Rev.L. Kamaka.

Ma ka la 4 o mei ma ka hora 9 kakahiaka, i boomaka mai ai ka wela ana o na hale I ka wa e wela ana o na hale aia ai me na kanaka ma Arequ ilaila kahi i ku ai ka moku o Kiaaina, a e makaukau ana kakou e holo aku mai kahi e. Ike aku la makou maluna o ka moku i ka wela ana o na hale, pau ko'u manao e holo a o ka hoi aku no ia i uka e nana i kela mea a i ke ahi. Aia no nae ka'u wahine me na kaikamahine ma ka hale, a na lakou i kinai i ke ahi me ka wai, aole nae i pio, lanakila lpa ae ke ahi maluna o na hale ekolu Ua hoopakele no nae kuu wahine a me na kaikamahine i kekahi mau waiwai a o ka nui ua pau i ke ahi  Peinei ke kumu o keia ahi i hiki mai ai. O kekahi kaikamahine uuku, he haumana ia no ke kula, ua loaa ia ia ke ahi lepo pele ma ko maua rumi moe, a lawe oia a ma ke kua o ka hale o ua haumana,, (ka hale moe) malaila oia i koe ai. A o ka hale o na haumaua ua hookui ia mai ma ke kala o ko maua hale, a hui pu na hale elua; a o ka hale o na aumana, ua hanaia meka lau niu a hala loa ilalo o ka lepo, a nolaila i pili koke ai ke ahi.

            I ka wa e wela ana ka aoao owaho aia kau wahine me na haumana malalo o ua hale la. A ike lakou u ke ahi, wikiwiki lakoue kinai me ka wai aole nae i pio; nolaila lawe lakou i kekahi mau ukana. o ua pahu waiwai o ke kula,  mai Hilo mai, ua pakele mai no, a he uuku na mea i lilo aku. Aka, o ko maua waiwai, o na mea kahiko a me na mea o Rev.T. Boguea i lawe mai ai, ua lilo aku i ke ahi. O na ano Buke a pau, ua nalo. O na mea kamapuaa apau  ua nalo kau. Oia mau mea ka;u i minaina loa, o na buke me na mea kamana. Aole e hiki iau ke hoike a pau loa i na mea liilii. Ekolu hale i pau i ke ai; a i ka pau ana o na hale,ua hoi makou maloko o ka hale waapa; a maloko o ke ana pohaku kekahi poe; a hala na hahina elua paa hou na hale ekolu a he mau hale maikai iki no.

            Ua kokua mai kekahi haole Beretane ia makou, oia o Mr. E. Morris, ma na wai wai. na laau, na kui. na papa; a maluna o kona moku i lawe mai i keia mau waiwai e kokua i ka poe ilihune. Nona, a me kona ohana ko makou aloha nui; a na ke Akua e ike mai i kana hana maikai. Ua oluolu no ko maua manao ma keia hana a ke Akua, nana i haawi mai a nana i lawe aku; e hoonani mau loa ia kona inoa hoano. E hoomanawanui no maua ma kana hana a pau keia poe pegana o Margaesas.

S. Kauwealoha.

            Pane ia Kanawai

            Aia ma ka nupepa Kuokoa, Pauku S. Helu 40 o ka la 2 o Okatoba A. D. 1569. malaila kuu ike ana i ka oiaio ole o na olelo a Kanawai. Peinei ua mau olelo la "Aole no e hiki i ka wahine i mare ia, oiai ke kane e ola ana ke hoolilo aku i kekahi waiwai paa, ke kakau pu oie ia ka moa o ke kane mare iloko o ia palapala ma ko laua ae like ana a kakau inoa pu."

            I ko'u manao maoli ana a me ke kanawai e waiho nei ma ka Psibitheta iloo o keia keena, ua kuhihewa loa ka mea i hoakakaia e kanawai. Aole i oleloia, he hiki ole i ka wahine ke kuai aku i kona waiwai paa9aina he oie loa no. Eia ka mea i oleloia ma ka pauku 1256 o ke kanawai Kivila, (Code Cill) aoao 232. Ma ke kanawai. Na ke kane e malama i kana wahine ma na mea a  pau e pono ai, e like me kona malama ana iaia-iho, no ka mare ana. a no keia hana i kauia maluna on a, o ke kane ka on a o ka waiwai lewa a pau a kaua wahine. Aole i oleloia ma u aPauku la i haiia maluna aenei, he on a hoi ke kane no ka walwai paa o ka wahine mare. Nau wale iho no ia e Kanawai, aole pela ka manaoio o ke Kanawai Kivila Pauku 1256, aoao 232.

Aia ma ka hope loa o ka Pauku 1256, aeia 232. u papa ka ia. Aee loa no e kuaiia ka waiwai paa a ke kane. in a paina i kana aakino mahope o ka mape aku Nelaila aole loa he wahi mana iki o ke kane mare e hiki ai ke kakau inoa pu ma ka palapaia hoonio waiwai paa a ka wahine aole no hoi he kuleana ma ke kanawai. Ke ae aku nei au me ka. eiaio ioa he hik ioa i ke kane ke kuai aku i ka waiwai lewa ma ke kakau pu ana o kaua a elua ike kane me ka wahine. i Eia kekahi in a Kanawai ka inoa  e ku nei ma ke kuokoa me he ano kanaka la alaila, ke i aku nei au o Kanawai Kauila. Ina e pane hou mai o ua o Kanawai alaila. ua makaukau no au e hakoko hou aku. Me ka mahalo

            R. P. K. Waiakea.

            Kanikau no James Hanuwela Moku, i haku ia e na haumna o ke kula

            Kuokoa Keikikane O Lahaina.

 

            Kanikau la he aloha.

            Nou hoi la e Hanuwela.

            Ko makou hoa luhi.

            O ka hale imi naauao.

            Aloha ko leo i ka pane mai.

            Kakou i ke kula.

            Ua kani e ka Bele

            Ewiki kakou! Auwe! He aloha- He aloha ne

            He aloha o Hanuwela.

            He aloha no Wainee. Mala hahe o ke Akua. O ka Papa himeni hoi

            Aia oe ilaila. He mau hoa luhi

            Auwe!

 

Mare

            oee i i ma Honokohau Maui  mania e rev.w.

            kaho kau

 

Hanau

 o hanau i Hoanani na Wahapaa ma oahu.

Na laau Lapaau

a DR. Jayne.

Laau kunu

Laau hoopau naio me na koe

Laau Hoopaa III.

Laau Hoomaemae Koko

Laau Hamo

 

 Hale Mu Hale Kuai Mea ai. He olu olu loa ke Kuai ana o na mea ai

Raiki ma waimea, kaua'i mai,

Palaoa maikai loa

Kamano ia ula na Keamakawa mai

Pipi uahi no Kaleponi mai

KOPA keokeo, Kopa ulaula AILA HONUA