Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 46, 13 November 1869 — Untitled [ARTICLE]

UAPOU, > Me» 19, 1S0!K \ Klv K. H Kv* k\: Kuu t!ukaniaka aloha: Aloha oe ke Kaknuolelo o ka i*apa Ha* w i;. Kuaoei'.o. He mea pono ia'u e hai aku ia oe i keka» hi «»»iiu mta i halawai me a\i i keia la, mali"jK iho o ku hoj ana aku o /itU« Aa. Knma hoa mai kekahi poe iua na halawai ■ V uiv»n i koa mau la ; ka poe uoloko inai o k* hoomat»tt K*toiika, eia iako« b« lOakeu, e iioomau aoa i ka heie i na haUwai a p«u. () 'o!» lakou i na haua ktila pallapala i na la ; a ma i hoomau Ukou ma UeU bau»> he u;ea su e ulioii ai.

K'3'l ■•: j r.:r-: 1 i - ='■ Ma * vS •*» - k iii • i-: ii»i3 3 ra ! Hihii .i .i Ī.<:i •'• *v>' ;n'/*ii '• ' ho ; f rr»3i V i r;u k» a f ;a-' .•; .0 ī».vi i . e 'n.-:: r.-. ar»\i .1 me «e k*nu E .-.rK>k3pj <-r;i ; k-s 1 rama 3 me ka hma -a?.i r..'i ; e pu sr,t 5 ke k.5k?»J r -' r 3n\ a knk.*«ī «niu oieio e ae. Ktpa u.«i; u iaua me ke ki0 ka /noku ma ko naua hiīe. me *a m«nao maaee: kahi noho o oa'iu o oa kihi* i waj ke hde mai e rr;e 12. a s k< na 1 b;ki ana mai, lohe oia u:i pu na':a o L ij<-u ma kekahi kaliāwai. .\ia Hakic»u 5 akoa«oa ;si na'lii no ka nhaaina pu*a, no!«īi:». neioi mai ia oia ia'u e moe ma ko'u a e nana i ka hoike an.i 0 nt h: jmar,a kāiknmahine. no k) mea, wahi ana, ua ;one 0:1 ma 0 Mr. C. k«j k..ia;'.a, t:.'M r;o hana 0 ke;a kuia. I ka hon •*> o ke uh;,ihi 0 kA ia •> o M'M, oielo em ;i k<- kn t;-!i a*j e ;k'- » ka :»;.♦? o ni k.i ; k:tmah.?.e." L.a hf« ie n:uk'r.} i'.ok»'> 0 ko iiknu '.;ukn, a k 1 mj» Ui ii i !»iumi'.,» f .ii :j, !u' t ! .ma iu.ii i 1 me ke kraaiv:i, a j :u ;i. i.iinetit nn ka;kama. . h;r»e i k«-k ;ht ian 1 j au im hinioni 1 ki ho«\ei ia. H< 'k*- j''t!:ipa{a m l/'.'iinni ma:<-ko <» j»a e. ,jk.> -j-«a a !!;•• l a me ke Kaut.!i,i Ho-i H i\v.?.n a r.;\; 1 Kne* Un: ; aia no ma kaf»i :■: .1 e h;:awj aku a: tn-iiai;a r»a h-:tutt»ajja 0 i; uii at, a puu ta. Hoike 1 na kapa o 1 ik"U. > ka humuhun.u ana 1 :n krt;i kon, r; 1 k'ip.i aahu, ki 111:1"m.ie 0 na kip:» m- ka f'i»ein«ie 0 n:i w:th: moe. a ptu ji, iawe ia mai kekahi mau kaikamihme, n hu.' m 1 k i uku o na poo, a<»'e i h'ia ; n no ki pn ( i.;•»•!»• o. tk,\o j pi;j ni mo i : hoike 1 k \ hana 1.1. La it;t; m:ti ke kujH'na • moku i r,e Kulena <>::t o ka nniMwa nui) la'u. Ma ka wlek» Tahiti ko tn;tua f«le!o ana. l .i . mnhain ioi keia ki:iain:> 1 ka himeni tne ka ike palipal.i, me tia k;t|>a a mo i»o ; iko'.i \v thi e m<«j a», me ka uku oi«' o na poo, a t:. * * k;t no.hu i;;aikai ana o na keiki tne olui, a koe nae ka iiaie no ka nuku. l'an-- aku nu ma 0 ka maheie oh. 10. *. La m \naomai ka ('apa Hawaii lv.i;.iit,'.!o o [ionuiuiu, ().t--hu, e kukuiu i kuia no na kaikamahme 0 ka : f'ae Aina o .\uuhiva. 1 Lio at iakou 1 mau niakuakine no k»_-ut iai'.ui ; a 1 k» makahiki i hnla ae net. ua iiooiii mai k'ia poe ma Hawaii i tnau waiw;u e malama ai i na kaikamahine ke ioaa na haumana he 1~ ; a ua īke iakou ua loaa na iiauaiana ewaiu. A manao mai la ka poe ma ilawaii e kukulu i wahi hale no ko kuia kaikumainne ma Hakanahi tto ka haneri dah, nolaila, e hoomnnawanui anu hikou maioko 0 keia wahi haie t keia wa, a mahope aku e loaa ka haie. i'ane mai la ke kiaama iu"tt, " Ka, e hookaawale aku oe j ka haie o na haumnna, a e kaawaie mai ko oiua haie, mnnuiii e pau i ke ahi na hale o oukou." Hooinio au i knni oielo. A mahope iho 0 keia mau kamailio nmi. ninau mai ia ke kiaaina Fnr.ini. K '• .\" keaha ko oukou ao ana 1 na haumana o keia mau aina ma ka ]ro Fatuiva me i!tvaoa, aoie ma ka leo 0 .\uuhiva ka moku nui a me kahi e noho ni na kianina ? 2. A 110 keaha ko oukou pai ana i na buke ina ka leo Fatuiva me Hivaoa ?' Pane. aku au iaia. 1. "No ka mea, no ! Fatuiva ke'lii i lawe mai ia makou ma keia 1 pae aine, a noho mua na kumu ma Oomoa, 0 na leo om moku ka i ioaa mua i na kumu ; j a ua maa nn kumu i ko iaiia oielo. -. No Hivaon na'iii i kahea mai i mau kumu e heie ae niai Fatuiva a i Hivaoa ; a ua loaa ka t leo oia moku e iike me ko Fatuivi, a no ka hemahema 0 na kumu i ka huke ao o!e. no. iaiia i pai iu'i kekahi mau buke ma ka ieo o Fatuiwi me Hivaoa, aoie ma ka ieo Nuuhiva. A eia no hoi kekahi, aole he kumu a : makou i noho 111.1 Xuuittva e ioaa n» ka ieo i\uuhiva." Oieio «nai ia keia I.l'u. " l'ouo no ko oukou manao ana peia, ua mah'lo au 1 ko oukou hana pe!a, nkn. eia ka'u, e pai ta na huke ma ka leo \uu;nva i h»ki ai m ma« kou ke nana i na huke o ko oukou aoao.'' l'ane aku au, " mahojH» aku paha e hann ai pc!t\." l'a ninau mu no hoi kela kiaaina, " Ina e ao ia keia mau haumana wahine a hala kektthi mnu makahiki, a }>au ko iakou noho aua maanei. I hea ka lakou mau kane maikui e u«are ai ? A heaha hoi ka iakou mau hana ke puka aku mawaho .'" l'ane' aku au. " Ua maiamaia kekahi kula keikikane nia nva Puamau, Hivaoiv. maiaio i»10 0 ka malama ana a Kev. J. Kekela ; oia na' kaue i manao m no keia mau knikamahme. Kui no hoi, ua iawa ko mnua manao. t na ua kupono ka wa e puka ai, e puki no maianei ; aku ; n o ka hana e haua ai. mahope aku, oia ka hele ma kela kahawai keia kahawai o keia mau moku e ao kula ai, a e hai aku i . ka oielo a iesu i ko lakou lahiukanaka. Oia , ka makemake o na haipuie uia Hawaii 110 : keia tnau kula, 1 loaa iehuiehu aj na kumu e ao i kanaka 0 Maluiia, no ka mea. ua »ke iea makou, ua nui loa ka pouii 0 kota apana ainu o ko aupuni Faraui ; u e makeaiake aua inokou tm kumu e ikK'iiui ae 1 ka inalamaloma iwaena 0 na paeie." Akahi no a pau ka. po\\eh»\vebi o keia nvau mea iaia. A [ mahaio mai ke kiaama i keia niau hoopono- . peno ana. 1 mai ia Ois, " e ku uo makou a nana like i na ooao pule, 1 kn poe Katohka a me ka poe Pen)se:utie T aoie e kue i kekahi hoomana, akn. ina kue kekahi i kekahi, na makou ka hooponopono anā." W'ela na hale o makou i ke ahi ma Ha- , kauahi. Kkoiu haie 1 |uu 1 ke ahi, ua ike 0 • Kcv. J. F. k» uiau hale o nnakou, ka hale 1 papa nukai tuc ka haie 0 na haumana nuk \varna. o ka h.«!c ohua mauk«, a ma ka hai ie o na haumana ka weia mua ana. I ka wa e wela ana na halle i ke ahi, aia k : au ine elua ohua o*u maluua o ka moku o : ke kiaaina ina Aneou ; ekolu hapaha miie kaawale mawaeuv No ke koi ana mai

>. : : ii <; »- r- >; r>-5 *<\ l \ p ;n; . >zs b ■•■..? ■ «. i ♦. : i n : tr, i' !;0 ,Vj.\ K i j>" ■'•. .• '~.r. < i « !\e.'e j'J fT»f i ;t . 3 s;2 ;e ak»i S-J. 3 ;:j t»: '»;• fi;ikoa Ki «ki c 2: ; k*h: o ki mokj. a. pi; o ka moka. i h*jki n<» ne Wa hekomi. a nv.%..u"<t , j no ka ho-o aīiu : ue aku ;.i nukōu tn.s»UG» o wa u>oka e »apaUpa am ke ahi nu.uni « ni haie, kahea ko»e iu i k\ waa e hna enai aaa. a pau ko u ntsnao e heie pu me ke kEauna, a boe mai inakou a kau makai ae o nj hile, hiki aku au e aani ī aa hiie, aa pau io* aa haie. na fs3pa, na laao, na ianniu. u* kauia. na puka komo, na puka ao'.am. ni noho. na rooe. ns pa oa paiapaiaaina ; o na anohu. ke tio a pou. Na t»ake i;vu Huo niai. na mea hr»na k.iuiam, na ipukukut. pahu pokai laau. oa .-a-iu iapnu o keia an-i keia a< o. m pahu p*rr.a. !!i fcim aila o ke kuia ; na lako k:no o maua a n.e ko ni hiumina. na wau. na in;ka nu'u a no ke kula, na o ke k-:-h nm a l.'.ip:. Ter.£rs£ri>m nia;. i;<i I>ereSia mas o ui Kap-ena !r»kn:ua?kai ia. .Nani nku i t :iii i kv ano o !*■•;* r;,e t :i i:iii3u iho : H'iha ia ka mea e mau loa i'oko o na lima 0 ke kanaka / ioaa uui h a naio aku, o iike me ka Kekahuna ."} : 0. 7. l'i.a ko'-i manao i ku-i wa e nna a;;i i k»,-ri n:-?:i weliu'eli. Ca o:uoivi uo ka na.iu 1 ka ka liaku hana nie nei ; nana no na ha. na n pni i hnruvi m:n w'u. i'ti he oluoiu a i na he f-haeh.t. hii rroe n;aiie au i ke kai o ko Hik'u. E .ike hoi ka t J auio. E o!u> ol'.i uuk. i t,a mea i ioaa la oukou. •• Nan; k »u mau h ;nd a pru e lehova maiu.'ia īho o'u a n»e ku'u lni»-*." La hoi mai na makua o na haumana. e ho: akn r:a k<>!ki a i;ikn!.j ine !.•.ke.u; no ka nele k \ \ ki inie t-ie me ka waiwai eie. O lo aku nn, ao!e au i manao e kuu aku i na keiki me oukou, e hiki nr> :,i maua ke malama i ka oukou mau keiki maloko o keana pohaku, n maloko o ka haie waapa. a mahope e hana au i haīe no maknu. n«.»le nae i koi ioa mai lakou. La nana mai ka ke kinaina mailuna mai 0 kona moku ; a nui kona aiohn ta makou, a mahope iiio, ho!o aku laua rna Hakaotu, a hala na la eha, hoi hou mai Uiua i hiki aku ai ma Hakaolu, a kukalma na kanawai, penei. 1 E lapu te tauu ava. me te inu nva maoj ma Uapou a pmni. *J. E tapu te hana 1 te koko i niea namu. auina hoi e inu vai koko. 3. K tapu ta pepehi enata. 4. £ tapu te hoopuhi me te hoopaua. 5. E tapu ta uu penua, a nui aku. A i kue kekahi kanaka i keia mau mea i t.»puia, e laweia no ma Taiolue e paa ai i ka hao. Pela ka inanoo o keia kiaaina, a pau ktua mau olelo ana a ke kiaaina imua o na kuukau alii o Uapou a me ka lehulehu. Ua aneane ak« !iOO kanaka i akoakoa malaila. Ua iiuopuka ae ke ; kiaaina i kona manao moiloko o kona opu iho, nole maua i kuka me ia, imua o na niii me na kanaka o Uapou a me ko na wahi e ae •, l'enei no ia : Ea, Tenei tuu matao ia otou e ta napa hakaiki o Uapou, ua ono iho nei ot ou i tinaki; ua pouovo ta poe no kaua« roha i Hanakahi ; i te ahi; ua pe oia ; a ia !a otou tautama io ia ; oohe oia poe, uu puovo me to ia kaekoe a pao. A uo otou ia ana, na ta mea» o aua to otou mau motua a me to otou tautama. E haka otou i na poe no ana, o na inataainana a pao. e haka otou me te kaoha. O te haka a te hau Farani ta'u e peau atu nei ia otou ; aia o kauaroha e hakao ana i na tama me na moi no te hau Farani, ua koe to ia pae ; e veve otou e haka me te koakoa. Oia na olelo paipai a ke kinaina imua o na kanaka ; a ke hana uei kekahi poe e like me ua 01010 la. Ua lawe mrti ka mnhele-ok'lo o Mr. Bruno i keia , mau oieio a pau imua o'u, a me ke kiaaina pu mai no hoi, a ua ninaninau i kela inea keu» mea no ka wela ana o na haie i ke ahi. Ua kokua mai no hoi ke kiauina in'u ma ke« kahi me;\ e pono ai ; a o kekahi haole Beritania kekahi i kokua mni ia makou, ka poe ilihune. Ua iuuia iho nei au i hale no na haumnna. He 30 kapuai ka ioa, a he 13 kapuai ka lauia ; G kapuai ke kiekie o na pou. Na na kanaka ka lau mu ; a i hooitinalin\Aia e a'u na laau, me na kaula, me na kui, a me ka hana ana a pau. Eia makou iloko o ia haie e noho nei. Eia kekahi : ke lehulehu inai na mea he!e pule. aia ma Hakahau kekahi wahi e pule ai, n ma Hakanahi nei, a ma Hakatao, a me Hakahetau, a malaila kuu oiioli nui. Ina ua IUo na mea o ke kiuo. a lehuiehu inai ka poe hoolohe i ka olelo a iesu, ka poe e hele e hoolohe i ka olelo no ke kea o Kr!sto, oia poe ka'u e imi nei e loaa mai lioko o keia noho ana, Ua nonoi aku au i na kane> me ka wahine, me mi keiki. e hele mai i ka pule, e hele mai i ke kula. Paakiki no iakou mamuli o na akua o lakou. Ua launa nui au me lakou ma na hale, a nonoi aku ia lakou e pule hi lesu, He maka no ke nana mai, a he pep-eiao ke lohe mai ; aole nae he manao i ka'u mea e hai aku ai. Aole he aloha ia Icsu. aole he manao i ke ola poinaikai ma ka iani, i ka noho mau !oa ana me ka nani ;!oko o ka Pareuaiso o ke Akua. Hookahi wale no mea a kakou e hana ai, 0 ka puīe rae ke nonoi i ka Uhane o ke Akua e neho mai ma keia kihapai. E nana kakou ia tosepa Tiiekai ka mea 1 make imua o ko oukou inau maka, a e ma* nao kakou ua pi» oia e noho me ke Akua ana i pa»lde ai. Eia lu>i o Abrrahama Na. ka mea i make iloko o Krisio ; aoie he mea o na kunui i kanalua nona, o laua na hua mua a me loba Toheti.iaivarau, ka inea i inake ma Dek. 1856. O keia roau makoa ua komo iakou ilokooka ekaie.«ia maikai ma kn luni, nia e ooho ana i ka piredai?o n ke Akua. Eia uo kekahi poe iloko o ua cku!e«

> \ a~t n-> wi <"» i -,ii e h--.;...-:h: nv,i: k.\ Hiku ike oi,» k?.:i U i-Ai r *.j ne inra eaha e en: lu.'ii īua : . i na o Mi?»: :-:?»- e i !o i n? Kr.'«:o. E \ ua 01-aok'i ka vf>ho ana ona kara*a i kev.i mmawa. ao'e he kaui, ac;e he He nu' ka ua rr»a ni ama nes i ke:a m-iu U mai ka malama mai o Mei a hiki \ iulai eei. Ca o'.uoia no ka noho ana o n* hoahaaaa ma'.eko o ka n.aauei. ke hoomau nei no ī na hina a ka Haku. E-a iio hoi na haumana ku!i hanai ke noho pu t:-: ī me maua,! e ana i na hana, ao!e nae he holo !oa, paakiki no, he ano hihiu. ina e heopai oolea ia lakou no ka hookuli. o ka uolo milu ;:o la i kahi o na makua, ei*.va ka nui o lakou. ta m-ikeioa-ke au e 'ioia mai na haumana mai Fatu:va a ine Hivaoa mai. na-? e hiki ua iuhi au 3 ki ifi:i me ka nonoi i oa keiki i ka wa o makou o Rev. J. F. i;i ::o ni keiki. a ua aua m makua a me rn k-puna, a peia r:o i ka wa i.i Kev. L. Ki:11;k;i IS6>. ua p:i na karka[nahino il'in.a o ka ma i'uamau ; a hele mai ua maku:ih;:,e a lawe ; a?ru. A ke nonoi pi.uepine nei au : na hauinana no L'apou r.e:, aole :>o he ;oaa mai. E hoomanawanui nj au. S. KAvwt.ALOHA.