Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 47, 20 November 1869 — Kumumanao. [ARTICLE]

Kumumanao.

Pehea la aunnei o€ e Ha\caii e nee &\u ai i ka noho ana uhkolakn. 1 ke nu i kunewa nUu la. ka vva hoi o na kupuna knhiko o kakou e manao nui ana i i na ino. pelapola a me ka naaupo oia Uau i hala aku. A ma ka hoomaopopo |>ono ana aku, he |;ihui iiihune !oa keia, he neie a me | ka uioheiohe ; a ua hnla aku h» lakou, a ua 1 pili mai ia i ka noho ona o Hawaii nei i keia j \va, he pono no e hoaknka ikekahi mau mea | kupono e hiki ai ia Hawaii e oni a hiki i ku- ; iana o ka hmohano. | 1. O ka iioho laieeluwe ou e Uawji>. No | ka mea, o ka noho ana miki a hwelawe ou |e Hnwaii mamuli o na hana i loaa i kou li- ! ma e hana ai, oia wale no ka n>ea e loaa mai ai ka wniwai ia oe, penei : Ua hoolako jcnai ke Akua i ka aina nou e ke kanaka, a uau e mahi a e kipulu ; a o na hua e loaa «nai ana ia oe ma ia hana ana a me na lako, nou nn ia. Aka, ina aole oe e lawelawo a hoohana ia oe iho, aole no e loaa ana na pomaikai ola kino, e like me ia i hoakakaia ae !a maluna. Ua loaa ko ke kanaka pomaikai ke kiiaku i n;» laau a hana i waa, a i mea kupt*.io e ae paha, a e kimi ;>ku me ka mea e makemake mai ana. A pela, ina e hauai holoholona, bipi, k.io, puaa a manu paha ; a knai aku me ka poe i hele a kuliu ka eke i ke Uala, aole no e ole kou oln mai, pa han»' s ri a pa tau;aui paha ; a \liki ae i na kamana ku ana ka hale laau a me na lako no a r>iu, a i pa hale, kuleana aina, a ua hookoia no ; a he hui mahiko paha, komo ana oe ilaila, a hooknhi olelo a na knnaka, " Ku o Mea, i ke kaapa mai nei no ka a ! ku ana ka hale lanu, a waiwai ana hoi." Alaila ea ! o ka neenee ai.u la no ia ou e Hawaii iluna i ka noho ana ulakolako, o ka poe hanohano kou hoa olelo, a kokokohu oukou la ; alaiia, ua kupono ke pu.ina ae ī keia muu wahi huaolele : Anhe hana au e Hawaii, Ua kau aku la oe i ke aki. 12. 0 ka hoomaunauna otc. Ea ! a i loaa in oe e Hawaii kahi waiwni uuku paha, a i ole ia ua mahuahuii ; eia wale no ka pono ia oe o ka malama pono, o ka uhauha ole, mai puni i na lenlea pau wale o keia ao. Nana aku, aohe e lona ka lua i ka ka poe je uhii-ai mai nei i kahi pomaikai i loaa miii, j u E nana aku ia kakou hookanaka e ilawaii |a ! a o-e e lona aku, i keaha hoi ?" I keaha ! mai ka hoi kau i na kumakahiki ; o kahi | loaa miii ia lakou, hookahi l'oaono ua heo ; j a pela no hoi na holokahiki, huki ka pakeke i ka ka mea o ka nui o ke ilala ; a ku mni lakou ma ka aina a iele*uwati iho la. ina ke kaona paha o Honolulu ; nana aku a he ula okoa. I ka haawiia aku la no ka i na wahine manuahi, a i ke kinha rama, a hookahi no po'ua heo. A ina peia oe e Hawaii e hoomnunauna ai, oole no oe e pii i ka noho ulakolako aua. Aka, ma e malama pono ana oe i ka waiwai i loaa ia oe, nou no ka pomaikai a me ka noho ana kuonoono ma keia ola ana. 3. 0 ka noho a me ha noho aie ole ck e Hawaii. A i loaa ka waiwai ia oe ea ! eia ka pono nou, o ka maluhia o kou noho ana, aole lilo i ka lalau i kela hewa keia hewa, alaila, ua pi»a kou waiwai aohe mea e p»iahemo ai, aka, ina kolohe ee, moekolohe paha, aihue, pepehi kanaka, hoīke hoopunipuni, alaila. ke makaukau la ke kanawai e nahu mai ia oe, a lalau ni«i paha no kekahi hewa au i hana ar. a hookolokolo a ku i ka hewa, hoopaiia iho la oe ; a i oi ako ka hoopai mamua o kahi mea i loaa ia oe, alaila, ia ae la kou mau waiwai, a i ole e kaa, hoopaaia aku ia i ka hale paahao a hoohaoaia paha i mea e kaa at. alaila, ke hahai mau la ka iiikune ia oe. Aka kuonoono oe, pplolei. a haipule pnh*, alaih, aohe mea naua e k» nmi \ kou wiiwni a kaili ae ua paa no Pei.i no hoi ke kanaka e noho kookoa ana ao)e aie. aohe mea no» e ae e pau aku ai keia waiwai ona, o ka oi wa!e no, ka i-a, ke k»p* a me na pono kiao e ae a pau ou a ine ka ohaua waie iho uo. Aka, i noho aie oe, aie i ka pee hui paha, n kanaka waiwai e ae me ka hookaa oie aku, a aie hou no. a noi loa ka aie a inahuahua ; a kii mai ia ka pee au i me «ku. heole aku ia oe. a r> ko lakou laweaeia no la i au niau ivatwai hi a kudaKi ia aku ia, a uele iho ia oe, •* Hoi aka la oe i Waikiki." Aka, i noho aie ofe a miu ka I<xia ana n»ai o kou he wahī I;u-' ieann kupeno :a neu e nee aku ai i ke kuiaIM hauuhanu a ine ka lako. (

1 O vs 'ix&!t2 sr& t I:VA e naai'». 3 - '■>: " H 1 U ptlh;t nt oihaiv i aap'ini maUh> wale no o»i ka hoopnaopo*' no am. a o na U*u i pau oe h* rnau waiwai mi o: ;.m aku. oo!e ,•« ic iiihuoe a noho neio ke hī k;* naiu-.io. Ma kt nma aku i n» kanaka n.iaupo. I.' e :ki k«> wiiwraī ; haaw» aku, waie aka i na mea lapuwale. ao;e maaao e hoahu i kumuwuiwa; nona. no ke aoo a<>!e hoomaopopo iki i ka mea \ i loaa maī a me ka mea i lilo Rku, & iii« s<* mei nui 1 mea o!e. Aka, o ke Wanaka naauao. ua ike n;a i ka nsi o kana me* i !i!o a me kona loaa mai. a he» kumupia io kona : ioaa nona. a rmi o:a e h-oopuipui ae t kooa waihoni*. a liio ia i mea mahuahua ; a ua 1 hiki na hana a p*u i Va mea naaaao. aohe kumu e hiki o!e ai ke o!e ota e hoohana i kona mao !inu ma ke koku » ia e kona noonoo. A he kumu io no in nou e Hawaii e ku ai ma ke ku!.ir.?, u'akohko. CJ. W. Kaheiki. Puupom». Novem*bt 'J. 1579.