Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 47, 20 November 1869 — Kulike ole na manao. [ARTICLE]

Kulike ole na manao.

E Kt ctca ; Alaha m : la ht naa; su rae r,a zi\CAC o ko'i h>M'.eha J. Kaluoa o HcnOiuiu f ea ie Oū>i 0 Sca ;i 21 o Oka:*ba, kcUcs'J ekaia, ekc,u. e ga; ana e i i fc.i t»U«*n a oa hie.e ma ks ia 9 o o*uchi ; eia kekahi i kse: sva,v a*u. a k-he inaf om ruii ka wribi mii o fv>e ike ; k& oi-iio Ber»faniA : o Mr. Of-;-en ka b«oie e hooikaika ioa an» e Uwe enai ina pake maaaei. i kona iohe aaa, ie* le!e kooa ot[i 1 k& oiioli, a paana ae b, he roanso rna;kai loa ?a, no ka mea. ke ike oei kakou wahi ana* o di pake wale oo ka lahui kanaka i hiki ke hooenanawaom i ea uaaa kaumaha o ka wihko a kakou ī ike ai, a ine he mea h ma keia hope aku, o na pake, lipana a me na haole ke kamaaina nana e aoho o Hawau o Kaniolehaia. Ke hooie nei au ; aole ia o ka eoanao maikai loa, oia kou hoopiiimenai wo!e me ka naaupo ioa, aoie ou wahi pomaikai iki o laila, a ina o oe io kekahi rae;i \vi!i mahu e ku net, oia kn paha kou mea i oiioli loa ai a hoike e mat ia o€ i ka wanana o n.i lahui e ke kamaama o keia hope aku. .Ao!e paha ia, me he mea !a i !ohe oe ; he mea no ia i maopopo i na mea a pau, ito ka iahui e no, aiia nae kaua e ieie pu;\vn e, oiai ko kaua mau la, mai manaooe 1 ke kaa a»a o ka papa maanei oia ko kaua mea e iaun* aku ai i ka Ukou la mau hanauf>a, ao!e ioi, no ka mea, o iakou no kahi e oleio ino n.ai nei, he poe maikai nae hkou un !vi (H'hu kupaa ana \v,»hi au, i huele ;a aku ai <»f, aoie o na pake wale k:t poe pmhnna o na wiliko o kakou e noho nei. Ma Lahaina knhi a'u o noho nei, aolowahi pake, iapana a ine ka Manihiki hoi i!uko o keia wiliko. .\o!ai(a, ua makehewa w.iie kau kaen.i an » ; pehea ina Kaiuanui a me Waikapu. ao!o ka oe e kaeua i ka ikaika o kou la« inn ii mf ka manaoio hana o kou inhui.

lv.' h'iiipahiMnahenui nei oe i ka W. C. Ae- !»•• olelo .tn.\ o nu kaiiuka iuaoli ka poe paahana «• hnua i na wilik<» Uc uku pono la lakou. O Uli uku uui loa la o ko kawaka Hawaii, kan la e minaniina loa nei 1 ke dala, me ka umau hawawa ana ou ine lie ineu iu la o oe k'-kaht moa wiliko. Ina aole e hiki i ke kauaka Hawaii ke ola 110 na ilaia tonu a iluku ni» ka uiahina, pehea la Ukou e ola ai no ka !*J daU a luki i ka 13 o ka mahina ? ua ike 10 ka paha oe i ku like una o ke ola o na ohana 1 uku like ole la e nohu ana nia kahi hookahi i ka mahina hookahi ; ko'u niiinao, o ka mea i uku nui ia kai lawa po« no, u ka mea i uku uukuia aole i lawa ; ua hou no ia ninau'au, a ke kapa aku nei oe i ka lahui nana i hoolilo i ka popoki i nkun, lahui nanuao akamai i ka malama elala. aoie anei no ke pi a me ka naaupo loa, a no ka naaupo i haawi mai ai i ko lakou kino me ka uhane e make ma k.ihi uku Oiuilumilu ; aole anei ia o ke ano o ke aupuni ike uuku, ke ike nei kaua i ka poe naauao i hiki ma ko kaua aupuni, aole e hana i kau hana ke haawi oe i kahi uku uuku no ka la, a pela no ke ukupau ; ua nonuao ko kaua lahui e noho nei, ooie nae he like o ka uku me ko ka haole, a pela hoi kakou aole e like me ko na iahui naaupo e iawe ia mai nei. uuku ka uku ; ua oi kn pake ma ka hoomanawanui wahi au, o keaha ka hoomanawanui o ka pake, i ka hana ana anei o na pake ma Kualoa pau waie ko Kaiuanui mahiko a me ko Lahama nei ? Ke haanui loi nei no oe i im pake i ka hana a nie kn īkaika, aole anei no ko lakou kuai ia a liio ma ka oielo aelike waie no e hana ai, aole o iakou nianawa, ua lilo waie no i ka haku hana Olelo hou oe, aole au e keehi ana i kuu lahui no ka ikaika oie, aka ua keehi of», ua hai pau oe maluna ae o kau kukuiu manao ana, ua oi ka ikaika o ka pake, ua emi ko ke kanaka Hnwaii, i ko'u ike maanei.aoiee kani ke oeoe ua hiki e kanaka maoli i kahi o k i hana i olelo mua ia e ka iuna, a ua oi ka makemake o keia muu haole i na kanaka muoli. I hoole hou iho anei oe o kapa ia aku oe he keehi ī kou lahui ? Ua ukaka no ua keehi io no oe. Oleio hou oe o ka hoopae ana mai i na pake, o ka hoomahuaiiua ana mai ia i na kanaka o ko aina e a hoopuipui mai i ko kakou oupuni. He kupanaha loa kou haawi i ke aupuni i ka iahuipake; elua anei olua e nuho aupuni nei ? a ua holo anei ko o!ua manao e haawi ke aupuni no ka pake ? He nui no o Hawaii a Kamalohaia i makemuke oie i ke kanawai hoopae iima hana.oo!r owau waie. .Num ke kaa una o ke aioha i ka haoie nona ka inoa Jones (Aeto) i ko kaua iahui, i kana oielo e hoomahuahua ae ka uku o ke kanaka Hawaii, u e kue ioa aku i ka pake, a pela hoi o Dole-opio a me Laiano-opio, a me kahi keiki ioio a Kauka o Alapaki ; no Amenkii wale no iakou a }>au, nui ko lakou inmamiua i ko kakou pomaikai. kai noa o ka pemaikai i hiki i ko kakou aupuni no kakou «a, ia kakou ka hana, ka laweiawe, ka okioki. ka puunaue like, e hoowaiwai like mai na'|ii a na makaainana, a peia hoi e iako ai ke aupuni. O ka olelo ia, he poe maiama kaoawaiole ka pake. He manao koho waie ia au ; eia ka'u iinuu, a nau oo e hai mai, a i oie na kahi mea e ae. Aole io no anei he poe pake ī pepehi kanaka i hiki luai nei i Hawaii nei a me na haui hilahīla a lakou i hanaihoai ? ioa aoie io, he manaokoho waie io no; heaha ka hewa o ke kanaka o Kaneohe i pepehi iioomamoinoia ai e lakou, alua kaoawaia lakou i uhai ai, o ka aihue ana i ka ai o kn ioi, a o ka pepehi ana ibo a make me ka mamomo A pehea ma Hamakua|>okt> i Maui nci. kii e {«pehi a make iawe i kedala. Aoie o makou niakemake īki i kau pake e pai kunsu m.n m*i, nani ka lia o ko makou io i ki lakou pnhi lolm e o e ku nei i ko mokau n.au kmohoiookoa ; waiwai aku la anei

ke aup'K'u I u p::* he xs-ii i pi« aku i i ka pepehi.a a o:e ui pake la i hl% aku aj rr. xhope ? ie kokua ee; oe i ka p*»»e kioiku'u nuhaī.o i n;e kahi poe e ae no lapani r-:. i cU ko wi-ske. Eta ke'u r.uGjo, e ai> oe i koa Uhui pake, ma; hana hou i k« Ukeu hana hooma» iaomo nu ko rnakou aupuni. e hut hoa aku oe nie Siinaeia Alekaaetiero a me Keiuia nia oa hoa hui m«h»ko oo» a ao iike iko oukoo poe iū*rja hana, r,o kn mea. ke ike oei no makou he pee hoaU ku i ko Ukou huhu me ka haoaino ois ia aku, a kau e waie no ka we'i i ko tc&kou maa k:oi a paa e ooho nei mai Hawaii a Kauai. Eia ka manao hope, ke makaeiae nei no mikou i ko ruakou aupuni i ke kapa im m«i he aupuni hookauwa kuapaa i kekahi iahui e, no ka mea, he aopuni ko makou i maa i ka hookauwa oieia, a he mea maha!o nui ia no īa o kn maknu aupuni ; a ma keia ohi la ana mai o na lahui e e hoohana ia maanei, noiaila. kau e mai ia ka haih o ka olelo hookauwa kuapna, a me ka hookaomaha wale mamuli o kahi uku omilomila hoomnhuahua aku i katii eke iaiki. He'e a pau ka uku moku i ka hoihoi poho ana. mau lepo maoii ua poe Kina nei. E aia kakou e na Hawnii a Kamalohaia e iike me ka manaoio hana i ioaa ia kakou, a e !oaa no ke o!a o ka noho nna o na !a i koe, e like me ka Knpenaki (Makoe') e o}e!o nei, e haawi ana no ia e !;ke me ka iknika i !oaa i ke kanaka, no ka men, he i.ihui ;knika ole ka kakou e !ike me na pnko ke hooha!ike!ike. O keaha ia ko lakou oi ? Oka o-e anei o na pahi !o!oa iioko o na puuwai makamae 0n i hao!e «me nn kanaka Hawaii? Jle hrki no anei i oa lahui !a ke haawi mnnawalea 1 ke aupuiii iiawnii a mo ko na aina e 'f J. W. KALAW.M.\ro.\tMOKt'. Lahain.i, Maui, i\ovem;ib.i 3,