Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 49, 4 December 1869 — Page 3

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Carrigan Ruth Leilani Kekuawela Wales
This work is dedicated to:  I dedicate this to Lydia Kuʻula Kekuawela.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka La Kuokoa ma Honolulu nei.

KE KUOKOA HONOLULU DEKEMABA 4, 1869.

 

Ma ka poakahi iho nei, la 29 o Nove-

maha, ua puka mai keia la me ka wela-

wela , aka, aole nae ano, he la nui ma ka

 hiohiona. Me he mea la, o kekahi o na

 poaono no, a pila iho la. Aka, i mea e

 kulike ai me ka hoolaha a ke Keena Ka-

laiaina, ua hoopaneeia ka hauoli ana o na

makaainna a i ua Poakahi nei, no ka

me, ua kaa ka la 28 ma ke Sabati, oia

ka la o ka ae ana mai o na aupuni o Be-

ritania nui a me Farani, i ko kakou kuo-

koa ma ke ano, he aupuni kuokoa.

 

  Ma ke kakahiaka o ua Poakahi nei ao-

le i hoike mai kona ea kakahiaka i ke ano

o na hana o n la nui e ikeia nei. aole no

hoi, he b o na mea hoopahu-

pahu e like me na makahiki i au wale ka

la, he nele loa no, a he make paha aua-

nei ka hope e like me ke umiia ana o ka

la hoihoi ea, kekahi o na la nei o keia

Aupuni mai ke au mai o Kamehameha

III, ka maikai.

 

Ma ka hora 8 o ke kakahiaka, ua hu-

@ ae na hae, o na pahu have o ka aina

nei. a na huki pu mai hoi na kia moku i

ko lakou mau wai @ ano e, e hoike

ana kela a me keia moku i ka have iho o

kona aupuni, kahi ona i poka mai ai. Ua

kau mai hoi na pahu have o na poo aupuni

o kakou.

 

Ma keia manawa hookahi no hoi, oa

puka ae ka @ koa Raifela malalo o

Kapena C. T. Kulika, a hele loa aku i

Kula o Kahua e kipoka ai, i kekahi @

@ i @, a he elua haneri iwilei ke

haawale mawaena. Malaila lakou kahi i

ki pu nui ai.He nui no ka poe i ku ai ka

papa, aka, @ @ Hanchet ka mea i

@ ai ka makana he $10 00.

 

     Ma ka @ umi hoi mahope iho, ua

puka ae ka Puali Kaua Lio Helo @

Honolulu nei, me ko lakou mau kahiko, malalo

o ko lakou mau alu, Mekia Kale II.

Kauka a me na Kapena Alabati F. Kauka,

a holo loa aku i Kula o Kahua, e paikau

ai. Malaila lakou i paikau ai, a pau

paha ka hora I, hoi lakou ma ka lanai

ahaaina ma Leleo, e paina ai.

 

Ma ka hora 12 o ke awakea, ua ki mai

na pu o Puowina. Ma keia manawa hoi,

ka manawa e pani ai na Hale Kuai lole

o Honolulu nei i na makahiki i kala, aka,

i keia makahiki, ua hoohamama mai na

pake a me na Pukiki i ko lakou mau Hale

Kuai iho, pela hoi na Hale Kuai ma

Aienui. He hoike ana keia, i ko lakou

koto pu ole ana mai i ka olioli lahui i

keia la maluna ae.

 

Ma keia hope iho o ua la nei, ua ikeia

aku kekahi põe e holo lio mai ana, a ua

ikeia aku hoi kekahi poe, e hikaka mai

ana ma na alanui. Ua loheia mai hoi

kekahi mau wawa hakaka ma kekahi mau

wahi e aku, aka, aole nae makou i lohe

mai i ka hopena o ia mau mea.

 

Mai ke awakea aku, ua hopu aku na

Makai i ka poe on a rama, holonui a me

ka põe hoohakaka. O ka poe lealea malie

no, ua lealea maikai no lakou a pau

ka makemake, aka, o ka poe pukalaki,

ua oki hapapu ia ko lakou lealea, mahalo

makou i ka mikiala i na Makai ma ia

mau hana.

 

Aohe mau ahaaina nui i haawiia ma

keia la, e na makaainana; hookahi wale

no a makou i ike ai, oia ka ahaaina i

hoohalahalaia ma Leleo, no ka nui ole o na

mea ai a me ka lako kupono ole e like me

ka nui o ka uku i auhauia no ka paina

ana. Aka no ko makou hiki ole aku ilaila,

aole makou e hiki e kamailio nui.

 

Ma ka hora 8 o ka po, ua hoopaaia kekahi

kanaka Hawaii maloko o ka Halewai,

o Heha kona inoa, no ka ona rama,

aka, ma ke ao ana ae o ka la 30 ua loaa

aku oia, e mow make ana. Ua lele e kona

hanu i ka wa i maopopo ole ai. O ka

nui i hoopaa pu ia maloko o kela keena

hookahi, he aono. Ma ka noho ana o na

kiure i ka auina la, ua make o Heha, no

kona hina ana mahope a ku kona poo ma

ka pohaku o lalo o ka rumi hoopaa o ka

Halewai.

 

No ka Lawe Leta ana ma Kona.

            Nui kuu mahalo i ka hana a ka Lawe Leta,

mai Kealakekua a Waiohinu; nui no hoi

kuu mahalo i ka makaala o kanaka o Kona

Hema, no ko lakou mau Leta a me na

Nupepa. Ma kela kauhale keia kauhale a hiki

loa aku i Manuka, ua hoomakaukauia he

wahi Pahu Leta ma kapa alanui, a malaila

e waiho ia ai na Leta a na kamaaina i

makemake e hoouna aku, a malaila hoi i waiho

ai ka Lawe Leta i na Leta a me na Nupepa

no ia wahi. He iwakalua paha ka nui o

na Pahu Leta ma ia alanui. Ua like keia

me ke kauoha a ka Luna Leta Nui, e lawe

hamamaia kekahi hapa o ka Eke Leta, me

ka lulu aku a me ka ohi mai, ma na kauhale

a pau. @ no o keia makahiki keia

hana ma Kona Hema. Aka, ma Kona Akau,

aole i hana ia pela, a me kauwahi e ae paha

kekahi.

 

Ke manao nei au, no na makaainana

kekahi hapa o keia hemahema. Aole lakou i

hoomakaukau i pahu ma kapa alanui, e like

me ko Kona Hema. Ua kamailio au me na

 

 

Luna Leta ma @ a me @ a na

oluolu laua e haawi ma ka lima o ka Lawe

Leta i ne palapala a @ no na kanaka mamao

aku mai ka Hale Leta aku. Nolaila,

e na makamaka a me na kanaka naauao,

mai Keauhou a Kailua, a ma Kekaha hoi, e

hanai mau Pahu Leta. a e kau ma kapa

alanui ma kela kauhale keia kauhale, a e

loaa ana ka oukou mau palapala me ka luhi

ole.

 

Ua kamailio no hoi au me ka Luna Leta

o Kawaihae, no ka lawe ia ana o ka Eke

Leta mai Kiholo a Kekaha i ka la Sabati, a

ua hoole mai kela, aohe kumu o ia hana

ana. Eia wale no ka mea i oleloia; e hiki

aku ka Eke Leta i Kealakekua i ka auina

la i ka Poakahi. Mai Kawaihae aku a

kiholo i ka Poaono; Sabati malaila, a Poakahi,

mai laila aku a Kealakeakua.

 

Ua akaka lea, he hana koe keia i ka

maluhia o ka la Sabati. Aohe hiki i na Lawe

Leta e hehi wale i keia la. Aole he mana

o na kanaka o ke Aupuni e hehi, oiai hoi,

na ke Aupuni i hoomalu. Ke lana nei kou

manao, e pau ana keia hana pono ole.

L.H. KULIKA

Kohala, Nov. 24, 1869

 

Na Palapala mai i ke Kuokoa.

Ua hoouna palapala mai o J. A. Kealohanui,

o Hilo ia makou, e hai ana, ma ka la

16 o Novemaba, ua pau iho la ka hale lauhala

o ke Alii Wahine Kiaaina o Hawaii, e

ku la ma Mokuola. O ke kumu o ka pau

ana, aia no maluna o ua wahi mokupuni la,

e noho ana @ mau kahu nana e malama,

la wa nae, ua lilo na mea malama i ka hana

pa, aka, o ka laua wahi moopuna @, ua

hoi aku la kela mai o laua aku, a komo iloko

o ka hale. Iaia e apa ana ma o a maanei

o ka hale, loaa iho la @ ke ahi-koe

e waiho hemahema ana, aka, iaia e paani

ana me keia mea, lapalapa ae la ke ahi, a

apu ae la i ka hale holookoa. O ka hopena

o ia, o ka pau loa o ka hale. Ua nui puhi

ano a ka makani i na makua mea keiki,

e malama loa i na ahi-koe, aka, ua nui no

nae ka pa e ana mai o na poino i loaa iho

maluna o na hale. He wahi hale hooluolu

kela no ke Alii Wahine i kekahi manawa.

 

            Ua loaa mai ia makou kekahi palapala

mai a Moku mai o Honolulu nei, e hoike

mai ana i kona kaapuni ana i keia mokupuni

a me kona komo mau ana maloko o na

hale halawai haipule. A mai loko mai o ia

palapala, i hoike mai ai oia i kona mahalo i

kekahi kanaka i hoike i ka olelo a ke Akua,

maloko o ka Halepula ma Hauula.

 

Ua hoouna mai o J. D. W. Makaikai, o

Waimanalo i keia Keena, he palapala @

ke poo, "Hoike Kula Sabati o Waimanalo."

Maloko o laila i hoike mai ai oia i na mea i

hanaia ma ka la Hoike Kula Sabati. E ike

ia ke koena aku, malalo o ke poo o na mea

hou Kuloko ma Oahu nei.

 

Ua loaa mai ia makou kekahi palapala

mai Kau mai, mai ka peni kakau mai a

Kumauna, o Moaula, nona ke poo, "Na hiohiona

o ka aina kuamakani o Kau a me na

pahi pana." E hoopuka ana no makou i

kau palapala.

 

O K. Maluae, o Lahaina, ua hai mai oia

i ka lono ia makou- ma ka wanaao o ka la

Poalua, la 10 o Novemaba, ua make aku la

o Eseka Poopuu, he wahine haipule oia,

wahi a ka mea kakau mai, aka, no ko

makou maopopo ole i kona ano, no laila, ke

mania nei makou, ua lawa iho la kona ikeia

mane. Ua make aku la oia i ke kanahiku

kumamawalu o kona mau makahiki ma

eia ao. Ua komo mua oia i ka ekalesia

ma kona aina hanau, i ka M. H. 1839.

 

Ma keia nupepa ae, e hoopuka no makou

i ka palapala a Makaainana, nona ke poo,

"Na pukaliu o ka lahui," mai ka peni kakau

mai a ko makou makamaka opiopio, e

noho mai la i kahi hoomahuahua ike no kela

Aupuni Lani.

 

Eia ma ko makou nei Keena, kekahi

palapala pane ia Kanawai, mai ka peni mai a

R. P. K. Waialua. I keia pule ae, e

hoopuka no makou ke ike ia he waiwai io.

Aole no o makou makemake e hoopiha wale i

ka nupepa a ka lehulehu, me ka loaa ole o

na hua o ka olua hoopaapaa ana, aka, no ka

hooakamai kamailio ko olua makemake,

alaila, ua oki inakou. O ko makou makemake,

e ike pono i ko olua mau akamai Kanawai,

aole nae me na olelo hooio.

 

Ua loaa mai ia makou kekahi palapala,

mai ka peni mai a D. Manuia, e hoike mai

ana, no ka manao ana o na hoahanau o ka

Ekalesia o Kohala Hem, e koho aku ia S.

Aiwohi, i haiolelo no lakou, oiai lakou e

noho Kahu ole ana.

 

Ua loaa hou mai no ia makou mai a D.

Manuia mai, o Kawaihae, palapala, a

maloko o laila, i ike iho ai makou i ka malama

mau ana o kekahi poe o ia wahi, i ka hele

mau ana i ke Kula Sabati, mai ka malama

mai o Ianuari. O ke kumu kula aupuni ma

ela wahi, aohe lawe mai i na keiki kula la

ke Kula Sabati. Na oukou no paha e

paipaipai aki i na keiki e hele mai, no ka mea,

ua pau na la kula o ke aupuni. Ina no

oukou e ikaika i ke kauo ana mai i na keiki

opiopio ma ka oukou kula, alaila, aohe hewa,

no ka mea, aole kela he wahi na ka hewa,

aka, he wahi e hoomanaoia ai no kela

aupuni uhane.

 

O kela hihia nui o Hon T. C. Hoika,

i hoopiiia imua o ka Aha Hoomalu no

ka malama ana i ka waiwai e hoopoeia mai

me ke dute ole, ua hookuuia e ka Lunakanawai

Hoomalu, ma ke kumu a makou a me

ka lehulehu e manao ole ai e hookuuia ana.

Nawai la e hai mai i ke kumu o ka hookuu

wale ia ana.

 

 

NU HOU KULOKO

Oahu.

@ @ ke @ ana o na

@ @ ko kakou makeke @ oia ole

loa ka mea @, i ka lawe ana mai i

Honolulu nei, no ka @ @ o ke kumuku @ o ka

haneri i ka @ hapaha @.

 

Ua ku aku ma Kapalakiko, kekahi

kialua i holo aku mai Honolulu aku nei

iloko o na la he 44 mai anei aku Loihi maoli

kela kialua ma ka moana, aka, aohe no paha

e kanalua iho kekahi poe, oiai he okoa ke

ao o ka moana i kekahi wa.

 

Ma ka Poaono aku nei i hala, ma ka

holo ana aku nei a ka Idaho, ua lawe aku la

oia i na ukana Hawaii he nui a me na

kamaaina kekahi mau haole i noho maanei no

kekahi mau makahiki a no ka manawa. Mawaena

o ia poe o ia Limaikaika wahine.

 

Ma ke ku ana mai a ke kuna Neti

Mela i ke kakahiaka Poaono aku nei i hala,

ua pau mai maluna on a kekahi hapa o na

haumana o kekulanui o Lahainaluna, i

hookuuia mai e hoomaha, no na pule eha a hui

hou ma ka la 22 o keia malama.

 

Ma ka Poaha aku nei i @, ua

holo aku ke kialua Alaska mai keia awa aku,

no Poialana, Victoria. Ua lawe aku la oia

i na mea ulu Hawaii, oia na kope, polu,

ko paa, paakai a pela aku. Mamua aku o ka

awalu tausani na kumukuai o na mea ulu

o Hawaii.

 

Ua ku mai ma ka Poaono aku nei i

hala, ke kiakolu lawe papa, @ Alaska mai

nona ka ion Forest King. O kana ukana

wale no na lako kapili hale @ Pomaikai

kakou i ka hoolakoia nai i keia a me keia

wa.

 

Mahalo makou i ka nui o ka leo o

Kaoo i ke kahea nui ma na alanui o keia

kulanakauhale, ma na la i hala iho nei a me

na la e nee nei, e hookaa kela a me keia

kanaka i ku i ka auhau, e hele ae ma ke Keena

auhau e hookaa ai i ko lakou mau auhau.

 

Mawaena o na ohua kaulana ma ka

kolo ana aku nei o ka mokuahi Idaho, ua ike

iho makou, o E. Perkins, C. A. Williams,

kakauolelo a ke Kauikela Farani. O ka nui

o na ohua, he kanaha kumamawalu. He

mau kamaaina a he mau @ lakou i holo

aku la.

 

Ma ka puka ana ae i ka nupepa haole

o ke Aupuni i ke kakahiaka Poakolu iho

nei, ua ike iho makou, ua hoopauia ka Hope

Kakauolelo o ka Aha Kiekie oia o W.

Humphreys, a ua hoopihaia kona hakahaka

e W. R. Seal (Kila) kekahi o na kamaaina

kahiko o keia kulanakauhale.

 

HOIKE KULA SABATI EWA.- Ua lohe

mai makou i kekahi poe, ma ka Poalua iho

nei, ua hoikeia kela kula Sabati maluna, e

like me ka hookah ana. Ma ia la, ua maikai

no ka malamaia ana o ke anaina, aka,

i ka hiki ana mai o ka hoike, i ka papa kula a

Anapu, ua hookelakela loa ia kona hooio a

nui, a hiki ole i ke anaina ke mahalo aku

iaia.

 

Ma ke ahiahi Poalua o ka hebedoma i

naue e aku la, ua haawai ae la, o Kauka

Makalu a me kana wahine, i Ahaaina i ka

Adimarala Turner o na aumoku o Amerika

Huipuia ma ka Pakipika a me kona mau ahi

moku, oiai lakou e noho ana maanei. Ua

mahaloia ka lakou nanea ana ma ia ahiahi,

a hala wale aku i ke aumoe.

 

Ma ka po Poalua iho nei, ua haawiia

ae ma ka mokuahi Kaua Mohican, he

Ahaaina hulahula, maluna aku olaila na wahine

a me na keonimana o ko kakou nei kulanakauhale.

Ua hoohanohano pu loa ia hoi, ua

ahaaina la, mamuli o ka hiki kino ana aku

o ka Moi Kamehameha V.

 

Ma ka po Poaha iho nei, ua haawi

ae ke Kanikela Beritania ma Honolulu nei,

maloko o kona Hale noho ma Nuuanu, i

ahaaina, i ke Kapena o ka moku kaua Beritania

Komeliona e ku nei ma keia awa a me kona

mau alii moku. Ua kauoha pu ia hoi na

maka hanohano o keia kulanakauhale, e

koto pu aku, e olioli me na keiki o ke kai, i

hoohanehanoia.

 

Ma ka Poalua iho nei, paapu loa o

waho iho o ka hale wai i na kane, na wahine

a me na kamalii, e ku ana e hoolohe i ke

kumu o ka make ana o kekahiio Hawaii nona

ka ion Heha, i make maioko o kahi hoopaa

i ka po o ka Poakahi iho nei. Mai ke

kakahiaka mai ka @ ana i na kanaka a

ahiahi wale no.

 

Ua ike hoihoi hou ia neuei ka noho ana

Kauka no ka Hale Mai haole Amerika ia Kauka

Makalu. Mamua iho nei ia Kauka G.

P. Kauka, aka, i ka hoi ana mai nei o Kauka

Makalu mai kana huakai i hele aku nei

i kona one hanau, ua hoihoi hou ia aku iaia

ka noho ana Kauka no ua Halemai la,

mamuli o kona hookohuia ana mai.

 

Ua ike iho makou i keia manawa, ua

ohi hou ae ke alakai alii o ka Papa Himeni

o Kawaihao, i mai lala hou no kela papa

himeni nui. Ua loaa iaiai, he umikumamaiwa

mau keikikane, a ina e huiia me na kane

mua, alaila, ua aneane lakou e hiki i ke

kanakolu. O na wahine, aole no e @ hou

ia ana, no ka mea, ua lawa iho la no i oa

wahi wahine e noho kakaakahi mai ana.

Mahalo makou i ko ke alakai alii malama

loa ana i keia papa himeni, a ke @ nei ko

make manao, e like me ke alakai maikai

ana o ke alii wahine @, pela hoi

ea haumana e hehoi aku ai i ko lakou

mahalo, ma ka hoolohe pono ana i na kauoha a

me na alakai ana.

 

NA KULA AUPUNI O HONOLULU NEI.- Ua

lohe mai makou ma ka pule mamua iho o

ka la 25 Dekemaba nei, e hoomaha ana

na kula aupuni a pau o ka apana kula o

Kona nei, na kula haole a me na kula kanaka.

He elua wale no pule ka loihi o ka

manawa e hoomaha ai.

 

Ua hoouna mai kekahi kanaka

Hawaii malama i ke kuokoa o Hawaii nei i

kekahi wahi hunahuna, a eia iho malalo: "Ma

ka la 29 o Novemaba 1869, he ahaaina luau

ma Leleo na loane Kalawaiakamalii. He

wai kai ka wai e inu ai. O na mea ai, aole

i ku i ka hanohano a me ka maikai. Ua ku

loa i ka lapuwale loa. O na hapalua dala

nae a ka poe kaua lio, ua heo aku ia i ala ;

ua pokeokeo kela." Komite, o Puehu a me

Holowale.

 

Ma ka la 26 o Novemaba, haalele

iho la ka moku Kilona ia Honolulu nei, a

holo aku la no Nu Bepeki. Ua @ iho

nei, he 13.574 galani aila pama maluna ona,

me na galani aila kohola 124.651, me na

paona iwi a me kekahi mau waiwai eae o

Hawaii nei. O na aila aku la maluna ona, oia

paha na aila mua o keia kikina e hiki e aku

ana ma kela awa maluna ae. O ka nui o

ka waiwai io, no na ukana a pau i laweia

maluna ona, ua hiki aku no ia i ka $125.

$65.64.

 

HOOMAKA KA HANA.- Ma ka Poaina o

keia pule, ua hoomaka ae na lima hana kanaka,

e eli i ke kahua o ka Hale Leta hou i

hoolaawaleia ai he puu dala no kona kukulu

ia ana, oia hoi mamua mai o ko makou

lao. Ua wawahi pu ia ae hoi ka hale pai

palapala i ku mua iho nei, a o ka makaukau

koe, e hana me na lima ikaika o ka poe

hoonoho phaku. He mau malama paha ka loihi

o ka manawa e hana ai a lako a paa pono

ka hale, aka, na ka manawa nae o ka lima

paahana ka hoike ana ia mea.

 

KE KUNA "HALEAKALA."- Ma ka la 13 o

Novemaba, ua haalele keia kuna ia Honolulu

nei, a homo aku i ke awa eli ma Kohala e

ku ai, aka, ma ka la 18 o ia malama no, ua

ku aku oia ma Honoipu, a malaila oia i

hoolele aku i na ukana a me ka eke leta. No

ka nui loa o ka makani, ua @ aku la oia,

 a holo aku la ma ka ili palahalaha o ka

moana. Mai ka la 18 mai ahiki inehinei

umikumamaono na la o ka nalowale ana a ku

hou mai la.

 

Ma ka po o ka Poaha i hala, ua

haawaiia he hoikeike ana o na mea i maiauia e

na lima o na kaikamahine Katolika, maloko

o ka Hale Kula Katolika kaikamahine ma

Honolulu nei. Ua lohe mai makou, ua

mahuahua na dala i heo mai ia lakou mamuli

o na mea i kuaiia aku a me na mapuna

mali leo no hoi kekahi. O na pomaikai

i loaa mai ia mau po, e hooliloia ana paha no

ka hana ana i mau noho no ka Halepule Roma,

e ku nei maloko o keia kulanakauhale.

Ua nui ka poe i hele ae ma ua hoikeike la,

a ua hoopomaikaiia no hoi ka poe nana i

hapai ia hana, mamuli o ka loaa ana mai o na

dala a nui ia lakou.

 

LA HANAU O KA MOI.- Ma keia Poaono ae

la 11 o keia malama no, e malamaia ana ka

la hanau o ko kakou Moi e noho nei ma ke

kalaunu o Hawaii nei. Ua hanauia oia ma

ka la 11 o Dekemaba o ka makahiki 1830,

e ka makuahine alii Kinau, kekahi o na

kaikamahine alii nui o kakou mau papa alii

mailoko mai o na hanauna alii. Ma na la

hanaumamua ae, ua malama malu ia no ka

hoomanaoia ana o kona la hanau e kona maa

makua, na ai alo a me na kahu ponoi iho,

aka, mahope iho o kona kau ana ma ko kakou

kalaunu i ka makahiki 1863, ua hoomanaoia

kona la hanau, ma ke ano la olioli

lahui, oiai oia e noho ana he Poo no ka lahui,

mai Hawaii a Kauai. Nolaila, ke hiki

ae kona ola ana i keia Poaono ae, alaila, o

kona komo ana aku no ia i ke kanakolu

kumamaiwa o kona mau makahiki ma keia ili

honua. Ia kakou e hoomanao ai no kona la

kuakoko, e noi pu kakou i ka Haku nui maluna

o na mea a pau, e hoolio i ko kakou

Moi, i Moi haipule a ola kona lahui ma on a

la.

 

KA HALE HOOLE WAI ONA.- Ua ae ia

makou i kekahi o na ahiahi aku nei i hala,

e komo aku maloko o ke Keena eehia o ka

Hale Hoole Waiona hanohano e ku nei ma

ke alanui Hotele kulanakauhale o Honolulu.

Ia makou i komo aku ai, a haliu ae a nana

i kona mau paia a me kona papahele, ua

hoike mai no ia keena i ka eehia o ka poe a

pau i uluhia e ka on a o na wai ikaika, i komo

aku maloko olaila, a halele loa i ko lakou

hoopa hou ana aku mahope i na wai ona a

lakou i hoopa ai. Ke kono nei hoi makou i

ka poe a pau, i ike i ka hopena ino a awaawa

o ka inu wai ona, e komo ae maloko o

ia ahahui maikai, e kuilima pu me ko lakou

mau kaikuaana i komo a lawelawe i ua

oihana ia, me he la he oihana laa. Aole keia

he oihana e hoohaahaa iho ai i kou kulana

e ke kanaka e komo ana iloko oia hana, aka,

he mea noia nana oe e pai ae i ke kulana

maikai o na anaina hanohano maikai. Aole

i koiia ka poe hoawaepuu, aka, o ka poe

naau hololua ole, ina e hoole, aole e kii hou

a pau kona ola ana. E hoohiki me ke ano

kanaka makua, aole me ke ano kamalii.

 

OLELO HOOLAHA.

Ke @@@@@@@ pau o ka @ o ke Kula o ka

@@@@@@@@@ hoi@

ka Halepule ma @, ma ka @@@ ahiahi @

@. @@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@

D. KALANIKAUEA.

 

OLELO HOOLAHA.

@@@@@@@@ ka mea

@ ka inca @@@@@ nei au i

ka mea @ keia @ wahine @@@. @

@@@@@ a me na

@@@@@@ dala he Umi, @@

hoolaha @@@@@@ ma ka la 13 o Novemaba

iho nei. @@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@@@

@.

W. LUPINO