Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 21, 21 May 1870 — Na Hana a ka Ahaolelo. [ARTICLE]

Na Hana a ka Ahaolelo.

| He mea nui i ko makou manao, ka i j hana a ko kakou Ahauielo, kahi hoi e ; j imiia a e kukaia ana ko kakou mau pono, I jinaloko uei a inawaho aku o ko kakou! j aupuni, aka, e hoike makou i na mea ir ! hooiioioia e ko ka Haie i kela hebedoina laku nei i hala a me na ia niua o kein pu-: j le, i ike mai ai oukou, aia la mahea kaiii ■ i ku ai o na eleie a oukou i wae mai ui,i a hoounn mai i keia kuianakauhaie, na : l - ■ j makou e hoike aku i ko lakou hana io | ana i ka makemake o na makaainana | nnmi lakou i kena mai a me ka ole paha. Ua hoohalaia ka hebedoma elua o ko ; I ka Ahaoielo nolio ana, ma ka hoopaapaa !ana i ka Bila Kanuwai no ke Oki Mare, je pnpa ana i ka mea i okiia no ka hewa, ! ie noho mnre oie iioko o na makahiki 3, £ like no paha ine ke kanawai mua, a i ; o |e, a make paha ka mea nana i oki aku.! o ka hoopaapaa ioihi ana, ua j ia makou, o na iunamakaainana ! j Ol io ke kue ioa ika Bila, no ka manaoi

p Q .ha, o poa ke kanawai a mukau ka poe, o j. i mare, a noiaiia, loaa oie hoi kahi ha-j nd °k'> P 0 * 10 wa ' e hoi ka heiu oka la. i Ua hoololiia ka Bila, ma ka hookomo! mai i 1 makahiki a ka mea hewa ej ka |j (? i, al.-,ila Inki •»•<> k;r q»;~ H sjl a j, u , Uu hoio kei.i Biia ma ka heluhelu nlua; ana, a ua kauohaia e kakau poepoe. Ua waiho mai ka Loio Kuhina he Bila Kanawai e piii ana no ka palapala hookuu kiiiOy a ke waiho nei imua o! ka Haie no ka noonoo ana. Me he mea | la, ma ka makaikai aku, ua kue no ia i| ka Puuku 5 o ke Kumukanauai,oiai, ma 1 ia pauku, ua haawiia ka mana i ke Alii | ka Moi. ; Mamua o ka hoomaka ana o na hana j oka la 11 o Mei, oia ka Poakolu, ua ku! ae ke Alii ka Mea Kiekie W.C. Lunalilo' a hoahewa i ka nupepa haole o ke aupu-j ni no ka hoike oie i kekahi mea imuao; ka ilale, no ke kue ana o ke Alu i na ' haawina no na iiio o na Kiaaina o ka he-; ie ana mai, mamuii o ka oielo hooholo a Mr. Aliolo. Ae oiaio, ua oi aku ka mi- i kiala o ke Alii ma ia wahi, no ka mea j pela no i hnna hemaliemaia ai i na ma- ! kahiki i liala, a aole he mea hiki ano ke j hoike mai ua poloiei. Ua kue no ke Aiii 1 keia nupepa i ke kau Ahaolelo i hala,; aku, aoie nae hoopololei iki. Pehea la ; e lioopoloieiia ai ? I Ua hooiaha mai ka Loio Kuhina ma | keia la hookahi, he Bila e kau ana i au« I hau maiuna o na aina i hoopomaikaiia! mamuli o ka hoohioia ana i mau aianui a j pela aku. Ua hanaia no keia kanawai! ma kekahi mau aina e aku, a nolaila, i j ko makou manao, he pono no e hanaia maanei. Ua waihoia mai he Bila e papaloa ana i

i ka hooknmo a me ka kuai ana i ka Opiuma ma keia aupuni. Ma ka nana ana i ka hoike a ke Kuhina Waiwai o keia makahiki ua ikeia he $18.534.83 ka ioaa no ia oihana. Ma ka Poaono iho nei, ua hoomahuahua ae ka Luna o Puna i kona leo, e kue ana i ke Kuokoa no ka oieioia o kana noi a oleio hooholo ua waihoia, a o ka j poiolei pahii, ma kona manaoua hooholoi waleia no. O ko makou maoao ma ia j oleioana waihoia, ua kapaeia no ka ma-j nawaa hapai hou mai i kekahi manawa.l Ina aole i ike ka Lunao Puna i ka oieioi Hawaii he pono no iaia e ao hou. Ke| kaii nei na iihilihi maka o ke Kuokoa ina i ka aoao kahi a na Luna e koho ai no ko! kakou mau pono, ina paha eia me kakou j a ina paha roe " ka ia o Piliwaie." | Ke waiho nei kekahi Bila Kanawai imua o ka Hale, na ka Lona mai o Hilo! Hoo. H. R. Hikikoki e kauoha aoa i ke Kuhina Kalaiaina, e kuai i na kai lawaia a pau o keia aupuni, a e hoonoai nku i ka lawaia ana i na kupa Hawaii u pau. Kc kau iiu.i olu nei iuakou i ka |

| oleloae, ua haUwai inai Keia Bila roe ka manao oluolu o na makaainana a pau • m«i ka Hikina a ke Koenohana o ka aina : aka, mamoa o ko kakou kuai ana ako, e ' ninan inua iho kakou, aole anei e }oaa { wale īa kakou na kai lawaia me ke daia j ole: 1 Ke manao nei makoo he loea pono e ' waiho i ka hapai ana i ka noonoo no ka j Bita Haawina a ma n» pule hope, a o na f Bilu Kanawai maniua e hana ai, a ikeia ■ ko ka Moi kakau moa ana a me kona ka- | kau ole mai. Mai hookokono aku iaia e j pupuahulu, aka, e hookauia ehke me ko- | na naauao nui ana e hooponopono nei i ( kona aupuni a me kona lahoi. j Ma ka Poakolu iho nei o keia pule, ua | huli aku inakou i hope a hoomaopopo i na i hoopii a keia a me keia apana a me na | oleio hoohoio a na luna i haku iho ai, no | ka pomaikai o ko iakoo mau apana >ho, | ine nR haoa hou ona, hoopii ana i uku no | na iuna aupuni, a peia aku a peki aku. | Ina ua uuku mai na huina, aiaiia, e hoo~ | poioieiia no mahope aku, no ka mea, ua i nui aku na noi ma ka apana o Hilo. | ; Eia malaio iho nei ka nui o na dila i noi | | ia mai: I Ua noi mai ka apana o Hilo ms n« palapala hoopii a me na olelo hooholo a ka Lunamakaainana ho - - - - $61.500. No Puna mai - . 20,000. i He £8,000 nae o ka apana o Puna i noi mai a ua hooleia e ke Komite. No Kau 83,000 No Kona A. a me H. - . 2.750 No HamnkAa - . 6,250 No Makawao • - . 2,0001 N'o Kaanapaii • . 1,000 No Lahama • • - 12,350 Ua pau pu nia keia haawina kekahi mau uku o na lunu i lioomHhuahuaia ae. No Molokai ame Lanai - - 53,100 No Ewa a me Waianae • • 4,000 No Waialua • - 350 No Koolauloa .... 350 No Hnnalei a me Knolau - • I.SOO No Waimen amo Niihau - - 1,100; No ka Ahaolelo IS7O - - 15,0001 No ka hoopii aJ. Haalou - - 14S j No ka hoopii a Knu i mau moku kaua e ! holo i Butaritari ... 840,000 ' Huina §157,798 Ma ka Bila Haawina e waiho nei, i j manaoin o na lilo o ke Aupuni 110 na ma-1 kahiki elua, e pau nua i Aperila i, 1372 ! he $996,834.3». j lna e heokoia na haawina 0 ka Bila Haa- I wina me na noi ana upana $1,154,632.23: 0 na loua i koho wale ia ) i aku no na makahiki eiua e > §795,640.00 ' lii'iii'n'iai ana " v "' ) ! Koena • • 5355,992.23! Hoolawe mai na daln ma ) rq n o rj ka Waihona, Mar. 31,1870 ( °i.o»u.~u j Koena e uku nku ai $297,412.03 j Hui me ka Aie Aupuni 112.900.00 i Koena a kakou e nku oku ai $410,312.03 j Aole no i pan na noi da)a ana mai a ! kela a me keia apanu, ke pulale mai nei j no e hoomano ai, pela no hoi na Luna! e pue aku nei i nui ke daia no ko iakou • mau apana iho, nka i ko makou kaana | ana iho, ua maopopo, he hoikeike' wnie no kekahi mau luna ia iakou iho, | ine ka manaoe ikeia mai e na makaainana | ua noi ae ia o men " i e mea tausani po-; huli " ukn, oka hopenn io he nele. He I mea akaka loa, ua noi hewahewa ioa ke-1 kaln poe Luna me ka manao paha o ke | noi a nui ka pono, aohe nae o ke kupono! e iike me ka hana. I ile mea haohao nae no makou ka j iohe ana i ka Luna hanohano o Lahaina i Mr. Aholo, e waiim mai ana oia he Biia ' Kanawuinoke Kanawai rnua nokauku o | na Lunakanawai Kaapuni. Ua maopopo oie ia makou ka inanao o ua Luna ia, ina; paha he hoopiipii aikane, a ina paha he! imi maiiaioia mai. Mu ka Biia Haawina ! ua hoomahuahuaia no. Heaha aku ia; koe 1 j 1 ka wa e nohouna he iii uiauia ma ka ! Aha Kaapuni o Maui, aole no i hoopiiia ! ae kona uku, aka, i ko makou haio aua se, ioaa iho ia ia makou ka noonoo, e hnawiia ana ke daiaa nui no ke anoo ke i kanaka, aoie no ka hoohaiike me ka hana. Kaino, e ukuia ke kanaka eiike me ; ka hana. j Ina e hoomaopopo ka Luna 0 Lahaina !

i na ioaa o kakou no keia mau inakahiki aku eiike me ke kohoia ana a me na haa- i wina liio no ia mau makahiki, e koe aua- \ nei i ka waihona o Lahaina he pohue, a ! ika waihona o Honoluiu ne aiamihi. | He eono na palapaia hoopii i ; hoea mai imua o ka Haie Ahaoieio, e koi ? ana e hooemiia ka uku makahiki o na | Luna Aupuni, aka, i ke au ana ae a nana ! pehea la e hiki ai ke hooemi ina e hoo- ! piipiia ae ana kekāhimau Luna Aupuni ? j Aole paha e nanaia ana keia mau pala- | pala hoopii ? j { He nui ko makou manao i koe, aka, e j j puka aku ana no nae. j 1 na makamaka a pau e makemake ! aoa e palapaia mai i ko makou nei keeoa | hana, e hoike mai 1 ka iooa o kahi noho, k* apana ame ka mokupuni. Ua loaa mai ia ' makoa kekahi (miapala, i kakauia ma ka la 1 ! o Aperiia 1870 ma Waimea. O wai ia ka | Waimea i makemakeia ma keia wahi ? O 1 ka Waiinea paha i Hawaii, Kauai a i Oahu 11 piihti ? E kaknu pono mai. I i