Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 22, 28 May 1870 — Na Hana a ka Ahaolelo. [ARTICLE]

Na Hana a ka Ahaolelo.

Aha ae nei pule a keia Kau Ahaolelo i noho ai, aole nae i neeaku imua na hana, eia no i hope e panee nei. A me he mea la mc, ma keia hope aku, aole no e manao nuiia ana na p«la* pala hoopii mai na makaainana mai. O ka nui o na hoopii, no na hana hou, hoomahuahua ana i na Lunamakaainana no na apana koho a me kela keia mea, ke waiho nei no iloko o na lima o ke Komite. O kekahi mau noi da!a mai a na makaainana, ua waihoia a hapai ka Bila Ilanwinn, alaila, noonoo pu. Ina e mikiala ka Luna o kela a n»e keia Apana, alaila pono, a ina e poina pu iho, alaila, e hnule wale ana ka inanaolana a poho no hoi. Nolaila, heaha la ka ne wale ana, e kapae a hapni pu me ka Bila Haawina ? Ile wahi no nae no ko lakou la maalea. O ka Oielo Hooholo e hookaawale ana i na lilo o keia Kau Ahaolelo, i §15,000, oia wale no ka hana mua a keia Ahaolelo i loaa na hoaponoia mai e ka Moi, ma

ke kakauia ana mai o ka inoa Alii, a līlo i men mnna. | Mrt keknhi la o ka pule aku nei i haia.ī ua vvivvo oltrka Luna o Molokai, ka mea! [ianohano D. W. Kaiue, i ka wniho ana | mai he olelo pili Kumukanawai, e kuei ana i ko na Kuhina kamailio ana iloko o kela Hale a me ko Hon. W. P. Kama-| kau kuleana e noho ma kela Hale, ena ka Pauku 20 o ke Kumukanawai. ! Mahope o ka hoopaapaa njja, un ka-' omi pu ia kn ikaika o ka'poka pahu, a ka \ Luna Hanohauo wiwo ole a kuokoa o ka j mokupuni o Hina. Poinaikai ka lehule-l hu o nn Luna e makau ole ana no ka ike Kanawai a Kumukanawai hoi. Aohe no paha e oi aku ann kn mona o keia poka, no ka mea, i kela kau Ahaolelo aku nei i hala, ua noho niai la ka Loio Kuhina ma ke ano Alii iloko o ka Hale Ahaolelo, me ka hala ole o na makahiki elima o kona noho ana ma keia aupuni, e hke me ka olelo o ka Pauku 58 o ke Kumukanawai o ka makahiki 1864. Nawai la e hoahewa a nawai hoi e hoopono ? lie mea nnkemake nui na ka lehuiehu makee i kn lakou olelo iho, ka hoolohe ana i kekahi mau palnpala isoopii i waiho ia mai imua o kela Hale Ahaolelo, e noi mai aua, "Aole loa e kohoia kekahi Luna Aupuni, ke ole e ike i kn olelo Ilawaii—aole e hoohloia kekahi poe i hookupa ole ia e noho ma na oihana Aupuni— aole iioi e hoonohoia kekuhi i Luna Aupuni i eia he wahine manunhi kana." He mea iulahila no makou ke hoopuka ae, he mau lima h<»oko Kanawai kekahi o keia ano e lawelawe nei me ka hnumin. Ke liaupu nei makou noka Bila Kanawai a ka Luna o Kona Akau i hoolaha mai ui, e iiooloh i ke Kanawai e pili ana i ka oielo Huwuii a me ka olelo Haole, o hookiekie ka n>ana o ka olelo Hawaii maluna o ka Haole. Aohe o makou manaolana no kn holo o keia Bila, no ka mea, he poe namu wale no ka hapanui o ka Haie, a koe wale no paha ka mea nana ka Bila a me kekahi poe uuku e ae. Aka, aole nae he hewa ke hapai, a i haule mai ea, na knkou no kakou e pepehi iiio. Ile like ole ka man&o o na Kuhina ma ke Kannwai Oki Mare. iiookahi wale no i hoike i kona kokua, oia ka Loie Kuhina, no ka waiho ana i ka mea hewa e kaii aoie e mare, no elua makaliiki, aka, ua hoololiia i hookahi makahiki. O kekahi poe Kuhina iho, he kopulupulu no, e mare iike. Ua hooholo ioa ia ua Bila ia, a o ke kakau inoa koe o ka Moi. He mea lealea pahn na ka Apana o Hiio e haka mai ai nn maka i ko iakou wahi Elele mioi, oolea a hopohopo oie, aka, o ka halahu waie ka hewa mawaho a ka rula, i ka waiho ana mai he olelo hoohoio, e hoopauia na Kuiiina a pau, a i hookahi waie no Kuhina nana e iawelawe na oihana aupuni, oia ke Kuhina o ko na Aina e. O ka huiuaa loa aku paha ia o ua Kuhina la, i ka hoopii ioa ae i ka uku. Ua haohao ioa makou i ka naauao o ka Luna o Kau, i ka waihoana mai imua o ka Haie, ma ka la 25 iho nei, e lawe mai ana oia, he Bila e hooioii f»i i na pauku mai ka 141? a hiki i ka 1420 o ke Kanawai Kivila. Ma keia hooiaha ana mai & ka Luna naauao o Knu, ke manao nei makou, he mea ia i kue i ka Bila e hoopaapaaia nei imua o ka Hale, e hoopau ioa i na pauku mai ka 1417 a hiki i ka 1425 o ke Kannwui Kiv<la. He mea kupanaha loa keia, ka e!icii ne i wahi e

ponaloai ka mea imim o ka Hnle, j nii paa ana ke Kanawai e like tne keia, ! oka wehe akeaia ana no ia ok* p„ t ka e komo mai ai na pake kinikiu. Aahea oukou e na nmkaainana ; Hnwaii a Kauai, he manao anei ko jkou, aole e hoopaeia mai ana na ? |me na paahana e ae he lehulehu ■ nei oko kakou aupuni ? Na makoQ «. , e hai aku ia oukou, ke makemake ne? ! hapanui o na Lunamakaainana, e h>y i }>ae ia mai na pake a me na paahana e 5 < | i hoopaa paiapalaia ma ka aina e, a e !>. | we ae i na hana i loaa i ko kakou m?. ! poho lima mai a kakou aku a i ka pne ei . ike i hiki ke hana i Eha Dal<i no ka rn.! ! lama. Ooe eke kanaka Huwau a[p | niakou. e kipakuia ana i kuahiwi e |me na Ilikini, a o ka hana a me na p,. imaikai o ko kakou aina, e hlo ana i ri ■malihini. Na kakou no kakou euy | nei, aole na hai aku e ko'u ai ka \vafj. | Aloha ino knkoō Hawaii. j Ko'u ana ka ka waha he aloha m■. ; kaainana, he aloha aini/' eia no iU*|ka manao hoopuhemo, a/iua-paie kn a ■ | ka pakikoele. j Heaha la ka hana nui a kekalu or | Lunilmakaainana a ouknu i hoouna n, nei} Eia ka makou e hoike aku: hoonioe ma ka papa—E » CsJ |ka noonuo ana—E ninau hiio."