Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 24, 11 June 1870 — Ka Nupepa Kuokoa. Ka Moolelo o ka Ahaolelo 1870. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

Ka Moolelo o ka Ahaolelo 1870.

La flana 2S—Poakola, Ijne I. Hoomaka k& haoa e like me ka maa. • |- Mainua o ka hoaponoia ana o ka moole!o o ka Ha!e, noi tnai o Mr. Laiana, e noonoo houia ka Bi»a Auhau Holoholooa. Ua hoo- • hoioia. i Ua hookomo mai o Mr. La:»na he inaa » hoololi no ka bila. Nieiauia a hoohoioia na -hoololi. a kauohaia k> BUa e fkakaji poe^oe. 1 . Ihi: _ ? Wn\ Koloa mnī e noi ana, na ke Kuhioa : K*iaiaina e hana i na patapala aehke mawaena o na haku a me n* kauwa, a e koho'u i mao luna n»a na mokupuni a pau, n aoie ioa e hoopnia kt?kahi paahana ke aie, a noie no hoi e ka paahana ke noho inahope iho o ka pau nna o ka manawa ma ka pa iapnl i aeiike. I .Mai Puna mai, e ho-ihewa ana i ko hooli- | loia ana o na daia nlanui.a noi mai i $4.000 |no ke nlaoui mai Mmue a hiki i Kilauea;a !i 86 000. no ke aianui mai Mawae a biki i I Keniakomo. Waihoia i ke Komite. ! Mni Waimea mai e noi ana, i $2,000. no Ikeaianui mai Wai/neaa Kikiauia, Wuihoia ja hapai i.ou. t Mai Waimea mai e noi ana, o nn hnole a pau i mnre i na wahine Hawaii a hanau na ; keiki. aole lakou e ae ia aku e boi t na nina ;e, a waiho mai i ka hnpakoiu o ka wahine. < Waiheia i ke Komite. I Mni Wounea mai e noi ana, aoie e haaiele kekahi haole i waiwai maunei, ina ua ina- ; re id i ka wnhine Hawaii a hanau na keiki, | a hoi aku i ku aina e, ke o(e e waiho mai i ; ; ka hap.iiua o kona waiwai no na keiki—Wa- j | ihoia i ke Komite o na Aha llookolokoio. j ; Hoike mai ke Komite o na Aba Hookoio- ! kalo no ka bila e pili ana i na palapaia hoo- J ; hoio niawaeua o keia mau mokupuni, e wa- ! iho ma ka papa; a o ka bila no ka Upiuma, ' e noonoo pu ka hale. | i Iloike mai ke Komite o na Hana Hou e ! hoomoe i ka hoopii a ko Lanai, e kukulu i • iua wai; e hooinoe i ka hoopii a Puiui no ka : hawawa o ka hooliio (laia aianui ana ; a ua | ae ke Komite e hooiiio ia Kaiiua i awa ku i moku. | j Hoike mai ke Komite imi e huii i ke ano i 0 na wahine paiapaia laikini.e iawe mai ana ! iakou i bi!a e hoopau ni i na Palapaia Lai- i kini. Kauohaia kn hoike e pai. j Hoolaha mai o Mr. Wahine he biia e hooioii ai i ka Pauku 3SSo ke Kanawui Kiviia j e pili ana i na kai iawaia. I Hooiaha mai o Mr. Kaluapihaoie be biia e hooloii ana i ke kanawai epili ana i ka la- ' we ana i na ohua mawaena iho o keia pae ; iaina. | | Heluheiu mai o Mr. Wahine he olelo hoo- : holo, e kauoha ana i ka Mnkai o ka Hnle e ! i iawe mai i ke Kanikeia Amerika i mua o ka j Hale. Poioke ka rula o ka Hale iaia nei, 1 Hoahewa mai ke Kiaaina J. O Dominis i jka moolelo i puka ma ka nupepa haoie o ke | Aupuni e pili ana i ke Kanikeia Ainenka. i j Heluheiu mai o Mr. Kahauleiio he olelo ■ hooholo e kauoha nna i ka Makai o ka Haie, e hoolako rani i na kaa no ke Komike i | Imi Oia e hele e inakaikai. | Noi mai Ke Alii Ka Mea Kiekie W. C. j j Lunahlo e hooloii, e heie wawae ke Komile. ! I Hoihoiia ka oielo hoohoio. | j W r #iho inai o Alr. Kaiue he oielo hoohoio, i ipehea la i pau oi na daia no ka uku hoomnu : ;oM. Kekuanaoa. I Oieio mai ke Kuhina Hailnsi, he haawina 'hoomau ia, a ua haawiia ke koeoa no kona {hooiewa. , AJa ke noi d Mr. Laiana, ua hapaiia ka |hana o ka la, oia ka Biia Kanowai e hoop>tu jloa ana i na p.iuku mai ka 1417a hiki 1425 0 ke Kanawai Kivila. j Komue ka Haie, a noho o Mr. E, H. Boyd |ro« ka noho. | Heiuheiuia ka pauku mua. | Olelo mai ke Kuhina Haiiasi ma ka aoao , hoopanee loa i ka noonoo ana i ka Biia. He |eha hora o kana kamailio ana. O ke ano ;oui % o kona ike ana i keknhi hoa Kuhīna, (oia o Pilipo) akahi no a hoopuka i kona manao no ke kanawai o\na Haku a me na Kauwa—ko Pilipo hoopuia ole i waena o ka ; Aha Kuhina a imua o ka Moi, aohe pono i 1 kekahi Kuhina e kamaiiio e mawaho nei me I ke kaana ole me na hoa Kuhina mamua. j Ke kue ole ke Kanawaī e waiho nei i ke Kumukanawai. IS« kekahi kaoaka naauao oīa o Lī i hoapono i keia kanawai, kukai pu ' imai hoi o R«bikana—Eia ke ola oei kekahi poe nana i hana i ke Kumukanawai ruua, he poe oaaoio iakou, o iokou pu no kekahi i ■han» i ke Kumukanawai o 1864, aohe paiapala hoopii a na makaainana e noi mai ana e hoopau ioa i keia mao pauku kanawai, aoh« he kauwa kuapaa ka poe hoopaa paiapalaia t like me ka oielo a kekahi poe, aoie i lilo ko lakou pono piU paa % o ko na kaowa ; ( hooko aoa ia i ka ae likemawaeoa ona a me ka Haka t no ka hoohana popaiuaia o ke kau« ; ; wa» ni ka iunakuaawai mai īa hoopoi aeie ]

oa kekahi p#e mawaho ae oke kanawai. oie'o mai kekahi poe oo ka liihuoe ke kuma o na kauwa i hoopii ole ai i m Aha Kiekie ae, o ka Loio Kuhioa ko iakou kokua me ka ako oie, oieio kekahi haole kauiana o Amenka Huipuia aohe be hookauwa kuapan ka hana palapaia aelike, aohe uku oke kauwa koapaa, be wahi uku ko keia he omiiumilu, a peia aku a peia aku. Pau kana haioleio ana, a hoopaneeia ka Haie. La Hana 29—Poaha, lune 2. ( Hoomaka ka hana e like me ka mau. Heiuhelu mua mai o Mr. Pilipo i ka Btla le hodfoti ai i ki 'o.'elo Hawaii i mea oiaio, j aoie o ka oleio maiihiui ka mea oiaij. d- . . nn inM o Ur.-o>fcmaM;if| Bila no ke ena ana i na alanui a pau o ke' j Aupuni. Heluheiu mai o Mr. Laiki, he Bila e hoo[kaawale ai i Halemm no Kauai. ? Heiuhelu mai o Mr. Hikikoki, he oielo hoohoio, aole e iaweia mai kekahi btla ina < jka ia 1S o lune, a mahope ihopaha, aia wa-i , !e no a ae nku ku Hale. j j Noonooia ka hana i hoopaneeia, oia ka; |olelo hooholo a Mr. Kuiue, e piii ana i ka; oku hoomau o M. Kekuanaoa. ; Oielo mai ke Kuhina Kalaiaino, ua nleloi iho inehinei ke Kuhina Hairasi, ua lilo i ka | hoolewa no ke kup?»pau. | j Oielo mai o Mr. Kuiue, ua hookaa waleia | !be SS,OOO, he haawina hoomau no M. Ke- | jkuannoa, no na mnkainki eiua, e pau ana ij |ka ia 30 o Aperiia 1870, aka, ua make e o; |M. Kekuanaoa i ka maiamu o Novemaba,i ! i ; he ewalu waie no maiama uiahope iho o ka; haawiia ana o kela puu daia, a pehea ia i; il»ooiiio wale aku ai ke Kuhina Waiwai i ke-i iia mau dala, ua kauohaia e ke Kanawai, e Ihaawiia keia mau dala, oiai konu wa e ola^ inna. Ua hiki no i ka Hale ke ae aku e hoo-' I liioia kekahi mau dala no kona hooiewaia ; iana, ina i noiia mai, aka, aoie no i maopopo! iiki ia'u ka hooiiioiu ana aku ma keia ano.' I Manao ke Kuhina Kaiainina, aoie na Mr. i {Kaiue kela oleio hooholo, aka, na waho mai ' paha. | Pane mai o Mr. Laiana ike Kuhina Ka|iaiaina, aole he pono i ke Kuhina ke olelo, ; no keia mea, e like me kona makemake, kei | iiiiuu oie mamua. | Moomau inai no nae ke Kuhiua ika ole!lo, aoie na Mr. Kaiue mai keia oieio hooho!lo, aka, na ka poe no mawaho ae, e makemake ana e hoahewa i na Kuhina o ka Moi. !l ka wa i make ai ka Mea Kiekie, nole no |he Ahaoieio iu wu, e noi maī ui na Kuhina | no nu liio hooiewa, aka. ua hoolilo'u aku no nae ka uku hoomau no ia mau iiio, nolaiin, ; noi hou ole aku ui n;: Kuhioa. Kue mai o Hou. Kaiakaua i ke ano o ka wehewehe ana a ke Kuhina Kaiaiaina, n i kue no hoi ike ano ma ka Bila Haawina. i Manao ia e hana Bila ia, e kuhikuhi ana i ;ka houiiloia ana, aoie o ka oieio wale mai, ua iiloia m M. Kekuanaoa. Manao ia, e lawe ! mai ke Kuhina W r aiwai i bila huikaia aku.l I Noi mai o Mr. Laiana, e hoomoe ika ole-' i lo hoohoio, a e lawe mai i olelo hooholo hui.i Ua kokua no oia i kuhi i hooliloia'i, aka, ao-| ie nae i ka niea i hoikeia mai. j i Olelo mai o Mr. Kunpuu, e hoopii Lunai Nui i ke Kuhina Waiwai, no ke kue i ka , Pauku 42 o ke Kunuikanawai. i Oielo mai ke Kuhina Waiwai, ina e iawe ia mai iie Biia e huikala ai, alaiia, na ka lAhaoleio e hookanwaie i puu dala no ka jhoolewa ana ; a o ka hnpanui auanei o ia 'mau lilo, e iii mai ana ia uiaiuna o ke Aiii ka Moi. i Kokua mai o Mr. Kepoikai ika oieio hoo- ; hoio. | Oielo mai o Mr. Piiipo, he kamaiii ka pa-j ha ka Luna o Moiokai. L'a manao no ia } na ka Luna ponoi no ia oieio hoohoio, aole! inowahoae. Makemake ia, ina ua hooko! io ke Kuhina i knna hoohiki. Ma ka hoike, ' ua hoike pou ia na hlo, aoie nae na lilo no| ka hoolewa ana oM. Kekuannoa. Kokua! oia i ke noi a ka Luna o Kohaia. j Noi mai o Hon. K»iiikaua ( e hooioli i ke| noi a Mr. Laiana. a e hookomo iho, e lawa mai ke Kuhina i Bi!a huikaia aku. j Kue mai ke Kuhina Kaiaiaina i ka hoololi.! Ninauia ka hooioli a Hon. Kalakaua.a! I hoohoioia. Hooholoia k% noi me ka hooloh. Heluhelu akoiu ia ka Biia auhau o na holoholona. ■ Noi mai ke Kuhina Waiwai, e hoololi i' ka auhau o na lio, i 75 keoeta, no ka mea,' ua nui loa ka emi o ka waihona. » Ninauia ka hoololi. a hoole is. Mahope iho o kekahi mau hoopaapaa ana, ua hoopaneeia ka noonoo ana a ka Poalua.; Hapaiia kekahi hana nku o ka ia, oia ke. Kanawai o na Haku a rae na Kauwa, Olelo mai o Mr. Kuapuu, ua hoikeike mai ke Kuhioa o ko Aina £, i ke ano o ki hana ma na aina e, no ka hoopaa plapala a me . na poino e uhi mai ana maluna o kakou, ke* hoopauia ke Kanawai o na Haku a rae na Kaowa. Aole oae au i hoohoi i ko'a ma«; nao me kona. ; Kamaiiio mai o Mr. Wahiue, no ke ino o ke Kaoawai. He nui «nle ka poe i kepaia , |ma Honoiuiu nei, a ma kahi o ka hana. Ua* ipau mua ka manawa hana, akn, hooou»nui!

mai ka poe haka, aohe i pau, o ka hani hou aku ia no ia. He makemake loa nse aa roa ke ano hoololi. Ktoiaiiio mai o Mr. Kaioe, c kue ana i ka hoopao loa ja o ke Kanawai o oa Haka a rae n» Kaawra, no k* mea, aia inalaila kekahi pooMiikai o ka iehuiehu. Aoie au i heie mainei e hoopau i keia Kaoawai, aka, 0 ke kauoha a ka Apana naoa au i hoouna mai, oia ka papa «oa ako i oa pake aoie e hookomo mai, o pau oa hana ia lakou. He , ; makemake au nia ka hoololi. ' Kue mai oMr. Kepoikai i ka hoopoa loa.. ; Aia oia taa ka hooloii. | Oielo mai o &r. Kamikaua, ua kuhihewa Hoa ka LrtJoa o Molokai ma kaoa. oieio aoa | uoha ia mai oia e na makaaiiiana,! ! e papa afcu i ua pake. O ua Kanawai la no i keia.no 'ka mea, ma ke Kanawai e waiho ; nei, ua iike ka maikai o na Palapala Ae-like 1 hannia maonei, me na Palapala Ae-like ii hannia ma na aina e. | Hoopanee ka Hale. | La hana 30—Poalima, lune 3, 1870. Haluwni ka Haie e like nie ka mau. Hoike mai ke Komite o na Hana Hou i i kekahi mau palapala noi elala a na apana, e: : noonno pu ine ka Bila Haawina. O ka nui | ; o na dala i noiia mui, he SSO,OOO. 0 ka ke ! | Komite i hooholoai, i 820,700. Hooponoia ' | ka hoike. j j Waiho nini ke Kuhina Kalaiaina i ka Ho-; i ike a ka Luna o na Hana Hou o ke aupuni, • oia o Mr. Sterling, aole e emi mulalo o 550, ! j 000. alaila paa ke alanui ma ka Pali o Nuulanu. Kauohaia ka hoike e pai. J | Heluhelu mai ka Loio Kuhina hooholo, e noi ana o na palapala hoopii, na i ' kauoha a me na oleio hoohoioe pili ana i na ! ! uku o na Makai, e lawe ae inai ke Komite: ' mau mai, a i kekahi Komite Wae. ! Kohoia e ka noho o P. Nahaolelua J. O. ; Dommis, W. T. Martin, Komoikehuehu a ; ! me W. H. Laiki. | I Heluheiu mua mai o Mr. Kaiue he hila e [ hoololi ai i ka Pauku 2 o ke Kumukannwai,; e pnpa ana i na Lunakanawai i ka noho ana ■ ma ka Ahaolelo. ! Kue mai ke Kuhina Kaiaiaina i ka hoololi.; Aole kokua o Mr. Kaukaha i ka ke Kuhi-1 na Kalaiaina. Ninauia ka hoole loa a haule, nolaila, ua : hooholoia,ma ka heluhelu mua. ! Manao o Mr. Laiana, ua halahu mawaho j 0 ka rula ka ninauia ana e hoole, no ka mea, j aele i lawe ia mai ma ke ano moakaka. ! Ma ke noi a Mr. Laiana, ua hoihoiia ka ' Bila, a lawe hou inai ma ke ano olelo hooholo. | Hooiaha mai o Mr. Hikikoki he map bila \ kanawai malalo iho : He kanawai e hoopo-! nopono ai i na Kula Kuokoa—He kanawai e I hoololi ai i ka Mokuna 10 o ke Kanawai Ki- : viia a he kanawai no na Haie Hoohainu ki : a Haie Maika e pnpa ana i na keiki kula ! mai ke komo ana aku ilokoo ia mau i ka la. j He.'uhelu mai o Mr. Kuapuu he olelo hoo-1 hoio, e hooiako mai ka Makai o ka Haie i! 100 poo leta na na hoa. Hooholoia. Heluhelu mai o Mr. Naukuna he olelo hooholo e holo na hoa īluna o ka Manuwa i ! ka ia apopo. Hoololi mai o Mr. Kuapuu i keiu In. ? Hoololi mai o Mr. Kaiue o ka hoa no o ! Waialua a me Waimea keholo. Hooleia ka : olelo hooholo. I Hapaiia ka hana o ka la, oia ke koena aku ; o ka Bila Haawina. Noho ke Kuhina Hai-; lasi ma ka nohe. | Hale Hookolokolo a Paahao no Waimea, ; | Kauai $1,500. I 1 Mahopeoka hoopaapaa nui ana, ua hoo- 1 ; holoia e like me ka haawina ma ka hila. | | Pa a me ka Hoakea ana Haie Paahao hou : ! no Hilo 82.000.00. hoohoioia. | Hoopuni ana i ka Pa Hookoiokolo o Hilo j he S 1,500. hooholoia. , ' Hooiako Hale Hookoiokoio o Molokai, he $100. hoohoioia. Na ke Keeoa Aupuni Hou §60,000. Kue mai o Mr. Komo ī ka haawina no ka nui loa. Noiia mai e hoomoakaka lea aku.' Oleio mai ke Kuhina Kalaiaina, no na 1 ! Hale Aupuni, a i Haie Ahaolelo hou nui a 1 maikai. | Noi mai o Mr. Hikikoki e hoololi i $10,' 000. roe ke kauoha ī na Kuhina, aole e ko- ! mo na lima i ke da!a. Kokua mai o Mr. Laiana i ka haawina.! ' Hooholoia ka haawina he 560,000. ' Kokua i na Paahao $9,000. hooholoia. » Papa Pai Aupuoi 812,000. Noi inai o Mr. Laiana e hoololi i $8,000.' Aoie oia i manaoio i ka nui o na lilo e hooli-' 1 Joia oei roa kela Papa Pai. O ke dala i hoo-: f liloia no ke alakai o ka Papa Pai he nui !oa, ' oiai no hoi, ke holo kue oei keia Papa Pai i na Papa Pai e ae e imi ola ana, ma ka hoeeni ana i ka uku haoa he 25 hapa baneri malalo iho. Aoie aoei he pono i na Kuhioa e uku | aku i ka Papa Pai e ae e hoike aoa i ko lakou m«u manao, e like me ka aoao kue enai ! e uku nei mai ko lakou mau eke ae. ' Olelo mai hoi ke Kuhina Kaiaiaina, ina e; . hoemiia iho ka baa«r'ma, alaīla, e pani ku ia j . ana keia mao nupepa Aoponi. Ina e paa : ana kek eoau oopepa, alaila, e iīlo ana ke , i Kcokoa o ke» Pae Aina, a ina e paa ae ka -

ooho ani o keia Moi, e hski i na karuka ke hele mai e kau Kanavmi. Aola i avakemake na Kuhina e pai i keia iuaa nup<epa, aka, ua koiia nae e pai i ka nupepa haole. Na kekabi hoa Ahaolele i kai e hooiaha i, ke OĀea, * o kooa oui, he 2,500 i haawiia mawaena o ka Uhui, a ua iehulehu na nupepa i haawi wale ia aku, a ua hiki aku ka aie e koe oei ika $S,000; » o keia koeua xui loa, aole e hiki ke hoopiiia, oo ka inea, he nele ioa na kanaka, a oa ka Ahaolelo i haawi mai ike daia. Ke kokua oei oa aupuni i oa papa pai a pau ina ka haawi aoa aku i kekahi mau mea pai, aka, oia ke- f ia aoao oka Poepoe, he pooo e kokuluia i mau nupepa aupuni. He mea pooo oo paha i a 'ne keia e kue mai i na Kuhina, i aka, ma keta kuiaoakauhale, ua hoao keka- < hi nupepa, e lawe mai i ka Moi i ka hoo- j haahaaia a me ka hoohiiahiiaia ; oia mau olelo e pili ana, ua hooiahaia ae ma ka ioa a ma ka lauia, a o keia nupepa (i*. C. A.) ua ! hoohaiike i ka Moi me ka i\loi Dahomy i kekahi manawa. (oia nae ka manawa i kaa-; wale ai o ka Lunahooponopono i ka aina e). \ He nui wale na olelo i hoopukaia ma keia nupepa me na olelo hoonaukiuki i ka Moi, aka, aoie nae i hoopukaia kona inoa. i ka ! manawa i haawi ai o ka Moi i ka ahaaina ; no ke Duke o Edineboro, ua iike ioa ka ole-: lo i hoopukuia i keia nu{>epa me ka olelo.i puka ma ka nupepa Owrland Monthly, e ole-. io ana i kekahi mau oleio hilahila e pili aaa • i na wahine, a peia aku, a pela aku, Ua ho-; emi io no he 25 hapahaneri. Nolaila, e noi; ana au i 512,000. | Kamailio mai o Mr. Kamikana ma ka ao < ao o ka hooioli, a oleio mai, ina e hoinoia'; ka Moi e like me ka na Kuhina e olelo mai: nei, heaha ko lakou mea i hoopii ole ai. Ao-, le ona makemake i ke ano o ka hooliio ana j i ke dd 1 a a ka lehulehu. j Kokua mai o Mr. Kaukaha i ka hoololi, a | hoopiii mai i ka olelo a ka mea mua iho e \ pili ana i ka Moi a me ke kuokoa o ke Au-1 puni. J Oielo nmi ke Kuhina Waiwai, e hiki anei j ia kakou ke kokua i eiua nupepa Aupuni ?' Ua makemake au e hooliio aku ina hona| pai aupuni i kekahi me«i imi ola ina keia | ano, ke loaa, aka, he makemake nae au ei hooholoia ka haawina. Ua ike no ka Luna | o Kohala a me Honoluiu, aoie e hiki na nu- { pepa eiua ke oia i $8.000. (Olelo mai o I Mr. Laiana, aoie no na nupepa ka haawina,; aka, no ka Papa Pai). Ma ka manao oke 1 Kuhina, ua uuku loa ka §12,000. Aole e ■ hiki i keia h'iawina ke uku i ka akahi ha- j pakolu o na lilo, a o ke koena ua uku ia mai j na loaa eae mawaho. A ina e oki ana ka j Haawina, a kiola aku i na nupepa Aupuni | na ka lehulehu e kokua inai, iie hana he-1 inahema ia. Oka nupepa Kuokoa, ua ko-1 kua ia eka Papa Amerika. (Ninau mai o: Mr. Laian, ehia dala ?) Aole i maopopo ka j nui. Ona nupepa aupuni, no ke paie ana j ia i ke Aupuni a me ke kau Kanawai, a ina I e kue ana ka lehulehu i ka manao o Enelani, Amenka, Kina a me lapana no oa mea a keia mau nupepa paonioui, o ke poho nui oke Aupuni oia Kc Au Okoa. no ka inea. ina e pamia, alaila, e pane oia, "Amene." O ke kumu o keia hoemi ana, i mea e loaa ai na daia no ka hoohoio ana ika hana. Hoolaha mai ke Kuhina i kekahi oieio i hooiaha ia ma ka Papa Pai Bunch Boicl, he ano hoo- j naululu maoli. j Pane mai o Mr. Laiana, o ka mea imua o j ka Hale, he mea pilikino wale no mawaena S o ke Aupuni a me Wini, a o na olelo i lawe j ia mai nei, he mea ole ia. ina ua kukuiuia | na Papa Pai kuokoa mamuii o ke knhua ! hoopunipuni, aole he mea oono e hoahewa i aku no ke ino. Oke kukulu aua oke Au-; puni i nupepa hoopaapaa aku i na nupepa! haahaa loa, he mea ia e hoohaahaa iho ai i! ke aopuni a e hoonawaliwali ai hoi. lua be mau pnlapala i hoelaha hewaia ma ke akea, no keaha i hoolaha ole ae ai oa aoao elua ? j Ina e hooholoia ana i SS.OOO, ua hiki no i j na Kuhina ke hooiawa ae ike koeoa. ioa | aoie e hiki, he poe naaupo iakou. | Hooholoia no k.\ Papa Pai Aupuni, be | $12,000. Eia iho na hoole ama na ae—; Poe hoole no ka nui ona lilo ia Papa Pai : i Wahioe, Laiana. Kapihe, Kepoikai, Hopo,; Hanaike, Kaluaipihaoie, Kamikana, Komo- • ikehueha a oie Kaakaha. £ia ka po<» iae ! e hoonui i na liie e iike me ke noi i $12 000 '!! Hikikoki, Kumahoa, Halemanu, Kaai, Aho* 10, Kahauieiio, Kaiue, Kamakau, Ailueoe, Kale Kauka, Naih, N'aukana, Laiki, Kuapuu a be 13 alii. Hoopaoee ka Hale. f La hana 31—Poaono, lune 4. 1870. Halawai ka Hale e like me ka mao. , Hoike mai ke Komite o oa Hana Hou, e; hoapono ana i na hoopii a Kati, i $2,000. no oa alaooi a i mao mooo. Waihoia a nooaoo pu me ka Bila Haawina. Heluheiu oiai o Mr. Kepoikai, be olelo hooholo, e haoaiia oa paahao me na io ptpi,' aole me ke kamano. Poloke ka ru)a oka Hale. ; Hoolaha mai o Mr. Laiki he bila e hookaa» i i wale an« i Luoakaoawai apana oo Anahoia. j Heluhelo m«i o 51 r. Kaioe be oleb hoo- ; holo e hoololi ana i ka Paoku 20 o ke Ku-

mak&aawai, mi ki au<* i ea huaoUk* '* Aha Lakau,i heluhela uuc*popou ai, ao!e e ae b kekahi Lunakamuai e noho Kiai ; ka Ahaolelo. Uawaihoua ka Pooha nw;n?o. Hjpana ka h?ioa o ka U, oia We kaaawa; no na holohoioeui ahm m« oa mauna tna ka heluheiu alua. Meluheiuia ka a wonoohi ma na Paoku. Mahope o ka hoopaapaa loihi aua, ua waihoia i ke Komite o na Aba Hookolokolo, Ma ke kapaeii aoa o na ruia, ua heluheiu mai o Mr. Ailueoe he oielo hooholo, e noi ; nna i na hoa o ka H»Je e heie ae e ike i ka pauma wai ana o ka Oihan* Kioai Ahi ī ke--ia ahiahi. Hooholoia. Hoopanee ka Hafe. La Hana 32—Poakahi» lu»e 0. Hoomakaia ua baua e iike me ka mau. Heluhelu mua mai o i\lr. Hikiieoki he mau 3ila, e hooioli ai i ke Kanawai i kapa* ia» He Kanawaie hoololi ai i ka Mokuna 10 0 ke Kanawai Kivila, a e hoopotiopoi»o ai i !ka Buro Hoonaauao. Kauohaia e pnj. He Kanawni e pap aua i na mea amlaiua hale hooh*inu kole. h.ile aina a hale kuai ; waiona, aole e ae i na keiki kuia e komo ina .ta mau haie, mawuena o ka puka a roe ka • napoo ana oka la. Kauohaia e pai. He Kanawai e hooponopono ai i na Kuia : Kuokoa a me ka nnnu ana i ka ike o na ku« muao. Kauohaia e pui. •He Kanawai e kukulu ai i mau Haiemai ,no Hawaii, Maui a me Kauai, a e iiookaa- • wale i waiiiona no na mai. Kauohaiu e pai. | Hooiaha mai o M r . Kale Kauka, he BUa |e haawi ana i haawina hooinau no ka Moi- ■ wahine Kalania, i 54,000 no ka maknhiki. ( Kapaeia na ru|a, a heluhelu mua ia. Kapae |hou ia na rula a heluheiu nlua ia, n kaooha i ia e kokau poepoe. Heiuhelu mua mai o Alr. Laiki he Hila e |hojtna e ai i Lunakanawai Apana no AnaI hola. I Hooluha mai o Mr. Kepoikai, he B»la e j hoololi mai ka Pauku 70S n hiki 776 o ko Kanawai Kiviia. | Heluhelu mai o Mr. Matina, he olelo hooj holo, e ukuia o Mrs. Baraunu, no kona laj paau wnle ana i ka poe mai • Kau. | Ole!o mai ke Kuhina Kaiaiaina, ua akea j kona ike ana i ka hana inaikai a Baraunu pvahine, a.lh «kupono ke mahnioia ka |na mau hana. He nui no ka manawa i koe I no ke noi ana mai, ina e makemake ana oia !i kokua. I .Noi mai o Mr. Aholo, e waiho ike Ko- ! mite Wae. J Kokua mai o Mr. Kaiiaulelio. j Kue mai o Mr. Kaukaha ika okle hoo|ljolo, no ka mea, aole ona makeniake e hao* iwi wale aku i ke dala o ka lehulehu no ke» | ia ano. . Noi mai ka Loio Kuhina, e waiho aku i jkei;x ike Komiie lmi Oln. Hooholoia. ! Hoolaha mai o Mr. Hikikoki, he Bila e {pili ana i na Oki Mare. J Heluhelu mai o Mr. Kaqkaba, he olelo hooholo e hoopauia ka hoopaapaa no ke Kanawai o na Haku a me na Kauwa ma koia )a. Komite ku Hale. Noho o Mr. Pilipo ma ka noho. Hoololi mai ke Kuhina Kalaiaina, aole e koho i ka hora e pau ai. Olelo mai o Mr. Kamikana,e pau ana kejia manawa iaia wale no. E hoopanee a hoo|pau i ka Poaliina. j 01eJo mai ke Kuhina Kalaiaina, aole ona makemake e pani wale i ka manawa. j Olelo enai o Mr. Kaukaha, i lawe inai au | i keiu, no ka iawe mai o na hoa i na olelo fmua a hoopaapaa hou mai. j Kamailio moi o Mr. Kainikana |e ikeia • maloko o ka pepa.] ! Ku mai ke Kuhina Kalaiaina a kahea mai i ' a Kamikana, e oki ke kamailio ana. A olelo mai oia, ina ua inakemake ka Luna o > Honoiulu, e olelo pili kino, e olelo pili kino aku no makou. Ua hooiohe aku nei au ina •olelo pili kino a ka luna o Honolulu, e ka[paia ana ke Kuhina o ko na aina e, he wa- | iiahee ; manao iho la au, e ku a papa aku i | keh hoa e noho. [Olelo mai o Mr. Kami- | kana, aia ia'u ka papa.] Oluaoa ae ia ka | Hale a ano pihoihoi e haunaele ai. Ma ke noi a Mr, Kale Kauka, ua hoopauia ke Komite, a hoi mai ka hapanui oka • ! Hale. Olelo mai ke Kuhina Kalaiaiua, he pale--na ne na huaolelo ; a ina e kapa ana kekahi 1 kekahi he wahahee, ua oi aku ia mawaho oka palena ana iae ia'ku ai. iua eae ia keia e ka Hale. e hele aku no makou e lawelawe lima ; a ina e kapa mai ana kekahi Jia*u he hoopunipuni, e heie aku no au e kui ; a hina oia ilalo. i Mr. Kamikana, ua oluoiu no au e kamailio hou. Wahi a ke Kuhina Hailaki. no kuu hala ana ma kekihi wahi e aku nei, ua lohe ole aa ina olelo a Mr. Komikana. e am ia'u he "hoopunipuni." E oluolu paha o IMt Kamikana, e kamailio houJraai. [Pane hou aku no Mr. Kamikana i kana mau olelo » ku mai ai ke Kohina Kalaiaio».] | Olelo mai ke Kuhina Hailaai, ua lohe aku j»neiau i ka o!efo a ka Luna o Honololu, eji ea hoike oiaia ole kē Kuhina © Ko w» "aina e.

O!e)o mai o Mt. Kam'kaaa, hoopuk» au he maa oieio ano iike peUOīelo mai o M. Uimt, e «nohiia na kavnai!:oaoa a na ho« m na o!e«o i keU a ine keia wa e kou ai ka n»aroaU ole»o. Pane mai ke Kohina HāiUsi, oa haohao au i ko ka Luna o Honoloiu mahele oie ana i kana oieio. Pane mai o Mr. Kamikana, oa hiki no īa'o ke «nohi, aka he paio keia mawaena o'o a me ke Kohina o Ko na aina e. O'iel j mai ke Kehina o Ko na aioa e, oa mioaminaaa « kahik» ana maio keia. a noi ai,;) oia i «3 Loni o Honolola (oia o Kan>ikana) ina he hiki nia e lawe mai i ka paiapaU hoopia i o;eio«a. Pane mni o Mr. Kamikana, oa hiki no ia'o ke Uwe n<ai, a%a ao!e nae me a'u i keia »*a. N;ntiu aku ke Kuhwa Haiiasi i ke Kaka*; uoielo ina ua noi ako oia i kela oielo hoopaa , e waiho mai ma ke pikaukau. Ua hooie nr»i ka Luna. Oielo mai o Mr. Laiana, ua kakau au he hoommao no'u i ki wa i heloheioia ai ke!a ; pahpaia hoopaa e Mr. Kamikana. Manao: ati piu paha ke koi ana oo keia paUpala | | f>ieio mai ke Kuhina Hailasi, aole iu e j «nn i na mea i kakauia ma ke aoo: hoonianao. Ua makemake iho nei kuu hoa-) iohi e aiakai ia'u i ka hoahewaia imua o ke-1 ja aina, poia auanei au e a'iakai aku ai iaia i; ka honhewaia. Ua hski no i kela aoao o ka > ha!e ke kainailio a nui e like me ko lakou j inanao, a e kakau no na nupepa a hoolaha i aku, aka, aole au e ku ana a hooiohe ia mau i o'elo, no ka mea, aohe ia he mea 1 oi ae ma- j luna o ka hanohano a'u e paa nei malaio Oj keia aupuni. Ao!e no hoi au e hoohaahaaia j ke aku i ka Luna o Honoluiu he hoo-1 punipuni, e hookuu aku no au e kamaihoia | na kumu e Ukou. Ua ike au i kuu hoaloha,: he kanaka ui hoopono ma kana mauhana, j nka, ua uiainina au i ka ike ana i ka hana ' kue a kuu kanaka ui i mahalo nui ai a i ho- j aloha ai, e ho u mai ana ia'u ma keia ano. ; Noi mai o Mr. Ailuene e hoopau i ke Ko-1 mite. | Mnhope iho o la hoopaapaa ana, no ka j mea, iiiiun o ka haie, ua hoopauia ke Komi- j te a hoopaneeia ka Hale. : La hana 33—Poalua, lune 7, IS7O. ; Hoomaka ka hana e like me ka mea mau. Hoike mai ke Komite Kon, e hoapono ana j i ka haawina 575,000. no ua koa e like me) ka bi!d. I Kuemai Ka Mea Kiekie W. C. Lunalilo' i kn hoike a ke Komite a me ka haawina e like ine ka bila. Ua manao oia e hoike mo- < nkaka inai ke Kuhina Waiwni i keano o ke •• Kokua ana i na Koa " i 875,000. Make-l make ia e ike, heaha la ko kanaka ke i keia mau hoopanio koa ; aole keia he j mea malama aku i ka Moi & me ka aina ;' makemnke kakou e malama kakou no na aua mai, he pono e hoolako ia kakou i Puali Koa a i Aumoku Kaua, e hiki ai ka lilo i ka j miliona dala, he puu dsla i oi loa aku mamua o ko kakou loaa inakahiki. 1 keia ma-1 nawa, eia ko kakou ikaika iloko o ka poe Kanstiano. Makeinake ia e ike i ke kumu o keia $75,000. e hoolilom aku ai. Aia oia ina ke kiola aUu i Ua huaolelo u Kaua " mai ka moa m«i o ke Kuhina o Ko na aina e, no ka meai he mau hua hoohilahila na huaolelo hope elua iloko o kona manao. Makemake) m i Waihona Kuokon no ka hoonaauno, no | ka mea, •• He oi ae ka mana o ka peni ma- j muo o ka pa.hiA-aua." i Makeiuake o Mr. Knuknha e paiia ka Ho* ike, * e Uweia mai i hana no ka la e noonoo j ai. Ae ia ka hoike n kauohaia e pai. Hoike mai ke Komite Imi Ola no ka hoopii a Hiio, e kukulu i Halemai malaila. Ua ; hooieke Komi(e i ka nooooo ana, a ua ae i Kauka kaapuni hele e iapanu. Ma ke noi a Mr. Aholo, ua waihoin ka hoike ma ka papa a laweia mai ka Bila no i ia mea, oia hoi ke kukulu ana i n\au Halemai. j Heluhelu mua mai o Mr. Hikikoki i ka i>ila Kanawai e piliana i na oki mare. Hoohoiom ma ka heluhelu mua. | Heluhelu mai ke Kuhina Kalaiaina he ole- i lo hoohoio, e kauohaia ke Komile Waiwai e ' huli i ke ano o ka hooliloia ana o na dala i&- ' we leta o Hawaii, a hoike mai—Hooholoia. HooUha mai ka Loio Kohma he Biia e hooHlo ai i ke Kaoawai Kaniima \ hoopono* pono hou ia, i kanawai no ka aina. 1 Heluhelu mai o Mr. Matina he olela hooholo e kauoha ana i ka Makai o ka Hale, e hooUko mai i mau.ki hou no na paknukau, ; ua like !oa na ki mua. Hoololi mai o Mr. Laiana, i mau p&kau- : kau bou. ) Haule ka hoololi « hooholoia ka olelo hoo-1 holo. | Hoolaha mai o Mf. Kepoikai he 6iia e! hoohanaia ai na kauwn e na haku mawnena \ 0 ka manawa kupono ; a he BiU e hoololi ai! 1 ke kanawai no ke koho b«tota. ; Hapaiia ka han* o ka ia,ow ka Kaoa-| wai oo ka Han*ina Hoomau no H. K. KaU-1 ma tn« ka heluhelu akolu. j Heluhela akoluia ka Bila. I iNoi mai ha Mea Kiekie W. 0. Luōaii!oi e hoololi i $6,000 o ka makahiki a kumaiiio | mai no kana noi. Ma ka ninauia aoa, u* hooholoia ka hila. He 17 ae a he 10 hoole. Hapai hou ia kekahi hana, oin ka biU auhau holoholona, noho hou ke Koiuite uo oa hoololi. o ke Kuhina Kamika ma ka noh«. Noi mai o Mr. Hikikoki e hoololi i ka auhau o na miula a me na hoki i 50 keoeta. Kue mai o Mr. PUipo i ka hoololi, no ka mea ua kaumaha loa na makaaioaaa. Ninaoia ka hoololi a hooholoia, J

i >*oi hoo mai o Mr. Hikikoki e hooioii i ka Paoko 6 i kahi e piii ana t ka hoolaha .: ana oka luna pa aapani i na lio i hoopaai». i ? M*hope oka hoopeapaa «na. ua hoo'oliia |ka biia e like me na hoeloii. , I Hoopaoia ke Komiie. t \ Kapaeia na roU, a heluheluia māi ka pa- ; lapaia a Her. S. C. Oemooa, e kono ana i , | k» Ahaoielo e heie ae i ka luhile ma ka Po'akolu U 15 o lune. no ka puni ana o ka ba- ! rtt Keneturia. Ma Kawaiahao na hana oia 1 la. j Kaoohaia ke Kakaoolelo e pane aku, ua ( 'ae ka Hale. , | Hapai hoa ia kekahi hana hou, oia ka bifa j ino na kai Konohīki e kaai aka ke Kuhina | Kalaiaina a hooooa ae. I I Heluheluia ka b:U ma ka heluhelu alua. j ? Noi mai Ka Mea Kiekie W. C. Lunaliloi ; e hoopanee loa i ka noonoo ana. • i waen* o ka hoopaapaa ana, ua hoopanee | ; ia ka Hale. , La hana 34—Poakolu, iune S. 1870. j Hoomaka ka hana e like me ka mau. j Hoike niai ke Komite o na Hana Hou e| honmoe ana i ka hoopii a Honolulu nokei | kau ana i na kumukaaio ka poi. Hoaponoia. i I Kapaeia na rola a heluhelo mai U o Mr. | )£. H. Boyd he hoopii na ka Oihana Kinai | I Ahi o Honololu, e noi ana i $12,362. no ka j 1 Oihana Kinai Ahi. Hoomoeia n noonoo me - ka BiU Haawina. j Heluheiu mua moi oAlr. Kepoikai he Bi-j jla e hooloii aī ina Pnuku inai ka 76S a hi-i ! ki 779 o ke Kanawai Kiviia e piii ana i ke ko- i |ho Lunainakaainana —Hooholoia. Heluhe* •luia ka Bila mare, aia a ae iike na makuaj aUūla mare. Holn ma ka heluheiu mua. • 1 Heluhelu mua mai ke Kuhina Luio he ka-; j nawai no ka hooiaio ana i na koina niai i na \ I waiwai o ka poe ī make a me ka bila e hooia | i ana i ke Karaiina i hooponopono hou ia i: | Kanawai io. | j Heluhelu mai o Mr. Wahine he bila e pili I ana i na lio kea—Hooleia ka bi!a. ! i Hooiaha mai o Mr. L;uki he hila e hoohoi- ; I hoi ai i ke kukulu ana i mau hale hana pu-' ; iupulu a me ka huluhipa. | j Hoolaha mni o Mr. Kaiue lie bila e hoo-1 1 pau loa ai i ke Kanawai Hoopae Lima Hana.! | Heluhelu mua m»i o Mr. Kuaapuu he bi-! j la e pili ana i na Konohiki a me na hoaaina. i • Hoolaha mai o Mr. Koinoikehuehu he bi- ; ; la e hoololi ai i ke kanawai i hooholoia i lu- J ! lai 20, 1554. | j Hapaiia na hana oka ia, oia ka Bila e j | kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina e kuai i j i na kai iawaia a hoonoaaku i kanaka, ma ka ; | heluhelu alua. j ' Kamailio maio Mr. Hikikoki ma ka hoo-! ; holo i ka biia. r | E noonoo hou in ana ka biU eke Komite i |0 ku Hnle i ka Po.ikahi. i Hapaiia ka hana oka la, oia ka Bi!a Haike Komite oka Hale. Noho o Mr.; Laiana ma ka noho. | K.uai buke no ka Waihona Buke Sl,OOO. j I hooholoia. ! [ Na lilo Papa Ola 40.000. ' i Ua waihoia keia haawina a hoike mai ke ! ; Komite Imi Ola. f | Halemai Pupule 13,000. Waihoia e like me kela haawina maluna.! Halemni Pupule S,OOO hooholoia, j Hoopne Lima Hana 15.000. i Waihoia a laweia mai ka hila no keia ono I e hoopau. Lilo B«iro Oihana Wai G,OOO hooh.! Na Piula Wni Hou 4 000 " ! Uwapo hou me na hana houa.ia 10.000 «* ' Lanai ma ka uapo mokuahi hou 3.000 " j Kli ana ike awa o Honoiulu 25,000 u ! Na lilo no " Pele" 10.000 u ; Na heleuma ne na mouo 2.000 u i Waihoia a hoike mai ke Ivoinite wae no ! keia. ; Awa pae ma Koholalele 2.500 hooh. s Nn iilo hale kukui—Honolulu 1,500 u ' u Hilo 400 » ) 14 u Lahaina 500 u ? u 44 Kawaihae 200 u Oihana Kinai Ahi o Honolulu 9,000. Noi mai o Mr. Hikikoki e hoololi ae Sl2, j 362. o like me ka hoopii a ka Oihana Kinai | Ahi. | Kue mai ke Kuhina o Ko na aina e, no! ka mea, aole ia i ike i ke kumu o ke noi ana i mai i keia hale, oiai na na makaainnna e : hookupu mni i na daU no ke kukulu aua i I ka Hale Bele. Wehewehe mai o Mr. Ailuene. i kukuluia ka Hale Bele, i A'ahi e hookauia ai ka hele ; hou. Ua hookaawale ka Ahaolelo o IS6B i j S5OO no ka bele nui, a ua ohi iho nei hoi ka! Oihana, he $900 mai na kamaaina mai ma i ke noi hele ana i kukuiuia ai i Hale. i He pono e kokuaia mai ka Oihana ma keia j mea. He,mea pono e noonoo iho na hoa, - aohe he poe uku ia kela poe Kinai Ahi. j Hoopaakiki hou mai no ke Kuhina H»ila- | si ma kaua noi mua. \ Kokua mai ke Al«i kn mea Kiekie W. C. \ Luualilo e hoopii ae i ka $IS.OOO no ka Oi-1 hana Kinai Ahi, no ka mea, he mea ia e po.! maikai ai no ka lehulehu. Ua oi ae keia mamua o ka puu daia nui he 7ā,000 i haa-! wiia io« koa. Aoie kakou e kaua aku ana i ia hai. j Pane mai ke Kuhina Kalaiaina, aole e! hoolohe i kana mau olelo, no ka mea, i haa-i wiia keia puu dala be nui, i mea e hooma* j kaukau ai ia kakou no na haunaele kuioko.! Heaha no la ka mea kukulu waie i ka haie: bele me ke da!a oie. Makemake la aole noi hou mai keia Oihana ma keia mua a«, l l Kokua oia i ke noi roa ka palapala hoopii i; $12,362. I Kokua mai o Mr. Komoikehuehu, ike noi! e hooholo e like me ka hoopii. oo ka mea, he mea nui ka Oihana Kinai Abi. Oka Hale iPai o ke Aupuni eU ka mea hoopao dala, Hooholom ka haawina be $12,362. OIHA.NA WiIWAI. Uku Kuhina $10.000 hooh. " Luna B«ke He!u 4,000 « Luna Duie 6,000 44 j M Hope Luna Dute nui 3 600 " » Kiai Oihaoa Du(e 2 400 «» j u Kokua Kinai ahi Honoluiu 2.000 *• | j u Na IUo eaei houlimalima

K*ksuoleio ko i ka wa. 2,000 hooh. j u Lun* Dote & Lona Awa Kawaihae 4,000 44 *' Laoa Dute & Lona A«ra f Keainkekoa 200 " | " Waapa H«le Date SOO " '• Uwapo 2,000 •* ; M Loaa i maoaoia Ddia oka | Halemai 5,000 " • 14 Uku Luna Helu aole oi 5 keoeu 21.000 " ** Uku Looa Aahao 11.000 u w Aie Lahui e bo©k**w aoa 1,400 u ' •' Cku pau aie lahui 22000 '* " Mokaahi holo pili ama 20.000 ' k Noi mai o Mr. Kale Kaoka, e hoopii ae i S 32.000 i komo po ka mokoahī oo Kauai. Hoopaneeia ka nooooo a iaweia mai ka Bila oo ka mo'woahi o Kaaai. Na Lilo oka Oihana Waiwai 2,000 44 Makaikai ana mai nei' a ke Dake o Ediaeboro 2,54125 " Ukti mak«hiki hookaa oie ia 173,00 •* Hoopanee ka Haie.