Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 24, 11 June 1870 — Kanawai o na Haku me na Kauwa! [ARTICLE]

Kanawai o na Haku me na Kauwa!

| Ma na la a pau o ka hoopaapaaia ln.Vo j ka Biia Kannwai e hnopou ai i ka hnna. | hoopaa palapala mnwaena o kekahi mta | dala a me kekahi mea kino hana y oia n«»; • i.'oi ka Bila K.mawai na Maku a me na \ i Kauwa, a i oie ia, o ka inoa maopopo • i paha i ka iehuiehu, oia ka Hoopae Li-; ! ma Hana o na ama e mai," Pake, Mani-' iiiki, Pukapuka, Eur«»pa a peh oku ; ua , i mikiahi makou e loiie \ na manao o kela f a me keia iioa naauao o kela Hale iiano-l hano. aka, ma ka iiooiohe a«ia i na hai-! oleio a kela a n)e keia, un haulehia mnlu-1 na o inukou ka liauoii a ine ka olioli nui.) i kn iohe ana i ka Loio Kuhina o ke Au-| puni. e ku una ma ka ivoao o ka hoohoni» j a me ka pololki. Ua mohnla mnikai ko| makou mau manao, me ka hooia mai, ua l kaua makou i ke knua no ka pomaikai o| ka iaiiui, a ua iooa ka uku a me ka hua, | oia ke kue ana o ka mea akamai kana- | wai o ke Aupuni Hawaii, i ke Kanawai j hoi'pan palnpala kino e waiho nei. n e kn-j pa ana iie lk Kanawai Kumnkanawai nie" j na Pauku, mni ka 1417 a hiki i kn 14"2o--0 ke Kanawai Kiviia. | Ua iiauuli ka Lahui ! L T a nei aku in j ka iono i na mokupuni, eia i ka pikooi ka hooponopono Aupuni Hawaii ana, hej Aliiiikaua no ka oiaio a me k» iiooponoJ a aole he ike i ka iiewa n hoopankiki a j make, oia o Ka Mea Kiekie S. H. Pilipo. J Pau pono ka ai a me ka i-a ; komo pono! iioi ka waa ; aole e like me Kaulniki ma, 1 ke kaukolo ia e Kawelo, i ka pau hewa o ka ai a me ka i-a. Ma ka Pauku 1418 o ke Kannwai Kivila, ua oleloia penei : "O na Palapala Hoopaa a pau. no ka hookauwa ana na kekahi, i hanain ma ka Aina e, e liooko- 1 ia no ma keia Pae Aina, a e paa no ia ' maanei." | O ke nno o keia e ka Lahui liawnii. j 1 oia o na Palapnla Hoopaa a me na Ae-li-ke mawaeua o ka Pake ma Kma. na Pu- i kapuka, Manihiki a peia aku a me ka I Haku hnna, i huna apukaia e ka £)le!e, a i e ka Agena paha o kekahi poe Hui a o i ke Aupuni palia, ma kelu poepoe i o ka lilo ioa, ua maikai no ia ma Hawaii nei, | me ka maopopo ole o ka iiana maanei i I ka wa i hnnaia'i ka Palupalu Hoopaa ma i keia mau aina e. i Ma keia, ua kuu nkeaia na Lunamnka- j ainana makemake kauwa pake e holo i Kinn, a iiana Paiapala Hoopaa Kauwa, a i lawe mai ianei, e like me kuna makema- i ke, ina he uuii tausani a ina. paiia elima i lianeri. ) Hiki mai i Hnwnii nei, pau loa nu ha- i na i na pake mahhini, no ka emi o ka uku, a nele loa iho 1h ka lahui nona ka e nina i ka hana o!e ; like loa me 8 000 r paahnna o Kaleponi e noho mai nei, ua i nele i kalii hana oie. no ka pau i na pa-11 ke e komo aiuka ia i keia mokuaina. Ma- ii kemake anei oe e Hawaii, e hoonoho ha e na ole ia kou mau makaainana kanu, a e * noho hune maialo o kahi uku omiliiiuilu ? i Heaiia ke ino ke nui mai ka pake? Ke li kuhikuhi nei inakou i ka palapala a Ha-|k ku loaue Bnwring, he kanaka knulann no; Ladana, a ke uku ia nei e ke Aupuni 'o Hawaii. he §1 600 ma ke ano Komisi-|l na, ia Ka Mea Hanohano R. C. Wale i! u inake aku ia, a ke unuin ae nei makou 1 ii he huaolelo no ka huaolelo, penei: | n O na Pake, he mau kauwa maikai|k lakou ma na hana a pau ke wae pouo la, • l aka, ina he lehulehu o lakou e noiio ana! u mawaena o oukou, E hehi auaneila-I wou maluna o ko oukou mau kanaka l HaWaII a PAU. n |u Pehea ko ka lehulehu manao i keia ? a Aoie unei i oi aku ke aluha o keh» haole i i mamao loa aku ina ka aina e, mamua o ī lakou nei ae e kau Kanawai nei a aloha !p i v io i na makaainana e uwe roai nei, 4< ua k * \ oki ke komo ana mai o na Pake i Hawaii nei.'* |, E ninau hou iho kakou e ka poe na- 'q auao, a<>le i ka poe naaupo, Heaiia ke i ino o kn PalapaU H<»opm he ?nau maka- k hiki mawaen* o Wa mea daht a me ka ' a

mea kino hana ? Ein ke ino ;ua j l ikaika, ke kuokoa, ka lanakila 3 n , e o ke kanaka n<» kela ma» Ona paahana. c K>aa ana ia k,ur, u , kein ano ma ka ntim e, n nlalo o ka a me ka wahahee ; a i ole, rac ka o>aoli mai no i i»a kanaka. Aole no pnha e |>oina ia oukoa «. ke i kiweia inoi ianei, i imi la iho r * looa, aoiie ka inoa penoi o ka pake, aihue ia niai nae. O kekahi poe oa. weia nmi me ka maopo|jo ole o ke k» Palapaki Htwp«o* ahe nui ka ina ? I ae akn «nei na Lunanmkaainaf;a e nihue kanakn ke Aupuni, e like " pake 8 P. C. iones. i houkuuia ae 5 . mai kona Palapala Hoof>tia mui, oiai o k» ihoa ponoi Ona kauwa fa n»a L Patupaia Hoopaa r Aole! E hooieak: Eia kekahi, tia hiki ke knana sk«j, kanwu moi kekahi iiaku a i keknhi. tve ! Weliweh in»> ka hoi 1! ; w»le o ka negem o Amenka. Pehea e hoike mni ai i ka oinio o Eia mai. Ik» makahiki :Ā : W ' a." ' M

*e "ak u ia o K. pf *♦ hiko o Haimlei. Aia mahma oua nu,. ko la, he 100 pake kauwa i hoop.a paia »a. Ik» nif:ke nnn, ua koh«'t;i o•_ -M R. Bihopa, J. \V. Aukina an e 5?. 1 i Kakoia i niau Lun;» Hooko W aiwai. Ma ka Pauku 14*24 o ke Knnauai «. vi!n, ua oieio keia pauku penei: no e poa ke kauua nu Ka palapalu paa e hookauwa na keknhi (** ■ n>a . pe o ka enake ana o kooa h»k 11 !! v " Aoie i hookuuia na |>;ike ho ka mahiko o Hannlei. ak-.i, n-.a kn ~ iioolaiia kndaia a na Lin :» Hooko \\ wni o It. C. W;»ie. i iw.'wahaia mu k,i, A pep* haoio a H. M. Wini o 1867, n makou e unuiu uenei no ku maikni okn poe hooiohe, e ikoui - » no ia : * u Miunuii o iiH inana i hoopukaia f ; , j Aha Hookoiokoio Kiekie o ke Ad;h; Hawnii, e kuaiia aku no ma ke kuei uia ka Poaono, ia 7 o Sepatemaba i>tv mamua iho o ka Haie Ho»»k«»iokolo n Honoiuiu, ( na wniwai a pnu o ka iiini na wili, mekini, na kaa bipi. na bipi, 1. iio, na mea pauliana, nn Kauwa 1 «i • > paa palapalaia a me na Waiwai e ae' : '*Eiu maiuna o ka mahiko, hti iOO e pau ana ko iak«»u niaMiiwa hana t i maianiH o Okat<>ba IS7O. O ko l«k- si mau uku, iie $4 00 okn maiamu. okia mahiko, ik ( na bipi, iio, na pake)** kekahi o na wniwai i makemnKe nui !< ■'•m ia ma keia Pae Aina," a pela aku. & Ma keia oieio hoolaha ku<i ifa, u.i IW |1| liaiikeia ku kuaiia ana o nn waiwai tv:|jfl§ me ke kanaka. E oieio mai pniia nei kekaiii, "o ka manawa kni kuehhi "lfl| ne/' owai ka mea nann e hooko, Ui n dka lima. ke aa. ke kino a me na laU» ;j|§ F»n 0 oke kanaka ? Kai 110 oia no ke k: tiuka T o ka io a r«e ka uhniK). j| Hiiahiia ole mnoli ka pne e k\in* 0ike kino a nie ka lhane o ke kanaka M ke dala a me kn pok e kau ana i Kawwi HOOPAA KINO KANAKA, ka lliea I papa 1« 'A a e ke kumukauauai. ag|| Eia kekahi h«»ke. Mamua iho w £B [>oho iho la o Lui ka mea nona ka <0 o Waiiiee, a lūki ole ke iiookna 1 ).*• ia inau aie, noiaiia, kndaiiiia iho nt'M naliiko a me na waiwuia pau, a kmi ; [>u ia na kino a me na uhane o na kana*Eia ka mea kupanaiia h?s. Oku f lakanawai Kiekie E. H. Allen ka ' - :»ana i koho i ka mahiko o llanali'i a a ia, a o C. C. Hailasi, a me H. A. imana na mea 1 koiio a hio ia laua ' naiiiko o Waihee. O ka poe hooko kanawai kiekie - > keiaaupuni, o lukou ka poe i kuaia 1 ll nai na mnliiko me na kino a me na le ona kanaka i paa ma ka palapala S♦' yg )afi, a me iia maka 1 iiele a pauiehia' Lanawai, ua paniia ko iakou mau i ka mea poept»e, a ua kapaeia ke kM**vs lf vai, a o kn lakoo mau ruia kau kuna* 1 » - "■** mi waiwai, oiH iho la ku mea paa. A ' ia ino ke kino a me ka uiiane o ke ;a, i ke kuai wale ia. Mamua koke iho nei no, make i?»" ' ► F. Mokina, he haole kninaamu 1 £ lonoiulu nei, a aia maiaio ona, he nau lapana i hoopaa p-aiapalaia. K°^ i iho nei ka Loio Kuhina i Lunahoop<* lopono Waiwai nn ka mea i make. -^ 1 ana hooponopono ana, ua hookuuia :i iipana e kuokoa a lanakila, a o na **' e ae, ua kuai kudalaia. O ka hana a ke kanaka hoopono a .olei, aoie ke ku.ii i ke kino a nie» : liane o ke aka, o ka h<»<A" ku e lanakila a like ine ke knnawa». Noiaila, ke kau leo nei makou e i» J 1 ka hopena weliweli o ka palapaia aa. a e ike, o ke kanaka ka mea nui ilo iho o ka la. E akahele i ke kau ana 1 ke kam* oopdikia, oku auanei ik» mea i oN?- vv 1 ka Buke hooweiiweli, 14 o ka inea li' ka pnhikaua, e owike no oia i ka p ;! aua " E hke me ka oukou e aoa i, pela uuanei n auH ia mu» ni. t