Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 26, 25 June 1870 — Kekahi mau mea o Kaleponi. [ARTICLE]

Kekahi mau mea o Kaleponi.

No na aiiia ma ka Hethfc * Ain no hoi keknhi mau ano-lnanu i kupono ke hoike ia uku. Ona manu Busada, he poe manu nunui eleele pupuka. E ai no lakou ina holoholnm make. Mu kahi e ike ia aku ai lakou e iele ana. He hoailona ia o ka hipa i inake, a i ole ia, he lio paha, a he holoholona make e ae paha inalaila,—a e lawe hapa pu ana lakou me na ilio, ame na ilio hae. Aia no hoi keknhi mau ano manu eleele loa, he liilii iho nae lakou i ko na manui kamailio mu a

| la aku nei—ai no keia mau ano manu i na | mea io, aka f ai pu no lakou 1 na hua kulina, a hoopoino nui no hoi ma ka elieli ana i ka lepo, a ai i na hua, mahope iho o ke kanu |iaana;nokeia kumu aole makemake iki na kanaka mahiai ia lakou. La kapaia lakoū o na Koro ( Crow.) Nui loa na pueo ma keia aina, noho nui no lakou iloko o na lua malalo o ka lepo. Ua olelo ia no hoi, o'kekahi mau ano ilio o ke kula, o ua mau pueo nei, a me nn nnhesa nihu-awn, e noho mnluhia like no lakou iloko o ka lua hookaj hi. O kekahi holoholona kupanaha o Kale- | poni i ike ole ia ma na Pne Aina Hnwaii nei, j a no i& mea no hoi i pomnikai ai keia aina | no ka nalowale ana ia inau ano holoholona ! i keia wa ; aka nae, he wahi holoholona lii» | hi nani kein ke nann aku 1 kahi mamao, he | wahi hana akamai kana. 1 kona manawa i e makemake ai e hookuu ia ke ea me ke j ala ano oluolu ole i like ole me ke ola o na i pua, no ka mea, he mea mau i na kamaaina | o ua aina la ka hoopaa ae ko lakou mau ibu, a holokiki aku a hala mawaho o ko laikou wahi i hopuia ai i ko lakou ala hohonu, | a i ole ia, hoiokiki aku no hoi i ka pu f a ki ia lakou. Makemake loa no hoi keia j holoholona i na huamoa, a i ka po, hele mai | no lakou ma ka haie e imi ai i oa punana ' huamoa. | No NA KWAKA, NA KCLANAKAUHALE, &C. Ke mahuahua loa mai nei na haole i keia | manawa ma na kuianakauhale» a mena kauhale o ka Hema o Kaleponi. He oui na haole Gewa»n» i kuai i ka aina, a noho Ipaa nia ia Panalaau, a me na kauhale. O \ keia poe mai na wihi e mai, he nui o lakou |e hana ana, a pela i kokua ai tf kekabi i keka- : hi, a oa oi ae ka pono ia hana ana mamaa | o ka mea ooho kaawale hookahi. He iahai ■ mikiala loa iakou, a ikaika i ka hana. ! Ewilu paha inakahiki i hala aku nei, heie mai !a kekahi poe Geremania, a kuai iho i kekahi apana aioa nui ma ka Hema o , Kaleponi. Ua mahi ia ka aioa, a kanu i« )i oa laau waina. I keia wa, he mau haneii lausani dala ko iakou loaa i ka waina i keia | makahiki kea makahiki, a ua hoouna ia aku i Kapaiakiko. O ka iooa o u* wahi la— J o Aoahiema, aia ma ke alanui mawaena o | Losa An'ge!e a me Saoa Diego, | 1 ka makahiki 1869, be eooo baoeri paha mae ha{e i kukuluia nia ke kulanakauhale

hoa e lioomahuaho» ia nku nei. ma ke k<ti- | kuono o Sao Diego, oa inanaoia e iiio ana kei* awa ku ineku o ke poo ia o ke aianui hao eui e moe neia biki 1 ke!« aoio o aiaa poni oie, i ka Moana Atelaruk* ; a e lij b aoa paba ia be kuianakauhale out i kekahi maoawa aku. Ke maoaoia nei, e kuku- | lu koke ia ana, he aUnui hao mawaena o ; Sana Diego, a me ke kuiaiukaahaie o Lcsa : Aaegeie, o ka ioihi o ia wahi, he haueri miie. I I O ke a**a kumoku o Sana Diego he awa : ! nui qo ia, a maikai no hoi ao na moku o ke- ; i kahi maa aoo a pau, a ua mahaio nui la e na Kapena, a me na kanaka nu kai. Ua ane- : ane no e puoi ioa ka aina, a he hiki ioa hoi j ■ ke hoomaiu ia e oa papu, i na enemi mai o | ke kai ke kukoiu ia. O na »ina a pau je p:li ana i ke kaikuono kahi o na kauhale, | j ua kuai ia ine ke kumukuni kiekse. 1 kela Imakahiki aku nei, ua kuai ia kekahi mau , ; pahaie ma ke kumukuai 5600.00 ahiki i ka ; j §1900,00 no ka eka. t Nut wale na kannka j \ i heie aku e hookuieana aina ma ua wahi e ; Ipili aoa i keia kaikuono, me ka maoao aoa i, [aia no paha ia wahi maiaio o ke kanawai, | hooiiio aina mua o Ameiika Huipuia; aka, > |o ka hookuieana ana i ka aina e paonioni in j | mai no paha ia e na poe kapa o Knieponi, n | |he nui ka pohihihi o ka mea e pili ann i na! iaina malaila. O ka lw»n nna mai nei o na j wahi kuaiapa eii guia ma na wahi he kanaha \ ja kanaiima miie ke Iniawale mailaiia aku,| | ka meo e kokua ai i konn hoiomua ana, a ii- f | io i kniannkauhaie nui ia, nole no paha he ? ! mea e hooknh<tha ia mai »i, ina he mau ma-| | lenhiki kaknikahi wale no i koe, a hoio mai 1 i na moku, mnwaena o ia awa n me na Pne» ! Ainn Hnwaii nei. ] | JVo ke kulanokauhale o Losa Aneeeie. « ! O ke kulanakauhaie o Losa Anegeie (wa* i hi o na Anela, ke ano ma ka oieio Paniolo) | he w.-»hi maikai, a he iwakaiua paha tausani i | kanaka mniailn. 1 kela makahiki nku nei, ua kukuluia ke Aianui Hao e hnohui ai ia wahi me Wiiimetona, ma ke kaikueno o Sana Pedero, he ; * | 20 mile ke kaawnie ; kahi hoi o na mokunhi | |o Knp«lnkiko mni e ku ni i keia a me keia j i ahn ia ; a innlaila no hoi kahi mnhunhua oj ! na hnie waiho uknna o ke Aupuni Amerika | | Huipuia. Ain no hoi malaiiu keknhi papu | j i kepaia o ka Papu Durama f kahi i hoonoho; |mau ia ni na koa. He nui na haie hou e hookumu ia nei ma Losn Anegeie, i kukuiu ! ia me na pohaku-ula a me ka inau pu, ua ! | hoomalamalama ia keia kuianakauhale e ke ! \ kukui gasa, n ua hoolakoia hoi e na wni i: | iaweia mai, mai ka muiiwai Losa Anegeie I | inai. Ua hookahekahe ia iwaena o ua wa- \ | hi nei ma na auwai, a o na aina i hookahe-' kaheia mu ua wai ia e loaa ana na dala '300 i a 500 hoi no ka eka. He nui ka wainn i hanaia maioko o keia kuianaknuhale. O na ] poe Kalipowia kahiko hapa o keia wahi, ua I kukulu ia na hale me nn pa iepo, ua loloa' kekahi mau hale e like me ka loa o na aia,| a ua mahele iakou maloko no na ohana he nui, hookahi hale ke kiekie, a paiahalaha o| luna iho, i uhiia me ka nsnpaiatama, he ta : i eieele i hoohehee ia i ke ahi, a nini ia ma- i | luna iho o ka hole, a i ka paakiki ano, ua | like no me ka pohnku, aole komo ia e ka ua. i i l ka nana nku i keia mau hale noho, ua kohu ! ! pono no ke ano o ke ea. O na poe Kniipo-! | nia kahiko e noho nna iloko o keia mau ha-' | le he nui ka pili waiwai ana, a me ka inu ! | rama. He ianai akea kai hoopuipui aku i ' j ka ioa o ke alo o keia mau hnie, hookahi , hiena nana i hoike mai i na puni a keia poe I kanaka, oia na moa hoohakaka, iehulehu ! wale, ua nakinakiia na wawae o na mea i ■ ; na puka haie, na kia o na lanai, a me ka • j ike pinepine ia aku no hoi o na hakakn ana ! : o keia mau manu ma nn wahi hoohaknka ; | • pili no na kahu moa me kekahi poe knhu | 1 nioa e aku, o na moho ikaika eo no in lakou. Ua oieloia, ke hoomaka mai nei na kanaka I . e hookomo mai i ka iioohakaka bipi ann, e| iiike me ka hana a nn Sepania kahiko. Ua j hoeha ia ka hipi a luihu i hakaka me ke kaj naka ; oia iho la ka iapuwale, a me ke ano | pono ole. o ka noho ana o na poe he nui o | keia lahui! He nui o keia poe Kaiipoma j kahiko, a me na Mekiko i knpnia e na kana-! ka Amerika he Pahee-aila, aole iakou he poe j j i mahaioia ; he poe hanaino nui waie, a me . ka inanao ino, aihue, powa, pepehi kanaka, !ua hana ia e iakou. A o kek.hi poe kanaka keokeo mikiala kai oielo he makemake | !iakou, e pau ia iahui i ke kipaku ia mawa-1 ■ ho o ka aina, no ka mea, he iahui kanaka ! I waiwai oie. ] j He mea hiki waie no ke ike aku i ka like! ;oie mawaena o na poe kahiko o ka aina, a I ; ka poe hou. O na wahine a me na kaika-' : mahine a na poe kupa kahiko, a me na Iliki-' , ni; aoie o iakou papaie, e like me ka mea ! . maa mau i kekahi poe wahine e ae ; aka,! ; uhi no iakau i ko lakou mau po# me na ki-' hei eleeie, ao kekahi ano e ae paha, e ha-1 , wele aoa malalo o ko lakou mau auwae, a ■ i koe be uiau paka no ko iakou mau maka e j nana mai ai ; a he mea kahaha keia iloko o! j keia aa hou. | | Oa maiamaia ka la Sabati me he mea ia be |a ieaiea no keia poe kaoaka ma keia kulanakauhale. Kinipopo no na kanaka opio, a me na keiki mawaena o na bui kioipopo o keia a o keia, He nui no na halepule o ia wahi, no keia a roe keia aoao hoomana, a ua malama maikaiia no. O kekahi hapa o na | haiekuai weheia no ia la, a o kekahi hapa j pani no. O na haiekuai o na iudaio wehe | oo ia la ; o na iooa o lsaaka, likoha, Davida I* me Soiomooa, ke kau akea mai ana maluina o ko iakou mau papa inoa. Nui no hoi na haie botele, a me na hale ai maiaila, a me na haie hooiimaiuna lio. O na pc« malihini kaa' ele, ro ka aoao heim ;

nae (aoao kipi) iloko o keia kaua pe iho nei o Amenka, he mau hafe ho t - okoa no ko lakou e malamaia ai, a 0 n, kaahele oka akau. he mau hotei e okoa ko lakoa ; i malamaia e na poe o ka He nui na poe eli gula i heie mai j kuianikauhaie, mai na Maun* eh 0 Coior>do, Nevmia, a Arizona ; O u poe o lakou, iko inkou hiki ana i * a pau ko iakou mau moni. waiho ak u no kou iko lakou mau lio iloko on« ~ Luna kudaia, ine na neho iio a me r§l •, iawaha, na pa % na wnti, komo iima a nv? mea eae he nui i mau mea kuai ak u , f iako hou ai ia lakou ma kekahi mao h 3 ai kudala » ikeia ma keia wahi. Kea n J no ka lehulehu o na ano ona me?» e i aku ai. Aoie he maiu n*au o ka hele ana n ,\ aianui, mahope iho oka na-poo ana o . no ka mea, he powa pinepine ia na kaa. n a i kekahi manawa, he pepehiia e na kanaka haukae neie i ke daia oie. £ iaiani ana oa laau wilou ma na aoio 0 , alauui, a he wahi naio hoi no na a;hame na powa e «oho «i ika po. Me he ia e iilo ana no keia w-thi i nui i kekahi manawa e hiki mai ana. g Oke ano okn hana ana ana poe ttji nia kahiko. e iike me ia i ikeia ma La .s e I he ano hiaai maoii no ika ike aku; e l& me ka hoopnn ana oka bipi kauo • kauwuhi laau, i hauhonia me nn kau.'a [ hao, a ma ia mea e huki ai i ke kn 3 ;me ka lei ame ke kua ma ka ai. O , hau ana i na papapa. a me na hua e a* ke kumu mai, o ka hoa maoli aku no ■ lio maiuna nlaila e hehihehi ai i n\ ko iakou miiu wawae; he hana kainko no in, oia mau no nae ia e ike ia «hn a 1 keia manawa ma ia wahi o *ka nim. o hale nunui knhiko o kela wa, ke iko no kekahi i kein mannwn, ma na wahi moku, e kokoke ana i ka ae-km ; k.ihi e ahu ia ai ua iii o na bipi a me na ho v a ia e na moku i ka Mnkuaina ma ka Atc nika, ma ka ine o Kepohoni nku. I ! wn knkahiuka kn wniho ana o nu ili j»o lia mau haie no kn pnu nna ona hipi. 0 ; hooponopono kahiko nna o na mea haiu i iaiia, ke naio wikiwiki oku nei pah.i, a . he mea ia, muuuia ae o na maknhiki he nole e ike in na poe lahui kanaka Kalip,. ' kahiko iloko o na lahui kanaka keokeo nui, ka poe nona e komo iehulehu mai i iukou inau wnhi, me ke kuai ana i mnu na, a no ka hui pu nna pnha o ka poe k ko me ka poe hou, E hoomoe ia maī a.i nei na haneri mile aianui hao e lakuu no i kaa mahu, e kukulu mui hoi ina kauba : a ine na kulunakauhaie ma knhi i kul.. ole ia i keia manawa. i ! Makamaka Hawai;.