Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 27, 2 July 1870 — Hoike a ke Komite Hoiko Kula o ka APANA O KONA, OAHU. [ARTICLE]

Hoike a ke Komite Hoiko Kula o ka APANA O KONA, OAHU.

Mka W. P. Ka.makau, l Peresidena o ka Papa Hoonaauao. £ Me kel tnahalo. O m&kou 0 ke Komite a ka Papa Hoonaauao i kohoia ai no ka nana ana i ka hoike 0 na kula ia aupuni maoli o ka apana o Kona, Oahu, ke tvaiho aku nei me ka haahaa i ka makou hoike aku. Ma ka Poakahi. lune 20, ma ka iuakini o Kamoiiiili, ua hoikeia na kuia o Waiiupe, Kaiii ke kumu 31 haumana i hiki mai; Palolo, J. H. Kanepuu ke kumu, 15 haumana; Manoa, Kamokuiki ke kumu, 50 haumana ; Kamoiiiili, G. Kekipi ke kuinu, 20 hauma* na ; Waikiki-kai, Mw. Nowelo ke kumu, 13 haumana : huīna pau o na haumana i hiki he 141. Poalua, lune 21, ma ka iuakini o Kawaiahao, ua hoikeia nu kuia o Moanaiua, Maraki ke kunui, 35 haumana ; Moanalua, W. Kaapuiki ke kumu, 26 haumana ; Kaiihi-uka Kamakea ke kumu, 16 haumana, a rae Kapalama, Mrs. Marv Aiapai ke kumu, 20 bau- j mana ; huioa pau o oa haumana i hiki mai he 97. | Poakoiu, luoe 29, ma Kawaiahao, hoikeia' na kuia o Maemae, S. Koaumoana ke ko-| mu, 21 haumana ; Pauoa, Mts. Pakeke Ke-I liipio ke kumu, 13 haumana; Kamakela! Mrs. Kekahuoa ke kuinu, 39 haomaoa ; Ka-| waiahao, A. Kainuii ke kumo, 64 haumana; \ Kawaiahao, w, Mrs Emalia Namaieloa kej komu, 40 haumaoa ; huiua pau ma ia la he 177. l'oaha, lune 23. ma KawMiahao, hoikeia

q Roma t Kiīikm* ke kamo.; 101 haooaaoa; Kom» k, LapiHo ke kumu. 53; baua»i» ; Kalihi-kan D. Pihi ke koaia. 72 j haomaoa ; Kaan»it»ptii, P. K-ihukoh ke! kutso 69 bauoMi!Mi; hioioa pao ma la la 295.: U km ooi o na inaU o keia apaiia be IS. o ? ka noi o haonaoa i biki eaiii toa kea • ; raao ia hoike ITIO. CJa oieio oiai ka Lona-< kula o keia «paoa, be nwl»hikr oī keia o ka naī o na haomaoa i hiki mai ma nm la boi- : lee, roasoa 0 kekahi o oa makahiki i hala | 1 moa «enei. j } M palap«la i hoikem oiai e oa kumu ! I ma keu mao kola : Helohelu. Heluoaao.l Huioabeio« Hoaiiooahelu. Paiapala AmaJ Kakaoiima, a me ka Himenu He mau mana a kekahi, aoie oae i hoikeia imua 0 ke Komite. I ka naaa aua o ke Komue i keia haike. ana ua maopopo ka holomua aua o kekahi mau kula. Ua mahaio ke Komiie i ka holomu\ ana o kekahi mau kuia Kalolika ; aka i i ka hoomaopopoana 1 ke kumu oia holomua' 1 ana, ua maopopo, o ka lawe ole ia 0 na hau- : ; mana uiakaukau i kekahi Kuiaouiaku : Ma na kula hoole Pope, ua lawe mau m ko ia* i 1 kou poe makaukau i ke Kuianui o Lahaina- • ; iuna 1 keia a me keia makahiki. | Ma kekahi Papa hoonohouoho e waiho pu | i ia I ku ana ine keia imua ou, e maopopo ai ke : kulana~*kela kula keia kula ma na paiapa-; : Ia i hoikeia mai imua o makou, mai ka Pa- ! pa akahi, a hiki 1 ka Papa eiima. Ma ku ! ike a me ka nui 0 na haumana. Ma ka nana ana 0 ke KomUe i ke:a hoike iana, ua ioaa kekahi mau mea ano uui e wai iho aku ai imua o ko ka Papa kaana a me ■ ka nooooo kauiike aria, maiia paha o iiio ia i mau mea e hooponopono a e hoopoioiei ai ; me ka mikiaia i ka hoonaauao ia aua 0 na opiopio Hawaīi ; a penei no ia : 1. J\o ka 7lele i na luke heluhelu kupono.' Ma ka makaikai ana 0 ko oukou Kotnite ma | ka iehuiehu ana 0 na haumana, ua makaaia ; ke Komite no na mea e pili ana i na huke i heiuheiu,a ua ike lakou he eeie nui la. O ; : ka hemahema a me ke ano pu-pu o na bau- : mana inu ka heiuheiu ana, ua iiiiinai nui 110 : ia maiuna 0 ka neie ana 0 na Kuia Aupuni' J i na huke heluhelu kupono ole. Oiai, ma ka j i heiuheīu ana mai o na haumana a pau, he ; . mau buke waie no i kupono oie, e iike mej ! ka opiopio o ko iakou uiau makauknu a me ; na makahiki. Noiaiia, ua manao ke Komi- ; te, he mea kupono oie ke hoopaiaieha īa ka j hoomakaukau ana 0 ka Papa no ia mea, he | : mau Buke heiuheiu no ka pomaikai 0 na ku-i : la u pau 0 keia Pae Aina, i hana papa ia e ! like me ka pii ana ae 0 ka ike a me na kula- ; na 0 na haumana. [ i 2. E ao aku i na kiemuao aole e ao kikoki- j koi i ?ia Aaumana. Ma ka hoolohe aua 0 ke j | Kornite ma kekahi 0 na kula i hoikeia, ua ; haiawai mai iakou me kekahi hana maa ku-; i pono oie i hanaia e kekahi poe kumu ; a oia | I rm hui ko nn kikokikoi ana, a ma ke ao ia! ana 0 na haumaua mu na weieiau waie no 0; ' na mea ike, a aoie i hapai ia aku me ka ma- i opopo mai ke kuiuu aku kahi maa mau 0 ka hookomo ia ana aku o na īkeilokoo ka haumana. He mea kupono keia e papa la, aole ! e ao kikokikoi ia, no ka mea, 0 ka waiwai * j nui ma ke ao ia ana 0 na haumana 0 ka ma- : . opopo pono loa ia lakou 0 na inea a pau i ao! ' ia ia iakou ma ke ono papau mai ka mua a i I ka hope me ka hoiopono. E maiama pono ia keia inea i ioaa maopopo poloiei ai i na ; opio ka ike 10 maoli. 3. Aole kupow e ao alukaia ua hauimna ; nui me na haumana liilii, ma Ua palapala ai-, na a huikehonua paha. Ua pai ia inai ka ! manio o ke Komite e kamaiiio ma keia mea, | oiai.ina 0 na haumana opiopio ioa, ua okoI moiaaku iioko 0 iakou kekahi inau mea ma ; | ke aio paa hoopaanaau waie no, aole me ka j | mao)opo a ike kupono maoii 0 ka haumana I ! opiopo loa. Nolaila, ua komo ka manao i I 1 ke Komiie e waiho aku imua 0 ka Papa, e ■ ; ao pipa ia na haumana e iike me ko iakou kuiana a ine ke akamai. ; 4. Aohe pono e ao ia ka hoailonahelu me ! ka naopopo ole o na buke helu malolo iho.; | Ma <a hoike ia ana 0 na kula i hai ia, ua ha-1 ! lawei mai ke Komite ma kekahi mau kuia,; ua 10 ia kekahi poe haumana ma na matiI mai kiekie, me ke ano maopopo oie 0 na ; 1 buie haahaa iho oia no. Ua iono mai ke i i Konite o ke kumu ī hana ai na kumukula | [ pek, no ke ake mahaio ia inai o kana mao j ! haimana i ke komo ana ma na buke kiekie. I I He'ano inaikai no paha ia mea, ina nae, ua! ; papipu ke ao ia ana, mai na buke haahaa a | pii iku iluna. Ua ike ia ka hemahema 0 ke-; , ia rtea e oleio ia nei ma ke Kuia o Manoa o ; Kanokuiki ke kuinu. ; 5 E ao mikiala ia ke kakaulima me ka ha- \ ku mavao ana, ma na kuln a pau loa. Ma kekihi mau kuia, ua hoike ia mai imua 0 ko oubu Komiie keknhi mau aoao kaiana i kakauima ia e kekahi po<? haumana ; he hapa | uui'a ioa nae 0 na haumana. Aka, aoie ia j o ka maoao o ke Komite, oiai, o ko lakou 1 akē nui, o ka hoolauiaha iike ioa ia ina na kuk a pau loa, a i kuniu e hiki pono ioa e kaooha ia oa kumu kuia a pau, e hooikaika i me ka mikiala loa i ke 00 ana ma ia mea, a ' e heoholo mua hoi ia ruea. No ka mea, 0 ka ike ana i ke kakaoliina oka haumana, he pomaikai uui no ta e ioaa aoa ia ia ma kooa; | noho aoa ako i na la kaoaka makua ma ka i • iawelawe a me ka hooponopono ana aku i na j I oihana a pau e pili ana ma oa ike palapala. : \ O ka lua hoi o oa mea i oielo la, oia oo| ] ke ao a me ka hoomaoin ana 0 na haka ma- \ \ nao ana, he mea nui ia e naoa ia ai e ka \ ) hoikaika ana 0 na kumu kola. Ma kekahi; , o na kola kakaikahi i hoike ia, ua heluhelu ia mai kekahi mau haku manao aoa, aka, o ka makemake nae o ke Komite, aole o na Kum»nio i hakuia e ua kuoiu. a 0 ka ka

hauuuna hoi ki helaheiu ana mai. Uke kopooo mka haomun» ponoi no e imi i - Komoa&nao a ma n-i hoeUla »iu» i o* enoao a p«u oloio. i kumu e hiki pono tt o kei*, bc eoe» poao eao oa haanaoa m> ke Aokiko: a iea be ©ea biki, e haoaia ke* ksht b«ke Piliolelo H«w«ii maou. M* ke» loau u»ea. ke waibo aka nei ke Komite i ka hooheuo a ene ka poiipai ia aoa oo ia ma ke abonui a me ka hooikaika aoa o kat Papo. £ kmmAo i m kmm* b«r m kāki 9*a btmx trekme a hepoam We 1m k* otkM aō. 31» ka oana t&a oke Komiie t na kula malalo 0 ke ao aiui a 1» koeou wm* bioe oa loaa mai kan wahi maoao hoohalahala a kanaloa no kelrabi oau kuhi ro»iaio oko iakoo ao ana. Ma ia mea i maoso ai ke Komiie he mea kopoeo e hoopao ia im : komu kula wnhioe hemahema ina ia roau kaia. a e hoonoho ia i mau kumu kaoe, do ka raea, aoie i ike m ka bo!omua ana 0 m kula mnlaio 0 ko lakou ao ana. Aka, he o!i--oii nae hoi ke Kotnite e ion mua ia i mau kumu wahine nkamai kopooo. mamua ae o ka hoonoho ta aoa aku 0 na kumu kuU kane. Ina nae, aohe he nui kopooo ona haumana wahioe malaio o kekahi kumu ku!a wahine hemahemn aiailn, he n>ea kopono 00 e hoohui ia ako, malalo 0 kekahi kumu kuia kane e kokoke mai ann. E hookuu ia «uaj hoi ko oukou Komite, e hoopukn aku i ko lakou mau manao iuatr»ina, no kahi e ioaa oie mai nī 0 na kumu kula wahine kupouo i hohonu a i hoiomua ko iakou akamai ma ka oihana ao; oiai, aohe wahi e ao ia ai. a e ioaa mai ai hoi 0 oa kumu kuu\ wahme e makaukau kupono ai ao ia oihaoa o ka hoonaauao aoa »* na makuahme opiopio Hawaii 0 ka hanauoa hou 0 ke- i ia wa a me ko ka maoawa e hiki mai ana. Un komo ka inaoao lioko o ke Komiie e ma-; halo aku i ka Papa no ka hookaawaie ia ana j 0 na kaikamahine mai na keikikane inai, ma-1 iaio 0 ua ao ana a na kumu kula kane me na kumu kula wahine. He hookaawaie ai* pakiko noeau ana u\. Eia nae, he mea mao- ] popo no la kakou, e ioaa nui ana i keia la-; Ihu na ku/nu kuiu kane no na makuakuue; opiopio Hawaii, no ka inea, aia he Kuianui a he puuhonua, kahi e ao ia ai na nkaiuai' noeau paiapaia hiki a pau ; a he hoomakau-i kuu una no hoi la ia iakou, i kupono »i no na oihuna hoonaauao ana aku. Aka, ke na* na ae uae kakon no ua kaikamahine, aohe he kuianui i hookaawaie ia no Uo iakou hoo- ( naauao kiekie ia ana i kupono ai lakou no! ka noho ana i muu kuiuu uo, e haawi aku ai 1 ke akamai i na kaikamahine e hoonoho haum'ana ia mai ana paha maiaio 0 ko Inkou ao ia ana. iua, aohe kuianui eao a e hoomakaukau īa ai na kaikamahine uo ka oihana ao ma ka oieio makuahine, heaha hoi ka pomaikai 0 ka hookaawale ana i ke keiki kane mai na kaikamahine mai, maiaio 0 na ku» mu kuia kane a me na kuinu kuia wahine ? 7. Ma ka manao ana 0 ke Komile, ke waiho aku nei lakou imua 0 ka Papa, he mea kupono e hookohu ia i Komite e nana ai i j na kuia a ine ka makaukau pono 0 na kumu e ao ana maiuna oia mau kuia, a me ka ole paha ; u e hoike mai ua Komue ia i ka Papa i ke kupono a me ka oie paha i ka hoopau ana i na kumu kula hemahema, a e hoonoho 1 na kumu kula makaukau ma ko lakou wahi. 8. He mea pono e mikiaia pono ka Luna Kuia a 0 kona Hope i ka nana a me ka hoo* ponopono i na Kulao keia Apana; a pela no hoi me ke kumu kuU ao himeni e maiama pono iaua i ka iaua inau hana me ka hoopaiaieha oie, 9 E hookuu ia mai ke Komite, e hoopuka aku i kekahi manao i inua 0 ka Papa, a oia hoi, e ao aku ka Luna Kuia i na kumu kuia a pau, e noho maemae lakou i mua o ka iakou mau haumana. E maiama pono iakou i ka iaknu tnau haua i mua 0 ka iakou mau haumana, aoie 0 ka hoikeike pu ana i mua 0 ko lakou inau maka i na hana kupono ole. 10 No ko ke Komile manao e hookomoia mai ana kekah: Huinaheiu hou no na Kuia Aupuni. a ma ka hoike ana no hoi o na kula, ua ane iike oie ke ao ana a na kumu i ka iakou mau haumana, a ua paewaewa no hoi ma ka Heiunaau a me ka Huinaheiu, noiaila, he mea pono e ao la na kuinu e kekahi mea makaukau mua, 1 makaukau ai ke aiakai ana ma ke ao ann i na haumana. Ma keia mau mea a pau i hoakaka ia ae nei, ke waiho haahaa aku nei ke Komite 1 ka iakou oleio hoike, me ka haawi aku i ko makou inau mahalo ana i ka Papa. ( Jno. M. Kapkna, i M. Kuaea, , J. U. Kawainu. ( D. Malo.