Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 30, 23 July 1870 — Page 1
| This text was transcribed by: | Frank Tansey |
| This work is dedicated to: | Francis & Catherine Tansey |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE IX. HELU 30. HONOLULU. IULAI 23, 1870. NA HELU A PAU 451.
"KA NUPEPA KUOKOA,"
HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU
I kela Poaono keia Poaono.
$2.00
No na mahina he UMIKUMAMALUA!
$1.00 no na mahina eono.
ME KA HOOKAA MUA MAI.
----------
NA OLELO HOOLAHA—aole i oi
mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi
ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50;
hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai
ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia
ana mai e pai.
KANIKAU—he hapalua dala ka uku
no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4
keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25
lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.
NA UKU NO NA OLELO
HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o
ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na
Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia
Kauka Kulika.
O NA UKU PEPA A PAU E
HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka
inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma
ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa
e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau
rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia
nupepa.
AIA KE KEENA O KA NUPEPA
KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale
Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora
hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke
ahiahi.
L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)
KA "NUPEPA KUOKOA."
Is published in Honolulu
EVERY SATURDAY,
$2.00 per annum, or $1.00 per six
months, in advance.
ADVERTISEMENTS not exceeding
10 lines, inserted once for $1.00; twice or
$1.50; and $2.00 for one month; all
advertisements must be paid for in advance.
KANIKAUS will be charged 1.00
per page, or 4 cts. a line. PAYMENTS FOR
ADVERTISEMENTS, Subscriptions or
Kanikaus, may be paid to any of the Agents
of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter
to the Publisher.
ALL SUBSCRIPTIONS must be
PREPAID. No names, either of foreigners or
natives, will be inserted on the subscription
list, until paid for. This rule must be strictly
adhered to, on account of the low
subscription price.
THE OFFICE OF THE KUOKOA is
in the South corner of the Sailors' Home.
Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.
L.H. GULICK.
For the Publisher.
Volume I, II, and III of the KUOKOA,
bound, for sale, $3.50 each.
Persons having complete sets of the above,
can have them bound by paying $2.00 each.
DILLINGHAM & CO.,
NA
ME @ MAI A KUAII NA MEA HAO. NA MEA @ na waiweai a pau.
Hela @ 427-6ms.
Noho Lio! Noho Lio!
@ NOHO LIO MEKIKO A MAKEPONO LOA I
@Kaleponi, e loaa no ma ka Hale @ o
DALTON & BLAUVELT.
430—ly* Mi Alanui Moi, Honolulu.
OLELO HOOLAHA.
KE @AIA AKU NEI NA MEA A PAU O PAPAAKO—@ na aina e waiho ana ma koolauloa, Oahu, @ mau holoholona maluna i na wa@ ina e kemo hewa ka Lio, Bipi, Hoki @ lakou pahahi dala, ($1.) ina e hoopau i na @ no e like me ka nui o ka poino a poho. @ Kao Moa, he hapaha pakahi no ke @: lua @ he hapalua pakahi no ke poo, a @ he kanaka @ laia ke hele ma na wahi i hai ia ae la ma@ kekahi, e uku no ia no ke komo hewa $1.00 @ mau Paniolo. uia o Pamawaho me Kauali @. AKOWAI, AHUNA, NUO, Pake.
@ Koolauloa, Ian 22, 1870. 426—ly
HALE PAI KII!
AIA KOU HALE PAI KII MA
MONIKAHAAE,
Mawena o ka HALEKUAI RIPI a me ka
HALEKUAI MEA Ale S. SAVIOUR ma ke
Alanai papu. He emi kkoa ke kumu kuai o
na KII. H.L. KEIKI (CHASE.)
310-1Y Mea Pai Kii.
NA LAAU LAPAAU
A DR. JAYNE.
OIA NA
LAAU KUNU,
LAAU HOOPAU NAIO ME NA KOE
LAAU HOOPAA HI,
LAAU HOOMAEMAE KOKO,
LAAU HAMO—PENIKILA,
HU’AL E OLA.
AIA MA KAHI O
KAKELE me KUKE,
@. 422
NA BUKE
HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII
Baibala Hemolele Nui ili eula nani me na
kuhikuhi ma na a ao.....$12 00
" " Nui ili eleele kaekae wai gula.....5
00
" " uuku iki ihi " ".....8 00
" " Pananaiki iho ili eleele.....4.00
Kauoha Hou ili gula nani me na
kuhikuhi.....3.00
" " eleele kaekae wai gula.....1.00
" " " ......75
Kauoha Hou Hapa Haole.....75
Lira Hawaii 1848 me ke kanawai......25
" " 1855.....25
Moolelo Ekalesia.....50
Haiao ili lahiahi.....10
Hele Malihini ana.....25
No ko ke Akua ano......25
Lira Kamalii......25
Hoike Palapala Hemolele.....25
Moolelo o Heneri Opukahaia.....25
Hoike Akua.....25
Weheweheia.....25
Ninau Hoike ili manoanoa.....25
" " " lahilahi....10
Kumumua Kula Sabati.....10
Buke Lawe Lima.....10
He Buke no ka Pope.....10
Ui Kula Sabati Helu 3.....25
" " " " 4......25
" " " " 5......25
Buke Euanelio a Ioane.....10
Himeni .....1.00
Himeni Ili nani.....1.75
Na Kauoha Hou Pakeke
Ili Gula nani.....1.50
Ili eleele kaekae nani......50
Ili eleele......35
Kauoha Hou Pakeke me na Halelu
Ili Gula nani.....1.75
Ili eleele kaekae wai gula.....50
Ili eleele......50
Na Halelu Pakeke
Ili Gula nani.....50
Ili eleele kaekae wai gula......30
Ili eleele.....20
Ka Hae Hoonani (Buke Mele)......25
Buke Wehewehe Huaolelo Baibala.....2.00
" " " Ili nani.....3.00
Eia na buke haawi wale
Palapala Liilii--
Helu 4--Makemake anei oe i ke ola
Helu 6--E hele i o Kristo la.
Helu 7--Ka hoi ana mai o ke Keiki
Uhauha
Helu 11--No ka hoohiki wahahee i
ke Akua
Helu 16--Ka Kehia ana o ka Ahaaina
a ka Haku a ma ka Bapetiso ana.
Helu 17--Mai hana ino i na
holoholona
Helu 18--No ka mahi ana, kuai ana a
me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
J. F. POKUE.
Kakauolelo o ka Papa Hoeke o ka Ahahui
Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.
Ka Nupepa Kuokoa.
Mahea kahi kupono e hoonaanao ai
I NA KEIKI PUNAHELE?
E KE KUOKOA E; Aloha oe:
He puoio ka’u e hooili aku nei iloko o ke ahonui o kou kapena. ke oluolu hoi oe e hookomo iho ma kahi kaawale. I ka nana ana i na la i aui aenei. a me keia mau la e naue nei, ua ike au a ua hoomaopopo no kela ninau e kau ae la maluna i ka Piko o Haleakala. “Mahea kahi pono e hoonaauao ai i na keiki Punahele?”
Ua hoomakaukauia e ke Aupuni na wabi kupono o hoonaauao ai i na keiki, aka, i ka nana ana kekahi o na makua, aole he hoouna i na keiki a lakou i kahi i hoomakaukauia e ke Aupuni no ka hoonaauao ana, aka, ua ana ma ka hale e milikaa ai a hinuhinu, oiai ka puka o ka Halekula e hamama aku ana, aka, naua mai no nae ka maka me he mau makua hupo la, pela ka hana ana a kekahi mau makua. a o kekahi mau makua hoi. ua kapilipili wale ae no he mai-mai na keiki punahele a lakou, aka i ka ike ana aku, aole i loohia e ka mai-mai. A i ka hoomaopopo ana i kela ninau maluna, he mea pohihihi ka huina.
Oiai ua noho haumana no ua mau keiki punahele nei no ke kula mamua, a i keia wa he mea pohihihi ka ike ana i ke kumu i hana ai na makua pela. Aka, eia ka mea pilikia, mamuli e lilo pu na makua mea keiki mamuli o keia ano ano a kekahi mau makua i kanu ai, oia hoi ka aua i na keiki i ka hale e milikaa ai a hinuhinu, alaila, e makehewa auanei ka hoonoho ana a ke Aupuni i na Kumuao, a me ka hoomakaukau i na Halekula, oiai, ke holo nei ke au o ka manawa iloko o na hana naauao. A pehea hoi ka makua mea keiki punahele? E alakai anei iloko o ka lua, a ma kapa paha o ke alanui?
I ka hoomaopopo ana, o na makua no ka hoeuli nana e hookele i na keiki ma na hana maikai a pau, a ina i lona ka hewa i ke keiki, alaila, ua paumi ko ka makua i ko ke keiki hewa, oiai, oia pouoi no ke alakai o na keiki. A pehea oe e ka makua, e hoomau a nei pela? A ina hoi i loaa i ke keiki ka pono, alaila, ua paumi ko ka makua pono i ke ke keiki. “E ka punahele, mai hoomahui i ka hewa, aka, i ka maikai no.” E na makua, ina paha he mea hiki ia oukou e kokua pu i ke alakai i na keiki a kakao ma na mea naauai a pau, alaila, e hoomau ia no ko kakou helu pu ia ana me na. Aupuui nui o ka honua nei, ia hanauna aku ia hanauna aku, ke mau ke kulana o ko kakounoho ana Lahui Hawaii. A ina holo i ka lala a hoi i ka muku, e helu pu ia auanei kakou me Fatuhiva. He keu ka mea hilahila i ka makua mea keiki no kuu aloha, oiai, oia no ke kolopa uneune o kana keiki ponui. Ma ka mahalo. KUMUAO.
Makawao, Maui, Iune 8, 1870.
He Ahaaina Lulu Dala Bila ma Ka
Luakini o Pupukanioe, Halepule Hoole
POPE, MA KAMALO, MOLOKAI.
E KA NUPEPA KUOKOA E;--Aloha oe:
Ma ka Poakolu, la 13 o Iulai nei, ua kukuluia keia Ahanina e na Ahahui 3. oia hoi ka Anahui Lawaia, Ahahui Mahiai a me ka Ahahui Kalepa. Ua hoonohoia ekolu mahele maloko o ka luakini. O ke alakai mua o ka Ahahui Lawaia, oia o Mr. Hawaii, a ua hoike mai oia i ke ano o kana oihana, he lawaia, ma kona kahiko ana iaia iho i ke kapa upena, i hanaia me he ano kipuka hololio la e kakau ana iloko o na hale kuai. A ma ka nana ana aku, he mea hou no ia, ma ka aahu ia ana mai o ka "upena kuu a Kalawakua." A o na hoa o ia Ahahui, ua kahiko iho lakou me kahi aahu i loaa ia lakou. A ma ka lulu ana o na wabi lau oliva, a ua biki aku ka huina i ka $21 10.
O ke alakai mua hoi o ka Ahahui Mahiai, o Mr. S. Pukila, a ua kahiko iho no oia iaia iho me kekahi mea i loaa iaia; a o na lala e ae o ia Aha, ua kahikoia lakou i ka Ahinahina Pelekane mai luna a lalo. A ma ka nana aku, ua lai no. O ka nui o na wahi lau oliva i loaa ma ka lulu ana a ia Ahahui, ua hiki aku no ia i ke $44 25.
O ke alakai mua hoi o ka Ahahui Kalepa, o Mr. Kailianu, a ua kahiko ia oia a me na lala a pau o ia hui, he Ula Palani maluna, a he keokeo o lalo. O ka nui o na lau oliva a ia Ahahui, he $14 75. O ka huina pau, he $80 10.
A pau ae la ka lulu dala ana o na lala o ia mau Ahahui, ua hookipaia aku ia ka poe makaikai e paina ma na papaaina ekolu i hoolakoia i ka poi, puaa, oio, koele palau a me kekahi mau mea ai ano haole. Ua ai no a ana, ua iou hoi a kena, a hoi puolo no kahi alii. A o na lau oliva a na malihini i lulu iho ma ka Papa Hui Lawaia, he $19 25
Ma ka Papa o ka Hui Mahiai, he 12 60
" " " Kalepa, 23 35
Huiia, $55 20
O keia mau dala nae, ua poehu liilii no maluna o na hoa o na pa pa ekolu; ua lawe ia no na lilo i kela mea ai keia mea ai. Ina e hoohuiia keia mau dala a na malibini, mo ka na kamaaina i hoike mua ia ae nei, ina ua ioaa he pua dala mahuahua, i hiki aku ka huina i ka $135.30.
U-li no ka wai i ka hana a keia poe Keonimana Hawaii, a ua welo ae ka Hae Hawaii maluna o kahi oioi o ka hale bele o Pupukanioe luakini. John P.--
Kawela, Molokai, Iulai 14, 1870.
Ka Moolelo o ka Ahaolelo
1870.
La Hana 60--Poaha, Iulai 14, 1870.
Hoomaka na hana e like me ka mau.
Heluheluia na hoike a na Komite ku mau malala iho:
Mai ke Komite Hoonaauao mai, he eiwa mau hoopii, a noi mai lakou e hoomoe. Hoapono ia.
Mai ke Komite Imi Ola mai, no ka hoopii o Lahaina, no ka hana ino i ke kahawai, --he hoopii e kukulu i Hale no ka poe ilihune ma Honolulu--a he mau hoopii no ke kuai awa a me ke koho ana i Kauka Aupuni. Noi mai lakou e hoomoe ia. Hoaponoia.
Mai ke Komite Kalepa mai, e hoihoi mai ana i ka Hale, i ka Bila e hoololi ai i ka pauku 140 o ke Kivila. E noonoo ia i ka wa no ia bili.
Waiho mai o Mr. Naukana, he olelo hooholo e kauoha ana i ka Makai o ka Hale, e hooluko mai i mau poo leta. Hoomoeia.
Waiho mai o Mr. Kaiue he olelo hooholo, e hoolako mai ke Kuhina Kalaiaina i na hoo me na moolelo a na Komisina aina. Hoomoeia.
Waiho mai ke Kiaaina o Oahu, he olelo hooholo, e halawai ka Hale i elua manawa, i ka hora 10 o ke kakahiaka, a i ka hora 7 o ke ahiahi. Hooholoia.
Hapaiia ka hana o ka la, oia ka bila e hoopau loa ai i ke Kanawai Kula Hoopololei, a e hoihoi na ka Papa Hoonaauao e hooponopono. Hooholoia e kakau poepoe.
He kanawai e hooloia ai i ka pauku 54 o ke Kanawai Kivila ma kona heluhelu alua.
Noi mai o Mr. Kaiue e hoopanee loa.
Ulu mai ka hoopaapaa o ka Hale. Kokua mai o Kahaulelio, Kaai, Hikikoki, Kuapuu. Pilipo a me ke Kuhina Waiwai.
Kamahio mai o Kale Kauka, Kaiue a me Naukana ma ka aoao kue.
Hoololi mai o Mr Pilipo, "e hookaawale na moku e holo ana ma kona awa ku mau." Hooholoia.
Heluhelu alua ia ka bila e pili ana i ka hoomahuahua ana i na duta, maluna o na mea i hana ia maloko nei.
Hoololi mai o Mr. Laiana e kiola i na mea e ae a pau, koe na buti a me na kamaa, a me na lole i humuhumu e ia a paa.
Olelo mai ke Kuhina Kalaiaina, e noonoo pono ka Hale.
Ninau ia ka hoopanee loa, a hooholoia.
Heluhelu ia ka bila e pili ana i na mai lepera, a hooholoia e kakau poepoe.
Ma ke noi a Mr. Bihopa, ua hapai hou ia ke kanawai no ka Hana lole ma Hawaii nei; a e hoololi i ka puu dala mai ka elua tausa. ni a i ka $6,000 e like me ko ka bila.
Hooholoia ka bila e like me ka hoololi.
Heluhelu ia ka bila no ka waihona wai o Lahaina, a hooholoia e kakau poepoe me kekahi mau hoololi.
Heluhelu ia ka bila e hookaawale ana ia Kaanapali i Lunakanawai okoa, a ma ke noi ia ana mai, ua hoopanee loa ia.
Heluhelu ia ke kanawai e haawi ai i ka mana i na Komisina aina, e lawe ae i kekahi mau apana aina. Hooholoia e kakau poepoe.
Ma ke noi a ke Kuhina Waiwai, ua hapai hou ia ka bila e pili ana i na hewa pilikino. Ua hooholoia e kakau poepoe me na hoololi.
Heluhelu ia ke kanawai e hoohaiki ai i na Kula Kuokoa.
Noi mai ke Kuhina Kalaiaina, e hooholo e kakau poepoe.
Kamailio mai o Mr. Pilipo ma ka aoao kue i ka bila, a noi mai e hoopanee loa, no ka mea, he kanawai hoohaiki keia i na Kula Kuokoa.
Ninau ia ka hoopanee loa a haule.
Hooholo ia ka bila e like me ka hoololi.
Heluhelu ia ka bila e hoololi ai i na pauku o ke Kivila mai ka 1417 a hiki 1420, e like me ka hoololi a ke Komite.
Noi mai o Mr Kahaulelio, e hooholo e kakau poepoe, a e hoopanee i ka Matina bila.
Noi mai o Mr. Kale Kauka e hoopanee loa i na bila elua, a ua hooholo ia. He 16 ma ka hoopanee loa a he 17 ma ka ae.
Heluhelu ia ka Bila Kanawai, i kapa ia ke kanawai e hoololi ai i ka pauku 877 o ke Kirila. Hoopanee loa ia.
Heluhelu ia ka Bila Kanawai e lawe wale ai i na holoholona ahiu.
Waiho mai o Mr. Laiana i kekahi hoololi
kupono, o na holoholona ma ka nahelehele wale no. Hooleia ka hoololi.
Noi koke mai o Mr. Laiana, e hoopanee loa. Hooleia no.
Kue mai ke Kuhina Kalaiaina i ka bila.
Kokua mai o Mr Komo, Kale Kauka, a me Halemanu i ka bila.
Noi koke hou mai o Mr. Laiana, e hoomoe ma ka papa, no ka mea, ua kue maoli i ke kumukanawai.
Ninau ia a haule. He 10 oe a he 21 hoole.
Noi ia mai e kakau poepoe. hooholo loa ia.
Noi mai o Mr. Kale Kauka, e hapai hou ka noonoo i ka hoololi o ke kanawa o na haku a me na kauwa. Haule 9 ae 22 hoole.
Heluheluia ke kanawai e hoololi ai i ka pauku 20 o ka mokuna 10 o Kivila me na hoololi, ma ka heluhelu akolu.
Noi mai o Mr. Laiana e hoopanee loa. Hooholuia.
Heluhelu @a ka bila o ka opiuma ma kona heluhelu al@.
Noi mai o Mr. Kahaulelio a me Kuapuu, e hoopau loa.
Olelo mai o Mr. Laiana, aohe he kumu kupono, e hooholo ole ai i keia bila, no ka mea, ua ku ia i ka malama i ke ola o ka lahui.
Kamailio mai o Mr. Laiki, no ke ino o ka opiuma ana i ike maka ai.
Ninau ia ka hoopanee loa a hooholoia.
Hoike mai ka noho, he elua wale no bila i koe ma ke pakaukau.
Noi mai ke Kuhina Kalaiaina, e hoopanee a ka hora 11 o ka la apopo.
Hooholoia a hoopanee ka Hale.
La hana 61--Poalima, Iulai 15, 1870.
Hoomakaia ka hana e like me ka maa.
Heluheluia he olelo hooholo e kohoia i Komite ekolu lala, o kekahi o na lala o ka Peresidena, e hoike aku i ka Moi, ua makaukau ka Ahe olelo e hoopanee ma ka Poakolu.
Hoololi mai ke Kuhina Kalaiaina, ma na la a pau i ku i ko ka Moi makemake. Ae ia.
Koho ka noho i na lala elua i koe o ke Komite, Ailuene a me Aholo.
Hoihoi ho o mai ke Kuhina Kalaiaina i ka bila e hoolohi ai i ka Pauku 403 o ke Kanawai Kivila e pili ana i ka uku leta me na hoololi.
Hooholoia na hoololi a kauohaia e kakau poepoe,
Heluheluia ke Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 146 o ke Kivila e like me ka hoololi a ke Komite Kalepa, a hooholoia e kakau poepoe.
Hapaiia na hana o ka la, oia na Kanawai e pili ana i ke oki mare a hooholoia ma ka heluhelu akolu.
He Kanawai e hoololi ana i na hoopai a me na koina o na Aha a hooholoia ma ke heluhelu akolu.
He Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 96 a e hoopau loa ai i ka Pauku 99 o ke Kivila a hooholoia ma ka heluhelu akolu.
He Kanawai e hoololi ai i ke Kanawai e kukulu ai i Halemai Pupule a hooholoia ma ka heluhelu alolu.
He Kanawai e hoololi ai ka Pauku 1284 o ke Kivila a hooholoia ma ka heluhelu akolu.
Noi hou mai o Mr. Laiana e noonoo hou i ke Kanawai lepera i hooholoia inehinei e kakau poepoe, i hiki ai iaia ke hookomo mai i hoololi, e haawi i ka mana i ka Papa Ola e hana i mau kanawai. Hooleia.
Olelo mai o Mr. Hikikoki oiai o ka hana a ka Hale ua hanaia a pau a ke kakali nei no na bila i kauohaia e kakau poepoe, nolaila, mahope iho o keia la, e hoopauia ka paina awakea, a i ka wa e hoopanee ai kakou, e halawai hou maanei i ka Poaono hora 1 P.M.
Hoololiia mai, e halawai ma ka hora 11 kakahiaka. Hooholoia ka olelo hooholo me ka hoololi.
Noi mai o Mr. Ailuene e noonoo hou i ke Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 54 o ke Kivila. Hooleia.
Hoopanee ka Hale, a halawai i ka hora 11 A. M. Poaono.
La hana 62--Poaono, Iulai 16, 1870.
Halawai i ka hora 11 kakahiaka, a hoomakaia e like me ka mau.
Heluhelu mai o Mr. Matina he olelo hooholo, e kauohaia ke kakauolelol e lawe mai i $6,000. mai ke Kuhina Waiwai mai, no na lilo o keia Ahaolelo. Hooholoia.
Noi mai ke Kuhina Kalaiaina, mahope iho o keia la, e kauohaia ka Makai o ka Hale, e lawe aku i na pakaukau o keia Hale, oiai ua kokoke e pau na hana. Hooholoia.
Hapaiia ka hana o ka la, oia na bila kanawai, e pili ana i ka Palapala Kuu Kino, a hooholoia ma ka heluhelu akolu.
Heluhelu akoluia ka hoopau loa i na Pauku 4 a me 5 o ke Kivila e pili ana i ka lawe ana i na ohua, a hooholoia.
Heluhelu akoluia ke kanawai e haawi ana i laikioi i ka poe e lawe ana i na pa a hooholoia.
Heluhelu akoluia ke kanawai e hoololi ai i ka Pauku 54 o ke Kivila a hooholoia.
Heluhelu akeluia ke Kanawai e hoohoihoi ai ke Kukulu ana i Hale Wili lole a hooholoia.
Heluhelu akoluia ke Kanawai no na holoholo@ hihiu.
Noi mai o Mr Ailuene e hoololii na Kao, hipa a me na puaa.
Noi mai o Mr. Laiana e hoopanee loa.
Noi mai o Mr. Kahaulelio e hooholo pela.
Kokua mai o Mr. Kuapuu i ka hoololi a Mr. Ailuene, a ina aole, e hoopanee a hiki i ke no pau ole.
Olelo mai o Mr Kahauleho. he Kanawai maikai loa keia. [O ka maikai pahaia o ka lawe wale i ka hai.]
Olelo mai o Mr. Laiana, aohe pono iki o keia bila, aohe mana o kekahi i ka waiwai o kekahi a haawi wale aku ia hai: oiai. o na holoholona i hoailona oie ia no ke aupuni no ia.
Kokua mai o Mr Kale Kauka i ka bila.
Olelo mai ke Kuhina Kalaiaina, ua kamailio ia ma ka aoao kue i kela la iho nei, a aohe no i loli kona manao, a hiki i keia la, a nolaila, ua manaolana ia e hoopanee loa ana na hoa ia bila. O ke kue nui loa o ka lawe wale ia o na pipi o ke aupuni ma Hawaii.
Kaheaia na ne a me na hoole no keia bila. Eia ka poe ae i ka bila: Halemanu, Kaai, Pilipo, Aholo, Kahaulelio, Kaiue, Ailuene, Komoikehuehu, Kale Kauka, Laiki, Kaukaha. Hui me 8 alii, like 19. Poe hoole i ka bila: Kuhina Kalniaina, Kubina Waiwai, Wahine, Laiana, Kumahoa, Kepuikai, Kaluapihaole, Kamikana, Naili, Naukana, Kuapuu 11. Poe hohe wale: Kuhina Hailasi, Hikikoki, Matina 3.
Ninauia ka hoololi a Mr. Ailuene a hooleia.
Hooholoia ka bila e like me ia.
O ka pau keia o ka hana a ka Hale, a ma ke noi a ke Kuhina Hailasi, ua hoopaneeia a hui hou i ka hora 11 A. M. o ka Poakahi.
La Hana 63--Poakahi, Iulai 18, 1870.
Hoomaka na hana i ka hora 11 e like me ka mau.
Hoike mai ke Komite Kalepa, e hoomoe i kekahi mau hoopii i waiho ia aku ia lakou. Hooholoia.
Waiho mai o Mr. Naukana, he olelo hooholo e haawi aku i ke aloha i na kuhina, no ko lakou hooholo ana i mua o na hana o ka Hale a me ka hoomahuahua ana i ka pomaikai o ka lahui [I momoa aku oia nei, i loaa mai ona wahi oihana e hoi aku ai i kuaaina, ola ka noho ana.]
Noi mai o Mr. Kaukaha, e hoihoi aku i na olelo hooholo i ka mea nana i lawe mai, no ka mea, aole i pau ka hana, a aole no keia o ka wa kupono.
Noi mai o Mr Kahaulelio, e hoomoe ma ka papa.
Kokua mai o Mr. Aholo i ke noi a Mr. Kaukaha.
Mahope o ka hoopaapaa ana, ua hooholoia e hoihoi aku i ka olelo hooholo i ka mea nana i lawe mai.
Heluhelu mai o Mr. Kaiue he olelo hooholo, oiai ua hooholo keia Hale, he olelo hooholo, e lawe mai ke Kuhina Waiwai ma ka bila, i ke uno o ka hoolilo wale ia ana o na dala o ka uku hoomau o Ka Mea Kiekie Mataio Kekuanaoa, a e huikala aku, nolaila e hooholoia, e hoike mai ke Kuhina Waiwai i keia la, i ke ano o ka hoolilo ia ana.
Olelo mai ke Kuhina Hailasi, ua manao ia, aohe kumu kupono e maopopo ai i ua hoa o ka Hale, oiai, ua huike mau ia, ua lilo i na pono o ka hoolewa ia ana, o ua makua alii la, a he mea ole ke noi ana aku e kala mai, aole loa ia e ae e lawe mai i bila o keia ano no ka mea, he mea ia e hoohilahila ai i ka lahui. Ina e hooholo keia Hale na'u e uku, alaila, e ae no au.
Ma ke noi a Mr. Kalakaua, ua hoole ia ka olelo hooholo.
Hapai ia na hana o ka la, oia na bila e hoololi ai i ka pauku 403 o ke Kivila, ma ka heluhelu akolu ua hooholoia.
He kanawai e hooponopono ai i na Kula Kuokoa, e heluhelu ma na pauku.
Heluhelu ia ka bila holookoa, mai ka mua a i ka hope.
Noi mai o Mr. Laiana e hoopanee loa.
Olelo mai ke Kuhina Kalaiaina e hoololo.
Kamailio ikaika mai o Mr. Hikikoki, no ka pono o keia kanawai, no ka pono ole o ke ao ana a kekahi wahi haumana ike ole, i ao i ke Kula Kuokoa ma Hilo, a kamailio pili kino mai i na luna o Kohala a me Kona Akau, a mahope, uhi mai kekahi mau mapuna olelo maluna o ka poe hoolaha nupepa, e i ana, "aohe keia he kanawai e hoohaiki ai i na makaainana i lohe mai oukou e na mea hoolaha nupepa." [Aole no e ole ka hoolohe aku i kau i ka olelo pololei. Ahu ka hoi ka puolo i kau, ka mea makemake, e loaa ona mana e like me ke Akua.]
Kamailio mai o Mr. Laiana no ka pauku akahi, e hoahewa ana, a no ia mea, he mea ole wale no paha ka hoopau wale ana i ke kanawai i ku, aka, auhea ke pani ma ia wahi. Nolaila, noi mai oia e hoopanee loa a na ia kau e hoololi.
Mahope iho o ka hoopaapaa wale ana, ua ninauia ka hoopanee loa, ae ia mai ka poe hoohaiki i na Kula Kuokoa: Hikikoki Wahine, Halemanu, Kaai, Matina, Kapihe, Aholo, Kahaulelio, Kaiue, Kale, Kauka, Naili, Kuapnu, hui me 11 alii, like 23. Poe kokua i na keiki Hawaii: Laiana, Kumahoa, Pilipo, Kepoikai, Hanaike, Kaluapihaole, Kamakau, Komoikehuehu, Naukana, Kaukaha, hui me nele alii, like 10.
Ninau ia e hooholo i ka bila, a ua hooholoia.
Heluhelu ia ka bila, e kaohi ai i ka laulaha ana o ka lepera ma na pauku.
Olelo mai o Mr Laiana, ua minamina loa au i ka hoike ana ma ka houpono, aka ua noi nae au e noonoo hou ia, aka, ua hooleia nolaila. ke noi nei au e hoopanee loa no ka mea, he haawi ana ia i ka mana i ka Papa Oia, e kau kanawai , a e hoohalike ia me na kanawai, nolaila, ua kumukanawai ole keia hana ana.
Kokua mai ke Kuhina Kahiaina i ka hooholo i ka bila.
Ninau ia ka hoopanee loa. a ua haule.
Ua hooholoia ka bila e like me ia.
He kanawai e haawi ai i ka wai ma Lahaina.
Noi ia e hoopanee loa, a ua haule.
Ua hooholoia e like me ka bila.
He kanawai e hoahewa ai i na hewa ma ke kamima pilikino. a hooholoia.
Ma ke noi a ke kiaaina o Oahu. ua kapae ia na rula. a ua heluhelu ia ma na poo, na bila malalo ino, i kakau inoa ia e ka Moi:
1. HE KANAWAI e hoololi ai i na pauku 483 a me 484 o ke Kanawai Kivila.
2. HE KANAWAI e hooponopono a e hoopaa ai na mile o ke aupuui.
3. HE KANAWAI e hoololi ai i ka pauku 1284 o ke kanawai kivila.
4. HE KANAWAI e hoololi ai i na kanawai e pili ana i na uku koina a hoopai kamaima.
5. HE KANAWAI e hoololi i ka pauku 96 a e hoopau loa i 99 o ke Kanawai Kivila.
6. HE KANAWAI e hoololi ai i ke kukulu ana i Halemai Pupule.
7. HE KANAWAI e hoapono ai i na koina i na waiwai o ka poe i make.
8. HE KANAWAI e papa ai i na mea hoohainu Ki Kope, paiua, rama, a pahupahu a maika, no ka hookipa ana aku i na kamalii ma ko lakou mau wahi.
9. HE KANAWAI e hoololi ai i ke kanawai i kapaia, he kanawai e hoopau ai i ka wokuna 10 o ke Kanawai Kivila, a e hooponopono i ka Buro Hoonaauao.
10. HE KANAWAI e hoololi ai i na kanawai kuai awa.
11. HE KANAWAI e hoomakaukau ai i papa inoa kiure a me ka unuhi ana i na kiure.
12. HE KANAWAI e hoomaopopo ana i ka manawa o ka loaa hou ana o na aina.
13. HE KANAWAI e hoohoihoi ai i ke kukulu ana i Hale Hana lole hulu hipa a pulupulu ma Hawaii nei.
14. HE KANAWAI e hoomopopo ai i na ona o na holoholoua hihiu i kuni ole ia.
15. HE KANAWAI e hoopau loa ai i na pauku 4 a me 5 o ke kanawai, e hooponopono ai i ka lawe ana o na ohua.
16. HE KANAWAI e haawi ai i palapala ae, i ka poe e malama ana i na pu ki manu a ano e ae.
17. HE KANAWAI e hoololi ai i ka pauku 54 o ke Kanawai Kivila.
No ka hana ole i mua o ka Hale, nolaila, ua hoopanee ia, a halawai hou ma ka hora 11 o ka la apopo.
La hana 64--Poalua, Iulai 19, 1870.
Hoomakaia na hana e like me ka mau.
Hooike mai ke Komite o na Aha Hookolokolo he mau hoopii, a noi mai e hoomoeia. Hoaponoia.
Hoike mai ke Komite Hooiaio Bila Kanawai i keia mau bila malalo iho, i kakauia e ka Moi:
1. HE KANAWAI e pili ana i ka palapala hookuu kino.
2. HE KANAWAI e pili ana i ka mahele ana i ka wai o Lahaina.
3. HE KANAWAI e hoololi ai i ke Kanawai i kapaia, he Kanawai i kaohi ai i ka laulaha ana o ka mai lepera.
4. HE KANAWAI e hoololi ai i ka Pauku 403 o ke Kanawai Kivila e pili ana i ke poo leta.
5. HE KANAWAI e pili ana i na hewa pili kino i hoopaiia no ke Kamima.
6. HE KANAWAI e hooponopono ai i na Kulo Kuokoa.
Olelo mai ke Kuhina Kalaiaina, ua kauohaia mai au e ka Moi. e hoike aku i keia Hale, ua makaukauia e hoopanee i ka Ahaolelo ma ka Poaha.
Waiho mai Ka Mea Kiekie W. C. Lunalilo, he olelo hooholo, e kauohaia ka Makai o ka Hale e hana ahaaina ma ka la e hookuu ai i ka Hale. me ka hoolako mai i barani, waina. bia a pela aku. Hooleia.
Waiho mai o Mr. Kuapuu he olelo hooholo hoalohaloha no ka hui hope ana, a e haawiia i ahaaina. Halahu mawaho o ka rula.
Noi mai o Mr. Laiki e noonoo hou i ka olelo hooholo a Lunalilo. Hooholoia.
Heluhelu hou ia ka olelo hooholo.
Noi mai o Mr. Kuapuu, e kiola ae na mea ona. Haule.
Olelo mai ke Kuhina Kalaiaina, eia ka lima o ke Komite Hooiaio Bila Kanawai, ka bila hoemi auhau holoholona, nolaila, he makemake au e waiho aku i olelo hooholo. e noonoo hou i keia bila, a hoololi ae ma kekahi ano, i mea e loaa mai ai ko ka Moi hoapono.
Hooholoia ka olelo hooholo. a noono hou ia ka Bila.
Waiho mai ke Kuhina Hailasi. he hoololi i 75 keneta ma kahi o ke 50 keneta.
Hoololi mai o Mr Kuapuu e hoololi i ka huaolelo "lio keiki."
Kue mai o Mr Kale Kauka i keia hoololi.
Ninauia ka hoololi a Kuapuu a hooleia.
Ninauia ka hoololi a Hailasi a hooholoia.