Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 34, 20 August 1870 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

paupauaho.  O ka pepehi ana, he pepehi i ku ole i ka hoopai no ke ao aku i ka mea opiopio o ke kulana o na makahiki i oo ole e like me ka mea i hoehaia ; ua unuunu ino ia ka lauoho, ua peku aku me na kapuai wawae a me na puupuu nui o na lima i paluku ia ma ke poo, kahi menemene a lili hoi a ka  naau o ka makua i ke keiki.  I ko makou manao ana.  ua haawiia mai o ka poe e ku ana e nana i ka hana aloha ole, aole nana ponoi ke kaikamahine, na hai, a o ke kumu ka o ka pepehi ana, o ka hai pololei ole aku o ua kaikamahine nei i ke ano o ka helekaapuniana o ka wahine (betterhalf) ia Oahu nei I ka hoolana mai, oiai o ua kaikamahine nei I hoeha ia, he hoa hee no ka wahine, a ua komo iloko o ua mea hoeha la ka manao kuhihewa ; he ahaiolelo ua kaikamahine la mawaena o kana pono hapa ponoi me kekala mea e aku.  Ua hoole aku ke kaikamahine me ka wiwo ole o kona lunaikehala no ka pono  aka, ua liilo I mea makehewa, nolaila, ke wanana ia ku nei ka poe e hahai ana mamuli o keia ano, e kaohi ia lakou iho. A mai hina i ka mea ku ole i ke ano maikai o keia ano  like me ia       JUDY & PUNCH.

Hawaii.

KE OLAI MA KAU. – Mai ka makamaka poio oiaio mai o ka ua Haao o Waiohiou, Heneri S. Matina, i loaa mai ai ia makou ka nu hou malolo iho : “Ma ka Poaono, la 6 o Augate, ma ka hora 4 o kakaiaka, ua ho@ ae ka aina e ke olai aneane e like me na olai mamua aku o ka la elua o Aperila i kaahope loa aku nei, aka, he loihi nae koia nei nape malie ana. Aole no mea hou e ae, aka, ua uliuli maikai ka aina i kela mau la.”

Maui.

KOKUA ALOHA IA REV. S. KAUWEALOHA.-- Ua hiki aku ko kakou makamaka aloha o @ ma Lahaina, a ma ke Sabati mua o @ ana aku. ua kokua na hoahanau o ka malu ulu Kaualana iaia he $98.00.

PAU I KE AHI MA MAKAWAO. .—O ka hale kapa pahu a me ka hale laina o ka wili ko o Paholei ma Makawao, ua pau I ke ahi I ka Poakahi iho nei, aole nae i akaka ke kumu o keia pau ana, he kolohe ia paha.

HAHANA KA WELA O KA LA.--- Ma kekahi mau la o kela mau pule i hala aku nei, aohe ano kupono iki o ka la ma keia kulanakauhale o Lahaina, ua hele a hahana ino, ua mea he wela, ke hele la a wai auau ka hou i ke kino o ke kanaka, he lohe olelo wale no a kahi no a ike maka.

UA HEO AKU LA. --- Aole poina i na Kamaaina o keia malu ulu, ka haalele ana mai o Mr. Shield (Kila), ka luna leta nui, o ka manawa loihi i hala aku no Lahaina.  Ua kuu aku ka i nea o kana oihana i loko o ka lua kupapau.  “ E ka make auhea kou huelo awa.”

UA PII HOU AE. – Ua hoolaha aku makou mamua i ka nui o na opio o kakou e ao ia nei ma ke kula nui o na opio o kakou e ao ia nei ma ke kula nui ma Lahainaluna I ka la i hui ai ke kula, oia he 45 wale no, aka ma ka naue kino ana aku malaila, ua ike ia iho ua hiki aku ka nui o na haumana e noho nei I keia manawa ma ka haneri a puehu aku.  He ukulii nae ka nui.

HOOHUI IA MA KA BERITA MARE. ---Ma ka po o ka Poakolu, Iulai la 27 ma ka lukini o Halealoha, ua hoopaa ia ma ke kaula gula o ka berita mre o B.W. Kawainui, me Miss M. Mikala, he anaina nui kai aaue ae malaila e ike, ua maikai a hanohano ka mare ana, ua malamaia ka mare ana e Rev. J. H. Maku. “E mahalo ia ka mare no na mea a pau.”

HOOMANAO MAU. ---E like me ka mea mau ia Lahainaluna no ka hoomanao ana i ka la i hoihoi ia mai ai ko kakou ea mai loko mai o ka lima weliweli o Keoki Paulete, ua malama lakou ia la ma ka Poaono mamua ae o kona hiki ana mai, o Rev. M. Kuaea, kekahi mea hoakaka no na mea e pili ana no ia la, he mau wahi mea ai uuku kai malama ia, he puhi ohe kekahi.  

E WIKI E HANA. --- Ma ka olelo hoolaha a A. Uuna. Esq.. e puka nei mawaena o na kolamu olelo hoolaha o ko kakaou nupepa, e ike auanei ka mea puni hana, ua makemake ia I mau paahana Hawaii wale no n aka mahiko o Hana.  Nolaila, mamuli o ka oluolu a me kamailio like ana mawaena o na aoao elua, e loaa no i ka paahana hoopono ka aku kupono.  Nolaila, ke kahea aku nei makou I na kanaka kupa o ua aina la non aka “oioi,” e holapu na lima  lawe I ka hana na kakou, oiai, he mau Hawaii wale no ka poe i makemake ia.

Ka haiolelo a ka Lunamakaainana o Hanalei.

E KA NUPEPE KUOKOA E ; Aloha oe :

Aia ma ka Helu 18 o ke “Auokoa,” na kumumanao a ka mea Hanohano o Hanalei i hoike ai imua o kona mau maainana. penei;  1 Ke ano o ke Auuni, a me kona kulana e ku nei I keia Manawa. 2 Ka holopono o na oihana hana lima iloko o keia aupuni.  3 Ka pii mahuahua ana o keia Aupuni ma ka Oihana mahiai. a me ke Kalepa Kuloko, a kuwaho. 4 Ke ano o ka Waihonea Dala o ke Aupuni.  5 Ke ko, a me ke ko ole o ka makemake o na makaainana.

            E ko Hanalei, Ua mahalo io paha oukouma na wehewehe ana ma ka waha o ko oukou Luna, no ka mea, ua hoomaikai aku la paha oia ia ia iho imua o oukou ; Eia iho ka ino o iana la he hololua.  A no kuu mamao, aole paha oukou i ike lea i kona mau aoao, oiai ka Ahaolelo e noho ana, nolaila au, e hoike pono aku i kona mau hiona, a he kamaaina hoi au no Honolulu nei ia mau la.

Sect 2.

            O ua Luna la au e Hanalei, oia kekahi Hoa o ke Komite Waiwai, a ua apono loa oia i ka Hoike a ke Kuhina Waiwai no na Lilo o na makahiki elua i hala. e pau ana ma ka la 31 o Maraki 1870.  Ua ike no nao ia, ua hewa kekahi mau hoolilo ana. aole nae oia i ku ma ka aoao mamina dala, a kuleana dala hoi o ke Aupuni o Hanalei. a kamailio no ka pono o ka waihona dala o ka Apana a koho Kuokoa ma ko oukou aoao e na makaainana o Hanalei.  Ua hio keia ma ke kulana ae a oukou i hoouna mai ai ia ia. me he mea la, he mea liilii ia ia ko kakou dala e hookup nei a e Auhau ia mai nei.  O ka Bila Haawina o na makahiki elua a ka Ahaolelo M.H. 1868, aia malaila na kuhikuhi ana i ke ano o ka hooliio ana, aole nae oia i hoi aku me kona mau hoa ma ka aoao Kuokoa.  e kue aku i ka hoolilo wale ia o ke dala ma ka mea i kauoha ole ia e ke Kanawai.  O ka mea i malama I ka pono o ka lehulehu, oia ke malama i ka pono o ka lehulehu.  Pehea ia e Hanalei?  Ua makaala pono ia anei ko oukou kuleana dala ma ko kakou waihona?  Aole, ua hio aku, ua haalele ia oukou, a ia kakou a pau.

            Ua kue ino oiana, i ka Hoololi o ka hoaponoia o na Kanawai o keia aupuni ma ka olelo Hawaii.  Eia ka hoaponoia o ko kakou mau Kanawai e noho nei, ma ka olelo Beritania.  E nana  ka pauku 1,493 o ke Kanawai Kivila, a me ke Kanawai i aponoia ma ka la 10 Ianuari M. H. 1865.  O na Luna la a oukou e Hanalei ka mea i keehi i ko kakou mau pono ko kakou ola.  a ua olelo oia imua o ka Ahaolelo i ka poe kokua i ka hoololi, “he poe lili, he poe hilahia ole.”  Ua hoowahawaha loa oia i ke kanaka Hawaii, ua haalele oia ia kakou, ua hoihoi no oia i ka hoapono ana ma ka olelo Beritania, ana i ike pono ole ai i ka pono a me ka hewa. a i ka olelo hoi i hiki ole ia ia ke kamailio aku.  

            E ike oukou, a e manao pono o ke Kanawai ka io a ma ka iwi o ke Aupuni ; a pehea la ko oukou manao? He aupuni Hwaii, ko kakaou, a pela ko kakou Moi,a me kakou na makaainana, alaila, ma ka olelo Beritani a nei ka io a me ka iwi e hoaponoia o ko lakou mau Kanawai ma ko lakou olelo ponoi no, a o kakou nae, aia ma ka olelo i hiki ole i ka hapanui o ka lahuikanaka ke ike.  

            Na oukou no e ko Hanalei e nana i keiakee o ko oukou Luna.

            O ua Luna la a oukou e ko Hanalei, kekahi keu ma ka hoopiipii uku o kekahi mau Luna Aununi.  a peha aku la kana olelo no ka waihona dala o ke Aupuni?  Ua ike oukkou i ka nui o na lilo a keia Kau Ahaolelo i hoolilo ai, aohe  Kau Ahaolelo i like me keia Iihala aku nei, a oua luna la a oukou kekahi lokomaikai nui.  Haawi ka lima akau haawi ka lima hema. Ua kauoha mai no nei oukou pela, e hoolilo nui i ke dala? Oia nei iho no kekahi i ka $50,000 ko ka Laina mokuahi, ua heo aku la ia i na makuahi o Nuholani, he heo aku la ia i na makuahi o Nuholani, he elua tausani a keu e uku ai i kela a ma keia malama aloha ino kakou, a i ole ia, o na paaki hou, leho na kua la, e na hoa makaainana, i ka puni hoouna i na Lunamakaainana lokomaikai.  He poe koa kupono anei ia no kakou? O lakou anei ka poe aloha ia kakou? O ko lakou aloha Moi anei ia ? E hole aku.

            Eia iho no ia hana nui a ua Luna la.  O ka hoonoe ma ka papa. Ina he mau palapala hoopii no Waimea ae, ma o kahi Luna M. la, a me na wahi Bila Kunawai no a ua wahi Luna la o Waimea, o ua Luna la no a oukou e Hanalei ka maoi mua ae, e hoomoe ma ka papa, e hoopane loa, a pela aku.  Ia laua ‘la Kauai no ka, e nahu aku ai kekahi i kekahi, he ahona, ina la hoi na na Luna o na Mokupuni e ae e kue mai, a pela no oia e hana ai i na Bila Kanawai, a ma na Palapala Hoopii a na hoa e ae, he hoomoe no, a he hoopanee loa no.  He hana ku i ka lokoino keia.  He hana e loaa ole ai na pono like no ka lehulehu, a me na pono o kekahi mau apana a pela no oukou e nele ai no kekahi mau mea a oukou e makemake ai. I ko Hanalei, oia kekahi mau mea i hiki ia’u ke hoomanao i na kulana o ko oukou Luna.

            Ma kekahi mau kumumanao i noonooia i keia Kau, ua hui no oia me ka poe e kokoua ana i ka lehulehu.  Ma na kumumanao ona imua o ko oukou halawai o ka la 30 o Iulai, Heaha kana hoakaka no ke aupuni?  Ua ike ole anei okou i ke aupuni? Ua hunaia anei kea no aupuni imua o kakaou a pau, a imua o ka Ahaolelo ka hoike ana ae? Aole anaei i ike kakou, o na lima lawelawe o ke aupuni ua komo pu iloko o na lima lawelawe o ke aupuni ua komo pu iloko o na hana kalepa a me ka mahiai, a ke hoohuiia nei ka hana Kanawai ana ma ke kokua ana i ko lakou mau pomaikai?  Ke hookaawaleia nei i puu dala nui no ke kii ana i mau lima hana uku haahaa loa i na aina e, mea hoi e hoonele mai ai i na kamaaina i ka hana ole ; a ina e loaa ana ia hana, he wahi uku mailuilu loa no, he paupau nae ka hana.  Pehea la kana no ka waihona dala o ke aupuni?  Ina e hooko pono ia ka uku aku i na haawina a pau a ka Ahaolelo M. H. 1868 i hookaawale ai ; alaila, o ka waihona dala, ua maloo loa, aohe wahi mea paina e loaa ana i na Lunamakainana I keia Kau ; a ina no e uku pono ia na haawina a pau loa a keia Kau i hookaawale ai, alaila, aohe wahi keneta hookah o loko o ko kakou waihona, me he mea la e hoomahuhuaia o ka kakou aie aupuni, a kokoke $400,000. A oia ka pilikia la o ka hoouna mai i ka Lunamakaainana lokomaikai.  He aie makehewa keia, me ka maluhia no o kakou, a o ka aie no ka keia. He aie no Aupuni nui e noho mai nei no kekahi mau hana nui. E like me Beretania no ke Kaua, a me Amerika no ke Kaua, a pela no kekahi poe aupuni e ae.

            Heaha kana hana no ke ko a me ke ko ole o ka makemake o na makaainana? O ka lokahi ole ka mea e ko ole ai. a o ka lokahi ole no ka mea e kaumaha mai ai, a ina e like ka manao i na hoa a pau o ka Ahaolelo ma ka aoao makaainana. Ua ko pono na mea a kakou a pau i makemake ai. I ka wa balota, ua ko'u kahi waha, “ e hele ana au e hoopaa i ka mea. e hooemi no au i ka uku o na Luna aupuni, e kokua nui au i ko oukou mau pono.”  A pela aku ; aka, i ka hiki ana mai ia nei, ua hala ia, aia ka waha waiwai ma o.  he loaa mai kahi oihana ke hoi aku i ke kuaaina, i wahi Luna Helu, a wahi Palapala Loio ; a pehea auanei e ko ai na makemake o kakou e na makaainana la ?

            Eia hoi kekahi, o ke kue kino o kekahi i kekahi, aohe nana ma ka pono o ka lehulehu ; ua pono ka manao o kekahi no ka lehulehu, aka, no ke kue kino o kekahi i kekahi, a no ka lili u no hoi, nolaila, ua kue ia, a ua haole.  Me keia ano o na hoa, e loaa ole ai ko kakou makemake.  O keia ano lili a kue kino. Me he mea la, oia kea no o ko oukou Lunamakaainana e Hanalei. Haohao nui makou i ko laua lokahi oui ole me ko Waimea Luna ; heaha la ? he punalua paha, he hoapaio paha.  O ke kanaka o keia ano, aole ia i kupono i kauwa na ka lehulehu.  E koho i ka mea Puuwai akea, e koho ana ma ka pono akea. E hoopoina ana i ka huhu ponoi i kona hoa Lunamakaainana, alaila, pono keia hana.

            E na hoa makaainana o Hanalei, me keia mau kumu, e hoomanao no ke Kau Balota M.H. 1872. Mai nana ma ka wale waha a ka Mea. D.K, a mai nana ma ka pili makamaka, aka, e nana iho, o kou waiwai o kou ola, a e ola ana hoi, ke koho ae i ke kanaka i aloha io ia Hawaii, i kona poe makaainana, i kona Alii, a me kana olelo ; a e make no oe, e kaumaha ana, e pilihua ana, e noho u ana ke koho ae i ka muhee.

KALAWAHINE.

           

HE KANAWAI

E HOOLOLI AI KA PAUKU 483 A ME KA PAUKU 484 O KE KANAWAI KIVILA, E PILI ANA I NA AUHAU WAIWI LEWA, A ME NA AUHAU WAIWAI PAA.

E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kaukanawai o ke Aupuni :

            PAUKU 1. E hoololiia, a ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 483 o ke kanawai Kivila, a ma ke kapae ana i na huaolelo “ kookahi hapaha keneta,” me ka hookomo ana malaila i na huaolelo “ hookahi hapalua keneta.”  

            PAUKU 2.  E hoololiia, a ma keia ke hooliia nei ka Pauku 484 o ke Kanawai Kivila, ma ke kapae ana i na huaolelo “ hookahi hapaha keneta,” me ka hookomo ana malaila i na huaolelo “hookahi hapalua keneta.”

            PAUKU 3.  E lilo keia i kanawai mai ka la aku o kona hooholoia ana.

            Aponoia i keia la 18 o iulai, 1870.

KAMEHAMEHA R.

HE KANAWAI

E PAPA AI I KA POE MALAMA LAE INU KOPE, HALE AINA, NA HALE KUAI RAMA, BILIOKI A ME NA HALE MAIKA, E HOOKAPU LAKOU MAU WAHI, I OLE E PIPILI MAI  NA KEIKI HELE KULA IWAENA O KA NAPOO ANA A ME KA PUKA ANA MAI O KA LA.

E HOOHOLOIA e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o o ko Hawaii Pae Aina, I akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kuukanawai o ke Aupuni :

            PAUKU 1.  Ma keia ua papa loa ia, ka poe malama i na Hale Inu Kope. Hale Aina, na Hale Kuai Rama, Bilioki a me na Hale Maika, a me na Hale Wiliko, i ka ae ana aku i na keiki hele kula, keikikane a kaikamahine paha, e noho mai ma ko lakou mau wahi i kekahi manawa mawaena o na hora o ka napoo ana a me ka puka ana mai o ka la, ke ole e hele pu me ko lakou mau makua a kahu paha.  Ina e loaa kekahi keiki hele kula, keikikane a kaikamahine paha ma kekahi Hale Inu Kope, Hale Aina, na Hale Kuai Rama, Bilioki a me na Hale Maika, ke ole e hele pu me ka makua a kahu paha, alaila, e manaoia ua hana i ka ofeni ka mea nana i malama i ua hale la, a e hoopaiia i ka uku hoopai aole e oi aku i na dala he iwakalua, ke Kuhina Kalaiaina ke lawe ae i ka palapala ae, e like me ka mea i manao ai he pono.

            PAUKU 2.  Ina e hoopaakiki na keiki hele kula mai ke kipakuia ana aku e kekahi o na mea malama Hale i haiia ma ka Pauku maluna, e hiki no ia lakou ke kahea aku i na maikai e kokua mai, a na lakou e kauoha aku i na keiki e hoi i ko lakou mau wahi ponoi ; a ina aole e malama ia e na keiki i kauoha ia, na na makai no e hopu ia poe keiki i hoi ole ku i ko lakou mau wahi ponoi, a e hoopaaia lakou ma kahi paa a hala ia po. A e laweia mai ia kakahiaka ae imua o ka Lunakanawai Hoomalu a Apana paha, a e hoopaiia lakou e like me ke kanawai e pili ana i na keiki haalele kula.

            PAUKU 3. E lilo keia i kanawai mai ka la aku i aponoia ai.

Aponoia i keia la 8 o Iulai M.H. 1870.

KAMEHAMEHA R.

HE KANAWAI

E HOOIAIO AI I KE ANA POLOLE ANA O NA MILE MA NA APANA AUHAU MA KO HAWAII NEI PAE AINA.

E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ka Hawaii Pae Aina I akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kaukanawai o ke Aupuni :

            PAUKU 1. Ma keia Kanawai, ua kauohaia ke Kuhina Kalaiaina e ana, a e hooiaio me na hoailona pohaku i ka nui o na Mile o na Alanui Aupuni ma kela a me keia Apana Auhau ma ko Hawaii nei. Pae Aina ; a e hoaloha aka ma ka Nupepa o ke Aupuni i ka nui o na mile ma kela a me keia Apana. A mahope iho o ka hoolaha ana. e hooko ia na mana Aupuni a pau e pili ana.

            PAUKU 2. E lilo keia kanawai mai ka la aku o kona hoolahaia ana.

Aponoia i keia la 8 o Iulai. M.H. 1870.

            KAMEHAMEHA R.

Nalowale

MA NUUANU i ka Poaha, Augate 15, hookahi SILA ILIO @ me kekahi @ i hanaia @ mai o kekahi pohaku @. Ua hoo@ me ke Gula.  E uku kuponoia ka mea nana e @ mai i ua mea la ka     H.C. COCHRANE

            455-I:  Ma ke Keena o ke Kuokoa

 

Olelo Hoolaha

 

UA HOOKOHU AKU IA J.D. HALAI a me D. KAHANU, i mau Hope oia o @ ma laua e ohi mai i na aie a pau o ka poe i aie i na Papu, Laau a me na Lako Kukulu Hale.  @ ke aku nei ka poe a pau @, e hookaa koke mai o @ auanei ma ke kanawai.

KIMO PELEKANE, (DOWSETT & Co.)

Honolulu, Aug. 17, 1870        455-tf

 

            NALOWALE A AIHUEIA PAHA

 

UA NALOWALE a aihueia paha he LIO ulaula i kualia i ka hao N E ukuia i $3.00 e ka mea nona ka inoa malalo iho, i ka mea e loaa ai a hoihoi mai.           W.H. HUDDY.

Honolulu,  Aug. 15, 1870

OLELO HOOLAHA

 

KE MAKEMAKE NEI KA MEA NONA ka inoa malalo nei e hoolimalima i mau luna hana a me na kanaka kumakahiki no ka

MAHIKO ma HANA, MAUI HIKINA, no ka manawa i hookahi makahiki. Mai ka $1200 a hiki i ka $1600, eia ka uku kupono i na mea kupono no ia hana no ka malama. ke makemake nei au i na hapahaole mamua o na kanaka maoli no ka Luna. O na kumakahiki ma Hana, he mau kanaka Hawaii wale no, aole pake. Ka kekahi he makemake au e hoolimalima i hookahi kamana ke kupono i ka hana kaa bipi.O ka poe makemake i keia Olelo Hoolaha no ka hana, e hiki no ia kakou ke kakau ae iaʻu a e wehewehe ae no hoi i ko lakou mau manao, a i olelo, e hele kino ma Kauiki, Hana, Maui, a e kamailio a hooponopono pu me aʻu

A. UNNA.

Augate 17, 1870

HE HANA

OLUOLU A KUPONO HOI I KELA MEA keia mea o ka poe opiopio a me ka poe elemakule, a he hana e loaa ai ke dala i ka poe e hooikaika ana, ma ke oki mauu ma ka aina o MAKALE, ma Pawaa, Waikiki.  Ma ka puolo Mauu ka uku, a e pomaikai ana ka poe hana. O ka poe a pau e makemake ana, e hele mai ma kahi o ka mea nona ka inoa malalo.             L. MAKALE.

Pawaa. Waikiki. Aug. 12 1870                                                                       454-3m

 

OLELO HOOLAHA.

AOLE LIHI! AOLE KULEANA IKI

O na mea e ae, He ole loa no!!!

           

            E IKE AUANEI NA MEA A pau o kela ano keia ano owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ka h@ ponoi o ka waiwai paa o kuu kaikaina KAMALAMAILALOUMI, i make make aku nei ma Puakea-nui. Apana o Kohala, Mokupuni o Hawaii. Nolaila, owau wale no ka mana hooko a hoopooponopono no kona mau waiwai a pau a make au e ili aku no i ka maua mau moopuna ponui. Nolaila, o na Palapala Kuai a Hoolimalima paha i hanaia mamua aku nei a ma keia hope aku paha, me ke kau ole o koʻu inoa ponoi, i kakauia me koʻu pulima, e lile ia mau mea a pau i mea ole. Owau no o                                                                Palea Umi

Kaluaolohe, Waikiki-waena Aug 8, 1570                                           454-4t*

 

HE OLELO PAPA!

E IKE auanei na kanaka a pau owau o APO (Pake) ka mea no hoi nona Halekuai Lole ma Hilo, nolaila, ua hoopau aku au ia Aiana (pake), mai kona nohoana malama Halekuai ana noʻu, a ua lawe ae ei au naʻu no e hana. Nolaila, ke papa loa ia aku nei ka poe a pau i aie mai i no lole o ka Halekuai a me na waiwai e ae e pili ana, mai hookaa oukou ia Aiana, aka, e hookaa mai iaʻu i ka mea nona ka waiwai.                    APO (Puke)

Hilo,@ 5, 1870.                                                                                  454 @

HOONEEIA AKU.

KE hai aku nei o Mr. UILAMA (Wiliiam Ryan) i kona poe hoaloha a me na makamaka, ua hoololi ae oia i kona Halekuai Alah@lo mai a i ka Halekuai Ala Hao ma ke kihi o Alanui Nuuanu a me Kauka                                                              453-3tt           

KUAI EME! KUAI HOLO!

Ma ka hale o UILAMA.

Hale Kuni Ala Hao o Uilama (Ryan.)

431 1y                                                             Ma ke kihi o ke Alanui Nuuanu a me Kauka

 

HE LEO KAHEA.

            KE kahea aku nei au ia oukou e na kanaka a pau loa, e hele mai oukou ma koʻu HALE HUMU KA MAA, a e lawemai oukou i ko oukou mau kamaa kahiko, a naʻu no e hana hou me ka uku haahaa loa, i oi ae ka haahaa o ka uku o ka hana ana mamua o na Hale Humu Kamaa e ae. He hiki no hoi iaʻu ke hana aku i na hila ano hou e like me ko oukou makemake; aina e paa ole kaʻu hana ana, alaila, e hoihoi aku no au i ka oukou DALA-- kia kekahi, in a e lawe mai oukou i ko oukou kamaa, e pono no e kii koke mai; a in a e kali aku no au a kii ole mai a hala na mahina ekolu, alaila, e kuai aku no au me ka mea e aku. A ke kauoha nui ia aku nei no hoi oukou a pau, e lawe mai i ko oukou mau noho lio i nahaehae, a naʻu no e hana me ka uku haahaa loa. E loaa no au ia oukou ma ke Aalanui Nuuanu, Helu 97                                 ACIU (Pake)

Hokolulu, Aug 2 1870                                                453 4ts

 

EMI LOA KE KU IKE!

Emi loa me ke Dala

NA

MEA HAO

MA KA

HALEKUAI HAO O NUKA,

UA LILO IHO NEHA

Mr. Bila Konawela

na mea hao a pau o loko o keia Hale, a e kuaiia aku ana ma na

KUMUKUAI HAAHAA LOA.

Nolaila, o na kamaka a pau mai Hawaii a Niihau, e makemake ana i

            Na Laka, na Kui, na Lu,

                        Na Kuaina Aho lawaia,

                                    Na Loko Kamana

                                                Na mea hoonani Noho lio a Kaulawaha,

                                                            Na lako mahiai pa mea kana.

A ME NA ANO HAO E AE A PAU MA KEIA OIHANA,

He pono i na kanaka a pau ke komo e mai maloko o keia hale kuai, mamua o ke kikihi ana aku i na Hale e ae.

E HOOMANAO

AIA MA KA HALE KUAI O NUKA,

MALALO O KA HALE MU.

Honolulu, Iulai 2, 1870                                                                                   448-3m

 

HALE MU!

HALE KUAI MEA AI!

HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA mea ai ma keia hale, i lohe oukou e na makamaka Pawaa a paa!

RAIKI no Waimea, Kuai mai,

            PALAOA maikai loa,

                        KAMANO io ula no Keamolewa mai

BIPI uahi no Kaleponi mai,

            KOPA keokeo--KOPA ulaula,

                        AILA Honua! AILA Kohola,

                                    KOPE--PAAKAI,

                                                AI no na Lio me na Moa

Na mea ono e nui wale o kela ano keia ano.

            PIA NO HAWAII MAI,

                        PIA AI---

            A he nui loa no na mea ai maikai e ae.

Nolaila la ea, e na makamaka, e hele mai no me kahi dala e ike maka no oukou i keia mau mea i haiia ae la maluna.

Me ka mahalo

L. BATALEVA

422 3ms

HALE KUAI MEA AI.

MAHEA LA KA POE IKE OLE IA AKE?

MAHEA HOI?

no laila, makehewake hai aku ia oukou i ka'u e ku nei kona mau HALE KUAI MANUAHI,  aka, no kekahi malihini paha i ike ole @

Aia ma Monikahaae.

Aia ma ke Alanui Nuuanu.

Aia ka halekuainui mauka ae o ka Halemahoe

HE WAHI MANAO KONA LA OUKOU E NA MAKAMAKA.

Ua loaa mai iaia na pahu lole a nui loa, a ua kupaila na lole o kela ano keia ano

AOLE NELE IAIA KEKAHI KAINA LOLE IKI

E KUAI EMI LOA ANA. HE KUAI MANUAHI NO HOI

            UA IKE OUKOU I KA MAIKAI O KONA MAU HALEKUAI

                        UA IKE NO HUI I KA OLUOLU O KANA MAU KUPAKAKO

453      Nolaila, e hele nui kakou e ohi i kona WAIWAI makepono!!!!                     2m

NU HOU MA EUROPA       NU HOU MA WAIPIO.

Ua lohe mai kakou, he kaua nui i keia manawa ma Eruopa, ma waena o Perusia & Farani.

IA WAI LA KA LANAKILA?

Aka, ua maipopo ia oukou e na makamaka oʻu ma WAIPIO, ma WAIMANU, HAMAKUA a me

Hawaii a puni, aia no ka HALEKUAI LOLE o KAILA, e ku ana ma keia awawa oluolu o

WAIPIO NEI!

Ua makaukau au i ke kuai manuahi ia oukou i na ano lole a pau me ka oluolu loa e like

ME KO HONOLULU

Ina paha e loihi ke kaua ana maloko, e pii ana paha ke kumukuai o ka lole e like me ma

mua, nolaila, ua kahea ia oukou e kuai nui i keia wa oluolu

"Ua hoi ka olu i waipio"

453                                                                                                                              2m

 

AUHEA OUKOU E NA KAMAAINA O KA MOKU O KEAWE

Auhea oukou e na makamaka o KUPA e noho ana ma ka aina o na 'Lii e hele mai e nana i

ka makepono o na Lole ma na Halekuai Manuahi o Kupa ma

KAILUA A ME KEOPUKA,

Ua hiki iaʻu ke kuai ia oukou i na mea a pau me ka oluolu, a emi iho na kumukuai o na

Lole oʻu mamua o na mea e.

Eia kekahi; makemake au e kuai i ke KOPE, a ua hiki iaʻu ke haawi i ke kumukuai pii

loa a oi aku ma mua o na mea e ae. Nolaila, e lawe nui mai i ke KOPE, a kuai

mai iaʻu, a ohi iho i ka Lole, alaila ike maka oukou i ka oiaio o ua hoolaha nei

453 2m

OLELO HOOLAHA.

KE PAPA IA AKU NEI NA KANAKA A PAU, AOhe e hele wale a hana ino wale, a i ole ia, e ho-a wale ana i na Bipi, na Lio a me na Miula ma na Ahupuaa o

HONOKAWAI, KAHANA, MAELEPAI, ma Kaanapali, Maui, me ka loaa ole o ke kauoha mai aʻu aku Ina e loaa na mea i papa ia, e hoopaiia no e l ike me ke Kanawai.          EDWIN JONES (Keoni).

Lahaina, Iulai 14, 1870                                                                                   431 3ts

JOHN NEILL,

MEA HANA A PU HOI,

MA KA HELU 40, ALANUI PAPU!

E HANA no oia i na mea a pau o na PUKAUPOOHIWI MEKINI HUMUHUMU a me na METALA o na ano a pau. E kuai pu ia aku no hoi ma ke kumukuai haahaa loa @ LU, na k@ko PU, na PU-KAUPOOHIWI, na PU-PANAPANA, na KI, na LAKA a pela aku.

Honolulu IUlai 23, 1870.                                                                                451-2m

 

Na Mea Hoohiehie o na Wahine.

MA NA MOKU I KU

HOPE MAI NEI, UA LOAA

MAI I KA MEA NONA KA INOA MALALO

iho, na lako hoohiehie o na wahine--Na Pua Lole, ulu, na Lei A-i Papu, Papale, @o Papale, na Pua Kanikau holookoa a Hapa Kanikau.  Eia he mau Kalepa Eleeele Pelekane, na Mikina-lima, ma ka apana a Thompson, Veleveta Kilika, Pihi, Lipine, na mea @ a pela aku, a pela aku.  E kuaiia no lakou ma ke kumukuai makepono ma ka Halekuai o

Mrs. MCDOOUGALL,

Helu 38, Alanui Papu, Honolulu         443-tf

 

OLELO HOOLAHA.

OWAU o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au i na kanaka a pau, na Haole, Pukiki a me na Pake, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ona o

MRS. KAKAI

kona inoa, no Honolulu nei, no ka mea, ua haalele mai oia a'u a i ko maua wahi moe, nolaila ina oukou e hoaie iaia, maluna no o oukou ka poho, aole au e hookaa ana ia aie.

HANALE.

Waiau, Ewa, Aug. 8, 1870                                          454-2t*