Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 35, 27 August 1870 — Ke Kaua mawaena o Farani a me Pe- RUSIA. [ARTICLE]

Ke Kaua mawaena o Farani a me PeRUSIA.

O ke ku ana mai o Uo inokunhi Ekake i ke aumoe, oia ka hora 1 o ka la Sabati, me na lono no ke kaua ma Europa, mai B(ilina, Parisa a me Ludana mai, ua hoike lokahi mai lakou no ko Perusia ianakiia ma na kaua i hooukaia ; a no ia mea, ua kukui ae la ka holo o ka lono maluna ko kakou nei kulunakauhale, a o ka hauoli ame ka waipahe no ka lanakila, ua hohola iho no ia inaluna o na kamaaina Geremania e noho nei mawaena o kakou ; he oiaio, he elele o ka olioli kai hoounaia mai io lakou, mai ko lakou aina makua mai, e hapai nna no ko lakou lanakila, i na hoouka kaua, a i hooukaia hoi ma ka lepo o Farani aole ma Perusia.

Ua hoopiha iho nei makou i ko kakou j nupepa me na nu hou o ka hoomakaukau kaua a me ka lioouka kuua io ana, a ua piha loa. Noiniln, o ka poe i hoomanao i na nu hou i hoopuka muu ia i kela mau pule i hala, ua hahai aku no keia inahope olailii, ahiki i ka hoouka kaua ioana. Me he mea la, he elua ano o ka makou hoopiha ana i na nu hou, oia ma ke nno nu hou a ma ke ano hoonohonoho pono ana i ka hele ana pololei imua, aole ke alakei wale aku e like rne ko kekahi mau nupepa o makou, aka he nee papa ka makou. Mn ko hoomanao i na mea i hoolaha muaia, na Farani ka aa i ke knua ia Perusi a me ka poe kokua iaia, i hoikeia ma ka la 16 o lulai i hala. Ia manawn koke no, ua pupuahulu koke na aupuni elua, i ka awiwi i ko laua mau koae hele imua i ka palena mawaena o kekahi a me kekahi aupuni. Ua manao ia ina e hakaka keia mau mana nui o Europa, he inake ahulau ana ia no ka lahui, oiai, he mau aupuni hoomnkaukau kaua mau no laua a elua, aka, aole nae i manaolana loa ia e ka hapa nui o ko ke ao, ko Perusia hoaano ana e kaua, a aole no hoi i upu e ia oia ke lanakila ana i ke kahua kaua mua a laua e kaua ai, aka, ma ka lono hope i loaa mai na ka fu kuikele ka ai aole na ka pu Chassepota a ka Farani. Mai ka la mua mai i kukala ia ai ka aa ana a Farani e kaua, ka hoomaka ana e hoomakaukau i na koa, ka liuliu o na lako kaua, ka aahu i na kapa koa, ka paa i na pahi a me na pu, a i ka la 30 o lulai, ua ku kekahi ma kekahi aoao o ka palena o kona aina iho a pela no hoi kekahi, ma Reine; a mamuli o na lono waea, ua pahola aku na koa Farani a noho maluna o Saraboro ma ka paiena hikina, a i Keonevile a i na kulanakauhale mawaena o ia inau wahi, oia o Bita, Sana Avolda a me Meza. Ma keia la 30 o lulai, ua hiki kino ae ka Emepera ma ke kahua kaua ; a ua manao wule ia ma kela wa, mawaena o 250.000 a hiki i ka 300.000 na koa o Farani, e akoakoa ana ma kela mau wahi i hoīkeia ae la. Ma ia wa hookahi no hoi, aole i emi iho ko Perusia eleu a puahi no ka hoouuulu anu i kona mau kou ma kela n ma

keia wahi mnluna o kona aina. Ma n a lono mai Parisa mai maloko o ka wa ea he 300.000 Perusia ma Tereve, 100.000 ma Ululaau Eieele, 200.000 ma Meine 100.000 ma Kelewiga a he 80.000 kahi e kokoke aku anu i Bakina. Ina he oiaio keiu, alnila, o ka huinn o na ko» Perusia i makaukau ia wa, he 780.000. Ua manao hou ia, ua hiki hou imi he mau koa, ma na huina hio mai Tereve Meine a me ka muliwoi Toule ma ka | a 31 o luiai, a ua oi aku mamua o 400.000 ke hui pau loa ia me na koa uiua ma i a mau wahi. Mai ke kuianakauhale mai o Meine, holo i ka hema, he lalani mauna i kapaia o Vosege. Oka manao oka Aliliikaua nui ioa o Perusia, o ka mahele ia o ka puali kaua nui i ekolu mahele, a maki aku imua, a e hoonohonohoia ka maliele ana ona puaii e iike na poo penei: 0 ka puaii mua, maialo o ka Hunona a Victoria, oia ka lei alii o Perusia, Ferederika Uilama, e nee kona puali ma ka hikina o na lalani mauna Vosege e kokoke aku ana i Reine; oka lua, malalo o Generala Bitenfila (Bitienfield) a e heleia ma ka iaina ma Tereve aku a i Meza;a |o ke koiu, malalo o ke Keiki Alii Ft.'redejrika Kale, e hele kona puali mawaena o kela mau puali elua. O Generala Moleke, oia ka mea nui maluna o keiamau puaii. A-e ia keia kuhikuhi anameke kuikahi a hoomaka na puali e hele. Mn ka la 2 o Augate, hiki like inai k na puaii nee imua ma Sabarukeua ma ke alahaka o ka palena o Ileine, a he mau wahi mile e hia la ke kaawale mai ka palena mai o Farani. Hoomak i kwne no ka hakaka, aka, he elua wale no paiei a ekoiu mau walii h<>ra, ua emi uini k;t Perusia mai ke aiahaka mai, a noho iho la ka Farani inalaila. Ma ka la 3 a me 4 ae, ua hoomaka liou ke kaua ma kahi i kapaia o Weisenabuga ma ka palena ponoi o Fnrani a mn ka hikina aku hoi o na lalani mauna o Vosege. Ma keia wahi. ua hoomaka ke kaua o ka puali koa o ka Hooilina Alii o Perusia me na koa Farani a lanakila iho la, ua keiki Lei Alii la maluna o ka enemi. Auhee aku la na koa Farani, a no ka nui 0 ka pupuahulu o ko lukou hee ann, wailio iho la na Farani i ke Generala Donay 1 ke kahuu kaua ua make. Aiuaiu wikiwiki aku ia na Perusia, a ma ka la 6 ae, >ka wehe ana ae o kai ao, hoouka hou ia he kaua, oia ke kaua nui o Hagenau, i hoopuka pau ia konu mooie* lo mawaena o ko kakou mau mea hou © keia ia. O ka iua keia o ko Generaia WeMahon hee ana imua o na Perusia, a ua iiio keia hee alua ana o keia Generala akamai ioa o- Farani, i mea e hoohilahila ai i na manao koa o Farani. j Mahope o ka lanakiia ana ona Perusia ma keia kaua, ua nee aku no lakou e maki imua ; a ma na lono waea hope loa, ke houluulu la e poai puni i ke kulanakauhale a Meza iloko o Farani ponoi. Malaila ke kaua e manaoia aku nei, e hooukaia ma ka la 12 ae, aka, o ka mea paha e kaua ole ai, o ka emi hou mai o na Farani i hope. O ke kulanakauhale o Meza, he 65,000 ka nui o na kanaka, a ke ku la ma ka «nuliwai o Mosseie, 170 mile ma ka Hikina ponoi aku o Parisa. He mea mnopopo, ina e ianakiia ana na Perusia ma kela kaua hou aku e manao wale ia la, alaila, o■ ka lakou wahi e ae wale no e oieloai e heie, "imua i Parisa," a la» we mai i ke kulanakauhaie alii o Farani. Ma na iono hoi;e loa, ke pioo la o Parisa, a ke awiwi la n<i hoomakaukau ana e hoopuni i ke kulanakauhale me ne mea e pale aku ai. Ke hele wikiwiki ioa la na Gere» mania imua, a o ka mea e hanaia, he pono no e hanaia i ka wa hookahi. Ua manaoia mamua īho nei, e paa ana ke kaua ma ka palena o Reine, eia ka e nee loa mai ana i ka puuwai o Farani. O ke kumu o ko Perusia lanakiia mai nei, no kona akamai maoii no i ka lawelawe i na mea kaua, a no ka lokahi maoii no hoi kekahi o na makaainana, no ka mea, iloko o na pule elua, mahope iho o ka aa ana mai o Farani, ua . makaukau o Perusia, he 800,000 koa e ku ana ma ke kahua kaua. O keia ianakila ana mai nei o Perusia, he pakui ana mai no ia no kona kaulana ike kaua iho nei mawaena ona a me Auseturio. O na kuhikuhi ana i na wahi e hele aku ai na koa o Perusia, ua hana e ia no i Balina, a he hooko wale ana no ka na Alhikaua e like me ka mea i hooholo lokahiia i o ka iiio loa. Ma keia hapai lokahi ana i keia hana nui, i ioaa mai ai ia iakou ka lanakila.aka, ina he hana na ke Akua mai, e hoikeike ana i ko ke Aupuni Hoole Pope mana, alaila, he hana okoa ia. O na manao kuee no ke kaua mawaena o na haole Geremania a me na haoie Farani ma ke kulanakauhale o Kapalakiko, ke ola nui ae nei, aka, aoie nae he hookui hakaka i lonolonoia. Ua hoopuka na haole Geremania ma Kapalakiko i keia mau huaolelo: " E haawiia he elima tausani daia ina Geremania i ka haole Farani makau ole, naoa e pii a loaa keia Hae Perosia ana i oku he 5500.00, (Kakau iooaia) loaepa Emeric." Ua hoopukaia ma kekahi nupepa haole, ua make kekahi paele waiwai ma Honoiulu nei, a ua iii aku kona mau daia, i kekahi paele hana keaka.