Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 36, 3 September 1870 — Page 1

Page PDF (1.57 MB)

This text was transcribed by:  Gordon Rosete
This work is dedicated to:  Grandparents (deceased): Milanio and Teodora

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 `BUKE IX.  HELU 36.   HONOLULU, SEPATEMBA 3, 1870    NA HELU A PAU 457.

 

 KA; NUPEPA KUOKOA,

 

HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU

 

                                                I kela Poano keia Poaono,

 

                                                             $2.00

      No ma mahina he Umilumamalua

           

                                                `$1.00 no na mahina eono,

         ` ME KA HOOKAA MUA MAI,

 

Na Olele Heolana – aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo

Ana, he $1.50; hook malama. $2.00.  E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.

Ka@@@@-- he 4 keneta no ka lala oi hookahi-penei: he 25 la@@@, $1.00; 50 lalani, $2.00 ; a pela`ku.

Ea @@ @ @o na Olelo Hoolana- ka uku pepa, a me ka uku oke kanikaa, e haawiia no ma ka lima, o na Luna o ke A`uelea a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.

@A @@@ PEPE A PAU E HOOKAA MUA MAI NO – aole e kania k inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka pue lawe pepa ke ole e hookae e mai mamua.  E pono ke h@peiala ke@ mau rula, no ka amea, he emi no ka auhau ne @@ia nupepa.

Aia ke Ke@@a O ka Nupepa Kuokoa—ma ke keena i noho mea ia iho nei e J. W. Aukina, maluna ae o ka Hale Leta. O ua hora hana, mai ka eiwa o kakahiaka, a I ka ha o @e @@@ahi.

 

                                                                        H. M. WINI, Luna Hoopuka.

 

“KA NUPEPA KUOKOA.”

 Is published in Honolulu

  EVERY SATURDAY

                                              $2.00 per annum, or $1.00 per

                                            months, in advance.

 

Advertisements not exceeding 10 lines,inserted once for $1.00 @@@@ or $1.50 ; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid in advance.

@@@@@@ will be charged $1.00 per page, or 4 cts. a line.

Payments for Advertisements, subscriptions or Kanikaus may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.

All subscriptions must be PREPAID.  No names, either of the immigrant or natives will be inserted on the subscription until paid for.  This rule must be strictly adhered to; is amount of the low subscription price.

The Office of the Kuokoa over the Post Office.  Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.

                                                            H. M. WHITNEY, Publisher,

@@  Bound Volumes of the KUOKOA, for sale at the office over the Bookstore --$3.50 each.

@@  Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $3.00 each.

 

                                                DILLINGHAM & CO.,

           

                                                            --- NA---

 

  MEA HEOKOMO MAI A KUAII NA MEA HAO, NA MEA

  Hapa ei. Lole, Pena, Aiha a me na waiwai a pau

  Iieiu @@.  A haui Mei, Honolulu.                       427-6ms.

 

Noho Lio!__ Noho Lio!

O NA NOHO LIO MKIKO A MAKEPONO LOA I

H@@@h@@@nia me na ili Kaliponi, e loaa no ma ka Hale Hana Noho Lio a

     DALTON & BLAUVELT,

430__ly*             Ma Alanui Moi, Honolulu.

 

 

                                              OLELO HOOLAHA.

                                                _____

Ke PAPAIA AKU NEI NA MEA A PAU O PAPAAKO ke ne Haleaha, na aina e waiho ana ma koolauloa, Oahu aole e @@@@@@ wale I ko lakou mau hololona maluna i na wahi i @@@@@ ne la maluna, ina e komo l@wa ka Lio, Bipi, Hoki Paaa, Mialu, e uku iakou pakahi dala, ($1.) ina e hoopau i na mea kana, e uku hou ne e like me ka nui o ka poino a poho.

A ina he Hipa, Kao Mea, he hapaha pakhi no ke poo, a ina he Mana Kaka, he hapaloa pakahi no ke poo, a ina he kanaka kahena ole, aole hiki iaia ke hele ma na wahi i hai ia ae la maluna, a ina e ku-e kekahi, e uku no ia no ke komo hewa $1.00 K hopu no ka mana mau Paniolo, oia o l`amawaho me Kauahikama                                          AKOWAI, AHUNA, NUO, Pake.

   Haleaha Koolauloa, Ian. 22, 1870                                                                        426 ---ly

 

                                                          HALE PAI KII!

                                                AIA KO`U HALE PAI KII MA

                                                      MONIKAHAAE,

Mawaena o ka HALEKUAI BIPI a me ka HALEKUAI MEA.

Al e S. SAVIDGE ma ke A @nui Papu.  He emi loa ke kumukuai o ae KII.

                                                            H. L. KEKI (CHASE.)

422-ly                                                                  Mea pai Kii.

 

 

                                  NA  LAAU  LAPAAU

                                                A DR. JANE.

                                                  OIA NA

 

LAAU KUNU

 

LAAU HOOPAU NAIO ME NA KOE

 

LAAU HOOPAA HI,

 

LAAU HOOMAEMAE KOKO

 

LAAU HAMO - - PENIKILA,

           

HU`ALE OLA.

 

                                       AIA MA KAHI O

                                 KAKELE me KUKU

                               Honolulu                     422

 

 

                                                  NA BUKE

                           HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII

                                                  ---------  .

@@kala Hemolele Nui ili gula nani me na ku-

        hikuhi @@ @@ aoao  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .      $12 00

      “     “    Nui ili eleele kaekae wai gula . . .          7 00

      “     “    nuku iki ihe,   “     “    . . .         8 00

      “     “    Pananaiki iho ili eleele  . . . . . .           6 00

Kau@loa Hou ili gula uani me na kuhikuhi . . . . . . . .           3 00

   “     “  elee kaekae wai gula . . . . . . . . . . . . . .           1 50

   “     “   “                     . . . . . . . .           1 00

Ka@@@ Hou Ilapa Haole  . . . . . . . . . . . . . . . . . . .          75

Lira Hawaii 1848 me ke kanawai . . . . . . . . . . . . . . .             25

 “      “  1866 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .           25

Ka@@ Leo Mele ili manoanoa me ke Kanawai  . . .          25

   “     “     “  laailahi . . . . . . . . . . . . . . . . . . .          10

Meolelo Ekale@ia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .               50

Haiao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .                25

Hele Malihini ana  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .               25

Ne ko ke Akea ano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .             25

Lira Kanalii  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .             25

Heike Palapala Hemolele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .            25

Maolele o Hemiri Opukahaia  . . . . . . . . . . . . . . . . . . .             25

Noike Akaa  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .           25

W iehewehehala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .        25

Ninuu Hoike ili manoanoa  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .             25

“    “   “  lahilahi  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .          10

Ui Kamalii Kiala Sabati   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .                10

Ui Kamalii Kiala Sabati  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .               10

K@@@@@ Kula Sabati  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .       10

H@@wI@ K@@nalii Buke 2  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .       10

Buke Lawe Limoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .        10

He Buke no ka Pepe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .        10

Ui kula Sabati Helu 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .       25

“  “    “  “   4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .       05

Buke Euanelio a Ioane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .       10

Himeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .       50

Himeni ili nani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .       1 00

 

                  Na Kauoka Heu Pakeke.

Ili Oula nana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .       50

Ili eleele kaekae wai gala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .          30

Ili eleele    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .        20

 

                        Eiu na buke haawi wale.

Pulapalu Lalii –

Helu   1 – Makemake anei oe I ke ola ?

Helu               6- Ne hele I o Kriato la.

Helu   7 – Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.

Helu  11 – No ka hookiki wahahee I ke Akua.

Helu  16 – Na Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a ma ka

                   Bapetiko ana.

Helu  17 – Hai hana ino I na holoholone.

Helu  18 – No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana I ka

                    Awa.

  Davida Male Kamananao

  M@@lele o Batimea Puaaiki

                                                                                J.F. Pokue

     Kaka@lele o ka Papa Hooko o ka Ahahui Fuaueiloe

        ke Hawaii Pae Aina.

 

 

 

 

 

 

 

                                                    Ka Nupepa Kuokoa

 

                                           He palapala na kekahi kanaka I no

                                        HO LOIHI MA MAIKONISIA, A I

                                               hoi mai i Honolulu nei.

 

E ka Nuepepa Kuokoa e: Aloha Kaua:-

  I ka makahiki 1859, kau ae la au a meko’u mau hoa maluna o kekahi moku okohola, o Mailo ka inoa , a hookele pololei iaaku la i Ponepe.  Eia nae, o na alii a pau maluna o ia moku, he poe alii huhu wale no lakou a pau.  I kekahi la nae, pepehi hanaino loa ia iho la kekahi kanaka, o Momona ka inoa, a he mea weliweli maoli i ka nana aku –ua pepehi like wale ia no makou a pau, aka, aole nae i like me ko Momona pepehiia ana, nolaila, kuko iho la ka manao, ina e ku ana ka moku ma kekahi aina, o ka mahuka no ia.  I kekahi la, o ka holo pololei no ie o ua moku nei a ku ana ma Ponepe.  A i ka poeleele ana iho, haule iho la na mea a pau i ka hiamoe, a owau hoi a me Kaiuahinenui kuu wahi aikane, no Waimea Hawaii oia, au aku la maua a pae iuka, a uwi iho la i ka wai o na wahi palemai, a komo hou iho la, a haule iho la maua hiamoe, I ka puoho ana ae o maua i ke kakahiaka, eia ka ua awakea.  Huli iho la maua i ke alanui a loaa, a hele aku la.  A ike mai la kekahi o na kamaaina ia maua, holokiki mai la me ka pu a me ke koi-lipi ma ka lima.  Pane mai nae kuu wahi aikane, E ma ma make ana kaua.  I aku au, aole ia kaua ma make ana kaua.  I aku au, aole ia kaua ia wahi, aia no ia i ko ke Akua manao. Hiki hou mai la ekolu mau kanaka hou, a hopu iho la ia maua a paa, a kauo aku la hoi ia maua ilko a ka nahelehele.  Haalele in iho la maua malaila, a hoi nui aku la hoi i kauhale, a lawe nui mai ana i ai na maua oia hoi ka uhi, ulu, ko, he-i, ape a me ka ulu waiho makahiki a lakou iloko o ka lepo.

  Ia maua nae e ai ana i keia mau makana hoea ana ke’lii, a he mea e kona olioli i ka ike ana mai ia maua.  Ninau mai nae oia Nohea mai olua?  Pane aku maua, No o Oahu mai.  Koi mai la kela ia maua e hoi i ka hale.  Pane aku maua, He makau maua i ke Kapena o ka moku o maua.  Pane mai no ua alii nei, E huna no au ia olua ma ka nahelehele i kea o, a po, hoi mai olua ma ka hale nei.  Ua hana io ia maua pela, a hala na pule ekolu, holo aku la ka moku. Lilo iho la maua i mau aialo no ke’lii.

  I kekahi la nae, hiki mai la kekahi kanaka Laiokoa, a koi mai la ia maua e hoi i kona wahi, ua ae no maua, a hoi aku i maua a noho pu me ia.  A hala kekahi mau la, hele aku la au e hoohnli mai e ke’lii ma ka pono, aka, pane mai la nae kela.  Aole au e huli aku ma kou Akua, no ka mea, he Akua no ko’u e hoomana nei.  Pane hou aku au, Aole ia he Akua oiaio, hookah wale no Akua oiaio o Iehova, ka mea nana i hana ka lani a me ka honua.

  Ia maua e noho ana ma kahi o ua Lalakoa nei, hoao ae la au me kekahi wahine, a noho iho la me ka oluolu maikai, A no ke ino o ke’lii, haalele iho la maua ia wahi, a hele aku la a noho ma ke ahupuaa o ma Alu.  A i kekahi la, hoi mai ana ka Mikanere o ia wahi, oia hoi o Kaulike a me kana wahine a me ka laua kaikamahine, a hiki mai la ma ka hale aloha aku la maua, a aloha mai la no hoi lakou. Iloko nae o ko makou wa e luana oluolu ana, pane aku la au i ua mikanere nei, Heaha kou mea i kii ole ai ia Waikaea (ke’Lii) e hoohuli mai ma ka pono? Pane mai la kela mikanere, He maka’u ke hele aku e hoohuli mai iaia, ma mamuli make.  I aku au, ina oe e maka’u i ka hele ana e hoohuli mai i ke’lii, aole loa e huli mai ana na makaainana.  Aia no a huli ke’lii ma ka pono, alaia, huli wale mai no no makaainana.  Pela i lilo ai o Hawaii i Aupuni Karistiano a naauao hoi; ma o na alii wale no ka hoohuliia ana a huli, huli wale mai no na makaainana, a ke pii la kona malamalama i ke awakea loa, a o kona mau kuna, ke holo mai nei iloko a ka poluli, a ke hoomalamalamaia nei kei pae aina, a pela hoi ma Fatuhiwa.

  Mahope iho o ia manawa, make iho i ka wahine a ka Moi, (Waikaea) hoomaka iho la ka hula i ka po a ao.  A i kea o ana, kuiia mai la ka awa, a he ahaaina nui kai hanaia maloko o ia halau mloko o kele halau, e piha ana oloko, e kui ana ka awa awali, kaheeia iloko o ka apu, a lawe aku la ke kanaka i ka apu awa a hiki imua o ke’lii, moe iho la kea lo ilalo, a lalau mai la ke kahuna i ka apu awa, a pule iho la me ka haalulu o ka lima a me na wahi a pau o ke kino.  A pau ae la ka pule ana, haawi aku la i ke’lii a inu ae la.  Kena mai la nae ua alii nei ia’u e inu i ka awa, aka, i aku au iaia, He makau au i ke Akua Mana Loa.  A no ia mea, haawi mai la oia i na mea ai e ae, a ai iho la au a maona.

  Mahope iho nae, ninau mai la ua alii nei ia’u, Heaha la ko ka Mikanere mea i hele mai a mai i Ponape nei?  Mikanere e hoohuli I na’lii a me na kanaka ma ka pono,  Nolaila, e huli oe ma ka pono, i lilo oe i alii maikai a kaulana no hoi, e like me ko makou mau alii nui, na Kamehameha.

  A hala na la elua ma ia hope iho, loaa iho la iaia kekahi keiki opiopio a olelo mai la iaia, E haalele oe i ka inu rama, inu awa, puhi-baka, hula a me na mea haumia a pau, a e huli ma ka pono, alaila, e lilo oe i alii maikai.  A ma ia hope iho, haalele io iho la ke alii ia mau mea a pau.  A ma ia was koke no, hoea mai la kekahi kahuna Paniolo, a ao iho la i ua alii nei ma ka pule.  A ma ia wa no, hiki ana kekahi Mikanere, o Mi Kini kona inon, oia a me kana wahine a me ka laua mau keiki, o olelo mai la i ke’lii e kukulu i halepule, a ua ae mai no ke’lii. Paa iho la ka hale , a hoomakaia kea o ana ia lakou.  Nolaila, ua naauao kela alii a kiki i keia wa.

                      Kekahi mau mea i maa ia lakou.

  O na kane, wahine a me na kamalii, e hamo mau ia ana ko lakou kino mai luna a lalo i ka olena a me ka niu, nana aku hinuhinu launa ole.  Olelo aku a u no ke ino, aka nae, ua maikai no wahi a lakou.  O keia poe no hoi, he ai koekoe wale iho no i ka ia me ka paakai ole. A ina lakou e makemmake e loala i ka i-a, ohinu ia aku la maluna o ka uwahi, nana aku hohon launa ole, a kupono ole ia kaua ke ai, aka ua ono loa nae ia lakou.

  Malialano , ua ike nu i kekahi wahine a me ke kaikamahine, ua ai ia e laua a pau na iole he umi i ka Manawa hookah.  Ma ko’u ike pono ana aku, piha loa au i ka hoopailua. He mau hana naaupo e ae no kekahi a lakou, aka , aole nae e pau loa ia’u ma keia kamailio ana.  Aloha oukou.              S. Kainoakupuna.  Honolulu, Aug. 20, 1870

 

                                            NU HOU O NA AINA E.

                                      [Koena o `na mea hou mai kela pule mai.]

                                                            Amerika Huipuia.

Nu loka, Aug. 8 – Ua hoike mai kekahi lono, mahope iho o ke kamailio ana o Preseidena Kalani, me Generala Keremana, i ka Poalima aku nei i hala, us hooholo iho laua, e hoouna aku i kekahi palapala ano nui ia Generala Seridana, ka Alikikaua o Ameriaka Huipuia, e holo la e makaikai i na kahua kaua o Perusia a Farani, ma ke kau ana aku iaia i Alihikaua Nui (Comander-in Chief) no ka puali kaua o Amerika Huipuia. Ua hoouna pu aku ka Presidena he mau olelo maloko o ka waea olelo, i kona mau Kuhina Noho ma Parisa a me Balina, a ia Generala Seridana pu no hoi.  (Ua loheia, aia o Gen. Seridana ma Europa).  Aohe kanalua o Genrala Keremana i ko Gen. Seridana ae ole ia mai e na kahua kaua o Perusia a me Farani, a hookipaia mai oia me ka hanohano kupono.  Ua olelo oia, aohe kuleana iki ia Kauka Evano, (he Amerika) o ka ninau mua ana aku ia Farani, no ko Gen. Seridana ae ia mai: a nolaila, i ka manawaa ko kakou mau Kuhina e noi aku ai, aole e hole ia mai ana.

  Kikako, Aug. 8 – Ua hoolaha ae ka Ahahui Kokua Geremania, he olelo kuahaua, ma ka inoa o ka Ahahui Kokua Lahui, i na Ahahui kokua e ae o na Geremania a puni o Amerika Huipuia, no lakou ka huina, he iwakalua, e koi ana, e hoouna mai i mau Elele no lakou, i ka Ahahui nui e malama ia ana ma Kikako i ka la 18 o Augate.  Ia Manawa, o na dala a pau i ohiia, no ke kokua ana aku i na Perusia, e haawiia no ma ka mahele ana.  Ua manaoia, e hoouna i $250,000 no na kanaka o Sabarukena, i puhiia ai na hale I kea hi.

  Wasinetona, Aug. 6—Inehinei, akahi no a loaa mai ka lono Aupuni kupono no ke kaua, mawaena o Perusia a me Farani.  Ua hoike ia ae kekahi kumu, e hoopuka ana ka Peresidena i Olelo Kuahaua ku i ka wa.  E waiho ana oia i keia mea, a hoi mai oia mai kana hele makaikai ana ia Sana Lui.  E hoopuka moakaka lea loa ia ana ka Olelo Kuahaua, i maopopo pono ai I na makaainana.

  Kikako, Aug. 8—O ka pioloke o na haole maanei, no ka lanakila ana o Perusia, ua nui loa: a mawaena no nae o na Olelo E ke aiwaiwa loa aku.  O na puulu kanaka, ke Iubile nei ma na wahi on hoolaha nupepa Geremania.  Ke hoomakaukauia nei i hana nui no keia po, oia ka hoohalawai, kai huakai, a pela aku.

  Inehinei, ua hookohu aku ka Peresidena Kalani ia C.F. Hall, i Luna Nui no ka holo ana e imi i na aina ma ka aoao Akau loa i ike mua ia, a i ike ole ia pahn.  Ua hooholo ka Ahaolelo i Kanawai no ia mea, a ua hookaamaleia hoi i $50,000 no huakai e holo ai.

  No Ioka, Aug. 8—Ua loaa mai i ke Kuhina o ko na Aina E, o keia aupuni no lono pili aupuni, e hooiaio mai ana i ka lanakila ana o Perusia maluna o Farani.  O ka pihoihoi a na Beremania ma keia kulanakauhale, ahoe i kana mai.  Ua piha pu alanui i na puuluulu kanaka e hoopaapaa ana no ka lona kaua.  I ke aumoe, ua paapu loan a hale hoopuka nupeppa Geremania, no ka makemake e lohe i na mea hou mai ko lakou aina makua mai, aka , i ka wa i hoikeia mai ai i ua ahakanaka pihoihoi la ka lono, ua la nakila o Perusia, o ka hoomaka koke ae la no ia o ka uwa a me ka hooho ana i na leo nui a me na huro, a ne-i ana i ka puuwai o Nu Ioka. Ua hemo wale na hale inu bia a ao ka po.

  Nu Ioka, Aug. 8—Ua haalele iho ka Peresidena Kalani ia Lala Loihi (Long Branch) i keia la, a ua holo aku la i Sana Lui, ma ke ala aku o Harisabuga.

  Ua nue loan a Geremania maanei, e koi neii ke Kanikela e hoi i ko lakou aina makua, a e komo i ke kaua.  Ua papaia ko lakou hoi ana aku, no ka mea, ua lawa no i na kanaka ma ka aina i keia wa, koe nae ke kali a noiia mai.  Pela no hoi na haole Farani e noi nei i ko lakou Keikela e hoi nei i ko lakou Kanikela e hoi, aka, ua palea pu ia no e kela kumu hookah maluna ae.

  Indianpolisa, Aug. 9—Ua hiki mai ka Peresidena Kalani ianei i keia auina la.  Ua ai oia Iikona aniaawaken maanei a kau hou aku la maluna o kona kaa ahi, a holo aku la ike Komohana me ka hookaulua ole iho.  Ua akoakoa ne ke anaina nui ma kahi i ku ai a ke kaa ahi, a haawi aku la lakou i na hoomaikai ana, ma na huro a me na uwa ana. O kekahi Luna Ahaolelo o ka Hale o Luna mai Rikemona mai, ukali hele aku la oie i ka Peresidena.

  Kikako, Aug. 9—Ua pau iho nei ka papa helu kula o ke kulanakauhale o Kikako, a maloko nae o ia papa helu, ua hoieia mai, he 306,000 na kanaka a pau ma ia kulanakauhale.

  Nu Ioka, Aug. 9—Ua hooholoiho ke Komite Hooko a ka Ahajui Kokua Geremania, i keia po, he mea kupono e kaheaia i halawai nui i keia Manawa, a e koi pu aku nae, e hookup dala no ka poe i hoehaia i ke kaua, a no na wahine a me na keiki makuaole ma Geremania.  Ua hiki aku ka nui o na dala kokua i ke $64,000 i ohiia ; a mai loko ae o ia puu dala, e waiho koke ia ana, he $50,000 iloko o ka lima o ke Kanikela, a nana e hoounua loa aku i Balina.

  Nu Ioka, Aug. 10—O ka nui o ka make maanei i keia mau pule eono i hala, i hookalieia ai me na pule eono o ka makahiki 1869 i hala, ua pii ae keia I ka 1,215.  O ka wela ino ikiiki loa ke kumu o keia mahuahua o ka make.

  Wasinetona, Aug. 10—O ka mokuahi ihu-lua “Osippee” o Amerika Huipuia (i ku loihi ai ma Honolulu nei i kekahi wa i hal aku nei) ua haawiia iaia ke kauoha e holoholo ma ke Kaikuono o Kaleponi.

  Sana Lui, Aug 10—Ua hiki mai nei o Peresidena Kalani a me kona poe hoahele i ka poeleele loa ana i ke ahiahi hoa hele i ka poeleele loa ana i ke ahihi nei a ua noho ae lakou me Hon. W. Benton kekahi o na ma Lucas Place, ua haawiia i ko ka Peresidena poe ohua o ukali. E hooponopono ana ka Peresidena he mau wahi hana malu nona, a Poaono, haalele iho, alaila, holo i Kikako, a malaila oie i manao ai e hoohala i kona la Sabati.

  Nu Ioka, Aug. 10—Ke hoike mai nei ka mea kakauo ka nupepa Wold o Havana, ke hauhiliki mau mai nei no na kanaka ponoi o Cuba me n Paniolo.  Ke kaua liilii mai nei k lakou mau koa kiai.   Ke ulupa la ka mai Korela i na Paniolo ; a o na mana Sepania hoi i na Cuba i lilo pio aku.

                             Huakai makaikai a W.H. Suwada

               ia Asia.

  Aole paha i poina i ka poe heluhelu o ke Kuokoa, ka inoa o Suwada, ke Kuhina Nui o Amerika Huipuia, i ka wa o na Peresidena Aberahama Linekona a me Anaru Ioanekana.  E manao ana ia e holo e makaikai i na mokuaina o Asia.  A no ko makou manao, he mea ano nui no ka hele makaikai ana o na kanaka i kauia ka hanohano, mamuli o ka hoikeia ana mai he naauao, nolaila, ke unuhi iho nei makou malalo i ka mea i hoikeia mai nona:

  Wasinetona, Aug 8—Ua hoouna aku ke Kuhina o ko na aina e, ia Suwada, he palapala ; a maloko a ie palapala, i olelo aku ai oia no ko ke Kuhina Nui Fish (Ia.) lohe ana, e manao ana (Suwada) e holo e makaikai i na mokuaina o Asia, nolaila, ke noi aku nei oia ia oe, e haawaiia no kekahi moku kaua nana e lawe aku ia oe, ina paha aia e ku ana ma na awa, a ina paha aia e ku ana ma na awa, a ina paha aia ma ke kai lewa, ma kahi au i manao aku ai e holo.  Ke hoike pu aku nei no hoi ke Kuhina Nui i na inoa a me na kulana kahi i kukuluia ai o na moku kaua Amerika ; a ke hoike pu aku nei no hoi i na inoa a na’lii moku. Ko hoike pu aku nei no hoi oia ia oe, ua hoouna aku nei oia he kauoha i ko lakou mau lima hookipa ana maluna ou, a e haawi mai i na hoohanohano an ma na wahi a pau au e kipa aku ai.  Ke mano maopopo loa nei au, e oluolu ana no lakou a pau ke ike mai ia oe, no kou ano Keonimana kaulana, a ua manoa pono au ; a i mea e hoike aku ai i kou hoomaikaiia ma ou iho a me ka aina, e waiho aku i ka mea kupono ma ka mea e ikea mai ai.  E hookipaia no o Suwada ma Kapalakiko e hookah aumoku, a mailaila aku, e laweia oia e kekahi moku a pau kana huakai makaikai.  Ua mano wale ia, e hoi hou mai ana oia I keia hooilo ae.  I ka Manawa ana e hele makai kai ai, ua hiki no iaia ke hoouna palapala mai i na Kunina o ke aupuni, me ke kali oe i na hoapono mai a na luna Aupuni ma na wahi a pau ana e makaikai aku, ai, no na wahi a pau ana e makaikai aku ai, no na mea e pili ana ma ka aina o kela mau aina o Asia.  Ua kakau aku nei ke Kunina Nui he mau palapala, i na Kunina Noho a me na Kanikela o ke Aupuni o Kina a me Iapana, e ao aku ana ia lakou no ka Suwada huakai e aki nei e hele makaikai ; a e haawi pu ia mai hoi ko lakou mau hookipa ana a pau ia Suwada, ma na wahi ana e kipa aku ai.

  E hana ana o Suwada e like me kona ike he pono, no ka hooponopono ana me na kalepa waieai o Asia, no ke kukulu ana i mau Laina Mokuahi, mai Iedo a me Honokaona mai a hiki i Kapalakiko.  E hooponopono pu ia no hoi eia ka mea nui o keia mau la, oia ka lawe aluka ia ana mai o na Pake iloko o ka aina.  E ao aku i na Luna Aupuni Pake, mai ae iki e laweia main a pake wahine i ka mokuaina o Kaleponi mai Honokaona mai.

No ke kue Pake ma Amerika Huipuia.

  Ua hapiia na Ahahui Kue Pake ma Amerika Huipuia, Mawaena o na maka ainana a me ka poe hana lima ; a ke makau nei lakou o nui loa main a Pake, a hoemi loa ia na uku hana o ka poe nona ka aina. 

 

                                                            No Europa.

  PAA LOA NA AWA KU MOKU O PERUSIA I KE KIAIIA E NA KOA PERUSIA

  Ladana, Aug. 9—Ua hoouna mai kekahi mea kakau mai Balina mai, i kakau ia ma ka la 6 o Augate, a penei kana, ``O na kapakai a pau p Perusia, aia ma ke kulana i paa pono ke pale aku.  Ua ike maka iho nei au i kekahi Puali Pakaa i hoaoia e ka moku hao Perusia Arminusa, (Arminus) ka moku i haalele iho i ke awa, a holo ahu i ke Kai Akau, e hakilo i ke aumoku kaue Farani ; a ua hoi mai oia i ke awa me ka pino ole a me ka ike ole i ke aumoku Farani. O ka moku holo loa Garile, (Grille) o Perusia, ua puka aku oia iwaho o ke Kai Balatika, me na kauoha, e nana pono loa i kahi a na moku kaua Farani e nee mai ai. Aole ona maku no ka hopuia mai, no ka mea, he holo loa.  Ua hoao kekahi moku kaua Farani e alualu iaia ma kahi kokoke i Bonaholoma, (Bornholm) aka, mahope o ka hapalua hora o ke alualu ana, ua puhalahio loa aku la kela, a nalowale.  Hoi wale aku la ka moku Farani me kahi ukana ole.”

 

                        KAHI O NA MOKU KAUA FARANI E NEE AKU AI.

  Ladana, Aug. 9—He mea maopopo ole ke koho aku i ka holo ana a na aumoku kaua Farani, ina paha he pani wale iho no i na awaq, a ina paha he kiola aku i na poka maluna o Kiela a me Kenetizi (Dantzic).  Ke manaoia nei, he hoao manaolana ole ia keia, aka, ua haawiia nae ke kauoha e holo pololei i Alezeu a me na awa o Kelewiga.

  Farenkepoka, Geremania, Aug. 8—O na papu a me na awa ku moku a pau o Perusia, ke awiwi, loa ia nei ka hoomakaukau ana i nap u kuniahi nunui he ekolu haneri pao na ke kaumaha o ka poka hookah.

  Ladana, Aug. 8—Pakele wale iho no ka moku hao Perusia Amalia mai loaa i ka moku kana Farani e holoholo ana ma ka nuku o ka Elbe.

 

                              HOOWELIWELIIA O BERITANIA E PERUSIA

  Ladana, Aug. 8, hora 4 p.m. – Ua loaa mai nei i ke Keena o ka Oihana o Ko na Aina e o ke Aupuni o Beritania Nui, he papa ano nui loa mai Perusia mai, e olelo mai ana, e hoopau loa o Beritania i kona lawe ana aku i na lanahu i Farani, a i na i ole ia, e hooki ooia i kona ku ana i ka wa.  Ke hooweliweliia mai la o Beitania e Perusia.

  Ladana, Aug. 8.—Ua hoopuka ae ka nupepa Poepoe Honua, ua olelo ke Kunina Noho o Perusia ma Ladana, e hoopii Karamia ia ana na Pailaka o Beritania, no ka hookele ana i ka moku kaua Farani Trinity.  Ua hole ka Hale o na makaainana i kela noi.

  Ke komo nui nei no na moku a pau ma na muliwai o Elbe a me Weiser, me ka manao ole i na keakea ana a ka poe pani awa.  Ke holoholo la kekahi mokuahi kaua liilii hao ma ke kowa o Dovera, oia ke kowa mawaena o Elelani a me Farani.

  Ke hookikinaia la na kane a pau o ke kulunakauhale o Meza, e Napoliona e komo i ke kaua.

  Ke mau la no ka hele ana a ka poe makaikai ia Helevitia, aole hookaulua no ke kaua.

                                    NAWALIWALI HOU O NAPOLIONA.

  Ladana, Aug. I hora 4 p.m. –Ua hoike oiaio loa ia mai nei, ua loaa hou ia ka Emepera Napoliona i ka mai ma Kelona, a o na kauka lapaau Nelaton a me Ricord, ua hala aku la ilaila e lapaau ai iaia.

                                    EIWA MOKU KAUA FARANI I KAALO AE LA.

  Ladana, Aug. 9.—Ua kaalo ae la ma ke kowa o Dovera i keia la, he au moku kaua Farani, he eiwqa mau moku hao, e holo ana i ka Hikina.

                                    AOE E KOMO O NAPOLIONA I PARISA.

  Nu Ioka, Aug. 10.—Ua hiki mai kekahi lono mai Ladana mai, e olelo ana na palapala a pau mai Meza mai, e hoowahawaha ana i ka Napolliona a me na Luna Koa nui makaukau ole no ke kaua, oia ke kumu i haulehia ai na puali e ka manaolana ole ; a ke makemake la na kanaka i mau Alihikaua ike a akamai ke hoonohoia aku.

                                    HILAHILA LOA NA FARANI I KO NAPOLIONA INOA                                                                                            ALIHIKAUA.

  Ladana, Aug. 9.—Ua kakau mai kekahi mea kakau nupepa mai Parisa mai, e olelo ana ;  “Mai na mea mai a pau a’u i lohe ai no ka nune mawaena o na kanaka a me na Puali Kaua, ke manao nei au, ua oi aku ia mamua o ka mea kupono, aole loa o Napoliona e komo hou ana i Parisa.  Ua main a Puali Kaua I ka hilahila i kana alakai Alihikaua ana.  He mea oiaio loa, ua koiia aku nei oia.e haalele i kona noho Alihikaua ana.  O kona hoapili a kuka, o Ilamuku Leboef e waiho ana i kona kulana.  Na Bazaine e noho Luna nui ana.  O ka lono i lauahea ae, he hana malu mawaena o Farani a me ka Moi o Ialia, no ke kokua mai o Italia ia Farani i 100,000 koa. He mea oiano ole.  Ina no e ae ana ka Mei o Italia, aka, aole nae e kai mai ana na kapuai o na koa iloko a Farani.

HE OLELO MAKU OLE.

  Ladana, Augate 10.—Ua hiki mai kekahi lono mai Parisa mai i ka ponei, e hoike mai ana i ka mea i ikea maloko o ka Hale Ahaolelo o Farani ma ka po o ka la 9.  “Iloko o ka Hale Ahaolelo inehinei, ua ku mai kekahi Lunamakaainana a noi mai, e waiho o Napoliona i kona noho ana Empera.  Ua papaya aku ua luna la e noho i lala e ka nui o na luna, a haalele iho la lakou i ke keena a naholo liilii aku la I na Keena on na Komite.”

                                    HUIPU NA KOA ME KA POE HOOUAUNAELE.

Mawaho o ka Halo Ahaolelo, he puulu kanaka hihiu ke akoakoa paapu ana, u ua hole mai lakou no na kauoha e hookaawale ae.  Ua kukluia na koa kaua li paa pahi a me na koa kaua lio paa ihe ma na alnui e pili mai ana i ka pa o ka Hala Hookolokolo Tulerie.  Poau puni ae la na kanaka i ka Hala Ahaolele o na Lunamakaainana.   Ua kipaku pinepijne main a makai i ka aha kanaka e hookaawale aku, he ku-ai ae ka auanei pipili aku ana no.  Ia manawa, haalele iho la kekahi papa koa o na koa e ku kiai ana i ka lakou mau pu, a hui mai la me ka poe hoohaunaele.  O kekahi poe koa no ku no me na pu.  Hooponopono ae la o Baragua a me Hilliers i na koa a lele aku la maluna oke poe hoohaunaele ma na wahi a pau.  Ua hoike mai kekahi mea e ae, iaia e hele aku ana i ka Hale Leta, lohe akula ia i ke kapalili o ke kani o na pahu a me ka hone a no ohe ma na wahi a pau.  Maloko o ka Hale Ahaolelo, he keu ka weliweli.

MOOLELO POLOLEI KE KAUA O WEISENBUGA AUGATE, 3-4.

  Ladana, Augate 8.—Mai ka poe kakaunupepe mai o na nupepa o Ladana, i kakauia ma ka la 5 o Augate ma ke kulanakauhale o Neki ma Farani, i loaa mai ai keia palapala malalo iho, a ke unuhi aenei makou mala iho.  “I ka wa a Generala douay o na koa