Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 39, 24 September 1870 — Page 2

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Mina Morita
This work is dedicated to:  Rebecca Richardson

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

mea e pakele ai kona aupuni, oiai o Farani e hoopoina ana.  E hoepoina wale anei kakou ia Farani a i na Bonapate wale no e manao aku ai, ka poe i manao no lakou iho no? E ala mai ana paha na aupuni o Rusia, Auseturia a me Italia i keia mea, e like me ka na Bonepate e haawi aku ai, aka, o Enelani e hoole loa ana.  O ua Keiki Alii la, oiai ke hele la oia me ke Kuhina Nui Oiliver i hoopauia ai, ua lawe pu ia aku no kekahi mau waiwai kumukuai nui o Italia. 

KE KEIKI ALII UILAMA MAHOPE O MCMAHON.

            Ladana, Aug. 29. - O na lono mai na wahi mai o ke kaua, aia ko ka Emepera Napoliona wahi hoomoana ma Vowziers.  Ua manaoia, ke nee la ke Keiki Alii Ferederika Uilama i ka Akua, a e halawai ana oia ma ke kaua me McMahon ma ke Komohana aku o Reima (Rheims) a me Epane.

            Ke oleloia mai nei, aia o McMahon ma na Ululaau o Ardennes, a o Bazaine aia mawaena o Meza a me Eain.

            Ke olelo mai nei ka lono waea olelo hope loa, ke alualu la o Generala Steinmez o Perusia mahope o McMahon me ka manao e keakea aku i ko McMahon manao ana mai e hoohui me Bazaine.

 

NU HOU HOPE LOA.

 

KU MAI KA MOKUAHI "MOSE TELA."

 

LANALILA LOA NA PERUSIA.

 

Auhee ino loa no Farani.

 

240,000 PERUSIA, HE 120,000 FARANI,

MA KA LA HOOUKA KAUA NUI O

SEPT. 1, MA SEDANA.

 

KU O GEN. MAKEMEHONE I KA PU.

 

LILO PIO NAPOLIONA ME 80,000 KOA.

NA NA KEIKI ALII UILAMA A ME KE KEIKI

ALII O BAVARIA I KAUA A LILO PIO

KA EMEPERA NAPOLIONA.

 

E RIPUBALIKA NA PAHA FARANI.

 

HOOPAUIA NA KUHINA MUA.

 

AIA O PARISA ILOKO O KE PALE.

 

KOKOKE LOA KE KEIKI ALII

UILAMA MAWAHO O PARISA.

 

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Mose Tela , ke pani o ka Ekake, ua loaa mai na nu hou ano nui loa, oia ka lanakila o Perusia a me ka haawi pio ana o Napoliona iaia iho.  E loaa no na nu hou malalo iho:

 

KE NEE LA KE KEIKI ALII E IKE IA MAKAMAHONE!

 

         Aug 30 - Ke nee mai nei imua, ke hooilina o ke kaulunu o Sekone me 110,000 koa, a o ka hooilina kalaunu hoi o Perusia, me 130,000 koa.

         HOOMAKA KE KAUA A KE KEIKI ALII.

         Ladana, Aug. 31 - Ua loaa mai nei mai Berusela mai ma Belegiuma kekahi louo, ua hoao ke kaua o na hiki mua o na puali o ke Keiki Alii a me Makemahone ma ka laina mai Montimede a hiki i Sedana.

         Berusela, Aug. 31 - Eia malalo iho nei ka palapala a ka Moi Uilama i kona Moiwahine ma ka home, i kakauia ma Verennse, Aug. 30., a penei no ia:

         "Ua kaua iho nei ka kaua Keiki Alii me kona mau puali helu 4, 12 a me 17 a me ka puali helu 14 o Bavria me ka enemi.  Ua auhee aku la o Makamahone, a ua holo aku la ma o aku o Meuse.  He 12 pu kuniahi, me kekahi mau tausani koa a me na lako kaua, i lilo pio mai.     Uilama."

         KAUA O KA LA 30 O AUGATE.

         Parisa, Sept. 1 - Aumoe - He hoike na na Kuhina.  No ka hiki ole mai o na lono pili aupuni mai ka hikina mai, ua loaa mai ia makou mai na olelo waea mai o Belegiuma malalo o ka la 30 o Aug. mai ka hora 8 A. M. a hiki i ka hora 4 P.M. he mea e hoike aku ai.  Ma ka la 30 o Augate, ua hooukaia me ka hahana, he mau kaua mawaena o Makamahone a me ka enemi, mai ka hora 8 A.M. a hiki i ka hora 8 P.M. Ua kaua e ia mai ke kakou mau koa e na Perusia mai ka ululaau mai ma ke kiekiena o Stene, kahi i haaleleia aku ai, a lilo koke mai i na Perusia.  No ka ikaika loa o ka hakaka, ua kuemi iki mai no koa i hope, a mahope i ka hora 2 P.M., nee hou imua.  Ku hou ma kahi ikaika, a kaua a napoo ka la.  I ka poeleele ana, ae hou aku la na koa me Meuse i hiki ai ke houluulu hou ma kahi he mile ka loihi ma ka hikina o Meziera.  I na la kaua mua, ua nui ka make, aka, ua haawi pu aku kakou i ka make nui maluna o na Perusia.  Ua hanaino mai la na Perusia i ke kaona o Monisioa a luku iho la i ka hapa nui o na kamaaina.

         KAUA O KA LA 30 O AUGATE.

         Parisa, Sept. 1 - Aumoe - I kekahi la ae, la 31, ua hoomaka koke mai no ka Perusia i ke kaua i ka hora 7 A.M. Ma ka aoao hema o Meuse.  Ua emi malie aku ka puali i hope a hiki i ka wa a Makamahone i onou aku ai i na Perusia ma na kiekiena ma ka hema o ka muliwai.  Maanei, ua hahana loa aku ka make o na Perusia mamuli o ka noke hana ole a ke ahi pepehi, a kuemi aku la na Perusia.  Mahope iho o ko lakou mau hoao kupinai ana mai me ka nele, loaa iho la ia lakou he kulana ma ka aoao ma o mai a Meuse.  E hoomaka hou ana ke kaua i keia la.

 

KAUA MA KA LA 1 O SEPATEMABA.

         Varennese, Sept. 1 - Ma ke ala o Balina "O ko Makemahone ake nui ana e hoopakele ia Bazaine, ua haule pu, no kona auhee ana i ka Poaha, a haalele iho he 20 pu kuniahi ma ke Kahua.  Ua oi loa aku ko Farani make mamua o na Perusia.  Ua lawe ae no koa Ulana a me na koa hussara elua mau kulana ikaika e pale aku ai ia Farani."

         Kikalo, Sept. 2. - "O ka hoouka kaua inehinei, ua kanu iho ia i ka make nui maluna o na Farani.  He lanakila hoopaa ole ia ko na Perusia.  Ke holo la na Farani iloko o Belegiuma.  He hoike pili aupuni keia."

         Balina, Sept. 2. - Mai ka Moi Uilama mai i kona Moiwahine; "Ladana, Sept. 1. - Hora 3 P.M.  Ua hoomaka he kaua mai ka hora 8 mai o keia kakahiaka; Ua hele ko kakou mau koa imua me na lanakila.  Na na puali helu 4,5 a me 7 a me na puali Bavaria i kaua.  Ua kokoke e puehu liilii ka enemi i ka hoemiia ana aku iloko o ke kula nakauhale."

         Ladana, Sept. 3. - Mai na olelo waea i loaa mai, ua ikeia iho, e hoao ana o Generala Makamahone e hui aku me Generala Bazaine e paa la ma Meza, aka, iaia i hoao ai, ua halawai e mai la oia me na Perusia, a kauaia mai la a kuemi hope, aka alualu mai no nae na Geremania a kokoke loa me he mea la e hookui ana pa puali elua.  Ma ka Poalua aku, ua kau o Makamahone ma na kiekiena o Bau e kokoke ana i Cariganana.  Malaila, i komo mai ai ka Emepera Napoliona i ka Poalua.  Ia la hookahi no, ua kauaia mai la, he 30,000 koa oa Makamahone mawaena o Moulina a me Montineza.  Mailaila aku i hoemuia aina Farani a hala loa i Meuse.  Ua kipaku pu ia aku no hoi na Farani mai Vau aku.  Ma ka Poakolu ae, ua huli hou mai lakou mawaena o Douece a me Baizille; me Meuse a me Cher mawaena o kela mau mea a me ka enemi.  Ma keia mau la, ua nui na hoouka kaua ana a iloko olaila, i kipakuia ka welau akau e na Perusia e auhee aku i Sedana ; a mamua o ia wahi, ua aa hou mai lakou e kaua ma ka Poaha ae, a mailaila aku, ua hoemi hou ia na Farani i hope.

         Ma ke kaua o ka la 1, ua oi loa aku ka make o na Farani.  Ke noho nei na Perusia ma Givanne he wahi he mau wahi mile ke kaawale ma ka hikina akau o Sedana.  He 10,000 mau ahi a mau koa Farani i moniia aku e komo i Belegiuma kahi a lakou e haawi pio wale aku ai ia lakou iho.

 

LAWE PIO IA O NAPOLIONA.

Nu Ioka Sept. 3. - Ua hiki mai na lono waea ua haawi pio aku o Napaliona iaia iho i ka Moi Uilama ma ka la kaua o Sept. 2.  Penei ka palapala a ka Moi Uilama i ka Moiwahine:

         "Mamua o Sedana, Farani Poalima, Sept. 2. - Hora 1 : 22 P.M. - Mai ka Moi mai o Perusia, i ka Moiwahine."  Ua haawi ia mai ma ka ae like, ka puali kaua holookoa ma Sedana, a he mau pio lakou no ke kaua, mamuli o ka ae like ana me Generala Wimefena o Farani, ka Alihikaua nana i alakai i ka puali Farani malalo o Makamahone, oiai, ua ku a eha loa o Makamahone i ka pu.  Ua haawi pio mai ka Emepera Napoliona iaia iho malalo o'u, no ka mea, aohe ana wahi alakai kaua iki, a ua waiho aku o Napoliona i ka mana aupuni i ke poo aupuni ma Parisa.  E haawi aku ana au iaia i wahi noho nona no keia mua aku ke halawai au a kamailio pu me ia, a e hana kokeia.       Uilama."

 

KA HAIOLELO O GENERALA WIMEPEFENNA IMUA O KA PUALI O MCMAHON, A HAAWI PIO AI SEPATEMABA 2, 1870.

         E na koa:  I ka Poaha i hala, ua hakaka aku oukou me ka puali nui i oi ae mamua o ko oukou heluna mai ke owehewehi ana ae o kai ao, a welo wale aku la ka la i ka ilikai.  O ko oukou pale ana aku i ka enemi, ua hoike mai no ia i ko oukou wiwo ole.  I ka wa a oukou i ki aku ai i ka oukou mau piha pu hope, ua nawaliwali a maluhiluhi mai la oukou ; nolaila, ua hiki ole ke pane mai i ka ko oukou Generala a me na alii wa e kauoha aku ai.  Ia kakou i hoao ai e hui aku me ko kakou makamaka Bazaine e hoopuniia mai la ma Meza, me ko kakou ake nui e puka aku ma ke ala o Montimede a hui aku meia, ua hoemi hope ia mai la kakou e ka enemi i Sedana.  Iloko o keia kaua weliweli, aka, eh 2,000 wale no wahi koa i houluuluia, ua kau iho maluna o ko oukou Generala ka noonoo lana ole, ke makehewa ke hapai aku.  Ua ihi iho hoi maluna o ko oukou Alihikaua ke kaumaha kuhohonu, i ka wa a ka puali i hui ai malalo o na pa keia kaona, i a ike ana iho, aohe i lawa ka ai a me na lako kaua.  Aole no hoi e hiki ke haalele wale iho i ke kaona aole no hoi e hiki ke pale aku.  O na mea mai kinohi mai, ua makemeke like ia no paha e ka lahui, nolaila, hoolilo iho la au ia'u ma ka ke kahua o ke kaumaha, e kuka pu aku me ka enemi.  Inehinei, ua hoounaia au i kahi hoomoana o na Puali me ka mana mai ke Emepera mai, aka, i ka noonoo pu ana no na kumu a ke enemi i waiho mua mai ai ia'u, aole loa au i ae mua e hooholo.  I keia kakahiaka, i ka iliki ia ana mai o na poka pahu e ka enemi, e hiki ole ai ke ae aku e kaua, ua hooholo iho au iloko o'u he manao hou, ma ke ano hanohano.  Ua loaa ia'u he kulana no kakou e pakele ai mailoko mai o na hana ino ana a na kaua.  Malalo ke kulana a kakou e ike nei, ua koe wale no iloko o kakou o na alii a me na koa, ka ae aku i ka haawi pio ana aku i ka enemi.  Ua hiki no paha ia kakou ke pale ae i keia luku nui, aka eia kakou malalo o ke kulana a na puali kaua e kaua ole aku ai - oia ka nele i ka ai a me na lako kaua.  Ano e na koa, i ka hoopau ana i keia haiolelo, e hai aku no au, ua aa no oukou e kaua me ka ikaika no ko oukou aina, me ka hopohopo ole i ka pepehiia mai.

                                                                                                       DE WIMPFENN

                                                                                                  Alihikaua nui o ka puali.

 

         Ma ka hora 5 me 15 minute o ke ahiahi o ka la 2 o Sepatemaba, palapala haawi pio aku la ka Emepera Napoliona iaia iho imua o ka Moi Uilama, a penei kana:

         "No ka hiki ole ia'u ke make ma ke poo o ko'u Puali Kaua, ke  waiho aku nei au i ka'u pahikaua malalo o kou mau kapuai e ka Moi."

         Mai ka mea kakau nupepa Tribiune: I ka hora elima, ua hooki e moole ia ke ki pu ana ma ka laina holookoa.  Aole i maopopo pono ke ano o ia mea.  Aka, he elima minute mahope koke iho no, ikeia aku la ka holo ana mai o kekahi alii koa Farani me na koa ukali Uhiana elua, e lawa ana me kekahi kilepa keokeo maluna o kekahi lala laau ma ke ano he hae e noi mai ana e kapaeia ke kaua ana.  O ua elele nei he 'lii koa Colonela, i hele mai e noi i ke ano o ka haawi pio ana.  Mahope iho o ke kuka pokole ana o ka Moi Uilama me Kenela Von Moltke, ua haiia aku na olelo i ua elele nei penei: -

         "Ma kekahi mea ano nui e like pu me keia, o ka haawi pio ana mai ia 80,000 kanaka a me ka papu ano nui, he mea kupono e hoouna ia mai i Luna no ke kulana kiekie; nolaila, ke kauohaia aku nei oe hoi aku i Sedana a e hai aku i ke Kiaaina o ia kulanakauhale e hoike koke mai iaia iho imua o ka Moi o Perusai.  Ina aole oia e hoike mai iloko o ka hora alila, e hoomaka koke no ke kipu hou ia ana aku.  E hai aku no hoi oe i ke alakai, aohe make hoao mai e loaa aku iaia ka haawi pio ana mai malalo o na kumu, aka e haawi io holookoa mai me na kumu ole."

         Ka hoi aku la no ia o na elele Farani nei; a i ka hapalua o ka hora eono o ke ahiahi, lohe ia aku la ka leo "Huro!" o na poe koa Perusia; a he umi minute mahope iho, ike ia aku ke Kenela Farani Failly a Kiaana hoi o Sedana.  I ka aneane ana mai e hiki, ua kukulu ia ae la na laina mahope o ka Moi; mamua mai o lakou na alii koa ukali o ka Moi a he umi i-a mamua mai ku iho la ka Moi Uilama o Perusia, e makaukau ana i ka hookipa ana mai ia Kenela Reilly.

         Eia malalo iho keia olelo a Napoliona imua o ka Moi o Perusia:

         "Oiai aloe o'u alakai i ka puali kaua, a ua waiho aku hoi au i ko'u mana maluna o ka Empera Wahine ma ke ano Poo Aupuni, nolaila, ke haawi pio aku nei au i ka'u pahikaua malalo ou e ka Moi o Perusia."

         Ma ka hora 1 o ka wanaao o ka la 2, laweia aku la ka Emepera malalo o na koa i kahi hoomoana o ka Moi Uilama, a ua hoihoiia aku ia e hoonohoia ma kekahi Hale alii.

         O ke kaua i pio iho la Makamahon a me ka Emepera, ua hoomaka no ia mai ka Polua mai, la 30 o Augate a hiki ka Poalima, la 2 o Sepatemaba.

         O ka nui o na koa Farani ma keia kaua, he 120,000 malalo o Makamehone.  O ko na Perusia mau koa, he 240,000 malalo o ke Keiki Alii Uilama a me ke Keiki Alii o Sekone.

         O ko Makemahone puali holookoa he 100000 ua haawi pio waleia aku me ke kulana ole.

         Aole i manaoia eia ka Emepera iloko o ka puali kaua o Makamehone,  aia wale no ka ikeia ana, a i ka wa i haawi pio mai ai.

         He 10,000 na koa Farani i auhee aku iloko o Belegiuma, a ua kiola lakou a pau i na mea kaua, a haawi pio aku la na Belegiuma.

         O ka põe i eha o na aoao elua, ua hookomoia aku malako ka o kela apana malama ana.

         Ua ku o Makamehone i ka pu a ua eha loa; a nolaila ka mea i lilo ai ke alakai o ka puali i ke Generala nana i haawi pio aku.  Ua oleloia, na ka Emepera no kekahi i hookokono aku e haawi pio.

         O na alakai o keia kaua nui, o Generala Moltke, Ke Keiki Alii Uilama a me ke Keiki Alii Alapati o ke Kalaunu o Sekone.

KA PALAPALA MUA A UILAMA.

         Verenuese, Sept. 4 - "Heaha keia manawa lelele o ka hauli i ko'u halawai ana me Napoliona.  Ua hopepe iho oia ilalo, aka, he maikai no nae ka aui ana mai, a haalele mai la.  Ua haawi aku nei au ia Wilehelemehon, e kokoke la i Cassela, i wahi no nona.  Ua halawai iho nei maua ma kahi papu uuku ma ke komohana.  Mailaila, holo aku la au a puni na lalani o ko kakou mau koa ma Sedana.  O ka hookipa ana a ko kakou mau koa, ua ano pahaohao.  Ehaawi hou mai anei ke Akua i mau kokua hou aku.

                                                                                                                UILAMA."

OLELO KUAHAUA A NA KUHINA FARANI.

         Parisa, Sept. 4 - Eia malalo iho nei ka olelo kuahaua i hoopukaia e na Kuhina o Farani:

         "E na kanaka Farani:  He popilikia nui kai pahola iho maluna o Farani.  Mahope iho o ke kaua hoomanawanui ana iloko o na la ekolu, i hoopaaia e ka puali o Makemahone, e kue aku ia 300,000 o ka enemi, ua lawe pio ia aku la ko kakou mau koa.  Ua kakau mai nei o General Wimepeffen, ka mea iaia ke alakai o ka puali o Makemahone, i ku i ka pu he kuikahi haawi pio me ka Moi Perusia.  O keia hoi hope ana mai o ka poino maluna o kakou, aohe ia he mea e luliluli ai o ko kakou mau manao hoihoi.  O Parisa i keia la, ua paa pono loa i na mea e pule aku ai.  E kukuluia aku ana i mau puali koa hou no ka aina.  Iloko o na la pokole i koe, e ahu auanei maloko nei o na pa o Parisa, he puali koa hou.  Ke houluuluia la he puali koa ma Seine.  O ko oukou aloha aina, ko oukou ikaika, oia ka mea e pakele ai o Farani.  Ua lawe pio ia aku la ka Emepera iloko o ka hakaka.  I na e kulike ko ke aupuni lawelawe ana me ko na makaainana, e hikiwawe auanei na mea a pau i makemakeia.

                                                                                                                Na ka Aha Kuhina."

AOLE I PAU KE KAUA.

         Wasinetona, Sept. 5 - Ua olelo mai keia mau lono malalo iho, i ke Kanikela Perusia e noho ana ma Wasinetona, a penei no ia:

         "Ua ae mai o Napoliona i kona lilo pio aka, aole nae ia e ae e hui, e kukakuka no ke kuikahi, no ka mea, o ke poo o ke Aupuni o Farani, aia no ma Parisa.  E hoomau ia aku no ke kaua."

         Ladana, Sept. 5 - Ke paa mai la no na koa Farani kiai ma Vaduna a me Monetimede ia mau wahi, a ke kue mai la no i na Perusia.

HOOHO NA FARANI I AUPUNI RIPUBALIKA.

         Parisa, Sept. 5, Hora 3 P.M. - Ua piha loa na kanaka Farani i ke pioloke, a ke pioo la lakou ma na alanui e hooho ai, E ola ka Ripubalika!  I ke ahiahi ana iho no, aohe i kana mai ka nui o na leo i hoohoia, E ola ka Ripubalika!

         Ua hoopuka ae ka Meia, he olelo kuahaua malalo iho, a penei kana:

         "E na kamaaina: Ua kaheaia mai au e na kanaka Farani a me ke Aupuni, o Kepale Lahui, i Meia no Parisa.  I ka wa a'u e kali nei o ko oukou koho ae i mea nui no ke kulanakauhale, ke lawe nei au i ka Hale Aupuni ma ka inoa o ka Ripubalika, i ike ia i ka makahiki 1792, 1830 a me 1848.  Ke kamailio aku nei au imua o oukou!!  eia ka aina i ka poino; he lehulehu wale i lilo pio a eha.  O ke kulanakauhale o Parisa, e paleia a paa i keia la, mamua o ka hoopuniia ana.  E ola ka Ripubalika!"

KE KEIKI ALII UILAMA, KE NAUE LA I PARISA.

         Ladana, Sept. 5 - Ua hoouna mai ka mea kakau nupepa o Ke Ao nei, mai Bouillona mai, e olelo ana, O ka lilo pio ana o ka puali o Makemahone a me ka Emepera ma ke kaua i Sedana, ua wehe akea ia ke alanui e hele ai i Parisa.  Ma ka Poaono, la 3, he 15 mile mai Sana Quenatina aku hiki i Parisa, kahi a ke Keiki Alii i hele ai me kona puali, e nee ana imua.

HOONOHOIA I MAU KUHINA HOU NO FARANI.

         Ladana, Sept. 4 - Ua loaa mai kekahi lono mai Parisa mai, e hoike ana, o ke aupuni Palikao, ua auhulihia, a ua kukuluia i Aupuni Ripubalika.

         Ladana, Sept. 6 - O na inoa o ka poe malama ku i ka wa, ma ke ano Pale Lahui, o Gen. Trochu, Jules Favre, Gambetta, Pellatan, Jules Ferry, Keratry, Crenieux, Picard a me Magne.

         Nu Ioka, Sept. 6 - Ua hoouna mai kekahi mea kakau o ka nupepa Tribiune of Nu Ioka, i ka papa inoa pololei o na kanaka Pale Lahui; oia o Emanuel Arago, Cremieux, Jules Favre, Jules Ferry, Gambeta, Garuier Pages, Glais Bizoin, Pellatan, E. Picard, Rochefort a me Jules Simon.  O ka Kuhina hou eia iho:  Jules Favre, Kuhina no ko na aina e; Gremieux, Kuhina Nui; Leon Gambatta, Kuhina Waiwai; Erast Picard, Kuhina o na hana hon; Piere Doran, Kuhina Kalepa; Joseph Magne, Kuhina Aoalapala; Jules Simon, Kuhina o na aumoku; Martin Foureign, Kuhina Kaua; Lui Jules Torchu, oia no hoi ke poo o ke Komite.

         Ladana, Sept. 4 - Ua hiki ae na palapala ma Parisa, mai na Elele mai o na mokuaina a pau o Europa, e hoike ana i na kanaka Farani, e hoopau i ke kaua, a e hooholo mua, e lilo o Farani i Ripubalika.  Ke haalele nei kekahi poe Farani i makemake ia Farani i Ripubalika, e noho ana ma Ladana, a ke holo la i Parisa, me ka manao e hooikaika i Ripubalika.

KE HANA KUIKAHI NEI O FARANI ME PERUSIA.

         Ladana, Sept. 6 - Ua hoopuka Ka Nu Hou o ka la, ua kukakuka e iho nei ke Kuhina Kaua hou o Farani, oia o Jules Favre, me Perusia e noho kuikahi, a penei na kumu.  E lawe aku o Geremania i kona mau koa mawaho o na aina o Farani.  E hoopau loa o Farani i kona mau koa ku mau.

         Ladana, Sept. 6 - Ua hoounaia mai he lono mai ke kakau nupepa mai o ka World, a penei kana i hoike mai ai no ka palapala a Couna Bisimaka i Balina.  "Venederese, Sept. 3 - Ua kuka iho nei maua me Napoliona no ka noho kuikahi, aka, ua ae mai kela he paahao, aka, aole nae on a mana, oiai, ua waiho ia maluna o ke poo Aupuni ka mana ma Parisa.  Oia iho la ke pio ana o ka Emepera, aohe akaka iaia o ka hoomau ana aku o ke kaua."

         Ladana, Sept. 6 - Ua kamailio pu ka mea kakau nupepa o ke Tribuine me Bisimaka ma kahi hoomoana o ka Moi, ma ka la 2, a ua ninau aku oia, heaha la na kumu e pau ai ke kaua.  Pane mai o Bisimaka:

         Akahi.  E ae aku paha makou i na aina o Alasace a me Loaraine i mau mokuaina ku i ka wa e like me Belegiuma mai Helevetia mai, a e hookaawale ia Farani a me Perusia mai ke aupuni ku i ka wai mai; aka ma ko'u manao, he mea pohihihi ke ku i ka wa ana o na aina liilii, a e hiki mai paha na popilikia, a nolaila, he mea ole wale no aha ka hana wale aku no i mau mokuaina ku i ka wa.

         Alua. E hoohui aku paha makou ia Alasaca a me Loaraine, a paa me mau aina lanakila la, aka, ke kanalua nei au aole paha e lokahi ka manao o ka hapa nui o ko'u mau hoa kanaka pela.  Ke ake loa nei makou makemake i mau hoa kulike ole kekahi o ka lahui Geremania.

         Akolu.  Ke waiho nei maluna o makou ke kumu akolu, oia ka lawe ia Meza  a me Saraboro a paa mai ia makou; o keia ka makou e hana aku ai.  No ka mea, aole makou e ae aku a@a ia Geremania Hema, e ku aku o Saraboro, i wahi no na koa Farani, e houluulu ai i na koa Farani, a komo aku i Geremania i kekahi wa, oiai, he mea kupono ole, ke waiho wale aku ia Geremania bema, e malama ole ia, mahope o ko lakou kaua pu ana mai me makou.  Ke @a nei makou e kaua a lilo mai o Saraboro.  Ina e lilo io mai, alaila, e hoolilo makou iaia, i Gibaralata ikaika.

         Balina, Sept. 6 - Ua hoike pili aupuni ia ae, he kanali@na mau Generala o Farani i lilo he pio, ma na lima o na Perusia.

UA KOKO@E NA PERUSIA I PARISA.

         Ladana, Sept 6 - Ua hoomaka ke ki poka pahuia ana o Montimeda e na Perusia, ma ka Poakahi, la 5.  Ua kauohaia mai na puali koa Farani, e hoi aku i Parisa.  Ua komo aku la na Perusia i Reime mahope o ka enemi.

         Ua hoouma aku la na kulanakauhale o Geremania Hema, oia o Calasaluhe, Meine, Stugata a me Munita, he palapala hoopii, e hoohui aku ia lakou me Geremania Akau.

         Parisa, Sep 7 - ua hoopuka ae ka nupepa Moniteur, ua hoounaia na kanaka e keakea me na mea kaua ma na alanui o Parisa.  Ke awiwi loa nei ke kulanakauhale no ke kokoke loa mai o na Perusia.

         O na hiki ua o na koa Perusia, ua kokohe i Soissona, ke hele wikiwiki loa mai la e komo i Parisa.

         Ladana, Sept 7 - He 1200 mau koa o Makemahope i puehu aku a i Meziere; a he 20,000 mawaena o Vouziere a me Lachene Populeux.  O Generala Vinoi, ka Alihikaua i auhee loa mai ai ma ke kaua o Makemahone i lilo pio ai, ua hiki mai i Parisa nei me na koa me ia.  Ma ke alanui hao ma ka akau ko lakou hoi ana mai.

E PAU ANEI KE KAUA I KEIA MAU KUMU?

         Ladana Sept 8 - Ke kokoke nei ke aupuni o Beritania Nui, e hui pu mai me na aupuni e ae, e noi aku ia Perusia, e hoopau i ke kaua ma keia mau kumu:

         Akahi - E paaia na aina o Farani i lilo aku ia Geremania me ka hana ino ole ia.  Alua - E uku aku o Farani i na lilo o ke kaua o Geremania a pau.  Akolu - E hoopauia ka hoolako nui ana o Farani i na koa, a e hoohioloia na papu a pau o Farani ma Alasaca a me Loaraine.  E ae ana no hoi paha o Farani i keia mau kumu.

         Parisa, Sept 7 - Ua hai mai o Gerard i kekahi wahi kuka ano nui mawaena o ka Moi Uilama a me ka Emepera Napoliona.  Ua noho malie ka Moi me he holoholona la ; a no ke kukakuka e wale ana no o ke Keiki Alii Uilama me Couna Bisimaka.  ina ua ki pu ia ka Emepera.

         Parisa, Sept 7, Hora 3 o ka auina la, He maluhia wale no o Parisa i ka ponei.  Aohe i ke kanaka i ka mea e hana ak@ ai, aka, o ka hooho wale no i keia la, ke loheia aku.  Ke kokoke mai nei na Perusia.  Ke noi mai nei o Bisimaka, e haawi aku i na aina o Alasaca a me Loaraine ; i ke aumoku kaua ma ke Kai Balatica a me ka uku pu aku i 400,000,000 hapaha Farani.

         Ua hoopuka ae ke Generala he olelo kuahaua.  Eia kana : Ke nee emoole loa mai nei ka enemi imua o ke kulanakauhale Alii.  A ua hiki mai hoi ka manawa e hoalaia ai he mau koa-pale hou aku no na apana aina e pili mai ana.  Ua haawiia na kauoha e hui like mai e pale aku i ka aina, me ke kokua nui mai o na koa o Parisa a me na kaua lio.  E loaa no na kauoha mai ke aupuni aku ma Parisa.  Ke kono ia aku nei kela a me keia kanaka, e hoomanawanui i ke pale aku no kona aina.  Ke hilinai nui nei ke aupuni maluna o ko oukou aloha aina.

                                                                                                                TROCHU,

                                                                                                                Kiaaina o Parisa.

OLELO KUAHAUA A NA KUHINA HOU O FARANI,

         Parisa, Sept. 7 - Eia malalo iho nei ka olelo kuahaua : "O ka manao o Farani, o ka waiho aku ia Geremania i haku no kona aupuni iho."  Ua olelo ka Moi o Perusia, e kaua ana oia no ke poo aupuni, aole ia Farani; ua lilo aku ke poo aupuni, a nolaila, ua lanakila o Farani ; ano e hoomau ana no nae keia kaua kaumaka.  E ae ana anei ka Moi e hoike i kona hewa imua o na maka o keia ao a ma ka moolelo?  Aole loa e haawi ana o Farani i hookahi kapuai o kona aina, aole hoi e hoohiolo i hookahi pohaku o kona mau papu, He kuikahi hilahila ole, oia ka hopena o na luku nui o ko kakou mau manao a me Europa.  ua hooholo na puali kaua, a ua hookaawale ia he 300,000 mau moho ikaika.  Ua hiki ia lakou ke paa ia Farani a hiki i ka hopena, a ua hiki no hoi ke puliki ia Parisa iloko o na malama ekolu a lanakila.

LAKO PONO O BAZAINE.

         Parisa, Sept. 7 - Ke hiki mai nei na lono mai na wahi oihana mai he nui, e olelo ana ua lawa pono o Meza i na lako ai a me ka mea kaua ; a e paa ana o Bazaine ia wahi a hiki i ka hopena.  O ka nui o ka puali kaua malaila, he 150,000.  Hoakahi hapalua o keia mau koa mai na moku kaua mai ka laweia ana mai.

         Ua kohoia akua ka nui o na koa Farani i keia wa, he 700,000 ; a ua manao paaia, e hiki ana i ka miliona iloko o na malama 3.

KA NAPOLIONA HUAKAI MA BELEGIUMA.

         Ladana, Sept. 8 - Ua kakau mai o Mr. Drummond he haole malama Baneko i ka nupepa Post, a penei kana : "Mamua iho nei, ua hui aku makou mahope iho o ke kaa o ka Emepera Napoliona, i kona wa pio.  O na kaa lawe ohua he loihi ka moe ana.  Ua loaa ia makou he wa maikai e nana aku ai i ka maalo ana ma o o ke kihi akau o ke alanui ponoi.  O ke kaa mua, o ko ka Emepera ponoi mau kaa ; mahope mai ekolu mau kaa loloa e like me ka nee ana a ka puali pio, ua kau wale ia no me na huaolelo Farani, "Hale noho o na koa o ka Emepera," a maloko a laila kona mau ahaiolelo.  Hahai mai la na poe holo lio mahoe ona. O na kahu lio nana e alakai na lio kaa, me na papale, ua uh@ia i ke aniani, he mau kuka ahinahina, a he kaei ulaula ma na puhaka.  Ua hoolakoia lakou me na lio, na kaa na noho lio, a ua kakiia mamua aku o ka uku.  I ke awakea, ua kuu kanae ma Bouillona, a hele aku la i ka hotele.  Ua nui loa mai na kanaka, aka, keakeaia e na puali Belegiuma.  O na alii kaulana ma keia lilo pu ana, o ke Keiki Alii Murata a me ka Emepera, ma ka puka aniani ke kiei ana mai ; a huro aku la ke anaina.  Ua ku mumule iho na koa pio me ka pane leo ole.  Mamua ko ka Emepera ai ana, a mahope kona mau hoa, a o ke koena mahope loa aku me ka ai i kahi mea loaa mai.  I ka hora 2, hele mai la ka Emepera me Gen. Osterman ma kahi e ku ai ke kaa ahi.  He hele maikai no kana.  O kona papale, he kapu i awiliia me ke gula, a he mau hoailona no kahi ma kona kuka.  Haawiia aku kaoa mau palapala.  Heluhelu oia a pane aku, a hiki mai la ke kaa ahi, a ka o aku la, lawe ia i kona home pio.

HANAI PONO IA KA EMEPERA.

         Balina, Sept. 8 - Ua hoouna mai la ka Moiwahine o Perusia i ka ma-na ai kokua ia Emepera Nepoliona ma Wilehalemahone.

PALEA NA ALII O KA AINA.

         Parisa, Sept. 8. - Ua hoopuka mai ae ka nupepa Journal de Paris penei ; "Eia kakou ma ke ahiahi o ka hiki ho'i mai o kekahi uluaoa kuloko.  O na Keiki Alii Oliana o Farani, oia o De Joinville, D'Aumale a me Chartres aia lakou a pau i Parisa.  Ua hele aku lakou imua o ke Kuhina Kaua, a noi aku la iaia e ae mai o lakou kekahi e komo i ke pale aku i ke kulanakauhale o Parisa.  Ua olelo aku i ke Kuhina Kaua ia lakou e haalele i ke kulanakauhale, a ua ae mai la na alii, a hooko aku la.

NA ALOHA IA AMERIKA

         Ua hoopuka hou ae ka nupepa maluna i kekahi olelo penei;  Ua lilo ae nei ia Amerika Huipuia na aloha ana o na lahui naauao o ka honua nei no ka hoike ana ia Farani, iloko o kona hora kaomaha a pepilikia - me na huaolelo o ka hoolana manao.  Ma ka ae ana mai ia Farani i Ripubalika.  Ke wehe nei o Amerika i ka puka o ka noho maluhia ana.  Me he mea la, e hahai ana na kanaka o keia aina i na kapuai o ka Amerika alakai ana.

         Na ka nupepa I. Avenir National i olelo mai penei  "Ua laweia mai kakou e mahalo aku ia Amerika Huipuia, ka mea pololei wale no kakou e mahalo aku ai, no ka mea, nana iho no i hooko i kona mau pono, a kaua a lanakila no kona kuokoa.  Oia aina, he haawina ola ia no kakou a he kumu ao pololei hoi."

NA KEIKI ALII ME KA MOI UILAMA.

         Eia ke hoopunia nei ka Moi Uilama o Perusia e na Keiki Alii ma kona wahi hoomoana, a penei ko lakou nui : Ke Duke Nui o Faxe-Weimer; ke Duke Nui o Mecklemburg-Schwerin ; ke Keiki o ke Kalaunu o Mecklemburg-Strelitz ; ke Keiki Alii Luipold o Bavaria ; ke Keiki Alii o Perusia, Ferederika Kale.  O ke Duke Saxe-Coburg Gotha, ke hele pu la me ke Keiki Alii Uilama.

HE 10 MILE I KOE HIKI I PARISA.

         Ladna, Sept 9 - Ke holo mama loa nei imua o Parisa na puali kaua Perusia.  O ko lakou mau kaua lio, ua hele aku a he 10 mile ke kokoke aku i na papu.  O kahi a ka puali holookoa e nee nei ua kaa aia ma kahi he 20 mile i koe, alaila, hiki aku i Parisa.

HIKI O NAPOLIONA I WILIHELEMEHOHE.

         Ladana, Sept 9 - Ua kakau mai ka mea kakau o ka nupepa Manawa o kela wahi maluna ae, e hai ana, "Ua hiki mai ke kaa ahi o ka Emepera, i ka hora 9 a me 35 minute o keia ahiahi maanei.  I kona hiki ana mai, e noho aku ana na luna koa kiai o Perusia a me Generala Plonski a me na'lii e iho e akoakoa ana.  I ka lele ana mai o ka Emepera, a kaalo ae la ma ke kaa o Gen. Plonski, a aloha maila i na alii o ka puali, ka poe uwai