Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 40, 1 October 1870 — Palapala mai a Rev. O. H. Kulika mai. [ARTICLE]

Palapala mai a Rev. O. H. Kulika mai.

(lIELU 2-1 E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:— Ma ka helu inua o ka'u mau palapala, ua hiki pu mai kakou i ke kulanakauhale o Kikako (Chicago,) ma llinoi, he kulanakauhaie nui. Ma ke kulanakauhale o Kapalakiko ua loaa he 180,000 kanaka ; nm Sakarameneto ua loaa he 30,000, aku, ma Kikako ua loaa 300,000. Ke waiho nei keia wahi kaulana o Kikako, ma ka aekai o ka Moana o Mikigana, a he awa ku moku nui ia no na moku holo makani ame na mokuahi. He nui na alanui hao i hoomoeia mai a koino i keia kulanakauhale e hali mai ana i keia la keia la, i na ukana a me na waiwai, a me na ohua he nui loa *e hoohanohano ai iaia. Ua puni keia kulanakauhale i na aina momona, a o ka mahiai ka hana nui o ka hapunui o na kanaka mawaho ae o ke kulanakauhale. Oke kua laau ame ke 010 papa kekahi hana nui. Ua pau hoi na hana lima a pau i ka hana ia ma keia wahi, aka, o ka mahiai ka hana i waiwai nui ai ka aina, a i waiwai ai ka hapanui o na kanaka.

Ma Kikako, halawai makou me kekahi keiki Hawaii o kakou, oia o Kauka Henere Laimana ke keiki hiapo a Rev. D. B. Laimana o Hilo. He punalua hoi ia.na'u ; o kana wahine oia o Sera kekahi o na kaikamahine a Rev. E. W. Kalaka, ke kahu o Kawaiahao i na makahiki aku nei i hala. Malaila pu iho no hoi o Alapaki Kalaka kekahi keiki o ia ohana hookahi no, i noho he mau makahiki ma Onomea Hilo.

He mau la ko makou noho oluolu pu ana me keia lehulehu o ka ohana o ka'u wahine, a hoikeike mai lakou ia makou i na hale nani a me na wahi pana o ko lakou kulanakauhale.

I ka horc 11£ o ke awakea o ka Poakolu, haalele makou ia lakou a kau maluna o ke kaa-ahi, a holo aku ma ka mokuaina o Mikigana a hiki i Detroita. Malaila kau aku makou ma Canada, ma Beritania Amerika, a holo aku ina ka noao akau o ka Moana Erie. Moe makou maluna o na kaa-ahi ia po, a i ke ao ana ae, hiki makou i ka muliwai o Niagara. Holo aku na kaa-ahi maluna o ke alahaka kiekie loa maluna o keia muliwai, a ike aku makou i ka wailele kaulana o Niagara. Malaila koino makou ika mokuaina o Nu loka, holo pololei i ka hikina a hiki i Alahane ma ka muliwai o Hude* sona ike awakea. Huli hou a moe aku ke alahao i ka hema, ma kapa o ka muliwai o Hudesona, a i ka hora 6j hiki makou i ke kuianakauhale nui o Amerika nona na kanaka he hookahi miliona. He 31 hora ko makou hoio ana mai mai Kikako a hiki i Nu loka, he 961 mile ka ioa.

Ma Kikako, ua telegarapa mua mai makou i ka Poakolu ia Kauka Kulika rna Nu loka, e hai aku ana iaia penei, ' I ka la apopo e hiki aku aea makou me kau wahine a me na keiki, ika hora 6|." Loaa koke aku no iaia keia olelo i hooili ia 'ku ma ka uwea teleg-arapa. Wolaila i ko makou komo anu i Nu loka, a ku na kaa-ahi ma ka hale o lakou, lele aku makou iwaho, e ku mai ana o Kauka Kulika a me kekahi kaikaina o'u, a apo mai la lakou ia makou me ke aioha. Nani ka malama ana o ke Akua ia makou a pau, na wahine a me na keiki iloko o keia holo nui ana ikeaoa me ka po. Ia la iho, hui makou na hoahanau elima o ka ohana a Kulika makua a me na wahine a makou a me na keiki pu. He umi-kumamaono ka huina pau o makou, na keiki, na hunona, a me na moopuna a Kulika makua, i hui ma ia halawai pu ana.

Eia kekahi mea hou ia makou o ka hiki ana mai i keia aina o na makua o makou, —oia ka wela ino o ka la i kekahi manawa. ikiiki iao ka wela o keia mau la iho nei, a makou i noho ai ma Kikako, a me Nu loka. Aole he makani oluolu e peahi mau ana i ka papalina i na la wela e iike me ke ano o ka noho ana ma ka aina oluolu o Hawaii, aka, iloko o na la welawela loa, aole he wahi ma-

kani huihui iki mai, aka, he wela puni mai no, aohe wahi makani e puka oluolu mai ai. Aole au i ike i ka wela e like me keia ma Hawaii. Ona degere i hoike ia mai ma ke terometa, he 95° a hiki aku ika 100°. He wela loa keia aina i na la wela, a he anu loa hoi ika wa anu oka hooilo. He uuku wale no nae na la wela ino e like me keia, wahi a na kamaaina. Ma Nu loka nei, ua halawai au me Natanaela Emesona, kekahi o na keiki o "ka Ehukai o lalo;" ua ao i ka oihana kahuna lapaau, a oia kana hana ma Nu loka nei. Halawai au me ka makua o ke kula o na kaula o Rev. W. T. Alekanedero me na keiki elua ana ma Kaleponi. CJa hoi aku paha oia i keia wa i na Wai-eha. Malaila hoi, halawai makou me ke kaikamahine hanau mua a Tatina makua, me kana ohana keiki. Ke lohe nei au, eia o Rev. T. Koana me kana wahine ke hoolauna nei me ko laua kini makamaka ma Mikigana. Aia hoi o Rev. A. Tureke me kona lehulehu ma lowa. Me ke aloha no. O. H. Kulika. Nu loka, lulai 23, M. H. 1870. [Ke olioli nei makou i ka hoike aku, he makamaka Hawaii no ma o ka lilo loa aku, e aui mai ana na maka ia Hawaii nei; a nolaila, ua hoouna mai la i kana mau mea i ike ai ma kela aina puni ole akea, a makou i aie loa ai no kona lokomaikai, i ka hoike ana mai i kekahi mau mea hou i ikeia e la ma kaoa huakai, i ko makou poe heluhelu. Ke haawi aku nei makou i ka lima akau • ka noho ana hoaloha iaia L. H.]