Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 41, 8 October 1870 — Page 1

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  William Nipp
This work is dedicated to:  Kamehameha Schools Maui High School

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

NUPEPA KUAKOA

@@@@@@@@@@

@a Poaono Keia Poaouo

$2.00

Mahina he Umikumalua

@.00 no na mahina @ono

KA HOOKAA MUA MAI.

@@ @@@ aole @ @@ @@@@@ @ @@ @a@@a ne ka @@@ @@ @@@ @@ @@ @@ @@ @@ a@@ @@ @@@ @@@ @@@ @@@@ @@@@ @@@ @@@@ @@@ @@ na olelo@@@2 @@@ @@@@@@ @@@@@ @@@

 “KA NUPEPA KUAKOA

Published in Honolulu

EVERY SATURDAY

$2.00 or @@@@@, or $1.00 per six

@@@@@, in advance.

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ all advertise

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@@@@ line. @@@@@@@@@@@@@@@ Ku@kaos. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@ Auokas, of May@@@@

@@@@@@@@@@@ nam@@@ either of @@@@@@@@@@@ on the @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@.

Office hours.

@ @ WHITSEY, Publisher.

@@@@@@@@@ @@koa, @@@ @@@@ at the office @@@@@@@@@ @@@@@@ of the above can have @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

LINGHAM & CO.,

-NA-

@@@@@@@@@@@@@@@@ NAMES @@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@

@OHO LIO! NOHO LIO!

O NA @@@@ @@@ @@@@o A M@@@@@@ loa I humu@@@@@@@@@@@ ku @@@@, e luna n@ @@@ ka @@@@@@@@@@@

DALTON & BLAUVLET.

30-LY@   Ma Alanui Moi, Honolulu.

OLELO HOOLAHA

@@ @@@ NA MEAN A PAU O PAPAAKO@ @@@@@ @@@@@ @@@ Wai@@@ @@@@ ma K@@@@@@, O¬ahu, @@@@@@@@@@@@ @@@@@@@ maluna I na ka@@@@@ @@@@@@@@@@@@ ko@@@@ ka liu, @ipi, Hoki, @@@@@@@ @@@@@ @@@@ @@@@ @@@@@@ e hoopau I na @@@@@@ @@@@@@ @@ ma ka nui o ka @@@@ a poho. @@@@@ @@@@@@@ @@@@@ @@@  pakahi no ke @@@, a @@@ @@@@@ @@@@ @@@@ pakahi no ke poo, a ina he kanaka @@@@@@ @@@@@ @@@@@ ma na wahi I hai ia we la ma@@@@@@ @@@@@ @@@@@ @@ no la no ke @@@@@ hewa $1.00 @@@@@ @@@@ @@@@ @@@@ @@@ @@ me kauahi

AKOWAI, @@@@NA,N@@@, PAKE

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

HALE PAO KII!

NA KOU HALE PAI KII MA

MONIKAHAAE,

@A HALEK@A@@@@ a o@@ ka HALEKUAI MEA @@@@@ ma ka Alanui papa. He @@@@ loa ke kumu

@.L. KEIKI (CHASE)

@@@ Pai@@@

LAAU LAPAAU

A DR. JAYNE.

OIA NA

KUNU

HOOPAU NALO ME NA KO HOOPAU HI,

HOOMAEMAE KOKO

HAMO-PENIKALA,

E OLA,

AIA MA KAHI O

KAKELE me KUKE

NA BUKE

AHA@@@ E KA PAPA HAWAII

@em@lele Nui @@ @@@@ nani me na ku @@@@@......................................... $12.00 Nui @@@ @@@@ ......... .........  7. 00 @@@ @@@ @@ ………………            8.00 Pa@ana@@ @ho @@ @@@@..... 8.00 @@@@ @@@@ @@@...... 8.00 @@@@ @@@@@ wai @ula …… 1.@0 “              ……………… 1.00 @@ Hapa H@@@ …….. @@ @@@ @@@@@ @@@@@ @ ……..           @@ @@@@ …………………           @@ @@@@ @@ me ke kauwai …….. @@ “ lah@@@@ …...........@@ @lo@@ …………………………………………….@@ ………………………………………………………………               @@ @@@@ …………………………………………..@@ @@@@ ……………………………………………….@……………………………………………………@@@@ He@@@@ ……………………………   @@@@@@ Up@@@haia …………………….@@…………………………………………………………                @@…………………………………………………………..           @@@@ @@@@@@@@ ………………………            @@@ @@@@@@i ………………………………..     10@@ @@@u@i ………………………………………          @@@ula @@@@@ ……………………………….                10@ula @@@@@ ………………………………..               10@@@ @@@@@@ …………………….10 @@@@ @@@@@@ ……………………………           10 L@@@ …………………………………………………….10 Ka @@@@ ……………………………………………@@ @ @ @ ………………………………………………    05@@ @@@@ ………………………………………                10………………………………………………………50@@@ ………………………………………………………             1.00

Na A@@@na Hou Paleke.

@@ …………………………………1.50 @@@ @@@ ………………………………@@ @@.....................................................     @@

@@@ Hou Pakele me na Haleka

@@ …………………………………………… 1.@0 @@ @@@ @@@ …………………………….@@ @@ ………………………………………….@@

Na Haleka Paleke

@@ ………………………………………………..50 @@ @@ p@@ ……………………………………..@@ @@ ……………………………………………..@@

Eia na @uke h@@@@@ @ale.

Ma@@make     @@@@ oe I ke @la @  @@ @@ I o h@@@ la.  A I h@ ana mai u ke keiki @h@@@@  N@ ka h@@@@@@ @@@@@@@ I ke akua N@ @e@@a ana o ka @@@@@@ a ka hakua @@ka @@@@@ a@a. Na@ ha@@ @@@ I na holo@@@@@ No ka walu ana, kua@ @@ a me ka loa @@@ I ka awa. @@l@ Ku@@@@@@@@ @@ B@@@@@ Pu@@@@@ J.F. Poku@@@o@h@lo o ka papa hi@@@@ o @a @@@@@@ P@@@@@@ @ Hawaii P@@ Aloha.

 

Ka Nupepa Kuohoa.

NU HOU ANO NUI O KE KAUA.

Ka Palapala @ wao a ka pupe @a Uilama.

Eia malalo iho nei ka palapala a ka pope I nei aku ai I ka Moi Lilama e ma lama I ka maluhia

E ka Mui; Imua o keia kaua napuni, he mea haohao paha ka @nau @@@ aku @u keia palapala ia oe, mai a’u aku; aka, mo kea no he pauhakahaka no ke Akua u me ka Maluhia ma ka honua nei, aole ina e hiki ia’u ke hoomae@@@ iho, o ka ha@wi wale aku no I ko’u uwao ana. O ko’u makemake ka ike I ka hookia ana o na hoomakaukau kaua, a e hoopau I na @@@ a me kaua hapena awahia. O ko’u @wao @@@ aku ma kea no aupuni Moi no ia n@na kahi aupuni @uku I lili pihoihui ole, aka, I makemake e hana aku me ka @@@@@@ ma ke an@ pono a mana houmana. Ke hoo@@@@@ nei ia I ke Akua, a e oluolu ana paha ke Akua e hoolohe nui I ka leo o ka’u pule ma ko’u makemake, e hoolohe pu mai hoi I ka kela pue a’u I hoohui ai nou e ka Moi, ka poe a’u I hui ai hook u na hukana a ke Aloha.

(kakau inoa ia) Pio.”

Haawiia @@ Vatieana. Lolao 22, 1870.

Mawaho o ka palapala, ua kakau ia iho keia mau huaolelo; “Ua hakau aku nei au I ka Empera, he palapala e like me keia ano.”

Eia malolo iho ka palapala pane aku a ka Moi U@lama I ke Pupe:

E ka Makua nui ka Pope: Aole au I pihoihoi, aka, na pahaohao nae I na huaolelo @u I kakau mai ai me kou lima. O ko ke Akua makemake @eia a me kona leo, e loheia ka maluhia. Pehea @n e hiki ai I ko’u mau ke hole aku I ke noi a ke aupuni mana nui loa? E hoike mai no ke Akua, aole na’u aole no hoi na ko’u lahui, I makemake @ I hookikina e kaua. I ka hoolohe ana I na pono haipule a ke Akua I waiho ai maluna o na alii a me na lahui, ua lawe makou I na palikaua, e pale aku no ke kuokoa a me ka hanohano o ko makou aina; I makaukau e waiho I lalo I ka wa a keia mau waihona e paa ai. Ina I lona mai ia oe e Ka Mea Hemolele, mai a ia mai, ka mea I ne mua I ke kaua me ka manaolana ole, e hoike mai ana ia oe no keia mea hookah o ka malama I ka maluhia a me ka noho lokahi me Europa, alaila, he mea oiaio loa nole a’u mea e hole aku ai I na kono ana mai @ kou mau lima palupalu. I ka hui ana eia no au me oe Iloko o ka noho ana hoaloha.            (Kakau inoa ia) Uilama.”

KA HOOPUKILA ANA O SARABORO MA FABANI.

Ke hoike mai nein a lono malalo iho, o kela kulanakauhale o Farani maluna ne ke hoopuniia la e na koa Geremania. Eia keia kulanakauhale, ke ku nei ma kahi kukoke mai I Geremania Hema me kona mau papu. O kekuhi keia o na palekaua ikaika loa o Farani e pili loa la I Geremania. O kona hina a@a, e hoonawaliwali mai no auanei ia I ko Farani noho ana aku ma keia mua, I ka lako ole I na wahi pale ikaika mai ia Geremania. Penei ka hoike a ka nupepa Daily News mai kona mea kakau nupepa mai e noho ana ma kalaluhe (Carlshrue:) O na koa Farani ki@i o Saraboro, ke hoohaikiia nei lakou ke makemake mai nei e kukakuka ma kekahi mau kumu e haawi pio mai ai, I hiki ole I na Perusia ke huna iho. Ua ae mai ka Aihikaua Farani e haawi pio mai I na koa kiai, I ke kulanokauhale a me na hanohano o ke kaua a pau, aka, ua hole aku ka Alihikaua Perusia I ka ae ana aku ia pomaikai, a ua koikoi aku oia e haawi pio mai malolo o na kumu ole. Pane mai ua Generala Farani la, o Ulika, (Ulrich) aole oia e haawi pio ana ma na kumu eae, mamua o kona makemake ana e ike I ka luku ia ana o ke kulanakauhale. Hoopauia oe la ka hookaulua kaua ana, a hoouka koke aku la na Perusia I ke kip u maluna o ke kulanakauhale. Ua kauia nap u kuniahi maluua o na pa kaua he umauma ke kiekie mamuli o ka na Perusia hana ana, a e kuu koke ia aku ana na ahi wela a nap u kuniahi e kue I ke kulanakauhale. O ke ki ana mai a na laina mua a me alua o na Perusia, ua hoomau no ia, a o ka loko, ua hoomaka ia I kana hana me ka powehiwahi ole. He 60,000 koa o Badena me Geremania nana e hoopuni la I ke kulanakauhale. O ka muliwai Elbe o

 

Kale la hook o na kulanakauhale @@, i@loau ai ka wai no lakou, ua puni ia iho la e na koa Geremania, a ua hookehea aku la ma kahie oia auanei kekahi kumu e makewai ai lakou a haawi pio koke moi. Ua hoouna mai hoi kekahi mea kakau I ka nupepa Elele o Ladana, I kakauia ma mua o Saraboro ma ka la @ o Sept.. “o ke kauoha mua, o ka nana aku iloko o ke kulanakauhale, a ike aohe nui o ka ai I hoahuia aku na aka poe Farani mai waho aku akeakea pu aku I ko waho poe mai, I ke kaona ana iloko o ke kulanakauhale, me ke kip u ole aku. O keia hana aloha maoli aku, aohe no ia I lilo I mea e nala iho ai ke kiaaina, a nolaila. ua hooniakaia ke kaua, a ua weheia. Heaha ka loko nui e nee nei.”’ Ua hina iho na laau malumalu mumua o na hale me he puahiohio la I pa iho maluna o ke kulanakauhale a he@ aku. O ka halepule nui a me na hale nui e ae, ua hoohiolo hapa ia iho la I lalo; ua hoahuia ae ma ua alanui na make a me ka poe I eha e mooliawa ana. O na hale nani, aia Hoku o ka popilikia. Hookahi poka pahu I haule ihu a poha maloko o kekahi hale kula, a make iho la kekahi mau kaikamahine liilii ewalu ia wa koke. Ua ikeia aku ka lapalapa ahi ma na wahi kaawale he iwakalua, a e komo mai an aka poe hao wale a lalau iho maluna o kela a me keia mea a ko lakou mau lima e kau iho ai. Uikeia no hoi he 200,000 mau pu chassepols, I hoahuia ma Saraboro. O ka i olio, oia ka ia e ai ia la malailu.

NO FARANI A ME AMERIKA

Parisa, Sept. S.-Ua hoikeia ae, o ka hana mua a ke kuhina hou o ko ne aina e o ke aupuni o Farani, oia o Jules Farve, o ka hoike ana aku I ke Aupuni Ripubalika nui o Amerika uipuia ma Wasine@ona, maloko o ka waea olelo, I ka make ana o ke aupuni Emepera a me ka hanau aua mai o ke aupuni Ripublalika. Ua noi aku oia I na kokua a me na hoomaikai ana mai a Amerika Huipuia, I ka aoao kookoa o Farani, e kukulu paa I aupini Ripublika a e kipaku I ka enemi e komo mai nei, mai ka leop aku o Farani.

HEAHA KA OLELO A NA NUPEPA FARANI.

Parisa, Sept. 6.- O na nupepa o keia ahiahi ua piha I na manao loloa e nei aku ana ia Amerika Huipuia, e haawi mai I kona mau kokua a me kona loha, no ke kumu e manaoia nei, I lanakila a kuokoa na kanaka mai ka noho ana aupuni Imeperiala mai, a e kukulu maluna o ke kahua paa loa I aupuni e like me ko Amerika Huipuia.

AE IA KA RIPUBALIKA MA FARANI.

Parisa, Sept. 8- I ke ahiahi o nehinei, ua hui ae ke Kuhina noho o Amerika Huipuia ma Parisa nei, oia o Wasabana (Washburi) me ke Kuhina hou kona aina e o Farani, oia o Jules Farve, a maia halawai ana o laua, I hoike mai ke Kuhina Amerika, ua ae mai ke aupuni o Amerika Huipuia I ka Ripubalika kaikuahine o Farani. I ko Farve lohe ana, olioli loa oia, A hopu aku la I ka lima o ke Kuhina Amerika, a hooho ae la. “Ke lawe mai nei au I kau hoike ana mai, me ka olioli a me ka hoomaikai aku.” Ua hoike pu ia ae no hoi, e hoounaia ana malalo o kea no Ripubalika o Farani, o Lui Blanc I kuhina ma Ladana, o Ledaru Rallin I Kuhina ma Wasinetona; o Dufraisse I Kuhina ma Vienna.

PALAPALA HOOMAIKAI A FARANI IA

AMERIKA HUIPUIA.

Parisa, Sept 9-Eia malalo iho ka palapala a ke Kuhina o kona Aina e o Farani, I ke Kuhina Noho o Amerika Huipuia; mahope iho o ko na Kuhina halawai ana ma Parisa: “Ke noonoo nei au, he hoike oluolu e ana keia no ke aupuni Ripobalika e pono ai, o ka loa@ e ana mai o ka ae mai Amerika Huipuia mai, e Ripubalika o Farani, ke aupuni I loaa mua ko lakou maauao a mua Komukanawai akahele maluna o ke kuokoa a me ka mana kuloko; a iloko o ke kaua e hoomoluahana ai a lakou I kaua iho nei a pau, ke hoike mai nei ia I ka naueue ole o ka lakou kukulu paa ana a me ko lakou mauaoio iloko o ke kumu nui o ke kuokoa I ka wa I hoopukaia ka hanohano a me ka pomaikai o na lahui. Me ka makemake ana e lilo I mau haku no ko lakou hopena, e hahaiaku no makou ike ala I hele ia e oukou. E lawe io makou I ka oukou ma ke ano he mau hailona, ke aloha I ka hana I maa a me ka mahalo aku I na pono o na kanaka a pau. O keia iho la kea no o ka papa kuhikuhi a makou i makemake ai ao keia aupuni e kukuluia nei maanei, mai ka mana kua-

 

Punui mai, oia ka hopena o na ino: I keia Manawa, hookah wale no a makou e kau maui nei, o ka hoopaae I ka lahui mai enenu mai, alae ike auanei makou I ka pomaikai o oukou kaawina a me ko oukou hooawanui ana. I ka hooko ana I keia ke helu aku nei makou maluna o kokua ana o na lahui a pau, no lakou puuwai aloha a me na aupuni a pau I he@@ pu iloko o ka manao e lanakila ka na@@ana maluhia. Ke paakiki nei makou o ka pono o ka makou kumu-he@@ @olana pua ko makou no ka holopono, @ @e noi aku nei I na kuhikuhi ana a ke aupuni

Wasineotona, e haawi  hou mai I mau manaolana no makou. Ua hai main a laa hou o ko makou aupuni ia’u, e hoike aku ia oe no ko lakou mahalo, a ua nui pu mai hoi, e lawe loa aku I kou aupuni.”

KA AMERIKA HEIPULA HANA PONO MEA.

Ladana, Sept 11-Ua loaa mai he lono I ka nupepa Manawa o Ladana, e hoike ana. He ekolu mau palapala ikaika maloko o ka waea olelo, I hoookaia mai e ka aupuni ma Wasinetona, I Balina; a oia mau palapala a pau, e koi mai ana, e hoopau I ke kaua hou ana aku.

KE KAI HUAKAI FARANI I KAHI O KE KUHINA AMERIKA

Parisa, Sept 8-I keia la, ua kai ae he huakai nui o na koa Garde Mobile, me na hae Farani a me ka Amerika e welo ana ina ko lakou mau poo, a hele aku la a mamua o ka home noho o ke Kuhina Amerika, haawi aku la I ko lakou olioli no ka ae ana mai o Amerika Huipuia, e Ripublika o Farani. Ma ka palapala a Wasabuna ia Favere, ua lawa na kanaka Farani no ia mea.

Ua haiolelo mai ke Kuhina Amerika malalo iho; a penei kana:

“Ke haawi aku nei au I ko’u aloha ma ka inoa o ko’u aupuni, no keia kaiahuakai ana mai nei a oukou. E oluolu nui no au, e lawe aku I ko oukou aloha I haawi mai nei ka oiaio, no ko oukou ae ana @@@ Aupuni Ripubalika hou o Farani, @@ la ka’u palapala, ua hoike aku au I ko oukou manoa I ka Peresidena a me na kanaka o Amerika Huipuia, ke aupuni mua I makemake nui loa I ko oukou nalu ana I ano aupuni hou ma Farani, ke lokahi nei ko lakou manao I kona holomua ana ma na pomaikai  a me ka waiwai o na kanaka o Farani. O kela poe I hookumu ni ia lakou iho malalo iho o kea no Ripubalika, ua ike lakou I kea la, kahi e loaa mai ai na pomaika. Me ka naau aloha a me na huaolelo pumehana, ua hooluolu aku lakou I ko lakou mau enemi mua ma ke kinai ana I ke kaua huliamahi nui, I kuokoa mai ke kipikipi a me ke kahe ana o na koko, a e kono ana lakou I na hoomaikai ana a ka poe Aloha Oiaio o ka Lanakila.”

AOLE AE O UILAMA E RIPUBALIKA O FARANI.

Ladana, Sept 10-Mai ka mea kakau nupepa Hearls mai, e hoike ana penei: Ua loaa mai I ke Kuhina Noho o Perusia ma Ladana, he lono nana I hoike pololei. Ua hooholo ka Moi uilama, e hole I ke aupuni kuikawa ana o Farani, he mea e nele ui ke aka a pau o ka mana aupuni, a nolaila, I ka wa e komo ai ka Moi I Parisa, a lawe ae ia wahi, alaila e ike wale aku ana no ia I na Luna Aupuni I hoonohoia e Napoliona.

HEAHA KA HOPENA O KA POPE:

Mai ka mea ka mea kakau mai o ka nupepa Taribiune o Ladana, I kakauia ma Felolena, Italia, ma ka la 6 o Sepatemaba, I loaa mai ai keia mau lono malalo iho:

“Ua noho ka Aha Kuhina o Italia inehinei e noonoo no ka Pope, aka, aole nae I lokahi ko lakou manao e hoopau a no ia mea, ua manao lakou e waiho mai I ko lakou mau palapala hookohu Kuhina. Ia lakou nae I hoonenene ai e waiho mai, hiki an aka lono maloko o ka waea mai Farani mai, e hoike ana, ua

¬                             kukalaia ka Ripubalika malaila. Kapoe koke ae la na Kuhina I ko lakou manao haalele mai, a hooholo like lakou a pau, e lawenani ia Roma no Italia. Ua hoopauia na manao kuee no keia mea e ke aupuni, a ua hoike pau ia aku na lono I na aupuni makawaho, o hooliloia ana o Roma, I kulanakauhale alii no ke aupuni o Italia, Ua hoike aku o Ricoli no keia mea I ka Pope.

Ladana, Sept 6-Ke hoike mai nein a lono mai Roma mai, ke hoomaukaukau nei ka Pope e haawi aku ia Roma, I wahi no ke kulanakauhale alii o Italia, e noho ai ke Poo Aupuni. Ke huikeia

 

Mai nei no hoi, e hoi a@u an aka Pope  Castele Guodololo, I ka @@@ na kua l@lia e hoea aku ai

Roma, Sept 11-Inehinei, hiki mai ana o Matemea, a na kuka pu laua me Codmala Anotoneli. O ka manao o ia kuka ana, oia hui, aohe e nui ka make, ke pale mai ka puali koa Pope ia Italia. He nui loan a Luna nui o ka Pope, I ao aku e hoopau I na hoopooopono ana me Italia, e pili ana I ka noho ana aku o ka Pope ma keia mua aku.

KA NEI O NA KOA O PARISA.

Ua hoouna mai ka mea kakau nupepa Turibiuna, O ladana, he palapala malalo iho, I kakauia ma ka la 6 o Sepatemaba; a penei no ia: Eia me Gen. Vinore he 40,000 koa ma Parisa, ma kea no ua pau na manaolana; a he 80.000 poe koa kuikawa ; he 20,000 koa Mobile: a kokoke paha 5,000 poe koa pualu. O ke ia iho la na wahi koa e hiki ai ke oloelo ae, na lakou e pale aku o Panei. Aole mau pu hou aku I koe, a aole np paha he lako kaua e lawa ai no hookah hoouka kaua ana.

E ae ana no ke Aupuni Kuikawa e hoopau I ke kaua ma na ano e ae, aka, koe nae ka haawi ana aku I kekahi mau apana aina o Farani. Ke makau nei ke aupuni, ina e kau nou ia ae ana kekahi mau pu pakui hou ma na kaupale o ka papu, alaila, e huahua mai auanei na kanaka, a hanaino wale mai I ke kaona.

HOONEEIA KE POO AUPUNI O FARANI I TORA

Parisa, Sept 10-Ua maopopo loa mai e hele ana ke Kuhina Waiwai ke Kulina Kaua a me ke Kuhina o na Aina E I ka wa hookah I Toua. E noho ana no ke Kuhina Kalainaina maanei, aka, e hooona ana nae I Elele nona. Ua manao paaia, ina e okiia na kamailio ana, alaila, e hiki no ke honoaia kekahi mea e hiki ai na lono mawaena o Toua a me Parisa. E hele ana na Luna Aupuni o na aina e mai Toua I keia la.

HEAHA KO RUSIA ANO

Eia malalo iho nei kekahi lono mai kekahi mea kakau nupepe mai o Ladana, I noho ma Parisa, a penei no ia: “O ka hoike malalo iho, ua loaa mai no ia ia’u ma kea no malu loa. Ua ninau ia mai ko Jule Favere manao e kakahi, no ke kaiahuakai Ripubalika ma Madarida, I hele ai e kukala hele, me ka manao e lilo o Generala Parima, I Peresidena no ka Ripubalika o Sepania. Pane mai o J. Favere penei: Aole e hiki ia Farani ke komo aku no ka hoohoihoi ana e kono ia Sepania I Ripubalika, a ua manao no hoi au e ae ia. O ke kumu nana I keakea mai ia makou e hooleaku, eia no ia, Ina e pahola ae ke ano Ripubalika, alaila, e makae auanei o Rusia, a nolaila, o na kukakuka ana ma@oena o Rusia a me ke aupuni kuikawa o Farani, no ke alu ike ana, e lilo ana ia I mea hoonaukiuki ia Perusia-ke ae mai ke aupuni o Perusia I ka hooponopono e noho maluhia. Aka, ma kekahi olelo, ina o keia hoi ana a e hana ia-a ma kea no maopopo lea, alaila e kai pololei mai auanei o Rosia I kona mai koa I Bahai. No ka mea, ua hoouna e no oia I koua puulu koa nui ma kona palena me Perusia. Ina oe e ninau aku, heaha ka mea I manao ai o Rusia pela, e pane mai auanei kela, no ka mea, o ka puali kaua nui a Perusia e kaua nei a lanakila maluna o Farani, e huli hope mai auanei kela a kaua mai ia Rusia me ka makemake e pakaha I na aina a pau Rosia I nohoia e na Geremania.

KE KAUA WELIWELI MA GARAVELOTTE FARANI, AUGATE 18, 1870.

Ke hoolaha nei makou malalo iho, I ka moolelo o ke kaua weliweli ma Gararelotte, Farani, ma kahi kokoke I Meza, ma ka la 18 o Augate, mawaena o na koa Perusia malalo o ke Keiki Alii Generala Ferederika Kale a me Generala Steinameza, “Ka lona o Sekalitzi” a me na koa Farani malalo Generala Bazine ke koa kanaka makua o na puaii koa o Farani. O keia moolelo, ua kakauia e ka mea kakau nupepa o ke Toriburne o Nu loka, ma ke kahua kaua. O ka moolelo a keia mea kakau nupepa, ua bilinai nuiia ka pololei o kana mau mea I kamailio ai, a ke kope nein a nupepa e ae o Amerika Hoipuia I kana moolelo o ke kaua. Ke manao nei makou, e makemake ana no paha ko makou poe heluhelu, a nolaila, ke unuhi ae nei makou.              L.H

O ka makou mea I ike mua ma poua Mousson, e kokoke aku ana I Meza, kahi o’u I noho ai ma ka la li-a kahi hoi I noke ai a ke kaua ma na la Sabati a me ka Poalua, oia ka laweia ana mai o ka poe koa Perusia I eha ma ia mau kaua. Ua pahaohaoia i kinohi, ua ku I na poka a ka poe ki hakahaka. Ako ma ke

 

Aniani @@@ o ka la lo ua a@@e mai @@ na mohoua, he nana nui ke hahani mai ana. Ma ia ahiahi hookah ne ala mai la ka poe I ku I ka pu a p@@ I hele a mae na heieheloua, a holoholo ae ia ma kahi kokoke aku I ka Makeke I Pana@a Mousson kahi hou poai puni ia moa i lakou e na koa hiki hou mai o ko lakou aoao, a hahai aku la I ko lakou mau moolelo o ka lukuia ana. He oiaio, he loko nui io, no lakou ka poe I hanauia mai no loko mai o ke kahua kaua me ka lohe ole I ka hopena. Ku iho ia au mawaena o keia puuluulu koa, a o na moolelo hou a pau I haua mawaena o lakou, ua pau no ia ma ka hoopokole ana penei: Ua hoouaia lakou imua o ka puali kaua oi ne ka nui mamua o lakou, he alo a he alo, e kue aku : a no ia mea, ua oki puia ko lakou puali.

Ma ka la 17 o Augate hoomakaia mau la ka halihalia ana mai o ka poe I eha I ka la lo no iloko o Poaa-a-Moussona I waiho hamama@ a I haihaina I na maua maloo @h@@ maluna o na kaa loloa. Mai ka’u paka anianiaku he wahi e n@ na@@@ ana I ke alanui a he wahi hoi e ike pu aku ana I ka Makeke ua helu au a ua ni aku mamua o kanaiwa na kaa ma ka a@an@@ ana he umi paha kea eha maluna o ke kaa hookahi

Ma ke aumoe o ka la 17 a ole ia mahope koke iho no nei mai la na pahu honehone mai la na ohe ma kela wahi keia wahi a he male paha ke kaawale. O ka maka mua keia o ko makou @@a@@ia ana e na pahu a me na ohe. Ninau mai la kekahi ole a pa@@ aku hoi kekahi a pela na wahi I hoomaoana @@ a puni ke kulanakauhale.

Ma na la mamua iho na ike pinepine ia na koa e nee mai ana a e maalu ae ana aka ana he keekeahi ka mea I lohe ia aku ma na alanui a ma na pipa alanui mawaena o ke aumoe a me ka owehewehe ana ae’o @i-@o

Awiwi ae la au e ko@o ino I ko’u wahi auhu a hou aku la no iloko o ia pueleele a puepue iho la au I wahi nohu no’u maluna o kekahi kaa lawe ukaoa  e hele ana I kea lo o kahi e kaua aku ana he hookah a eha paha mile ke kaawale mamua aku o Gnaze (Gaize). O keia wahi kauhale o Goaze he wahi ia he 12 mile ma ka akau aku o Pona-a-Moussona.

Ma Moreviena ma kappa o ka muliwai Moselle oia hoi he hapalua paha koe ka kaawale mai Meza mai, loaa aku ia ia’u he puali kaua ho nui launa ole mai, he poe koa Ulana a Husira, e uhi ana e u-e aku ma-o o ka muliwa maiuna o na uapo waapa I hookuikauiia a e pupuahulu ana e holokiki ma Goaze. Wikiwiki loa ae la au I ka’u hele ana, aka, aohe @ mamao loa aku, lohe aku la au I ka halulu mai o ke kani a na pukumalu, me he mea la e oaku mai ana, mai ka puuwai mai o kekahi lalani puu ma ka aoao akao. Awiwi lo aku la au a puka ma-o I kahi kauhale a pii aku la he wahi palahalaha ma-o aku a eia ka o ke kahua kaua koke no keia a’u I pu mai nei. Ma ka ike aku a ko’u mau maka, ua paa ke kihoua kaua I ka poe make e waiho mokaki ana.

Ia’u e awiwi loa ana I ka hele, he halulu ana ka’u I lohe mahope mai, a I au@ ae ko’u hana, he puali kaua ho Perusia e kuupau ana I ka holo a na ho, me ka malama I na kauoha, e ake nui ana e hiki I luna o ka puu. I ko lakou hiki ana I ke kuemaka o ka puu, o ka lakou huro ae la no ia a holo aku la imua. He mau kapuai aku koe o ka’u kupaeli ana, hiki aku la au I ka piko o ua puu nei, a ike pono loa aku la au I ke kahua kaua e puka ana na uwa.

He mea pilikia ke hoohalike ae I ke kahua kaua nui weliweli e ae I ko keia. Mai ka puu mai, kahi I haawina mai ai ia’u e pii e nana e kakahi kanaka kupono, ua ike maopopo lea loa ia aku la na waena o na puali koa Perusia a me Farani I pulun@iia a me ka hapanui o ko la ua mau welau. O kahi a’u e ku ana, he wahi weliweli maoli. Aia no ia mawaena o na lua kino make I hele a puni@ pu ka ea I ka pilau e mokaki ana, no @@kou ka huina nui. Ma ke kaua o ka la 16, ma ka aoao o ko na Perusia ko’u ku ana. Ma ke aoao hema, ua hoholaia e like me he lopi kala la ka waiho a ke alanui moowini e moe ana I Vaduna-I Parisa-p@la pu no hoi na wahi I lilo o keia mau kaua kupinai I hoomakaia ai I kinohi. A mawaena o keia mau laina e ku ae ana