Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 44, 29 October 1870 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

Oahn. Ma ka ho!o ana aku nei o ke Kilau• ee i be ahiahi Poakahi iho nei, ua ike iho i ka holo ana aku o ka LunakanaHoomalo o keia kulanakauhale, i La-! T sma, Mawaena o ua mea hou kudala, aole r r maloa e hoopoina i ka hoike aku, ke c nei ke kud»la o keia kuhnakau* u*. i keU • me keia alua la o ka pule. 17" Ni ke kokoke raai o ke kikina, ke mai nei a ioahur.haa na hale kuai \,mx i&ea ulo. a ke haliiia mai uei na pakauo» na alnnai. lioko o keia mau la. aole i hoopalake Laianakauhale o Honolulu, i kona rnl,sī aoa mai i mau hale hou ma ka aoao H xina. loa e hele ana oe ma Kulaokahua, " ictt no lakou e kuku aoa. Ua hoīkeia mai ia makou na lono r>a: kela a roai keia pea mai o ka aina ma «nokopuoi, ua hoomauia ko lakou mau «.u* paooa, a oa hoouiuia na ai a na holomiona—o Ukou a pau, na ka lokomaikai o :.a ian». Ma kela pole aku nei i hala, ua hooiaha ako «nakoo. no ka manawa e kuai kuūaiaia aī kekaki Mahiko o keia aupuni. Ke ps-e hoa mai oei no na lono, aohe no ka e huVm aa». a hahai hou aku no kekahi mahope o ia meheu. Pela auanei e ikeia ai ka hoo ka mea e makemake ana i ona mili*c maUlo o ka hou o ko hai lae. O ka heiuna o na kanaka o Amerika Huipnia i ka makahiki 1790. he 3,172.464 ■ be uegero. Ma ka papa eeio kaoaka o ka makahiki 1860, ua loaa be 26.934.930 ilikeokeo, he 4,441,730 negero. a he 36.662 ilikini. 1 ka makahiki 1860, r>ia ka «m kaua, ioa ī heluia, he 42,000,000. Ke koho oei na Amerika. ina e hiki i ka mekahiki 1890, e hiki ana i ke 56,000.000 ka sai o na kanaka ; a i k» makahiki 1890 ako, be 75.000 000 kanaka ka nui; a i ka 1900 ako, e hiki ana i ka 100,000.000 kanaka ka nui; a ina aoie, e oi aku ana. looioo ka leta o Kikane.—Mai ko makou nakamaka poka palua mai o ka pule, o keia koUoakaahale, i ike iho ai makou, pakele mai poioo ka eke leta o Kikane, mahope iho ola faaaVele ana ia Nukilam, ma ka huakat hope aka nei a ka Wonga Wortga. Hiamoe a ala hoa—Ma kela mau malama ako neī ī haU, oa haalele mai na lima haoa o ka Hale Leta hou hoopao dala, a 6i paa ma kekehi haoa aepuni e ae. 1 keia pole. akahi no makou a ike aku a lohe aku hoi oa pepeiao i ka nakeke mai o na \aau, e haoa a<ia paha, e hoomahinu ana paha a vaīho boa ibo. ■ Lok» Kuhma eo Amerika Huipuia.—Ma ka hoio ana ako o ka Mose Tela, ua kau k» kakaa loio Kuhina Hawaii, His. Ex. S. H. Pilipo, nalana ooa. l)a lohe mai makw». \ hoto aku nei oia he wahi hana malu a ōo ia mea, aa ili ka Uwelawe o kana oihana i kekahi o na keiki a kekahi lala a ka Aha Kuhina. ——• Wahi waapa mokuahi.—Ma ka Poakahi aka oei i hala o keia pule, ua ike iho makou i ka holoanaaoau ana a kahi waapa mokuabi o ka manuwa Amerika Huipuia Jamessie kana waapa ohua mahope, e hookoiokololio ana i ke kahe o ua mea he wai, i ka ka hok». \a hoaloha mai Kaleponi mai.—Ma ke ka aoa oai a ka mokuahi Mose Tela mai kafMiakiko mai i ka poeleele o ka Poalima ako oeī i haU, oa ike iho makou, i ka hoi *na aai o kekahi mau makamaka Hnwaii, oia o AUpau F. Judd Esq., E. P. Adamu, J. G. Dicfcson a me Devidi Dayton, Hope ik&uka o Hooolulu nei. Aole i hoi mai ka Laoakaoawai Kiekie E. H. Eleoa e like n* na lono mua i pa e mai i ko makou mau paho kanī. ■■ Ka Fea a oa Gereroania.—Ma ke ahiahi Poaooo aka oei ī hela, e hke me ka hoolaha a aaa maaoa iho nei, ua hookoioia ke kufea maloko o ka Hale Hooikaika Kino. Ea holopeao ka Ukou hana, e like me ko na ma na hoouka kaua. Ua nui na aiai i hoet malaila, a oa haawi kefc*hi poe ī ko Ukou mao kokua ana no keia aioha, aka, na kaumaha makou i ka *ks oie «na ako, he līma palupalu ili ulaula i hoomahoi ma ia hana kokua. E like me ka lanakiU o keia hana maanei, pe-

la oo aoanei, e hilei ianakila aku ai ka lakou mau makana, i ko lakou mau nmkamaka Geremania. Na mea hoonanea.—Oiai, ia kakou e noho nei, he home hookipa no ka hapalua o ke alanui holo moana o ka Pakipika, aole no i hoopoina mai kekahi poe, ka lawe pu ana mai i na mea hoolealen hoonanea imi wahi ola. Mawaena oia poe, ua hiki ia makou j ke hoopua ae, he poe hana Keaka lapana j mai Kapalakiko mai, a he poe puukani i ke mele mai Kikane mai. O lakou a pau, ke hoopunana nei maloko o Honolulu nei. O* Ma kekahi o na moku kilepa e ku ana ma keia awa, ua hou ia kona malama moku e kekahi luina i ka pahi, ma ka auina la o nehinei, e make loa ana paha aol6 paha pela ko makou lohe mai i na makamaka. i ke Keena mun.— Ua wehe hou aenei o Alapati F. Judd Esq., ko kakou keiki Hawaii loio, i kona keena hana mua, ma ke alanui Popu, makai iho o ka Haie Kauka o Minuteole. Malaila, e loaa ai oia i kona mau makamaka. Ke ku ana mai o ke 41 Kilauea."~l ka hora 12J o ka auina la onehinei, ku mai la ke KMauea mai na nwa o Kona a me Maui mai. Hora 4 o ke kakahiaka nui Poalima haa» lele ia Lahaina a ku ma Ainahou ma ka hora maluna ae. Ua hoi mai o Her. Ex. R. Keelikolani maluna ona mai Koua mai. Lawaia luu p(io. —I kekakahiaka nui onehinei, oiai e kupopou ana kanaka i ka makoikoi hahalalu, e waia inai ana ka papa e mumuluia ana e ka poe lawaia a kuho aua īloko o ke kai, kilohi aku na knpa iloko o : ka hohonu. Mawaena oia poe, o ko makou i wahi makamaka kahi. j Mai ke kai anu mai o Arita.—Ma ke ku ; ana niai o ka moku okohola Amenka Henry Taber, Kapena l J aakard, i ka Poakolu iho 1 nei, ma ona la i lohe»;i niai ai na mea hou | mnlalo iho, mui ke aumoku okohola mai. j Ua haalele aku oia ia Arita, u.a l(« la 25 o! Sepatemaba, a ku maanei. Otaki)ba 26, me j 1,100 pahu aila. Eia inai tia moku ana i ! hoike mai nei, ua piha pono i ka aila : j Onwanl ]lOOl>;irHn Iten CutumingB 7 koliola j Art>c 9 koliola Aurora. 8 '• I Trident 1400 b rela Jno Uowlanila K> " j flomla 14 kohola Cii»mi>iuD " Sea Ilreen! 800 b»rela Navy 7 •' John Wells 6 k'>ho)a Kliz Swift VI '• i Sfneca 10 •• Cou. llowlHmle 8 " | Kuropa 5 u Uaniel \Velwter VI " j Roman 8 " Wm. Kotcb 1100 b«rela I Joi-epliine 21 '• J D Thompson 1100 •• i Bri(f Onw«r«l 8 " Wilhelm ]8t 1200 " j Jaj.an 8 " i Almira a me Hibprnin, ua nahaha. I Ka i-a Hahalalu.- Ke hoonanea ia mai nei na uapo o Kuloloia e na kanaka paumeume i keia i-a ku. Ke pikokoi nei na kane me na wahine ma kona mau uapo e makoikoi ai. Ke lohe ia aku nei na leo akena a kekahi poe no ka nui o kaaai ana mai. Ua ola ka makapehu i-a o kahipoe, a ua pakele hoi ka lilo o kahi hapawalu i ka pihi-lolelole o Ulakoheo. Kaaikela Amerika hou no Honolulu.- | Maloko o na nupepa i loaa hope mai nei in makou ma ka mokuahi, ua ike iho makou, ua hookohuia o Charles Mottoon o Ohio, i{ Kanikela no Honolulu nei, ma kahi o T. Adamson Jr. Esq., i hoi aku nei. HAULE I KA HOPE NUPEPA.- Ua haule i ka mea ulele hua kepau kekahi mau huahelu loaa o ka Ninau 1, o na ninau malalo o ke poo o na Pu-Kuikele o Hawaii mai, i haiia e ka Ahahui Adimeka ; a penei ka pololei : Haina-837.463.783.333.333 333.333$ Na mea hou i koe.- I keia pule ae, e hoikeia no ke kulanakauhale o Parisa, konn mau pa e poai puni ana, kona mau puu i kau ia i na pu kuniahi, kona mnu papu mawaho loa aku, a i na he mea hiki, e hoike aku no makou i ko ka Moi Uilama moolelo a me kona ohana alii a me kona mau alii koa kaulana, a i na aohe he mau mea keakea hou ae, e unuhi no makou i ka moolelo o na Alihikaua kau\ana o Farani i\oko o Ueia wa kaua. ■ O oukou anei ke olioli a pehea hoi makou? Oiai, ua hoopiha iho nei makou i ka nupepa 0 keia la me na mea hou o ke kaua weliweli ma Europa, a no ko makou manao ua lawa ko oukou makemake, nolaila, ke ninau aku nei makou i keia ninau maluna ae, me ka hai aku no nae i ka haina, e pono e hanaiia mai makou me ka ai. Hale Pai Kii hou.- Mawaena o na mea hou i loaa i ke au ana a ko makou mau maka, ua hiki ke hoike aku, ke hoomakaukau nei he pake i ka Hale Pai Kii o Kini, a e lawe ana oia i ka hana pai kii, me ka hilinai e loaa na kokua a me na kipa ana, mai a oukou mai e ka lehulehu. Hookahi wale no aoao.—I ka nana iho i na uupepa haole i keia la, aohe mea kamailio pili aupuni, me he mea la, ua pukaka aku laua elua ma ka aoao hookahi. Me ka ike no o kekahi i ke auhee o ke kanawai o na haku a me na kauwa, ke kupaeli mai no 1 nae e hookunoni ai i ka hoopaakiki kumu ! ole. Na mea hou o Howlands Islands.- Ma ka la 2 o Sept., ka haalele ana mai o ka moku Fovest i keia Ailana, a ua lawe aku ia | he 1,000 tona lepo guano. A ma ka la 7 o | Sept., hoea mai la ka moku Solo no keia Ai- ! lana, maluna ona na lako ai o keia aina, a i ma ka la 24 o ia mahina, kona haalele ana mai ia a nei. Ua lawe aku ia he 1,450 tona lepo guano, a haalele mai la i keia Ailana. —Ma ka la 27 o Sept., ua oluolu ia e ko makou Haku hana, John Ross. Ka hookuu ia ana oia la, i la hooluolu no na lima hana o keia Ailana, mamuli o kona lokomaikai. —Ma ka la 2S o Sept., kukulu hou ia ke--1 kahi kia o ko makou unpo, a he 20 paha ka-

| puai i koe, alaila, hiki i kabi hohonu. Ga i nani a maikai ke nana aku, aole hoi e aumei ume me na kupa o ke kai, oia hoi ka nalu. —Ma ka la 1 o Oct., ku mai la ka moku Annie W. Weston rna keia mokupuni, inaiu* , na mai ona ko makoa iohe ana i ke kiaiua I a makou e kaliaku nei o ka biki niai. Ua l haalele aku ia ia Phoenix lsland. ; | —Ma ka la 3 o Oct., hoea mai ana ua j j w«hi kialpa nei, e kau kolo ia aku nei o ka hoea inai, aole mau leta a me na nupepa, a ina keia la no, ua haalele mai i keia Mokupuni. Ua pau me ke aioha. J. W. Molia. Alanui Uwea, Howland, Oct. 3, 1870. Hookelakela ikaika.—Mai poina i ke ahiahi hookelakela ikaikao na keiki o ka Puali Kinai Ahi Helu 4 me na keiki o ka Helu 2, ma ka'hom 4J o keia ahiahi. E) hoaano ana na Jhna ikaika o ke Kinai Ahi ma ka pauma ana i ka wai, aia o ka mea ikaika. linua e Hawaii ponoi, e lawe i ke ehu kakahiaka o ka hoomanawanui, a e pauina me ka hoihoi o ka manao, e mau ke ea. Ka Mokuahi Jamestown.—Ua lono niai makou, ma keia la, e haalele inai ana keia moku kaua Amerika Huipuia i ko kakou nei awa, a e hoi aku ana oia Callao. O ka lakou mau hana i hooko ai ma na mokupuni lnlii mamao loa aku mai o. kakou, e hooponopono ana mawwena o na aiii hupo a pepehi kanaka wale, e pili ana i na kmaka o na aina e, e noho ana malaila a me na Misionari e hai ana i ka Euanelio o ka oiaio, ma ka hoouialu a me ka mnlainnm ana o ko iakou mau maluln'a, ua oinio a holopono. O kona noho loihi ana mawaena o kakou, ua hoike mai no ia i ka oluolu o kona mau alii, a me he mea la, ma ko lakou hoi ana aku, e lawe pu aku ana lakou i na aloha o keia anaina. Ka Ahahui Kuokoa. —Ke kahea ia aku nei na iala a pau o k« Ahahui Kuokoa nana i kukulu i ka nupepa Knokoa i ka M. H. 1860. e halawai pu mai me makou ma ke Keena Oihana o ka nupepa Kuokoa, maluna ae o ka Hale Leta, ma ka hora 9 o ke kakahiaka Poakahi, Oct, 31, no ka noonoo ana i ka luhi a oukou i hoala ai a i malama mai ai i kona ola no na maUahiki he umi. Hawaii. Make Emoole.—Ma ka la 15 0 Oet, ua make enioole o 1 (k). uo Kapaahu. Penei ke ano o kona make ana : 1 ke knkahiaka Poaono, holo aku la o 1 i ka lawaia Opelu me Mr. Palapala a me Mr. Kapai, maluna ; o ka waa hookahi. Holo aku no lakou a , ke koa i-a, hookahi no kuu ana a hei ia ka | upena e ka Opelu, a he mr»u minute pokole mahope, o ka inake iho la no ia o I. O koI na mai mau nae heanu, a oia no paha ka { mea i make ai, mumua ae o keia wa i make j ai ua loaa no i ke anu a lomilomi ia no, pohala, a o ka laau no ia oia mai ona ke loaa, ia pohala ana ae, huli mai no ia e hoo i ka i-a iloko o ke eke, kulou mai no iluna o ka iako o ka waa, aole nae i ea aku a hiki i ka wa 1 kaawale aku ai ka uhane mai ke kino aku, a o ka wa hope iho la p»ha ia o ka la e make ai o ke katiitk<t, me kona inanaolana ole, o kona wa ia e haalele mui ai i keia ao. A o na hon lawaia keia, nana wale aku no i ka i ala naku mai mahope, aole i hele aku e lomilomi, 2, a 3 paha minute mahope iho, hele aku la o Mr. Kapai a haha aku i ke kino o 1, ua lele loa ke ea. 0 ka manawa iho la no ia i hoi ai, a pae i ke awa, e ano mahana ana no, pela no a hiki i ka hale, paila ia ka wai wela i mea hoomahana, aole nae i hoi hou mai ka hanu ola. He kanaka kino ikaika maikai no keia, he nui kona ohana. Ke noho nei kana wahine me na keiki, hunona, kaikaina, me ke aloha iaia. O wau no me ke aloha i ka L. H. S. W. K. Kahaualea, Puna, Hawaii, Oct. 15, 1870. Maui. Kekahi mau mea hou o nu Pali Koolau.— Ma ka la 5 o keia mahina, ua holo aku au e ike i ka nani o na pali Koolau, e hoomaka ana mai ke kiko waena o Makawao. He nui no ka mahalo i ke alanui a Liwai Puowaina, kekahi o na Luna Alanui, o keia Mokupuni. Nani no a nani, maikai no a mikioi, aneane he ekolu mile me ka hapa, hiki aku i ke kahawai o Kakipi, oia no ka ko makou iunamakaainana i hooikaika ihonei, e hookaawale ia kekahi puu dala nui ma ka eli ana i keia kahawai, eia nae, ua hoohoka īa mai, nolnila, nia keia hele ana, ua iliwai like ia ke alanui ma ke kau wahi, ua ololi a anapuu ma ke kau wnhi. No ke alanui o Opuola.—E hoomaka ana mai Papaaea aku a keia alanui, oia no ke alanui nona ka puu dala nui he 1,000.00, a o wau kekahi o na Komi(e nana i noonoo i keia alanui, a ua hooko ia mai e ka Ahaole--10 ka makou noi. Ua pomaikai ke aupuni ma keia alanui, nolaila, ke kau leo moa ae nei au, i o'u inau makamaka e noho ana i ka Hikma a hiki i ka la e pulelo ana i ka ilikai o Lehua, he pono oukou e naue mai, e ike i ka nani o Aipo, U E li ana ka io i ke anu a ka makemake pau ole." Ke komo nei kakou i kanahele o Opuola, ke iho nei i na pa--11 poopoo, iluna, ilalo, a puka aku ma kela aoao o keia wao nahele. Nolaila, o kahi i olelo ia ae nei maluna, oia no kahi luku nui ia o na kanaka i ka wa kahiko. No Honomanu.—He kahawai nui no keia he aneane hapaha mile a oi ae, ke mahuahua ae nei na Hale-laau ma ia kahawai, e koe iki una paha na wahi Hale-pili, no Keanae a me na Wailua, ua kikokiko na. Halelanu me na Hale-pili, peU no me na Wailua, ua like no a like na kulana. No ka Ekaleaia o Keanae.—Ua holopono no ke alakai ana a ko lakou Kahu.emahalo ia na knuwa hana pono, ma ka hahai ana i

. na kapuai o ka Haku lesu Kristo, e paa i ku kaula hao o ka pono i ole e moku. ;Makawao. D. K. Kauaūkiūkiu. | Ua hoomaka hou ke Kula Kahuna.—Ma ka la 17 o keia malama, ua hoomaka hou |ke kula ia ana o ke Kula Kahuna a Kev. I W. P. Alekanedero, oiai keia hoomaha loihi ana iho nei, mai ka malama mai o Mei a hiki i keia malama. O ka nui nae o na haumana ma keia hoomaka ana, he ehiku wale no ; a eia mai na inoa ame ko lakou wahi i hele mai ai: O i G. Puuloa, no Molokai; G. W. Pehu, no I Lahaina, Maui ; Obeda Nawahine, Olown-! lu, Maui ; J. W. Lonoaea, Waiehu, Maui ; Ahela Kalauli, Kalihi, Oahu ; W. Neheniia, Keauhou, Kona Akau, Hawaii; S. W. Kekuewa, Kohala Akau, Hawaii. Ona inoa hope elima, i Lahainaluna wale no lakou. Iloko nae o keia poe, aohe kekahi poe hou, he poe kahiko wale no. Aole hoi i lohe wale ia mai ka poe e komo hou mai ana i keia makahiki—e nele loa ana no paha. Auhea la hoi ka poe o Lahainaluna, i puka iho nei iloko o Mei aku nei ? Ua makau anei ika manaohai a Mr. Nawaa ma ke Kuokoa, aole paha ? Aole no hoi i pau loa mai ka poe kahiko i ka hoi mai, eia no paha i na home, a i ole, ua paa no paha i na hana, a malia e lapulapu wahi pono ana no paha no ka hoi ana mai a noho i keia aina malihini, nolaila paha ka pau pono ole mai i ka wa pono. Wailuku. N. Kaiwialii.