Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 45, 5 November 1870 — Ka Nupepa Kuokoa. KA MOI UILAMA O PERUSIA. KANA MAU KEIKI ALII A ME KONA MAU ALIHIKAUA KAULANA. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

KA MOI UILAMA O PERUSIA.

KANA MAU KEIKI ALII A ME KONA MAU ALIHIKAUA KAULANA.

1 keia ia, ke ku nei ka Moi Uilama o Perusia, ma ke poo o ka Puali Kaua mana a ikaika ioa ma ka honua nei. Aohe e hiki ke olelo kanalua ae, o na kane a pau o kona aupuni, ua hoomaamaa ivale ia no i ke koa, a ua makaukau lakon a pau no na wa e kauohaia aku ai e hele ike kaua. No ke kaua kue aku, o na knnaka a pau mai ka 20 makohiki a hiki i ke 36, o lakou na knnaka ohiia i koa, ina iloko o na puali ku-mau a ku i ka wa paha ; a ina 110 ka malama iho e paie aku i ka aina, o na kanaka he 50 makahiki. 0 ka ikaika o Geremania Akau ma ke kaua, he 319.358 koa i ka wa kaua ole, a he 977,262 koa i ka wa kaua ; a ina ma ka ohi ana ma o a maanei i na koa, ua hiki ke hoala koke ia a loaa he 977,262 koa iloko o keanahulu. 1 ikeia keia, ma ke kaua iho nei o Auseturia me Perusia. la kakou e kainailio ana no Geremania Akau, aole e hiki e hoopoina ia Geremania Hema, oiai ke komo pu nei lakou iloko o ke kaua ana me ko lakou mau makamaka wia ka Akau. 1 ka wa kaua ole, ua hiki ia Bavnria ke malama i 50,000 koa, a i ka wa kaua, ua hiki iaia ke oh» ln.u aku a loaa iie kanakolu tausani (30,000) koa hou. O Wurtemberg hoi, ua hiki no iaia ke hoolako i 34,405 koa i ka wa kaua.

Ma Badena hoi, oiai oia kahi oknua aina uuku o Geremania, ua hiki iaia ke ohi i 20,7*22 i ka wa kauu. I ka niakahiki 1866, i ka wa uuku iho ia o Perusin, he 4J3 500 koa i a-e nku ma o o ka palena o Auseturia, a he 193,000 i noho ma ka home. Ua maheleia na puali o Geremania, ma na komopani, b;italiona, mahele barigate a nia na puali liilii. Ma ke komopani hookahi, he 250 koa a me hookahi Kapena. Ma ka bataliona hookahi, oia he eha komopani, he 1,00*2 koa. He ekolu bataliona, oia he 3,000 koa, hookahi ia mahele. He elua mahele, hookahi ia barigade. Elua barigade, hookahi ia Mahele nui (division). Oka puali liilii iho, he kuokoa ia a hookahi wale no, oia hoi, ua pau loa iaia he inau koa kaua lio, mau koa pukaa a mau koa akamai i ke ki-pu, he lawe pu hoi i na mea e lako ai na mea ai, na mea kaua a me na na hale iole. Ma ke Kanawai Koa o ka makahiki 1867, o na kane a pau o Geremania Akau, aia wale no lakou malalo o ka hoolohe e hele mai i ke kaua ke kiiia aku. Aohe e ae ia ke pani ana mai i koa e ma kou wahi, ina e noi mai, " eia mai ko'u pani."

Ua hnnauia o Uilama ma ka 1797, a nolaila, i keia wa, ua hiki aku no oia i ke 73 o kona mau makahiki. Ua a oo kona helehelena, a ua kau iho na oho hina maiuna o kona poo, a o kona naau nae, ua wiwo ole no. O ua Moi Uilama nei, ke keiki alua a Ferederika Uiiama 111. A oiai nae, i ka wa i make ai ka makuakane, eolaana no kona mua aku, a lilo ae la iaia ka noho Moi ana maluna o ke aupuni o Perusia. Ma ka makahiki 1858 hoi, ua loohia kona kaikuaana i kn mai pupule, a e noho Alihikaua Nui ana nae keia Uilama maluna o na puali kaua. A ma keia ano mai i lona i ua kaikuaana nei, ua hooliloia ae la keia e noho i Poo Aupuni. A o kana hana mua nae, oia no ka hoopauia ana o ka Aha Kuhina a kona kaikuaana, oiai he poe Kuhina alakai wale no lakou no ka aoao alii. Kukulu ae la hoi keia i he ano hooponopono aupuni hou, oiai ma ka hooponopono ana a kona kaikuaana, i aio nui ai ke aupuni o Perusia. Ma ka makahiki 1861 mai, make iho ! ia kona hanau mua, aole nae ana keiki. Ia wa koke no, hlo ae la keia i Moi no Perusia a hiki mai i keia la, malalo o ka inoa Alii Uilama I. O na mea ano nui malalo o kona Noho Aupuni ana, oia no hoi na pakui hou ia ana mai o na okana aina o Eleb a me ka hoouka kaua nui i palaha pu ia ai o Auseturia. Ua olelo ia no lioi no keia Moi e noho nei, he kanaka kaukolo loa ma kana mea e manao ui Ma kona mareia ana hoi i

ka wahine, ke kaikamahine a ke Duke Nui o Weimara, ua hanauia na laua, he hookahi kaikamahine a me hookahi keikik«ne. No Fjcrederika Uilama, ka Hooilina Moi o Perusia. Ua hanauia ka Hooilina Moi ina ka makahiki 1831. I kona hiki ana aku i ka 17 makahiki, ua hoounaia oia i ke Kulanui o Bonn. I ka pau anao kona mau la i hele ai i ke kula malaila, ua hoihoi hou ia mai oia i Balina, a ua komo koke oia i ka oihana koa. I kona komo ana ma kela hana, ua hoomaka oia mai ke kulana haahaa loa mai o ke koa, e aunmo ana i ka pu. Ma na rula oka oihana koa ma Perusia, he ihiihi loa, oiai, aole o ke kulana alii ana o kekahi, oia kona mea e noho koke ne ai ma ke kulana kiekie. O ke Keiki Alii a me ka lopa koa, ua like loa ko laua kulana, koe wale no ka pii ana e like me ke akainai. He mau la pokole wale iho no kona o ka noho ana mn ke kulnna koa, a pii ae la oia ma ke kulana o ke alakai ana i kekahi Komopani koa, a mai laila tnai kona pii ana a hiki i ke kulana o ke Generala. Ma ka nmkahilu 1856, ua mareia oia me ke kaikamahine mua loa a Vitoria. Ma kona Lutanela Generala a Alihikaua o ka Puali Mahele 2, o ua Hoolina Moi nei no kekahi i komo pu aku i ke kaua ma Schelswig-Holsteiri. A ina ia kaua ana, i haule ai kahi aupuni uuku o Denemaka ; a oiai nae hoi, aole oia i komo maoli aku iloko o ke kaua, aka, ua ioea pu no nae me ia iloko o na ino a me na hoomanawanui pu ana, e alo ana me kona mau puali koa ; a ma ia mea i aloha nui ia ai oia e kona poe koa, a ua hoike mai kona helehelena iaia iho, he koa hoomanawanui io no oia. Ma na hoouka kaua ana me Auseturia, ua noho Alukai hou no oia maluna o ka Puali Koa Mahele 2; a oia pu no hoi kekahi ma ka la o ka hoouka kauu n*ji ma Sadowa. O kona hiki koke ana mai me kona puali koa i ka wa kupono, mahope iho o ka hoouka kaua ana aku o kona hoahanau ia la hookahi, oia ka mea nana i hooholo ina ko laua aoao i ka hopena o ke kaua, e like ai me ke kaua o Wotalu. Mai holopono ole ka lanakila ma ia la, ina aole i hiki mai na puali koa hou e kokua mai ai i ka wa kupono. O ua Hooilina Moi nei nae, aole no i oi aku kona akamai i ka oihana koa, mamua aeo kona hoahanau Keiki Alii Fercderika Kale, aka, o kona moolelo, e hooia mai ana no iaia iho, he koa wiwo ole, he makaukau, a e pii mau ana kona kulana a me kona akamai imua.

No Ferederika Kale. O keia Keiki Aiii, he keiki no ia na ka hanau muli ponoi o ka Moi Uilama. Ua oleloia nae, ua oi aekona akamai ma ka oihana koa, mamua o ko ka Hooilina Moi. Aka nae, ina aohe no aohe oia i kiekie ma ke ano nlii, ua kiekie no oia ma ke ano koa. Ua hanauia oia ma ka la 20 o Maraki 1828. A iloko no o kona wa opiopio, i hiki ole aku paha i ka uini o kona mau maknhiki, ua komo koke no oia i ka oihana koa e like me ke ano mau o na'lii o Perusia. A o kona makemake maoli mai loko mai o kona naau, ua ike maopopo ia aku no ia ano, ma ka emoole a me ka hikiwawe o kona ao ana i ka oihana kula koa. O ka noonoo a me ka imi hoopaanaau ana i ka moolelo o Ferederika ka Nui, ka Moikahiko o Perusia, ua lilo ia i mau mea nui e hooliloia ai e kona mau manao ma na hara noho wale. Ua oleloia no hoi, ua nui wale na manawa ona i hoolilo ai i na !po lehulehu wale, ma ka heluhelu mau ana i ka moolelo o na " Kaua o na Makaiiiki Ehiku." Ua loaa iaia ka hoohanohano ia ma ke kaua o Denemaka, aka nae, o kona hoohanohano nui loa ia ana, ua loaa iaia ma ke kaua o Auseturia. E hahai ana kekahi mea kakau moolelo kaua, no Ferederika Kale, penei : "I ka hoomaka ana o ke kaua mawaena o Perusia a me Auseturia, iloko o ka makahiki 1866, ua kaheaia aku oia e alakai i ka Mahele Mua o na koa Perusia ; a o kons> maki koke aku la no ia ma ka palena mawaena o Perusia a me Auseturia. A ma ka la 23 o īune, ua hala mai la iaia ka paleoa ; a i kona haawi ana i ka olelo kauoha no ka hoouka ana aku maluna o ka enemi, ua haiolelo aku oia imua o kona poe koa penei: 4 E hilinai aku ko oukou mau puuwai i ke Akua, a o ka oukou inau puupuu lima, maluna o na eneini.' Ua hoopomaikai ia mai kana

mau hoouka kana ana me na lanakila aiwaiwa ma Liebenau, Turnau, Podol, Munchengratz a me Gitschin, a ua hoopuehuia aku na enemi iloko o ka okana aina o Bohemia. Ua maopopo no iaia, he kulana ikaika ko ka poe Auseturia ma na kiekiena ma o aku o Bistriz, nolaila, ua kauoha koke aku oia i kona hoahanau, (Hooilina Moi) e hele mai e kokua iaia me ka Mahele 2 o na puali kaua ; aka, aole nae ia i hookaulua iho a hiki mai kona hoahanau, ua hoouka koke aku la no oia. Ua kaua no me ka wiwo ole a me ka ikaika ka poe koa Perusia, malalo o ua Keiki Alii Kale nei ; aka, ua maikai a ua ikaika loa ke kulana o ka poe Auseturia i koho ai no lakou iho, a nolaila, ua hiki pono ole i ke Keiki Alii Kale, ke lanakila maluna o ka euemi ia manawa. Ua hoomau no nae oia ika hoopaa kaua ana aku i ka enemi ia la ; a i ka auina la ana ae, hoea mai la kona hoahanau ka Hooilina Moi, me ka Mahele 2o ka puali koa. Aia manawa no i ike ia aku ai ka emi koke ana aku o ka poe enemi, e kuemi hope aku malalo o ka hoouka oolea ana aku a ka poe Perusia, a ua hoopilioihoiia na manao o ka enemi, a ua holo pio-o aku lakou ma o a maanei, me ke auhee nui. O keia iho la ka hopena o ke kaua nni ma Sadowa." Ma keia kaua hou mawnena o Per»sia a me Farani, aia no i ua Keiki Alii nei ke alakai ana i ka Puali Knua ma ka muliwni o Reine. No Generala Barona Von Moltke.

Oia nei ke keu o na Generala Nui o na puali kaua o Perusia, a he Generala Poo hoi no na'lii koa ukali o ka Moi. Ua hanauia oia ma ka la 26 o Okatoba 1800. Mahope iho o kona noho ana i ka oihana koa i kona mau la opiopio, malaloo na puali kaua o Denemaka, ua haawi aku oia iaia iho no ka oihana koa o Perusia ; a i ka makahiki 1822, ua loaa mai iaia ke kulana Lutanela Eloa. O kona ano makaukau ma ka noonoo kahakaha ana i ke kulana o ke kaua e hoouka ai, ua ike lea ia no ia mea. Aole no hoi i liuliu wale ma ia hope mai, ua hookohuia oia i Generala no na puali koua o Perusia.

A ma ia kulana no ona, i loaa ai iaia he kahua no ka hooakea ana i kona aknmai ano e. I ka makahiki i835, ua hoounaia oia i Konalinopela no ke ao koa a me ke kukulu ana i ka puali koua Tureke, a ua hookaulana oia iaia iho ina ka hoouka kauao ke Sulatana, e kue anai ka Moi o Aigupila. I kona hoi ana mai i Perusia, ua kaumaha luuluu oia i na waiwai o ka hanohano a me ka ike i na ano o ke kaua ana. Ua pii wikiwiki oia ma na kulana o loko o ka puali kaua, a hiki wale i ka makahiki 1858, ua hookohuia oia i Generala Poo no na alii koa Ukali o ka Moi, a ma ia kulana oia i noho ai a hiki i keia la. Ua hoolilo nui oia i kana mau hana, ma ke kukulu ana i na puali kaua o Perusia, ka hoonohonoho akamai ana i na hoouka kaua a me na lawelawe oihana kaua makauknu e ae, e hiki ai ke mahalo ia aku. O kona akamai nui nae ma ka hoonohonoho kaua ana, ua hoike ia mai no ia ma ke kaua ana me Auseturia, ma ka makahiki 1866. Ua oleloia, aole wale ma kona akamai i ka imi ana i na wahi e loaa mai ai ka lono o na hoeu kaua ana a ka enemi; aka, aole no e haule iki ana iaia i hookahi wahi nianawa ma ka imi pu ana i wahi mea e hoopuiwa aku ai i kona poe enemi, a hoohuli mai i ka lanakila o ke kaua ma kona aoao. O kona ano, ua kupaa no ia me he pohaku la ; a ina ua hooliloia ko- ! na mau manao ma ka noonoo ana i kekahi hoouka kaua, aohe no he mea mana e ae nana e hookaolua aku iaia a hiki i ka hookoia ana, ke maopopo lea loa no ; iaia he mau wahi e holo pono ai. No Generala Von Steinmetz. Ua hanauia o Generala Von Steinmetz ma ka makahiki 1796. I kona wa he umi wale no makahiki, ua hoounaia oia i ke kula ao koa, a ua pii koke ae kona maa-| maalea ma ke ano koa iloko o ka pueli kaua. I kona wa he 16 wale no wahi makahiki, ua hoounaia oia i Balina, a hookohuia ma ka puali o Generala loka CYork.) He elua makahiki mahope iho, hookiekie koke ia oia i Lutanela. Ma ke kaua ma Dannigkow, ku oia i ka pu a ma ke kaua ma Konigswartha, ua hakaka oia me ka wiwo ole, a raa ia kaua nae, ua ku mai kekahi o kona mau manamana lima i ka pu, a lele e, a ku hoi ma kona uiau au loloa a eha loa. Aka, he hoailona ia, ua ailolo i keia mea he puni

kaua, oiai, ua waawaa. Ia wa, aohe hi-| ki pono iūia ke heU; wawae, aka me ia eha no nae, aa loa no oia e hele i ke kaua ma Banalzen, iioko o Mei 1813, ma-l luna o ka lio. Ua kaua oia maloko o Farani a kokoke e pau na kaua o 1814, a komo pu iloko o Parisa, me na puali koa 0 na aupuui hui. Mahope iho o ka noho wale ana, iloko o keia mau manawa loihi aku nei iloko oka maluhia, ua imi hou aku oia i kona ike a nui 110 ke ano koa. Mahope o kona pii wikiwiki ana ae a lilo 1 Kapena, ua hookohu kokeia aku ia i Ukali. Iloko oka mauawa i hoopanpaa ai o Auseturia me Perusia ika 1850, no ka aina o Hesse, ua kauohaiao Von Steinmetz e hele i Cagsel a mahope iho, ua hookohuia aku oia i Alii koa no ia wahi. Aka, no kona makemake nui loa, e komo i ke kaua o Schleswig Holstein i ka 1864, ua kauohaia ma hekahi wahi e aku, a e noho malie me ka hooko ole i kona inanao kuko. Ike kaua iho uei o Perusia ine Auseturia, ua lilo ia Von. Steinmetz ke alakai o ka puali Helu 5, ilokoo na lu pokole loa iho. Maanei, ona koa kaua lio Perusia i manao ia aohe i like me ko Auseturia, a i oleia, aole i like me ko na koa lio Hunegiri, ua hoike mai i ka hua o ka olioli, aole no ko lakou like wale no, aka no ke kiekie o ko lakou koa mamua o kela. Oka lanakila ana o Generala Von. Steinmetz ma Skalitz, mamua oka puali o kaenemi i papalua ae ka nui oka ikaika i kona, ua hookiekie kokeia oia ma ka inoa hoohanohano ma ke kahua kaua, "kn Liona o Skalitz." Iloko o keia kaua a pau, oole i halawai iki o Steinmaetz me ke auhee e emi ai i hope, aka ua aa loa oia a ua hooholo mua iloko ona, i kona wa a pau e halawai ai me ka enemi, e hoouka no oia, me ke kaukai ole a iike a like ka nui o ka ikaika. I keia manawa e kaua nei oFarani a me Perusia, ua lawe aenei oia he kulana koa. Malalo o kana alukai ana, i lanakilaai ke kaua kue nku ia Gen. Frossarj o no Farani ma Sabarukena, a hee mai ai, ua Generala Farani la me ka pioo. No Generala Herwarth von BiTTENFIELD. Ua oleloia, o ke Generala koa nona keia moolelo oia kekahi ona wiwo ole, a akamai nui o na 'lii koa alakaio ka puali kaua Perusia. Ua oi aku ka heluna o kona mnu makahiki i ko Moltke, oiai, ua hanauia oia i Sepatemaba 4, 1796. Ika umikumamalima o kona mau makahiki, komo oia i ka oihana koa ; a inahope iho ua komo oia ike kaua ia ana o Farani e na enemi Hui, i ka 1814, a me kekahi mau kaua e ae, a ma ke kii kaua ia ana oke kulankaauhale oParisa. Ika hoouka kaua alua ana ma Schelswig-Holste-in a i Denemaka i ka 1864, ua hoike mai oia i ka lanakila aiwaiwa ana malunaona puali kaua o Denemaka, aua hoopauia ke kaua ma ka lilo ana iaia o ke kulana ano nui o ka enemi, oia hoi ka Mokupuni o Alsen, a ma ka aneane ana e anai pau loa i na puali koa i hoouna ia aku ai lua mokupuni la e pale mai ika enemi ka poe Perusia. Ua noho malie oia mahope mai a na ke kaua o ka 1866 i kahea hou iaia i ke kahua kaua. Ua waiho ia aku iaia ke alakai ana i ka puali kaua Eleb, aua hoike hou mni no oia i kona ano akamai nui a makaukau kupono ma ka hoouka kaua ana. Oia kekahi maloko oka hoouka kaua kaulana o Sadowa, a ua komohia pu hou no oia ma keia kaua.

Ua oleloia, ua paa pono ka Moi Uiiama 1 i kana mau keiki eiua, a ine keia mau kenela kaulana nui ekoiu ; oia, o iakou he poe akamai nui ma na hoouka kaua ana; a o kekahi nae o na mea oi loa ; o keia poe Generaia a pau ioa, uaaloha nui ia e ko lakou mau tausani koa, a ma kahi o ka lakou mau kaunha e kena ai, ua kuihe ole lakou i ka holo ana imua, Ke Keiki Alii Leopolda. O ke Keiki Alii Leopolda o ka ohana alii o Hohenzollern, ka mea nona ka holo, alii ana no ke kaiaunu o Sepania, i lilo ai i pula kaumaka no ka Emepera Napoiiona a kamoko ai i keia kaua me kona hilinai hewa maluna o ka ikaika o kona puali kaua, ua hanauia i ka makahiki 1835. He keiki aiii noho malie, ku i ka wa, a he keiki huli palapala. Hc keiki aiii waiwai loa. a ke noho nei oia maiuna o kona loaa, me ka lawelawe oie i ka oihana koa, a ole loa aku hoi i ka oihana piii aupuni. Ke noho nei oia he Keonimana, me ka hana ofe, a heaha Ia ka mea i kikooia mai ai i alii no Sepania, no kona liln wale, ana no puha i Katoiika ma ke

ano hoomana, i mea e iooa ai ka lima ikaika nana e kokua ia Sepania, ka mea i lele e mai ai o Generala Panma iaia. O k«ma pili aua me ka ohana alu o Pemsi« e noho alii nei, ua neenee aku no ia i hope, ikawa o ke Keneturia 9. O kona pihkana kahiko loa, oia o Oouna Thassilo, ka mea nana ka moolelo lealea i hui ai iloko o ka moolelo a Carlyle o " Ferederika ku Nui." Oka aina non» mai ka inoa o ua alii la, e k&paia nei, ua kapaia no ia ma ka inoa o /ealhi aina nona ka Hale Alii n&ni a maikai loa e kau nei ma ka piko oka mauua e kokoke nei i Hechingen. Ke waiho nei keia wahi aina mawaena o Baden a me Wurtemberg, he 4QO mile kuea, ahe 60,000 ua kanaka. Ua kaawale kona hooponopono aupuni ana mai Perusia inai, i ka 1849.

Lui l ka Moi o Bavakia. 0 ka Moi o Bavario, oia o Lui 1, aohe ia i uianao nui ia, aka, oiai ke lawe nei o Perusia i ke kaua hookikina aku a Farani» nolaila, aole oia i haalele aku i ka pili ana nie ko lakou aina makua, aka, ua ae aku ia e hui ko iakou paa ana, aua lawe aenei oia i ke alukai ana o kona puali koa malalo ponoi ona, a ua hoikeia mai, oia kekahi i kokua i ka hoopuniia ana o Saraboro a haule mai nei iloko o na Geremania. 1 ka wa i ae ai o Perusia i ke kaua, ua ala nluka mai na kane a pau o Geremunia Akau a me ka Hema, a mawaena oia poe, aole no e hoopoina ia nn houluulu koa ana a na aupuni liilii o Geremania hema, e like me keia. Ua manao o Napoliona, aole e komo mai ana na aupuni liilii o Gcreniania hema c hui me Perusia, a nolaila pnha oia i nwiwi ole ai, e komo koke ae ma ka hema, aka, ia Napoliona i ike ai iaia, ua makaukau e a-e aku ma o oka muliwai Ileine, ua halawai mai oia me ka puali koa nui loa i like ka ikaika me kona, ua palea aku la ua wahi Napoliona la me kona poe koa, e hoi e hookanaho a mahope haawi pio mai. Na Papu ikaika e poai puni nei ia PaRISA. Iloko o keia wa e hoopuniia nei o Parisa e na Perusia, ke kulunakauhale he 200 makahiki kona ku ana me ka hoopuni ole ia e ka enemi, he mea pono, e hoikeia na papu e poai aua iaia. Mai ka manawa o Lui Pilipo e noho alii ana, oia ka inakahiki 1841 a meka Aha Kuhinao M.Thiers, ka paa loa ana ona papu ike kukuluia. No Parisa. Oke kulanakauhale o Parisa, eia oia ke waiho nei ma na aoao akau a me ka hcmu oka muliwai Seine a i waena hoi o ka aina paiahalaha ioa. Ma ka aoao akau o Seine, a mnloko mai hoi o ka pa e poai ana i ke kulanakauhale, ke ku nei he puu, oia o Montmatre, he 394 ka puai ke kiekie. Ma ka hikina aku o keia puu, a e moe kakee ae la hoi ma ka hema, na kiekiena o Belleville, 311 kapuai kiekie, Meuilmontaut ame Charome. Ma ka hema hoi o ka muliwai, a ma o mai o | Bois dc Boulogne, na kiekiena o na Monl Valerien, he 495 kapuai ke kiekie a me Sana Cloud, he 306 kapuai ke kiekie. O Meudon a me Issy, e moe nei ma ke komohana hema, he haahaa iho ia malalo. No NA PaPU.

O ke kulanakauhale ponoio Parisa, ua paa i ka pa ia a puni mai kekahi wahi a kekahi. O na alo iho mamua o na kapa elua, he 400 iwilei ko kekahi. lle mau kaupale paa keia i haanaia, a ua huohakahakaia oiuna, me ka pa e poai ana he 30 kapuai ke kiekie. O na lua ieliia, ua hoopuupuuia he kualono lepo i hoohioia, i mea e pale aku ai no na kimopo ftiai. Mamua ponoi iho o keia mau mea, ua hookeia he hooihona ehiki iho ai i ka lepo, mawaena o ka honua a me ka lua i eliia. O ka manao i hana ia ai keia mau kaupale lahilahi, i mea e pale aku ai i kaenemi ma kalele aluka ana mai, a pakele ke kulanakauhale. O na wahi i kukuluia i ka laina papu, oia na wnhi, ma ka hoomaka ana mai o ka muliwai Seine e komo i Pariga, a ma kahi hoi o na papu i houhakee ia, e holo ana mai ka akahi a ike kanaiwa, moe ae ma ka akau hikina he mile paha; alaila, huli iki ma ke komohana akau no ekolu mile paha ka loihi; alaila, hc wah» lapuu iki ae la malaila i ke komohana a ine ka akau, he hookahi paha inile, me hapa ; mai keia wahi aku i ka akau ponoi alaila, pelu hou i ka hema komohana no ekolu mile, alaila, moe hou, elua mile hou aku 3 alaila hiki i ka hema ; uiailaila mai

he ekolu mile hou, holo uuku komohana hema, kahi kokoke loa aku i ka hema ponoi; mai keia wahi aku, no eha ame hapa mile, holo liou i ka hema hikina, a hookahi paha mile ame hapa,holo i hikina akau, a loaa kahi oka hoomaka ana ma ka muliwai Seine. —Nolaila, oka helu pololei ana ina laina i paa ika papu mai kekahi kihi a kahi, he iwakalua inile. O ka nui o na puka, e komo aku ai i ke kulanakauhale, he kanaono. Nolaila.o na kaupale i imiia i mea e paa ai o Parisa, he mea kanalua ka hoonaueueann. Mawaho aku o keia mau paa i hoikeia ae la maluna, ua poai puniia o Parisa e na maka upena papu. Eia iakou mawaho aku oka pa nui o Parisa, he hapa !egue (ii mile) ke kaawale. Helskanuiona papu e poai la, aua hookihikihi wale ia no lakou a pau. Na Papu ma ka Akau. O kahi kaona o Sana Denis, ua poaiia oia ena pnpu ekolu. Ma ka hema ama kahi e kokoke mai ana i ke aianui hao e holo la i Enghien a me Montmorency a mahope aku hoi o ke ala-wai o Sana Denis, ma kahi e hookui ai me ka muliwai Seine, aia malaila ka papu La Bnche; a ma ka akau, ma ka aoao ma o mai o ke kahawai o Houillon, aia malaila ka papu o La Double Couronne du Nord ; a ma ka Hikina Hema, ka papu o ka Ilikina. O keia mau papu, ua hui lakou ma ka pa ama na lua i eliia. Ano keia ano, ua pono ke oleloia, he papu okoa no o St. Denis. Ma ka Hikina Hema ae o ka Papu Hikina, oia he 4,000 kikoo I wawae, a e kokoke ae ana hoi i Parisa, | aia malaila ka papu o Aubervillierg. A | mawaena o keia mau alanui elua, ke aianui huo o Soissons, a mahope aku hoi o keia laina, ke ala-wai o Sana Denis. O ka iepo i eliia ai o keia ala-wai, ua ku ae i la ekolu mau puu iepo kupono ma ke ano papu. Na Papu ma ke Komohana.

Ma kahi he 4,200 kikoo wawae mai kele aoao mai o ke ala-wai o de i' Ourcq a me ke alanui hao o Strasbourg, mu ka inau ana no o ka moe a ke kiekieua o Belleviile, ka papu o Roinainville. O ka mamao mai ka pa aku o ke kulanakuuhale a hiki i keia papu, he 1,800 kikoo. Mawaenn o keia papu a me ke alnnui i hoikeia ae la muluna, he mau lua i eliia i wahi pee no na koa pale aku ; a ma kela aoao mai hoi, he elua mau puu ano papu i hoopuupuuia. Ma o loa aku o ka hikina a ma ka hema, mawaho aku no ia o keia laina hookahi o Ka lalani puu, he papu hou, a i hui lakou ma ke alanui i hoonoho uinihepaia, oia ka papu o Noisy, lie 3,200 kikoomai kela papu mai. Ma o aku o ka papu Noisy, o papu Rosuy, he 3,200 ka mamao aku. Ma o aku o keia papu, o papu Nogent, he 3,800 kikoo ka mamao. A maanei pau ka lalani puu i hoomaka mai Bellerille mai, a iho aku mai laila, he ihona kuhoho, a hoomaloe-j loeaku i Mame. Mawaena o keia nmu papa nunui, ua kukuluia ma kela a me keia kowa, he inau pnpu liilii, no lakou na inoa, Noisy, Montreuil, Bossiere a me i Fontenay. O ke akea hoi o ka muliwai Marne maanei, he 100 kikoo ; a no ia men, un ano ku a kaupale paa no ia, i kaupaleia ina ka eliia ana he auwaha loihi, he 2,680 kapuui ka loa ; a ua komo mai hoi ma ia wnhi, he mau pa aia i ka uinauma ke kiekie a me na alualua i eliia a paa loa ka punli o Sana Manie, kahi a ke alahaka e o-e la maluna o ka muliwai Marne. O na kihi elua o ua auwaha loihi la, ua paniia me na hoopuupuu papu liilii o Fairsanderie a rne Gravelle. Maloko o ka hapalua o,keia mau wahi, ka Hale Alii o Vincennes, a he wahi hoi o na hale pauda e hooahuia ai no na lako o na pukaa e kokoke mai ana i ka Marne a me Seine, ma kela aoao mai, oia hoi ma ka aoao akau o ke alanui hao o Laiana, ka papu o Charenton, oia ka papu kokoke i ka laina mua e pale aku ai. Heaha ka mea e ike ai kakou i ka ikaika o keia pnpu ? Ua hiki ia 200,000 koa e hoonohoia maloko o keia papu ma na auwaha. Na Papu ma ka Hema a me Komohana. Ma o m \\ o k& papu Charenton, he 4,000 paha kikoo ka mamao aku, oia no hoi, ma ka aoao hema o ka muliwai Seine, o papu Ivry. Ma ka laina pololei e moe ana mai ka hikina a ke komohana, na papu o Bicetre, Montrouge, Vannes Issy. O Issy ua oku ae ia a he 50 kapuai ke kiekie muluna ae o ka muliwai Seine. Mawaeua o lakou, na alanui hao Limours (Sceaux) a me Vsrsailles, nia ka aoao hema. O na wahi o keia mau inoa ae la ekolu, ua paapu i na kiekiena o Bagneux a me Meudon, mahope iho o ka laweia ana mai o na pukuniahi rnifela, aka hoi, aole nae i ikeia keia i ka wa i hanaia ai na papu. Ma ke komohana o Parisa, aia nialaiia ka aoao pupupu loa i na kauhale i hele a J pili i ke kae o ka muliwai Seine, e moe la i ka akau a me ka hikina akau, mai St. Denis niai a hiki i Sana Cloud ; eia na

kauhale: Boulogne, Surennes, Puteaux, Courbevoi, Neuilly, Asnieres, Clichy a me Sana Quen. Ma keia lainn, he elima alahaka e holokea la maluna o ka muliwai Seine, a e kokoke aku ana hoi i Asnieres. Ma ka aoao hema oka muii- | wai na alanui hao mai Dieppe, Nonnandy St. Germain a ine Versailles ma ka aoao akau o ka muliwni, ma kahi e hui ai a a-e aku maluna oke alahaka maoli. He hookahi wale no papu ma keia aoao o Parisa, a oia no ka papu oi o ka paa a me ka ikaika mamua o na papu eae e hoopuni nei mawaho o Parisa. oia o Mont Valerien. Ke ku kilakila nei keia papu, he 415 knpuai ke kiekie maluna ae o ka muliwai Seine ; a mai luna aku o keia papu, e ike pau loa ia ai o Parisa ke nana aku. He alanui ua hoonoho pohaku ia ke moe la mai keia papu aku a i kahi kaulana o Bois de Boulogne, ma ke alahaka aku o Surennes. Oke kaawale mai keia papu aku a i na papu o Sana Denis ma ka akau, he 16,500 kikoo, oia hoi, kokoke ehiku mile ; a o ka loilii hoi, mai ka papu Issy mai ma ka hema a hiki i keia papu, (Mont Valerien,) he 10,000 kikoo, a oia he 4 mile paha. Nolaila, o ke anapuni ma kahi e ku nei o na papu o Parisa, he 26 mile, oia he 12£ hora e hele wnwae ai alaila puni. O na papu o Noisy, Rosny a me Nogent, he mau pale hao ko lakou. Ona kualono maloko mai ona pnpu, ua hahaoia ae mnlalo o lakou na pauda pahu. Ona kamaiiio ana mawaena o kekahi papu a me kekahi, ma na waea olelo wale no.