Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 46, 12 November 1870 — Alaa ko ku i ke A'u i ka I-a lele o ka Moana. [ARTICLE]

Alaa ko ku i ke A'u i ka I-a lele o ka Moana.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha kaua:— Aia irm na po mnhina aiai muikai o ka Hooilo o kou pupa konane o ka la S o Oct., Helu 41, ua ike ia na innnao o kuu hoa o ka lai ke aloha, ke keiki o ka i-a ka kehuu o Kula (John Nakookeu.) E kuhi ana wau o ko hoopiha ana i ka nupepa o ka lehulehu, he io| eia ka aole ! Oia hoi ko mau manao kanalua i ko hai pomaikai, eia ka he Naulu e hoohaehae ana i ke Kiu. Me ku lanu nui o kuu manao e hanleie loa ana oe ia Kuka* haoa a me Likipaupaka, na mea iaia ka liki. Eia ka he mau hoa'loha no ia no kuu hoa, o ke kanalua i ke kula o Hueloa me ko laila ulakai, oia ke kumu o ka hoouka kaua. "O ka pula kaumaka o Napoliona i kekahi o na 'lii opio o Perusia, i kono īa mai ai e hoohanohano i ke kalaunu o Sepania. Oia ke kumu o ka hoouka kaua muwaena o Farani a me Perusiu, a huli aku la ka nani mahope o ke Aupuni pu Kuikele." E Nakookoo e! nana pono ae oe i kela manaohai, ke hoike mai ia ia e pili pono auanei ka la i Papaenaena. O ka pula kuumaka o kuu hoa, o ke kula no ia o Huelo a me ko laila hookele. Oia ke kumu o ka hoouka kaua iwaena o ke kahua akea o ke Kilohana, ke lele makawalu mai nei na paka ua koikoi a ka Naulu maluna o ke Kiumoeanu, no kuu haawi ona aku i ka muhalo i ke Kenelala o Huelo a me kona mau koa. E like ine ka hana a Napoliona i kona mau la, pela no hoi oe e Nakookoo ma ke aupuni o Kuia, hahai ka ukali i ka hiki mua. E haawiia ka paha i kau kula ka mahalo nuiia, i na paha aole oe e kanalua. Pehea oe e ua hoa nei maanei, maikai paha aole paha ? Ke pane hou mai nei oe. E John Kawelau e ! aole au i kanalua i ka hoouna ana i ka moolelo o ka hoike i ke Au Okoa. Eia ka ninau maiaila : O ka mooielo o ka hoike hea kau i hoouna ai, a i ke Au Okoa hea ? i ka moolelo paha a Hapaiinemeue, a i ke Au Okoa a Liki ma ea ! Hookahi no a makou Au Okoa e ike nei o ke Au Okoa o ke aupuni, akaka ka hoi ko epa nui e ke kanaka makua ; no ka piha paha oloko, i puka mai ai ka ino a me ka āwahia, ke pane mai nei oe i kuu hoopunipuni. O ka hoopunipum ka ia o ka hoouna pololei aku i ka moolelo o ka hoike ma ke Au Okoa o ke aupuni, aole e iike me kau e hoike mai nei e Nakookoo, no ko hoouna, Ka! pololei ole lua hoi oe e ua hoa nei! E hookaristiano iho oe ia oe ano, a e sopa hoi ia loko o kou naau, i pau ai ka ino, a maemae kou naau, alaila, maikai kuu mau olelo, a maikai kou mau maka, pololei kou hele ana. Ke i hou mai nei oe, aohe ou kanalua i ka hoike ana i ka moolelo ma ke Au Okoa. Aole no paha oe e kanalua, no ka mea, ua maa oe i ke pai ia oe iho no ka lehulehu. Ke hoike pololei mai nei oe, aole na'u i hapai, na ka hua no o ka laau. E hua iho no ko laau ! o ka mea nana e ike ole mai, alaila, hoouna aku ma ka nopepa Kuokoa e pai inai i ka hua o ko iaau, a laa ko hai akaka i ko pai i ko kula, nolaila, ua hala ole ka'u i hoike aku ai ma ka nupepa. Ua hai maopopo mai hoi oe ma ka nupepa o ka !a 9 o lalai, Helu 28, i ko mau manao mahalo i ke kula o Hueio a me ko kula pu no hoi kekahi. Alua no ka hoi ia oe, o ka mahnlo a pau, a o ke kanalua hou iho. E kupanaha ! "Ahu kupanaha i ka la o Mann." He mea knpanaha no paha ka lawe maoli ae no a kaena iho, a ku-e wale aku no i ka hai. Ke kauoha aku nei au ia oe, e nana pono oe ia Malaio 7: 3, a me Luka 6: 42, aia a ike

oe i ka nani a me ka oiaio oia mau pauku, alaila, e kohu ana, a e pau aunn?i ka puia e pili ana i kahi ike, uo ka mea, ua hemo ae ke kaola. Ke pane hou mai nei no oe, i kuu paa i ka upiki ia, no kuu hoopuka ana i kela mau hua olelo. 1 ka nana ana, he poe kainana na hoa like, he mea mau ia i ka poe akahiakahi ka /nahalo ana i na mea a ka maka e ike ai, i na paha he namu haole ka hana a ia poe, e puka mai no auanei mai ka poe makaikai mai keia mau hua olelo. E kohu haole hoi kela poe, a i na paha he haiolelo na kekahi keiki ma la In, a ku nae i ka mahalo ia, aole no e nele ko lakou akena, me ka hai ae i keia mau hua olelo, he kahunapule ka hoa like e kohu ai o kela keiki, he hewa anei hoi ia la ? E i mai ana oe, ua hewa, maikai no. Ke kani hou mai nei kou leo iloko o'u, lohe ole no ka hoi ke poo o ka ilio. E ! auhea oe e Nakookoo, e nana pono oe i kou kii, he kanaka makua anei he kamalii paha ? O eha auanei oe i na olelo maikai a Paulo, eia kana: "I ko'u wa kamalii, olelo wau e like me ke kamalii, a manao e like me ke kamalii;ai ko'u wa e lilo ai i kanuka makua, alaila, hualele au i na mea o ke kamalii. Nolaila, e pono ia oe e olelo ina ka olelo a ke kanaka makua, aohe ka nuku ma na olelo a ke kanaka naaupo, o kapnia mai auunei oe, he kanaka naau inaikai ole, a lilo aku ke kamalii i kumu ao nnu, aole peia ka h»na a ka poe naauao muikai. Ua piha hewa ae la keia wuhi o ka nupepa i na mea e pili ana i ke ano o kau hana, a me kou kulana a ka lehulehu e kapa mai ui he hoopiha pepa. Ua pololei io no ia leo, nolaila, e hoi pono ae kaua i w»enu o lee kahua o ka manao. O ke kanalua i ke kula o Huelo, a me ke luimuhana i ku ole i ka maikai 100, oia ke kumu nui o ko mau manao. A inuanei, ke hoike ae nei au i ka pula i loaa ia oe, e maopopo ai kou ku-e nui ia hai no keia kumu. Aia ma ka la hoike o na kula, ua hoikeia ke kula o Huelo, a mahope ko Kula. Ua haawi mai oe i ku hoike i na Komile e pili ana i ka Huinahelu, me ko hai pu mai ua huli a huli ku buke. Ua hoomaka ka hoike ana o na Komile i ka ninau ma ka Oleloao 140, Pauku 7. 1 ka hanu ana mai a ka haumana, aohe i kanamai ua men he knpeke. kahe io ka wai, maopopo io no ua like ine ka olelo a ke Kuinu, ka hele no ia a ku like me ka loaa.aku, mahope iho oia ninau, ku ke Komite i na Kumuhana o ka Puunae ana, 0 ka Puunaue loa a me ka Puunae pokole. 1 puka mai ke kumu o ka ninau, no ka ike 'ku o na Komite. ua puunaue ia mai ka 364800 iloko o ka 200000, pekpia ka hana ana : Ua puunaue ia ka 364800 iloko 200000 ina ke kau ana i ka mahele nm ka lima ukau o ke kahu poepoe. Aia inalnila, kuu wahi i kapa aku ai i» oe, uu hoolohe oe i na laimu• hana o ka puunaue. E nana mai oe i ka pololei maoli, i na he hookahi hunhelu ko ka mahele, e kau ua huahelu la ma ka hema, a i na ua oi na huahelu i ka hookahi iloko o ka mahele, aluila, e kaha poepoe ma keiu aoao kela noao ka :200 000, a e kau i ka mahele ma ka hema o ke hnnu puunaue, a o ka huahelu puka, e kau ia ma ka lima akau, alaila, e pili pono auanei ia me ka ninuu, e like me kau i hai mai ai, mailoko mai o ke kii Paaiiiona i puka mai ai ke kumuhana. Ke i mai nei no oe i kuu ninau hooio, o ka hooio iho la anei ī», o ka ninau pono 'ku i ke kumuhana a me ka hana ana ; ko mea hoi ia i kanulua nui ai ! Ke pane hou mai nei no oe, ua hookaawale pololei no oe i na kumuhana o ka puunaue, o kou hookauwule nnei hoi ia i wehewehe maopopo ia ae la. Nolaila, ua maopopo oe ia'u inaanei, aole oe i unuhi mua i ka pula mai kou maka mai, alaila, e ike no oe i ka pula iloko o ka inakn o kou hoahanau, no ka mea, aia ke kumuhana imua o ka buke, a aia hoi ka ninau i ka Oleloao 140. Ua like no ia ine ke kamka mahiai e hele ana imua, a ulu mai no ka nahelehele mahope, pela no oe e ua hoa pnumeume nei, aole oe i waele hou aku i na mea o hope o kau buke, hookahi hele ana a kiola. Ua akaka, he hoole manawa ino keia o kuu hoa ia'u, e like me kou hiki mua, pela no hoi ka ukali. Ke olelo hou mai nei oe ia'u, e hoomau ae au i ka manao hai o kekahi o na Komite, ma La» hainaluna wale no e ike ia ai keia mau kii, aka, ke ike la nei maanei i keia la, nolaila, e hoonoho iaia ma ka Papa 1 (Kula o Huelo.) Halahu hou kaua mawaho o ka bila, oia na'u ponoi no ia olelo i hoopuka, aole nae au i olelo a me o'u mau hoa Komite, e hoonoho iaia (Kula o Huelo) ma ka Papa 1, no ka hihimanu o na kii; he ole! he ole loa no !! nau ponoi wale iho no ia mau manao haku epa i mea e hewa ai kou hoalauna, ua hana na Komite e like me ka oiuio. Ua hoike kou mau manao ku-e i na Komiie, no ka la kau mou manao i hooholo ai, nolaila, ua hala ole ka'u i hoike ai ipa ke akea, ua ake nui oe, o oe wale no ke kau ae ma ka Papa 1, —He Akioina ia, e hoomaopopo i ke ano o ka Akioma. Aia ka hope loa o ko mau manao kuhihewa, o ko kapa ana mai ia'u, i ka hoemi i na kula o ka Apana o Mnkawao. He kuhihewa nui ia 00, Heaha na kumu nui a'u i hoemi ai ? A h«aha ia maa hana hoohaukae? Mai ka mua mai o ko'u noho malihini ana ma keia wahi a hiki i keia la, aohe Kumu i olelo mai ia'u, ua emi kuu kula ia oe, a ua hoohaukae i», he ole loa no; aohe no o'u kuleana i ka lakou hana. O ke kula o Kuiaha, au i olelo mai nei, i kuu hoemi i ka ike kakaulima, Ale au i hoemi i na makahiki mua, ua loaa no ia oukou he mau uku kaulele, a o oe no uae ka oi ae ; o kekahi mau kula e ae ljoi, ua like wale no ka haawi ana o na uku. I mai ana oe, na'u ia~ i hoemi, inaikai no. Hc man manao maikai wale no

nae kou, hele 110 a pili pono. ka ninnno no hoi o ke kanaka innkuu |a, hele no a kau i ke aki. Aole n'u inau ninau helu kuwalio i kau kula i haawi ia aku ai. aka, ua miki mai no nae oe a loaa, Hewa anei kela ? Nolailn, ke hooki nei nu inaanei, a i pane inai oe, me oe aku no ia. Ke kau leo hope ; loa aku nei au ia oe, e hopu i kou kookuo, [ a e hoi i ke aupuni o Faranu no ka mea, ua j mnkauknu ke oupuni o Perusia 1 na pu kui-1 kele. Me ke aloha ia oe e kuu hoa, a no ka Hope L. H. ko'u mahnlo a me na keiki' hoonoho hua kepau o ka Hale Pai. John Kawei.au. IMokawao, Maui, Oct. 15, M. H. 1870. — — I