Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 47, 19 November 1870 — NU HOU MISIONARI. [ARTICLE]

NU HOU MISIONARI.

IIoiKK O SA HANA E PILI ANA I NA KULA LA A ME KE KULA SABATI 0 EBONA> He 5 ka nui o na kula la ma keia Kihnpni. 1. Kula lama Taka. Mahuahua na liaumana o keia ku!a. Ua hiki aku ka huina o na keiki 70 a oi aku. Ua kakau kekahi poe maia kula, eia na buke kula, na mea helu, palapala nina kakaulima; e pili ana i ka pnpa 1 a me 2, pnpn 3, helu kamolii, a me kekahi mau ninau pela, papa 4 buk« A, a pela ūku. O Lanulana ke kumu oia kula, he kanaka oia no keia lahui, he kanaka makaukau ma na mea helu ; a he kupono i ke ao ana. 2. Kula la ma Enilo. Aole mahuahua na kamalii ma keia kula, 20 i kekahi wa, a emi mai i kahi wa. Aole no hoi mnkauknu ioa ma na mea helu, he poe liilii ka hapanui o na keiki o keia kula, nolaila, ma ka A, a ma ka hookuikui na mea hiki. Ua aknmai nae kahi poe i ka heluhelu ma na buke i haawiia, Lakuhele ke kumu ao. 3. Kula la ma Juriti. Aole nui loa na haumana ma keia kula, he mau wahine a nn hnole maiailn, o Inkou a me kahi mau keiki uuku, he 12 a oi aku ka nui o na hnumana ke hele mai i ka la. Aole makaukau loa lakou ma na buke mea helu, o Tearge ke kumu maia kula, he lu-na-kahiko oia no keia ekalesia, he kanaka oia no keia lahui. 4. Kula la ma Rube. O keia no kahi a makou e noho nei. (Misionari.) He kula mnkaukau keia ma na buke ia'o ia ua like no me ke kula ma Taka ma na buke i ao ia. Ua mahuahua na hauinana ma keia kula aole nae like loa me ke kula la ma Taka, ua hiki ka huina i ke 30 i kekahi wa, a emi mai i kekahi wa. Aole nne ikaika loa lakou ma ka huli buke. O Jahn., ke kumu o keia kula i na mahina 3 i ka makahiki 1869, a me na mainma mua o ka makahiki 1370 a no kona makemake e hele i Samoa, nolaila, hapai maua e malama i keia kula i kekahi wa. A mahope iho, loaa kekahi kumu nana e maiuma keia kula i kekahi wa. 5. Kula la Tikapene. O keia kula, oia ka palena niai o na kula la alaila pau. Nui mai na haumnna i kekahi wa, 20 a pii aku iluna, a emi mai i kahi wa. Aole hoio loa na mea hoonnauao ma keia kula nui ka paakiki o na keiki, no ka hele pinepine ole mai i ke kuia, o ka poe (nakaala mau mai, o lakou no ka poe makaukau ina na mea helu, lehulehu na kumu ma keia kuln i kekahi wa. Ma kela a me kela la, e heie mau ana mnua e inalnma ma kekahi wa, o na kumu kula o keia kula ma Ilube, e kokua ia Inkou ma ke ao ana a pelu mnkou i inalama ai a hiki i ka wa i iioike ai na kula. Makaukau kekahi mau kuia ma n» maa i ao ia, a olioli ka naau, 0 ka malnma o Maraki, keia hoike ana. JVo ke kula wae. Ua hoomakaia keia kuia ikamalamao lanuari 11, 1870. la Aea uia e noho ana ma Ebona nei, na mnkou pu i hoomaka keia kuia ma ka tnalama i hoike ia a ela maluna. I ka hoomaka ana i kinohi uuku na haumana i hele mai, a hala kekahi mau hebdoma, ua mahuahua mai i hiki aku ka huina i ka 14 a emi mni, he poe makaukau kai komo mnia kula, holo imua ma ka naauao. Olioli ko makou naau me ka manao iho, e lilo keia kula i kukui malamalama no keia Pae Ainn Marshall. Hoike pu keia kula ma ka mniuma o Mar. 30, 1870 a hoomaha iki, no kekahi wa kokoke. I ka hala aAa o Aea mn i Mepiro, a i Miile o Knhelemauna, a lilo ia'u ka malama ana 1 kei» kula ine ka hooikaika i iilo keia

kula, i kula fr»ahuahun, a makaukau loa aku ma ka naauao. I ka hoike anaahoomaha, a hoi hou mai na kula n pau, a o keia kula pu kekahi, eia nne, nole wahi haumana hookahi i hele mai. Ua haule ia kula a hiki i keia wa a'u e kakau nei o ke kumu o keia pau ana, uo lilo nui nn kanaka ika hana a na Mii, a ua auwana kekahi poe ma na wahi e, nolaila, neoneo ua kula nei. Ake hooikaika nei au ma ke kula la, me kuu manno, a mahuahua hou mai na houmann, alaila. e kukulu hou i na kulawae nei, ke kokua mai ke Akua. JVo ke kula Sabati. Ke mau nei ka ulu ana o keia kula, mahuahua na hauinana i kekahi mau 3abati, 3 wahi i kukuluia ai keia kula 1. Kula Sabati ina Taka, mahuahua na haumnna oia kula 107 ka huina i ke Sabati 1. Ua maheleia ma na pnpa 14; me na kumu 14. O na buke ao, oia na haawina iloko o ke Kauoha Hou, Mataio, Mareko, loane, Oihana. He poe ikaika ika hoopaanau, holo loa lakou maia ano. Kula Sabati ma Enilo. He wahi kula uuku keia, aole nui na haumana, 29 a hiki i ke 40 haumana ike Sab')ti, ona haawina l no ike kula Sabiti o Taka, ikaika kahi poe o Inkou ma ka hoopaanau. Kula Sabatima Rube. Aole mahuahua loa na hnumana o keia kula Sabati, e like me ko Taka> 102 a hiki aku 104, na haumana, ua maheleia no nia na pnpa 16; a e like me na papa 16 pela no na kumu 16. Ma na haowina hoopaannu ko keia mau kula Snbnti ikaika lou. Aia mn k& la o Apenla, hoike keia mau kula Sabnti, olioli maikai makou a pau maia la, a kahi no paha a hanaia keia hann nui maanei, nui na kanaka mnin la, 184 a oi aku ka poe i akoakoa ma>, maikai na hnna maia In. Mahalo aku i ka Haku no kona aloha a me kona ahonui. Iloko o keia mau malama e hele nei, aole mahuahua nui mai na haumana ma na kula, no kela kumu l no, o ka hoounnuna nui o na nlii ma na hnna a pau, ke hooikaika nei nae na kauwa paahiina rna

Ue ao ana, a ma ka paipai ak» e hele nui m;ii ike ao kula. Ake hele mai nei kekahi poe aole nae piha na hulekula. NoInila, e pule aku oukou i ka Haku, e hooua nui mai i kona U. H. nia keia Kiliapai. Me ke nloha i na hnipule a pnu loa mai Hawaii a Kauai, a hiki loa akn i Niihau. O wau iho o ba oukou kauwa haahaa loa. S. P. Kaaia. Ebona, Aug. 30, 1870.

Tabiteuea, Aug. 11, 1870. Bev. E. Kekoa, Aloha nui qc : He nui kuu olioli i na hana a ka Haku ma kuu iima, i ka holo pouo nna i\v»ena oka lahuikanaka, kalii a maua e noho nei; aole nae no ko maua naauao, aole hoi no ko maua pono, aka, me he mea la, ua kokua mai ka Haku. Ke nee nei imua na bana, a ke holopono nei no hoi. Aia mnmua o '200 ka poe 1 makaukuu ika heiuhelu, a he nui ka poe ma ke kaknulima, he 10 kane, a elima wahine, hui 15; he hiki ia Inkou ke kakau niaikai loa ; a o kekahi poe, ma ka hoomaka ana i na hua mua o ke kakaua me na inoa o na kanaka. He hana nui loa keia me ke kaumah.i nui, he mea hiki ole ia kakou ke hapni, o kakou wale, i na aole ka Uhane Hemolele. He oluolu maikai loa ko maua noho ana me ka lahuikanaka, a ua nui ka makemake o ua kanaka, a hookipa maikai aku ia maua, me ke kahea nui mai; a i ka nana aku, me hc mea 'la, na ka lokomaikai o ke Akua i houlilo ia lakou, i poe a'oha nui; a me ka mukeinake nui ika olelo a ke Akua. He mea nui no ka imi ana i ka olelo o ka lahuikanaka ; he paakiki iki au mamua oko kaua kaikunhine, (Mrs. Loe) a ua nui kona miki ma ia hana, a he oi aku kona ikaika ma ke ao ana, a me ka hooikaika maoli iwaena o na kaikamahine ; a nana no i ao aku i na wahine i ke kakaulima, a me ka pnlapalu aina, me ka inakaukau nui no. Olioli nui au no ko kaua kaikuahine. Ma ke ao no ia eaoai i na wahine ike kakaulima, a ma ka po au eao ai i na keikikane, no ka mea, he uuku na papa pohaku. He mea c hauoli nui ai oe, e kuu hanau mua, ke lohe oe i ka'u niaii hana iwaena o keia lahui. Ke ku nei he halepule ma ka aoao hikina oko mnua hale, he 63 kapuai ka loa, a. he 36 kapuai ka laula. Ua loaa nmi keia aina e ku nei ka luakini, mai ka lima o keknhi kanaka, ka inea nona ka aina e ku nei ko rnaua hale; mamuli o kuu hooikaika nui ana, a na'u no i kukulu me keia luhuikanaka, iloko o nu pule elimu. Aole nae i paa loa o waho i ka halii ia Ika iliili, ua paa nae ika moeua, a ua pau na hemahema, aole nae i hnolaa la. ' JCe hoomanawanui uei no maua, a o kc Akua ko niuua kokua. G. Lklko.

Marshall Jslands, } Angate. 10, 1870. \ Rev. J. F. Pogce ; Aloha nvi oe: O KA HANA A KA HaKU MA EBQNA NEI. Aole i hf»lo loa iaiua, nka nae, nee malie, nui ka palaka ona hoahanau, hoi hope kahi poe, a kupna kahi poe ma ka ponoo lesu. Ke hoao mai nei o Satana iloko.o ka naau ona hoahanau, ua akaka ke ku paa oie o kekahi poe. Oia ka i hoohalikeia ine ke kanaka nana i kukulu i ka linle maluna o ke one, a hiki mai ka hoowalewale oka hina no ia. Pela no keia lahui e holo ana imua a i hope, aole kahi e pna ai, no ka mea, aole hilinai maluna o iesu ka pohaku kumu o ke kihi, aolee hiolo a mau aku. Komohou mai nae kekahi poe iloko oka ekalesia, na ke Akua i hooikaika iloko oko lakou naau e haalele i ka hewa, a e paulele ia lesu ka hoola o ko lakou mau uhane.

iVo na kvla la. Ua emi hope hou na kula, aohe hele nui mai na haumnna i ke ao, ua paulele mamuli o ka lealea. O ka hoounauna nui o na alii i na kanaka makua ; a me ka poe hou mamuli o ka hana woiniu, a hana ai i kela a me keia la, nolaila, aohe hele nui mai i ke ao.

No ke kula wae. Ua hoomakaia keia kuln i ka mnlamo o lanuan I I, 1870. Ua mahuohua uuii nn haumana, a ua holo no imua, a ua lana ka nianao, e lilo keia kula i mea mahuahua. Ua makaukau kekahi poe ma na mea iao ia. Ua haule oia a ua nalowale aole i keia wa, oke kumu hookahi no kela i ikeia ma tm kula ta. M;namina ka naau ika pau ann. A un lilo na keiki i ka molowa a me ka lealea.

Oko maun mau lehelehe. Aole i pau ka hemahema, ke mau nei no ka paa. Ua holo iki ma kahi mau olelo, ama kohi, oole hiki, mi hiki nae ke hai aku ia lakou ma ka Euanelio, ma na mea hiki ke kamailio ma ka lakou olelo pegana. Nui nae ka makemake e holokiki imua, aka, aole nae ia maua ia wahi, aia i ka Haku, no ka mea, oia ka niea hiki ke hana i na mea a pau. E oluolu aku nae ina mea i loaa mai. Ina oka hikiwawe, aina o ka hakalia, pela ka manao e waiho aku imua o ke Akua mnmua loa. No ke alii Kaihuke. Aole i pepehi hou ike kanaka i keia wa. Mai ko oukou la i kaawale aku ai, mai omakou aku nei a hiki i keia la, aole i loheia a i ikeia keia haunaele mawaena o ua Mii 'la, Kaihuke me na kanaka, oka nae, aole i pau ka hoomauhnla iloko oka nnau. Aole hele mai i ke ao kula liele mai nae i ka pule ika la Sabati, aka, mamuli paha e pau na alii opu inoino a hoomaloka i ka hala ilalo i ka luakupapau, a na ke Akua ehaawi mai i alii maikai. Aole nae kakou i ike oke Akua ka ike, minamina nae au i ko lakou mau uhane i ka make i ke uhi pio ole. Jie leo kahea hou. He leo keia no na aina pouli, aole a lakou kumu. E i mai ana peneia. I kumu na makou! i kumu na makou !! O Ainalapalapa a me Arano, mai ilaila mai keia leo kahea. Ua hoi mai ke alii nui o keia aina Ebona a ke noho nei me inakou ma keia nina mai Ainalapalapa mai oia, a ua i mai oia ia'u, ua makemake ke alii i kumu no Ainalapalapa, e aoaku ia iakou i ka pono. Ua i aku au, na ke Akua e haawi mai a nana e hooko i kou makemake. Healii oluolu keia, he makemake oia i keao; kokua ina haua pono, launa oluolu me makou, a oia hookahi ke nlii i maikai ka noho ana, aole na hana ino. He alii nui oia no keia aina a no Ainalapalapn, ame kahi mau nmn e ae. Pela no o Arano, ke makemake nei o Jeorge, he lunnkahiko oin no keia eka-

lesia, a he alii nui 110 Arano, i kekahi kumu e hele pu inein a e noho, nao aku ia lahui. A owai In o ko Hawaii i makemnke e hooko i keia leo ? oka inea i piha i ke aloha i ka Haku, ame ka uhane o keia lahui. Oi» ke hele mai. Ua ku mai ka mnnuwa kaua Amerika Huipuia iomakou uei, ikalu 8 o lune, 1870. Ua maikai no kHna mau hana, ma kaua huakai no i na nlii huhu a me na kanoka. Ua hoi aku paha oia i Oahu, a e lohe oukou i na mea nui. Aole hnunnele ma keia aina i keia wa. Ua pau ko'u piliki, ua ikaika kn'u kino, nolaila, na ke Akua e hoomau mai ke ola, a nana no e lawe aku. E hoonaniia ka Haku. E hai i ko maua aloha i na hoohanau a pau loa. Okahaipule pu aku ike Akua no mnkou. 1 mau aku ke oloha oka Haku me kakou a pau, Amene. S. P. Kaaia.