Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 47, 19 November 1870 — Na Palapala mai i ke "Kuokoa." [ARTICLE]

Na Palapala mai i ke "Kuokoa."

Alea hou ma Mana. E ka Nupepa Kuokoa e; ALoha kaua :— Ma ka Poakolu, la 26 o Oct., hoomaka mai ka ua me ka mnkam ino puahiohio, ma īa po no i iho mai ai ko luna poe, o no ne o ka Poaha ia, la 27, ke mau mai la no ka ua. Poalima. la 2S akakuu mai ko iuna poe; i nana aku ka hana, ua piha Kalanamaihiki, ua hanini ma ke kaha o Ainaike, ke ike aku ika hale kai o lalo-e." CJa piha Mana ika wai, ua uhuki ka ai. Ma ka la Sabati, la 30 Oct. iho hou mai Itt no ko luna poe 4i ike maka i ke kini o Mana, i ka hao a ka wai nui aohe ai koe," He moanawai nui ia e moe ili-hualala nei mawaena o l;a aina, ka hohonu o ka wai, he elima a eono kapuai ka hohenu ma ka piko pono o ke alialia, he waa ke aianui e hiki aku ai mauka, ma kahi o k? alanui aupuni e moe la mai Waimea a Polihale. No ka ua, me he ua pele la keano, oia no ka wai, me he leo kanaka la, ua mai la no ma kekahi wahi, a no ka ia ma ke kau wahi, i ka malie ana ae e kahe mai nna ka wai. Kupanaha no ka hana a ke Akua. No ka wi. Ke mihi nei makou i ka pololi, oiai, aohe kaupapaloi e kanu aku ai na huli, ua uhi pu ia mai la e ka wai, aohe nao ai i ka papaa, oia nae, hele mai ka wi a nui, he puupale wale no ia i na keiki papa o ka aina, o ko Mana kahiko no ia. No ka wai. Ke eli nei inakou i ka auwai ma Kawaieli, i kahe aku ka wai a puka i ka moana, a hoi mai hoi ka wai a Kealia pono. Oia iho la na mea hou oka aina kahu, Ke hoi nei ke keiki o Manii e luu ika wai. E aloha anei. lakobo Kamokualiiole. Nohili, iMana, Kuua», Nov. 3, IS7O.

1 AHA KOU ALOHA E HAWAII I KOU MAKAMAKA, A AHAI OLELO OIA HOi KA NuPEPA " Kuokoa ?"

E KA Nupefa Kuokoa e; Aloha kaua : Naue hoike aku iinua o ka poe e aloha ana ia oe, oiai hoi, ua loihi kou noho ana nie Hawaii no na-niakahiki he 10 a oi, a aole he kue ana mawaena ou a me makou, ua hoolawii oe i ko makou inakemake, a ua loaa mni mailoko ou he ponmikai no makou. lloko o kela Kau keia Kau Ahaolelo Kau Kanawai, ma ou la e ike ai makou i na hana a na Lunamakaainana o makou, i na nu hou kuloko a kuwaho, a oia ka'u e ninau aenei. 1 aha kou aioha e Hawaii i kou mukamaka a ahai olelo oia hoi ka nupepa 44 Kuokoa ? "

1. E lawe nui oukou e na kahu ekalesia, na hoahanau o na ekalesia mai Hawaii a Kauai i Ua nupepa 11 Kuokoa " me ka hookaa koke i ka uku pepa o ka A. D.

O ka lawe nui ana ona kahu ekalesia a me na hoahnnau i ka nupppa •' Kuokoa " me ka hookaa pono ana i ka uku makahiki, he mea ia e loihi ai ke ula oka pepa. Pela no

na ikemaka. lna he keiki ka kekahi mau mea, aole nae he malamaia e na makua, i a-i, i i-a, ī wohi kapa, alaila, e poino ana ua

keiki nei, pela no ka nupepu " Kuokoa." Ina e lawe nui kakou i ke " Kuokoa " aole nae he hanai aku ia ia, e poino ana no, nolaila, o kou aloha e Hawnii, o ka lawe nui me ka hookaa pono i ka uku A. D. me ke ku na na ole. E lawe nui na makaainana mai Ha-waii-a Kauai i ka nupepa " Kuokoa " me ka hookaa pono i na dala o ka M. H. a hapa A. D. me ka minamina ole i ke dala.

i No kuu ike, nole i pau loa na knnaka i |ka lilo i mau kahu eknlesm a i mnu hoaha* ;nau no Hawaii nei, nolaila, ke paipai aku j nei au i na makaainana e lawe oui i ka nui pepa " Kuokon. " Ke ninnu mai nei paha o'u hoa makaainana, heaha komakou pomai* kai ke lawe nui ia nupepa " Kuokoa ?" eia na haina. | Kou ike inn men hou kulokoo Hawaii nei, makie aole i piha pono na mokupuni o Hawaii i na makamaka ou, a no ia puni ole, |aole oe e ike i ka pepehi mainoino ma Kau|ai, a i ole ia i Molokai, aka, na ka nupepa ,'• Kuokoa " e hui mai. ! O kou ike ina mea hou ke kaun nui ona iaupuni nui o ka honua n me kela inea h«u keia rnea hou o ua mau aupuni ka-ea-ea la. | Kou ike ina hana ana Lunamakaainana o kela Kau keia Kau Ahaolelo, ina ua hoo* pili Kuhina, a hoopili Aupuni, a Oihana paha ? E hue pau ia nna ia mea maloko o ; keia pepa 14 Kuokoa, " aole pela knhi pepa I kapili nieu iki kapulupulu, oia Ke Au Okoa 0 kona mau no, he kapulu pu. Oia ka po- | maikoi ou e makaainana. A o kou aloha ia i Kuokoa, o ka lawe nui me ka hanai pono i , kona ola o ka noho ana, oini, he wa wi keia !e olelo nui ia nei e na kanaka Hnwaii. i E lawe nui eka poe e hoouna manao nei 1 ka nupepa " Kuokoa " me ka hookaa pono i i na $2.00 ine ka eleu loa. | I puka mau nn manao o kakou eka poe puni hoouna mea hou, manao pane, manao pai- : pai, kumumanao, a me na inoa kapakapo, a i mau ninau Baibala, a ninau Helu o na Buke | hoonaauao e a« ia ai kakou, aloha i ko kai kou hoa oiaio ka nupepa 44 Kuokoa," e lawe nui me ka wikiwiki, e hookaa koke i na Poohina elua o ka makahiki. ; Auhea oukou ena kahu ekalesia, na hoahanaa mai Hawaii a Kauai, e ala, e lawe i !ka Mahiole o ke ola a me ka Pahi kaua o j ke aupuni, oia no ke " Kuokoa. " Pela no oe i mnkaainana a me ka poe hoouna manao. E 'ala ! e ala !! e ala !!! E ala e Hawaii leni- | loa, i kohu pono kou inoa (Hawaii lmiloa,) imiia. Aole au i kohoia mai e ka L. H. o ke Kuokoa i luna paipai, a i mea nana e olelo aku ia oukou e lawe nui i ka nupepa 44 Kuokoa" nka, no ke aloha i ka hoomnikai o na la i ha« la aku la.

£ ike ia kakou hookanaka, o kipa hewa ke alaha ika ilio. Owau iho no me ke aloha i ka nupepa " Kuokoa." S. P. K. Nawaa-opio. Halaula, Wailuku, Nov. 11, 1870. Ka hoike ana o xe Kula Sabati o ki malu He Kuawa o Wailuku. E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe:— He mea ka'u e kamailio aku &i, ke oluolu ia e keu puuwai aloha. Ma ka'la 5 o Nov. iho nei, ua hoike ke Kula Sabati e Wailuku ma ka Halepule Hole Pope ma Kukalepa. Ke kai huakai ana. O ke Kahu Kula Sabati mamua me ka hae Aeko, na hauinana opio me ka hae Kahuhipa W. na haumana opio kane, he hae Sabati, o na kumu k. S. na haumana makua a me na makaikai ka hope, mai ka iuakini aku, ua iho pololei i ke alanui o lao a ine Kahului a hiki i ke alaoui e hele ana i Waihee, ua hele a ma kahi o Akana, ua huli hoi a komo hou i ka luakini Kukalepa, me na himeni e hone ana i ke kula o Pili, i uheuhene i ka pua koolau o malama. 1 ka wa a ka huakai i komo ai a pou iloko me ke ku no iluna, ua himeni iabe himeni. Huakai kamalii a pau, pule ke Kahu Kula Sabati, John Kaikapu, a pau ka pule, ua noho kela a me Keia ma na noho.

Ka hoike ana. 1 ka wa e hamau ana na leo, ua ku mai ke Kahu Kula Sabati, a ua paipai manao mai e pili ana no ke Kula Sabati, he mau olelo maikai kana, a pau m.

ua noho mai no ia e ninau no na mea i ao ia, ekolu Ninau, 3 P<ipa kula, a i ka pau ana o na ninau, ua himeni ia e na opio wahmeo Mele nm ka Lani, n pau, he haiolelo no ke Kahu Kula Sabati o Wailuku, ua olioli makou a pau e noho ana, oiai, he mau olelo mikioi kana, e like no me ka hana maluna'e, pela no ma keia, a pau na Ninau 3. Himeni hou na na opio kane, uleu like ka himeni, a i ka pau ana, ho haiolelo na Rev. W. Kahookaumaha, a ma kana haiolelo, ua hni pau mai nia i kahi i hoomakaia ai ke Kuia Sabati a me kahi ī hoomaka muaia ai ka Hoike Kula Sabati, a he mau olelo paipai kupono kann no na makua a ine na keiki, a ia makou a pau, i ka pnu ana oia leo a me ia mea maikai, ua hooumka hou no e like me mamua, me na Ninau 3. he himeni hou, hui na opio wahine me na opio k. Mai paupauaho oe, he haiolelo iho na ke Kahu Ekalesia o Wailuku, Rev. W. P. Kahale, ua mahalo, a ua nui ka ono o kana innu olelo ia makou, a i ka pau ana, e like no rne mamua, pela aku no mahope o ka pau nna o na ninau 3. He haiolelo na ka Haiolelo o Wuilupe ma Oahu, Daniela Kekiookalani, he inau olelo ao kupono no knna, e paipni ana i na makua a ine na keiki a me na kuinu Kula Sab;iti, pau ia haiolelo me kana mau mea ono, he himeni hui na makua me na keiki na kumu a me na haumana, o Mohai kai inoa n.a ka Liia kamalii. a pnu ka ninau himenia mena haiolelo, he pule hookuu na D. Kekiookalani, pau ka pule ana, kahea mai ana o K. K. S. J. K., e hoomanawanui e paina kakou. I ka paina ana, ua hoolako e no ke Kula Sabati o ua Malu " Hekuawa" nei i na mea ono a me na nhui maia, a Wainamaloo i huiii me ke ko, o na lilo a pau, he $7.50 ua wahi ia me na pepa, 200 wahi, ua huiia ka mea ono me ka waina a ka wahi hookahi, ka nui o na mea ono, he 600, ke hoonoho pono m na lilo maluna o na mea ai i oieioia ae nei, $4. no ka mea ono, $2.50 no ke kini Wainamaloo, $1. no na ahui maia, o ka huina pau oia inaiuna ae. I ka wa e haawi ana na Kuene, ua ai a ua lawa ka makemnke mea ono a me ka maia, kohu ai ia mau lalani mele. " Ai i ka mea onoa ke Kuke, Ka maia manuahi wale mai." A iloko o ia wa e hoonuu ana na makua a me na keiki a me na makaikai i na mea ono. Ua kono hou ia aku ke keiki o ka makani kololio o Waikapu e paipai manao hou no ia wn, o kona inoa o Mr. J. W. Kamakele, a he mau oleln maikai a hoeha puuwai kana, o ia iho ana īho, a i kona pau ana, ua uleu ae ke alakni himeni i ka hana me na opio wahine, elua ia inau himeni, Kulanani a me Aiamaluna. 1 ka pau ana oia mau himeni, ua kuuia me ka maluhia. O na haua a pnu i hanaia, na Ninau, ua maikai, a ua maikai no na haina, o na haiolelo hoi, kikaha lua ka Iwa i na pali, na himeni hoi, kani kupinaia kani oeoe lua, oa S. P. K. ke alakni mai a me ia la. Auhea oukou e ke Kula Sabati o Wailuku, na makua a me na keiki, imua ke alo, Imua ! Imua !! linua ioa a lanakila. E aioha auanoi e na Kula Sabati o Hawaii a pau. Owau no me ke aloha nui. S. P. K. Nawaa-opio. Halaula, Wailuku, Nov. 7, 1870. Na wea hou o ke Kuaaina nki. Luna o ke Kuokoa; Aloha kaua:— Ua loaa mai ia'u kahi pua oliva, a nau hoi ia e hookomo iho ma kahi kaawale o kou kino lahilahi, i ike mai ai na kini makamaka o kaua e noho mai la, ma ka ia hiki ma Kumukahi a ka la weio ma Letiua. Nona ke poo e kau ae lā maluna, oia hoi keia : "Na mea hou o Hana Ua-lani-haahaa." £ hoomanao ae oe i kela mau hua e kao ae la maluna, eia no ia : Aia ma ka apana o Hana nei, Mekupuni o Maui Hikina. Ua hiki mai he mau Ohe Keleawe me na Pabu,i biki ai ko lakou nui ma kahi o ka umi.kumakolu, me keia ke ano: ewalu ohe keleawe, elua kelanita, elua pahu, hookahi kimehala. O keia mau mea i lawe ia mai ai, mai Denemaka mai. Oia kekahi mea hoa o ke kuaaina nei, n'u ī manao ai e hoike ma ke akea o ka iehulehu. ' i

Eim nae paha ka Hioaa e hek ana, i k& mea i hai i» «* m ohe. fCa«rai k «uaaei e«© ' wea kani i hai ia «aiuw. H* Umu w» paha, a i o(e ia, he kumu ma hfn negero o Mareka. Ke hoole t*t ka kak&u manao, aoie he haole keeke«, . he haole ili eleeie. Ke hai aku twt , tt oukou ena opiopio ok& "h» Hiki a w, t Komo t w h* kuma kanaka dq, « U !aii() keia kumu kaoaka o 31 r. Kaaipa, o»lu 0n nana eao i kaua tnau haiUMoa. O wahi kanaka, he «raht kauaka btfct U> kiuoho piipii» ooUUa, oia ka m ma* t io ia A. Unna i mau ohe keie*we. % m* a* mea a pau i hai ia maiok» aei« a a* ka m puakea ho» i uleie iho i ka maka kanana, aaa ka moku huik i ia*e i M tf>j a hiki i kahi i h«na ia ai keia mau t»e* m ni. Ika makauiki iS69> iloko om «aic»&. ki ke kauoha ia aoa o ket& nau mm tm honehone oke kuiu at»mot. A «ta hjki % keia mau mea i hai ia ma fm apaia* » nei, i keia makahiki (1810). i ka t*ai*ma , Oct M i ka ia 19, ku eoai ia o Kūmm mai o iaila. £a! ooiea ka be « ka ui &». uia o Hawaii nei, i k* kaneha ana i mea kani wale no o na atna haoie. naanao ana o kahi keiki Ba«aji ket* t aku mahope o ka ka Ui poak» aao oiea k»ni roa keia wahi. ke w«>h» ltkt4 nei au imua o ka L H. ka hoota aoa, 9 ka » inau mea kamaiiio oeioaoa ta«« t»n« « ua keiki u liaaa lTa-lant-baahaa, ka twra aa»a e hoohakuiloa 1 ke kuiu aumo*. hone ana 1 ke kuuio o Kauwtki, ka p«tt ka«. iana o keiu aina, Ua pnu m«* ka man s t , ka L. H. S. W. H. Kala^*, Waikiu, Hana, Maui, ikt