Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 49, 3 December 1870 — Halawai a ka Ahahui Kuokoa. [ARTICLE]

Halawai a ka Ahahui Kuokoa.

Ma nu la 15, 21 a me 29 o Novemba iho nei, ua akoakoa mai na lala e 4 Ka Ahnhui Kuokoa" a me keknhi lehulehu e ae inaloko 0 ke Keena halawai o Kaumakapili, no ka noonoo ana i na mea e hiki ai ke hoolaha hou aku i kn nupepa Kuokoa i kn inakohiki 1871 e hiki mni ana iwnena o na kanaka. Ua kohuia o J. Moanauli Esq i Lunnhoomalu, a o J. U. Kawainui ī Kak«uolelo. Mnhope o ka hoomnluia ann o ka Hale. un noiia mai e keknhi o nn Inla, e hoike mni Ike kumu nui o keia halawai. Ua kaheain 0 Mr- W ini, a ua hoike niai oia penei : Ēna lala oka Ahahui Kuokoa:—Ke olioli nei au e hai aku imua o oukou i ko'u manao e piliana iko kakou nupepa. Ua ike pono oukou e na laln knhiko o keia Ahahui, Ika hoomaka ana oke Kuokoa; aka, o kekahi poe o oukou e noho mai nei aole he lala ma ia wa, no lakou ka'u e hoike aku i na hana pili i ka hoomnkn nnn o keia nupepa. Ma ka makahiki 1861, nole he nupepa Hawaii ma Honolulu nei, ua nele ka lahui no ka ai ole e hanai ni iko lakou noonoo. Ua ninau pinepine lakou, "Mahea ka nupepa Hawaii nomakou?" ''Mahea kekahi nupepa ku ikawa no makou ?" "Owai kn mea kokua ia makou ?" keia manao ikaika makemake nupepa, un hoohalnwai ae la na lala kaliiko o oukou e noho mai nei ma ka malama o lulai a o Augate paha o ka mnkahiki 1861, a ua kukulu iho Inkou ī keia Ahnhui Kuokoa. me ka minao e uku i na iilo o ke pai ana i kekahi nupepa Hawaii. Ua koho lakou i kekahi poe o lakou iho, e hele mai la'u e ninau inn lilo oke pai ana i nupepn nui. Ua pnne aku au ia lakou. i ka nui o na lilo no ka makahiki hookahi. Mahope iho, u« hooholo oukou i na e hoopuka au i nupepa Ku i Ka wa,e kokua inai oukou ia'u, a pau. Ma ka malama o Okatoba o ka m»knhiki 1861, ua pai au a ua hoopukaia ka Helu 1, a o ka makamua no hni ia o ke Kuokoa. Ke hai aku nei au ia oukou i keia po, ua kokua mai oukou, na lala kahiko, ia'u, me ka nianao paa, īloko o na makahiki mua ekolu. Nolaila, ke manao nei au, na na kanakn Hawaii wale no keia pepa Kuokoa, a oia i no hoi, na ko oukou Ahahui kanaka Hawaii wale no i hoomaka i kinohi. Mahope iho, hoolilo aku la au ī ka nupepa in Kauka Kulika, a nui ka pnlalehn i ka manawa iaia. Pela no i keia inannwa ; nui ka poe heluhelu, aka, uuku ka poe makemake e hookna no ko lakou nupepa. Oia ke kumu o ka pilikia, nele i ke daln ole ko kakou pepa ; n oia no hoi ke kumu o ke poho ina keia makahiki. L keia wa, ke pai nei au, he 2,300 nupepa a keu ne. Ina i uku mai ka poe Inwe me ka pololei, i na aole nele i ke dala.

Aoie au i mnnno e haalele i keia hana e hoonaauao ai i kanaka, aole loa ; aka. aole hoi o'u makemake e hana hookahi owao walc r»o. īMakpinnke nu e kukoluia kem nupepa a n»au loa no ka poe lawe a heluhelu ia. Mukemake au e ike i ko'u lahui ponoi e hoonnauaoia ma kei.i ano. Hauoli no hoi au a make»nake mnoli loh i keia nopepa, e like me kona inoa poo. "Ke Kiiohana Pookela o ka Lahui Hiiwnii."

Noluila, ua makeinnke ao e kahea i keia Ahahui K'uokoa Hnnohano, a ke halawai nei kakou, e paipai i kona inau lala e aia, a

e kokua i keia hana maikai e like me n« makahiki mun. Ke manao nei nu, ina e hele aku kela a me keia lnl& maloko o kooa npana iho a e paipai > na kanaka e lawehon i keia pepa, a e iini a loaa na inoa ine ka uku, e holo hou keia oihaoa hoolaha oopepo, no ka pomaikai o ka lahui.

Eia kekahi : Ke manao nei ao e hoonui ae ika uku ona Luna Pepa pene»: lna o ka Lunn e loaa he 200 inoa a keu, a hookaa pau mai i na dala, e haawi nku no au i ka h&paha ona elala. Ina i ka luna he 100 inoa a keu, me ka hookaa pau mai, e uku aku au i2O keneta no ke dala hookahi. O ka luna e loaa ana he 50 inoa a uku pau mai, e loaa no he 15 keneta o ke dala bookahi. E hauwiia aku ika Luna he 10 inoa a keu ae, hookahi pep.t ujcu oie me ka uku, he 10 keneta no ke dala.

O kuu manao i keia wa, mamuli o ka hoomahuahuaia ana o ka uku luna lawe pepa o ko na luna lilo i poe riana e uku n>ai i na pepa i laweia inamuli o ka lakou kauoha, me ke kaukai ole i ka loaa mai o ka'u dala maluna o ka poe lawe.

He lana ko'u manao, e hiki ia oukou ke pnipai «\ loaa he 3 000 inoa no ka makahiki 1871 e hiki mui ana. Ina pela e hana nku oukou. Ke manno pu nei au, e hoomaikai hou i na aono me na kepau hou, rne ka inoa nunui nv.t ke poo a me na ku hou paha. () ko'u makemake, ke pai i ka pepa a nani loa ; a i na e kokoa mai oukou, alaila, o keia nupepa huokoe, oia no Ke Kilohana Pookela o keia Lahui Hawaii. I ka pau ana o ka haiolelo a Wini, ur keekeehi ke anaina, a ua noi koke inai kekahi e kakau hou mai ka poe e makeinake ana e lilo i mau Inln no ka Ahnhui Kuokoa. Ua kakau pualu mai ka poe o ke anaina i ko lakou mau inon, a ua hiki i ke 30 ka nui 0 ka poe hou. Ina e hui ko lakou ikaika i ka hoolaha ann i ka napepa Kuokoa, e like me ka ikaiku o na iala kahiko i hoomau i kona ola ana i na makahiki he 10 e pau nei, alaila, e palekana kakou a e ola mau loa he nupepa ku i ka wa no kakou, e ike ai i im lua gula o na aina nnnuao a me na lahui e ae, i hunnin, mai ko knkou mau lihilihi maka aku. Ma ka halawni o ka la elua, ua hoohoioia 1 ekolu wale no mau Luna nui no ka apana 0 Kona. Oahu nei, u na ka Luna Hooponopono e koho ma ka hooholo ana o ka la 29. Ma ka la halawai akolu, ua hooholo ka Ahnhui Kuokon i keia olelo hooholo inalalo iho: Hooholoia.—Ke ae nei na lala pakahi a pau o keia Ahahui Kuokoa, e hooikaika i ka hoolaha nna o ka nupepa Kuokoa ma na mea a pau e hiki ai i ko lakou mana ke hapai,— ma ka paipai ana e nui ka poe lawe i ke Kuokoa no keia inua aku, me ka hookaa pono ia o ka uku nupepa. O ka hana hope loa ia a keia Ahnhui, a mamua o kona hoopanee hope loa ana, ua noi mai ka Hope Lunahooponopono o ke Kuokoa. i na paha he mea oluolu, e lohe ka Aha i kn palapala mai ka Ahahui Kuokoa Ku i ka wa mai o Wailuku, ua ae ia a oia kein malalo iho : j Wailuku, Novemaba 26, M. H. 1870. 1 ka Nupepa Kcokoa; Aloha oe :— Mninuli o ke kauoha a kekahi Aha Ku i kn wa ma Wailuku, ke hoike aku nei au ia oe : Ma ka hora 2 ahiahi o ka la 25, ua hui na Kahunapnle Hnwaii a me na Luna knhiko o nn £kalesn o kn mokupuni o Maui, (i akoakoa ma Wailuku ia mau la no ka haInwni o ka Aha Luna kahiko,) a kuka no ka nupepa Kuokoa. Kohoia o Rev. J. M. Kealoha i Luna Hoomalu. Pule o Mr. Pehu. Hoike mai keknhi, no ke komo ole o ka nupepa Kuokoa iloko o na kumu hana a ke Komite Imi Hnna o ka Aha Lunakahiko o ka mokupuni o Maui, a no ka manawi ole no hoi keknhi e hapai kaokoa nku ai, nolaila, e noonoo keia Aha Ku i ka wa no ke Kuokon. Mahope o ke kuka ana, ua hooholoia , keia mnnao. Hooholoia.— Ua loknhi ka manao o keia Aha e lawe like i ka nupepa Kuokoa, a e hoi aku a e paipai i na knnaka ma ko lakou vrahi e lawe i ka nupepa, me ka hookaa pono i ka uku, no ka mea, oia ka waha olelo o ka lahui, a i piha hoi i na mea maikai o kela a me keia ano. 1 Na M. Kunea e hoounaaku i ka moolelo o keia halawai i ka nupepa Kuokoa. \ M. Kuar4. 1 £ komo hou aku ana makou i keia makahiki ae, e hnlawai me na mnka a makoo i launa mnu ai a innina mai ai paha no kekahi manawa, ma keia mea he hoolaha nupepa. Ke hauoli nei inakou i ka ike ana iho. ua puni ko oukou makemake i ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, e hoomauia kona ola ana ma ka ili hualala o na Pae Moku kanu o Hawaii nei, ma ka ike ana īho i na halawai i kukuluia a me na olelo hooholo i hooholo lokahiia me ka manao kuee ole. Na ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina i malainaia ma ka la 19 o Augate ina Hilo. i alakni ia kakou i keia hana. Ma ka la 16 hoi o Sepntemaba, loaa hou he kokua na ka Ahahui Euanelio o Hawaii Komohana e paipai ana no keia linna nui.oka hottn.iau.to

•aa aku i ka labui r»j k* nupepa , la 20 o Okatob« koke ?hu n ©, loa mai ka Ahahoi Mokupun» ,» j kekahi lah o ia Ahahu» kekah» »>**,» kai loa i hoopukaw tr mak<*u ma k* » no nao alakai. Ma ka la U o \o»*tn»|* no i hala aku 1», k« aenei ka Aiwhu, koa nana i kap«i i ke»a mipep* , noonoo hou kou« mau lala k»h>k» t w» e hok> ii k e oii a» ke kuoke* o» kwa ,j tUt aku, me ka hoohui boa ioa mat « u o na iala hou i komo ma» » aa» bia po. 1 ka Ahahui Ku»ko« e bai»w«i * # noo ana i na hana, am hoi, kak»kt a« kahi poe ma \Vs»fuku » Ahaho» fc» » wa, a hoohok> iho la i ka oM» i,. ika a hoohoihoi manao i p«>M a» Auhea ookou e m īo pae«* o Na oukoo keia nupepm ke Km*ia>t. kanaka Hawaii i kukulu mai * hkou inaketuake e hoooaauaem e ka rjo>*. pa. a e )ke hoi i na mea nui i hana» m*»* aina e. me na nu hoo Kuwnho a Kalok» Mailoko mai oko aa l»l* mau a !uh , mao!» no hot i ka hooilmika an« , ht» ». Kilohana a oukoa e a»abalo o*t. # aa anei oakou e kiuai i lta lub» e ka » uiwi roau inea ? Aole.

Ua puoia makoo i ka h»uo4i ( ka ik? , a » iho, ua ninkee iike na knnaka » mmt Hawnii a Nnhao īke Kmo*mu a s»»a pei» ut pomnikai kakou. Ke ike oei nmkua i»», ukuia ko makou luhi o ka n»bo pn*m hoolnhi i nupepn Hawnii ma ka kfkatji mai o ouk>») i ke noi e hoouut« aku » k» ana o ke knnko*.

1 ka hou;wu nna, fce aku nrt kou »ku Ahnhui Ku iR» « a © aole oo ko likou uwnao % oupr|M H»» wmi no lakoo. akn, no k<> !.»»r»u kuknitt im i halawni hooln i ke ma ke kauhale i puulnnlu ai k.t |.« , hehi ike Kuokoa. Ke k.h ku n. i makou, owai )a m moho ikaikM ». ..«Wou !