Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 52, 24 December 1870 — He mamao Enemi. [ARTICLE]

He mamao Enemi.

Eka Nupepa Kuokoa e ; Aloha ue: — Ua )ke au i na la o ka Eneini i hoea mai ma kou la hookahakaha, ka la haaheo o kou kou kino, i kakau ia ma ka aoao 4 Kolamu 1. A penei ke poomanao. " Nane ika L. Makaainalia o Puna Hawaii," i ke kuene ana iho a niakaikai pono i na olelo o loko o ia Kumumanao, ua ku i ka'u poo e hai nei, ke olelo nei kela.'ua mau ka nakulukuiu o na makaainnna o Puna nei no'u. Aoie he oiaio. Ke olelo nei kela i kuu hele i o e mumule iolo ai a peia nku ; e pono auanei ia oe. aole nole no ka paha ou makn i ikeole ai. Ku no hoi kauwahi o ka hana a ka mea i ike i ka manao ino ; a ke olelo uenei kela no ka haiolelo a makou n.ainua o ka la koho barota, ae, he haiolelo no Im makou. Haaha ka hoi ko mea i hai pau ole mai ni i na inea a makou i hana ni. No ko opu ino nae piha ia'u eu ? Ae, pela ka. Ke hai nei au me ka hookamani olu. Eha makou i manao e holo barota mn ua apana nei, a oia ha kai kamailio mai ia, kn mua o L. Kaapa. O ke nno o kana olelo, e pale ana ia u, o kana kumu, o kuu haa\yi ana ka ī na $50,000. no ka Laina Mokuahi, a he nui aku no nn olelo. Hala ia, o T. Kalneone iho, oia mau manao iike no ; a pela no o Joseph. Nawahi, a ua pale au no L, Kaapa. Penei no ia. Mai koho kakou ia ia nei; no ka mea, ua haalele ia i kona apana (Hilo) no kekahi kumu, a oia auanei ka kakou e koho aku ai. Ina pela ; koho kakou ia ia nei e hele i ka Ahaoleio, a he huewai i-e ka mea hoihoiia nei. Hoohokaia mai kakou alaila, nonoi aku no au ina makaainana. E aho no ko oukon kohn nna niai ia'u, oiai ea: Ua lona no he pomaikai no Uakou ma o'u la, pela no wmi i u.i l.i !:i.

Aole e lilie isic m olelo kuha wale aleu no a Naauino. Ke i kou /rai nei kela i kuu haalele i ka noho o Puna i nu la 4, 5/6. o ka pule. ♦« Lealea kalakalni, he manumanu ka loaa." 0 kau hoi lealea kokae, o ka pepa, Inika, pooleta ke pau, aohe wahi palapala e loaa mai. He knukolo aenei nae kela i ka nui nianu o lakou, mai koho hou ia'u, e koho i mea e, i kanaka kupono, i Kahunapule e like me na olelo ana i hoopuka iho nei. Owai aku hoi auanei ua kanaka pono ; o oe iho la no hoi paha ? Hele aku oee hoopala " i ka Eamaia a Kahuoi malia o pala ia oe, makepono hoi paha ka hoolaha ana ia'u i ka lolo* he liki kuaaiim, he lehua no ka lokomaikai. Ke oane aku nei au nou, o oe aku ka oioi o na hepa, he nioe halau loa aku hoi oe. CJa noi aku ka wau i ka Oihana Lunakanawai, Luna Helu, Lunakula, Luna Auhau, Luna Hope Mnkai, &c., Ke kakau iho riei au i kuu manao ma ia mau olelo hakuepn, aole loa au i hiuia i kekalii o keiu mau olelo, e pane hakukole wale mai nei'no. Aole au i hui kino a hui leta hoi me na Lunakanawai Kiekie no ka Lunnkanawai, pela no hoi na oihana n pau a'u e mal ima nei, aole aole au i hui aku me na Poo Oihana. E kamailio aku au no ka Luna Helu, i Honolulu au kahi i noho ai, lohe ia ae ana o J. Nawahi ka Luna Helu, aole au i hoi mai a noi aku )a hana. A ina he kaukolo loa kou, e aho e palapala aku oe i na Lunakanawai Kiekie, a ia R. A. Lyman, i ikeia ka oiaio o kau mau olelo uso ole, a o ko'u inau hoike no ia, no ia mau olelo pili-kino au. No kuu inu rama. O ka'u mea ia i hoohiki a moe au ma ka honua, aole au e hoopa hou ia m, no ka i::ea, ua ike mua wau \ na ino o ia mea, malaila au i hana ai a lilo i mea iiihune. Nolaila au i kue loa ai n pale loa aku ai ia kumulau hoolaha ino. Oia iho la na olelo pane la ia oe e ka mea manao ino. Eia ka'u e hai ae ai imua o keia kukulu manao ana, o koia mea nona ka inoa K. P. Namanu, aole ia he mea kino ma ka apna o Puna nei, inalia nae paha eia iloko o ka lepo kahi i moe oi a ua ia iho nei e na ku-aua lokuloku o ka hooilo, ulu hawaewae aenei, a oia no ka mea e puaeae ai na maka, lohe ole ai na pepeiao o ua enemi ino nei. I ka ulu ana aenei nae, maopopo aku nei ia'u oia no keia K. Kaluahine, P. Paupaka, Namanu, Naaoino. Ina oiaio, o oe io keia mea e pane mau nei ea,* ke hai aku nei au ia oe " Ua kolekole ko noa." No ko ike ole anei ma ka Palapala Hemolele, " Mai manno ino aku, o manao ino ia mai oe." I mai paha auanei oe, heaha ko'u manao ino ? Haina, o au olelo pono ole he nui' wale ī hoopuka ae ai, nie ko huoa i ko inoa ponoi, a kau ae ma ka inoa kapakapa, oia kou manao ino i lohe oe. Ke noi nei au i ke ahonui o na Lani, e kokun ia oe a roe a'u, e hoopau i kau mau hana pono ole a pau, oiai, ua ahu-wale ka no-a, nau no nae c noonoo knu inau hana a p :,u ' :

(Ja lawa ka muka sila maaanei, nou a no na Keiki Ulele hua kepau keia, no ka Egena a «ne ke Kapena, na alii inoku o ke Kilaueu (Nupepa) ke aloha, e wiki ae oe e hoike akea ae i ike tnai ai na mea a pau o kaua i keia pane. Me ke aloha. J. W. Kumahoa. Keahiaiaka, Punn, Hawaii, Nov. 30,1570.