Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 53, 31 December 1870 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

Oahn. Heo la ika ili KAI.—Ma ka Poakolu , h0 ne i, oa haalele mai la ke kalepa AmeriLa Kilona, i keia awa no Nu Bepeki me ka ukana he aiia. E HiUC ae.—Ke kono aku nei makou, i ko nakou poe heluhelu, niai hoopoina ika hiiia ae a na« s aku 'na o,e '° hoolaha o ko kakoa nup«pa. Na Klla Acpcm o Kona nei.—Ma ka ; o no, aa hiki ke hoike aku, e hoomaka ann na Ka!a la maoli o ka Apana o Kona nei, n,ā ka Poalaa, la 3 o lanuari. Mokiahi Kikane.—l ke ahiahi poeleele | na ok* Poakahi īho nei, ua huli hoi aku la U mokuahi Wonga Wong<t ma kona alanui e ts:kī aku ei iNu Kilani ame Nu Holani. Ma ka hoi ana mai nei o ka mokuahi Tda, oa hoihoi mai ke Kanikela Hawa.i mi Kaleponi. he 29 mau luina Hawaii, oia na luina o na moku i nahaha ai ma ka moana Aiiu Aku. Ka Hoiee Kūmo o Oahu nei.—Ma ka la 9 o lanuan, maloko o ka Hale Kii a Kaikamahine o Kawaiahao, e hoikeia ana īia komukula a pau o kela Apaaa keia Apana o keia mokupuni. Isa Luna Kcokoa k pau.— Ke kauohaia nei na Luim Kuokoa inui Hawaii a K;iuai, e hoike e mai i ka lakou mau kauoha mamua ae o ka la 7 o lanuari, a* i o!e ia, a,'/:-? e iioouna iki ia aku ana. i Kula Kakau lina.—Ma kekahi olelohoo'iaha e puka nei i keia la, e ike ia ai, aia ma Kaumakapili. e kukuluia ana kekahi Kula K liau lima hoomaikai, i hele kela a aweWe kii ana aka peni. He pono no ka i \ -ilai ae. :i i. Kanmkela Amekika hou. —Ma ke ku i iiiai oka mokuahi Mose Tela, ua kau i'i 'i maluna ona, ke Kanikela Amerika hou, L S. Mattoon, Esq., ua korno koke oia ma kana oihana. (Ja hoolaha ae ko kakou Kubma o Ko na aina e, e hilinaiia kana mau hana a pau e na makaainann o ka Moi. Ke "Kilauea" pea.—No ka holo ana aku o ke Kilauea mokuahi, i ba mokupuni o La Moana, i holo aku nei e hoopakele i na Lanaka he 93 o ka mokuahi kialua Amerika $aginaw i ili ai maiaila, ua hooholoia ae o rauahi, e lawe i na palapala mai anei aku \ kawaihae, me ke ku ana ma na awa a ke Kn iuea e holoholo nei inawaena o keia mau r-va elua. Ka la Hape nuia.—l ka hora 12 o keia >o, e loaa ai la kakou ne makahiki hou, a ke ana nei ko mnkou manao, e ike a e lohe na paha ko ke kulanakauhale poe ī ko la:oo komo ana aku i ka makahiki hou, ma a hoonakulukulu ana a na kania na pu nui Puowaina, oiai, tfa maa mai la hoi kakou ke ki pu poeleele ana, a ua nui no hoi na auda hoomaunauna e hoopuehu ai i ka akani. Ka laina mokuahi Nu Kilani.—Ua haa» ī mai nei ke aupuni o Nu Kilani, i ka Hui loohoio Mokuahi o Holedehe uku maahiki he $300,000 no ka lawe ana i na leta iai Xu Kiiani a hiki i Kaleponi, iloko o na he 25. ioa, aole eku aku ka mokuahi oko o na ia he 25 i paa iloko o ka palapala oopaa, alaila, e uku ka Hui Hooholo Mooahi i £10.06 no 4eia a me keia hora e uka hope eku ai ka mokuahi. CJa hooho>ia i 12 holo ana i ka makahiki, me ka hooiko mai o kela aupuni ma ka hema, i na apo a ine na hemahema e ae. O ka la e oomaka mai ai ka mokuahi mua e holo iai ma ka huakai mua, oia ka la 16 o Feeruari IS7I, a i na aole e hookoia keia hooaa ana, alaila, e oku ka Hui Hooholo Monahi, i $125,000 no ka uhaki wale ana i * olelo hoopaa. —- Ou HANA NO KA u A KE KAHUKULA NUI. hiki mii ī « \w u<»u nei na lono mai kela mai keia pea m u o keia mau mokupuni, e hele nei lre K hukula nui opiopio o kaioo, e hoohuli i u < Uumukula a pau, e lawe iui ī ke Au Okoa. no ka mea, inaloko o ia iupepa, e ike ia ai kona mau manao. No ;a hiki oie iaia ke hooko me kona olelo hoo;ikioa wale no, ua haawi wale aku |n oia i ia oepepa Ke Au Okoa i kela a me keia kuno me ka uku ole. £ uku ana paha oia i ia uko nupepa a keia poe kamu 200 a keu mai Hawaii a Kauai mailoko ae o kona »akeke ponoi, a i ole, mailoko ae paha o ka raihona. Ke lioike aku nei makou ina kunukala mai Hawaii a Kauai, e hoolaha no oakoo maloko oke Kuokoa i na manao a *u oke Kahukula nui e puka ana raa Ke i« Okoa, ine ke noi ole aku i ke Kahukula 'o», e uku mai ke anpuni, a o kona oihana «ha. Ka la 25 o Deke»aba ma Honolulu nei. la ke aumoe o ka hora 12 o ka po, o ka 'oaooo aku nei i hala, ua wehe ia ka hoaiona o ke komo ana aku iloko o ke Sabati, 1 o ke Akaa, ma ka hookani ana mai o na o he 21, a me ka hoonakulukulu ana i ke uUnakaohale mai ka puu kaua mai o Puoi'aina. He mea hou ia iloko o ka mooielo ko kakou neī aupuni, mai ka wa mai e ume malo aoa a hiki loa mai i ka wa e iili «i. Da manaoia, oke ki ana oke aupuni P°' be mea ia e hoohanohano ai i ka U anaa oke Keiki Hiwahiwa loa a ka mea l«oa, ro a ke ano he keiki kino na ke kana- > e *«ke me kakou. a oiai hoi, me he mea kela e malama i ke ano aupuhonua, aele he aoponi uhane, a i na aole alaila, he mahaio hapa paha i ka hiwawa. k e kaakaa nei ko kakoa mau maka, noiaii?, he pono no e noonoo nni ia keia V>riwahiwa ana nku.

ID"' Ua lohe mai makou, ua houluuluia a nui na kii o na Alihikaua kaulana o Geremania a me Farani, ma kahi o Water» house, a e kuaiia no ka hapaha iiilii hamani wale no. O" Ua waiho mai o J. H. Koni, Luna Makai nui o Hilo i kona palapala hookohu, n ua kohoia o Luka Severaace inn ia wahi. I ko makou manao, ua kupono ia malaila. (£7* Ua hoopauia ka oihana Kanikela no Lahaina, a nolaila, ma ka huli hoinna aku nei 0 ka mokuahi Mose Tela, ua hoi nku la ke Kanikela a me kana wahine i noho iho nei ma Lahaina. Pau ka Buke IX.—O ka helu pau keia o ka Buke IX o ke huokoa, a i keia pule ue, e puka aku ana ke Kuokoa me kona hiwahiwa iua oie, i hoomaemaeia e like me ke ano o ka pii nna ae o ka holomua ana o ko kakou iahui. Poo nani loa no ke "Kuokoa."— Ua ioaa mai nei he peo nani hou loa a maikai no ke Kuok' a, a e ike ia e ka poe haawi e mai i na dala uku pepa, aiai ka la 7 aku o ianuari, me ka hae nani o Hawaii e puleio ana me kona mau wai hooluu aiio e ekolu, *• Kahunapule no Kaikeano.—Ma ke ku ana mai o ka Mose Ttīa, ua kau inai ina ona ta, hao\e hou no ka ~'i o Kaukeano ma iionolulu uei. Ma ka hoo« maka ana o ka makahiki hou i ka ia apopo, e komo ai oia e noho e hanai i na hipa oia kihapai. O kona inoa, o Rev. W. Frear. |He manuwa Amf.rika.—Ua komo inai i |ke ahiahi Poakolu iho nei, ka mokuahi | Nyack mai Kalio mai iloko o na la he 44, aole nae me ka mahu kona komo ana mai, aka, na Pele i kolo mai. Ua »no hiki ole 1 kona mahu ke hnna, nolniln, ua hookeleia inai ma ka pea wale no. E kali ana kela a hiki mai ka poe popilikia o ke Saginaw, alaila, hoi aku i Kaleponi e hana ui i kona niau hemahetr.a. He nupepa manuahi.—Ke liaawi manawaleaia aku nei ka nupepa Kuokoa o keia la 31 o Dekemaba, nona ka Helu 53, i ka poe lawe pepa a pau loa, a noluila, ke manao nei makou, he mea hilahila loa no kekahi mea lawe pepa o ka 1870, ina nole oia i hookaa i kona uku pepa, mahope o ka p'au nna o na lielu he 52 a me ka haawi inanawalea ia ana aku o keia Helu 53. O ka wa keia 0 oukou e hoopau mai ai i ko oukou mau aie, a i ole ia, aole e ike iki ana oukou i ka pulelo ana a ka hae Hawaii ma ke poo o ke Kuokoa o ka la 7 o lanuari, ke ole oukou e makilo, Pilikino.—Ua ike iho makou, i ka hoi ana mai o Laiki wahine o Lihue, maluna o ka mokuahi Kaleponi } mai kana huakai hele mai i ka aina mamao o Geremania, a huli h»i mai ma ka aina hanau o na makua, a no ka hoohihi loa no i kona home mokupuni 1 papahi mau ia e na inakani a me na ea oluolu, (oia o Hawaii nei) ua huli hoi loa mai la ia a ua wikiwiki aku la i ka hoi i Lihue, me kana keikikane opio i ukali mai nei maluna o ke Jinnie e hoihoi aku i kona mama. He wahi noi.—Ua loaa mai ko'u manao e paipai mua aku ia oukou e ka poe e makemake ana e lawe hou i ka nupepa Kuokoa o keia makahiki ae, e noonoo mua oukou i ke ola o ka nupepa, mamua o ka manawa e puka aku ai, i halawai kino aku au me oukou, a e oluolu no hoi oukou i keia Luna eleu, W. H. Nailipelapela, nana e lawe hiki wawe aku ko oukou nupepa Kuokoa. W. H. N. • Ka mokūahi "Kilaoea."—No ka poino i ili mai maluna o ka mokuahi Saginuw o ke aupuni Amerika, ua oluolu i ko kakou aupuni ka haawi manawalea ana aku i ko kakou Kilauea malalo o ka lima o ke Kuhina Noho o Amerika maanei, e kii aku i na kanaka oluna o ka moku poino, i ili ai, a e ola la paha ma ka lapulapu ana i kela a me keia wahi mea e loaa ai. Ua hoolakoia o Kilauea me ka lanahu no na la he 23, a i na nohe mea keakea e ae, alnila, e hiki hou mai nna ke Kilauea mawaena o ka la 15 a me 20 o lanuan. Ka Hui ana Opio.— E halnwai ana keia Hui Opiopio i ko lakou halawai hope i keia po, ma ka Hotele Aina o Liliikawai, ke konoia aku nei na lnla a pau o keia Hui A oia hoi na puukani opio o keia kaona e uleu like mai kakou, oiai, "Ua malu ke kula aohe lele manu." E hoomau la aku hoi keia Hui, me he puali koa la, a i ole ia, me he Hui la e like me ka ka Ahumanu. E ala kakou na opio Hawaii o ke kaona o Honolulu nei, mai'ku a makuahana hou iho, e like me iakou la ae e hou hrwa nei. Ka Peresidena o Pu^iahou. —Ua minamina makou i ka hoike aku ma ka pau ana o keia mnkahiki, i ke kohoia ana mai o ka Peresidena W> D. Alekanekero opio o Punahou, he keiki Hawaii ili keokeo i mahaloia no kona naauao a me ke akamai, a i malama a hoopihu mau i ka hooikaika ana e hooholo i ka ike a me ka naauao mawaena o kona lahui, i noho he mau mnkahiki loihi ma ke ano kumuao a Peresidena no ke Kula* nui o Punahou, i ana-aina no ko kakou aupuni. Mai oi loa aku ko makou minamina ina i kikooia mai ia e kekahi wahi mamao ioa aku mai kona aina har.au aku, aka, o o kona ae ana i kekahi hoounauna hana a kona aupuni ponoi, nolaila, ke i aku nei makau, ua pono e hoopiha aku i kahi h.ikahaka oko kakou mau oihana aopuni. ina peia e komo iiilii aku ai na kanaka nona ke aupuni e hana, alaila, aole e haia he mau makehiki hou aku, pau mai na hana hooponopono aupuni ia kakou Hawaii, nole i kn poe kuewa mai o na oina e, i mnmno loa mai ka pilikana ana aku mai a kakou.

Halawai Kahonapule.—l ka Poalua aku e hiki mai ana, lanuari 10, 1871, hon 10, e halnwai na Kahunnpule Euanelio o ka mokupum o Oahu, ma ke Keena o ka Papa Hnwaii. Ua makemake ia na Kahunapule e pau loa mai. Hebedoma Haipole.—E like me ka hooholo ana a kekahi poe Karistiano o ka honua nei, (aole ka aoao Katolika Roma) e malama ia ka hebedoma mua o lanuari 1871, i hebedoma haipule, nolaila, apopo nm kela a ma keia halepule o ka poe i uialama i ka hoomanno ana i ke knuoha, e hoomakaia ka j hana haipule. Oka papa kuhikuhi no ka hoomnnao ana i keln a me keia la a pau ka pule mua, e loaa no ma ko kakou Kuokoa o na pule ekolu i hala a me keia pule. Ka laau Ho»ieopathica.— Ua hiki mai o Kauka C. F. Nichols (Nikola) ma Honolulu nei, a ua kukulu aenei oia i kona Hale Oihana ma ke Kihi Komohana o na alanui Papu a me Kalepa, me ka manao e noho loihi iki. Ua makaukau oia i keia ano lapaau, homeopathica. He laau lapaau liilii loa keia iloko 0 ka omele, ua like kona mahuahna me ke poo kui pine. Ua kupono no ka iapaau ana 1 na mai fiva, naluiu, ruinatica a me na ma' i loihi ke kaa ana. Ua kupono loa keia laau lapaau no na kamalii a me na kanaka makua, aohe awoawa ke moni aku, a nolaila, ke manao nei makou, i na e maa iho na kanaka i ka ai ana i keia laau inomona, alaila, e kakahe nui ana oukou maiaila e kuai ai. j Ua malama nui ia keia ano laau ma Ameri- | ka, a ke malama nei no hoi kekahi mau ohana haole o kakou. Ka hana pono pipiliia.—Ua oluolu makou i ka lohe ona, mawaena o ka haihai olelo ana me kekahi makamaka opiopio, o na kanaka Hawaii a pau o ka inahiko o Lihue i Kauai, ua hoohanaia na kanaka Hawaii me ka pilapala kuni kino ole, a eiii ka hana a na luna malaiin. Ua hoohanaia ke kanaka i 8 hora o ka ia, a o kela a o keia īnanawa mamua a mahope paha o ka hoomaka a o ka hoopiu ana paha, ua hiki i na kanaka ke imi ola aku no lakou ma kekahi mau wahi eae e pili koke mai ana. Ua haawi puia hoi he mau loi kalo no ke kanaka e hana ai, a oo mahele, mai ka inea aku nona ka inahiko. Nolaila, ina wa kaawale, ua mahi ke kanaka ike kalo. Oka hana, ua holo; o na kanaka, ua aloha i kahi o ka hana ; a o na luna hana, ua ao ia e hoounauna maikai ina pnahana. Ua lohe makou i kekahi poe i haaiele iho a hele aku ma kekahi mahiko e kepa ai. Ika hana an;i, ua aloha no ia Lihue, a i ka pau ana o ka manawa hana, ua huli hoi hou i Lihue. Eia kekahi, i ka hora 12 awakea o na Poaono a pau, ua hookuuia na paahana e hooinaha. Uilama Halford, —O ka haole nona kela inoa mamua ae, oia no ka haole hookahi i pakele mai ke ola, inai ke kahuli ana o ka waapa ma Kalihikai, Kauai, i hoounaia mai e ke Kapena o ka moku Amerika popilikia Sagiiio, (Sflg-inaw) e holo mai i Hawaii nei. e hni mni i ko lakou poino, i loaa ai he mau kokua ana mai anei aku. Ma ka moolelo malalo iho, e ike ia ni, he haole no keia i hahai mau ia e na pilikia, a pakele wnle no kona ola iloko o ia mau pilikia a pau : Nov 10, 1866—Iaia maluna o ke kiapa Elezabeta Jenkins, hookui iho la ia ninku me kekahi moku e ae, ma ke kowa o Enelani. He 6 wale no i pakele mai, a oia no ka hiku ; a he 12 ī poho a make. lulai 1, 1867—Iaia maluna o ka moku Nellie Forgarty. e holo nna mai Nu loka a i Kapalakiko, pau iho la ka moku i ke ahi, a laweia aku la na kanaka apau i Pernambuco. Augate 1867—laia e holo ohua ana maluna o kekahi kuna, mai Pemamahneo aku, e holo ana i Bahea, haihai iho la na kia o kahi kuna ana e hoio nei. Novemaba 1867—laia maluna o ka moku Pukiki lox>an Francisco, e holo ana i Livapulu, piho iho la kein moku,a pakele no nae keia. Okatoba 30, 1870—laia maiuna o kela moku manuwa Amerika Sagino, ili iho la ia moku a nnhaha, a holo mai oia mnluna o ka waapa, a poi ia e ka nalu mawaho ae o Kaiihikai, a make aku eha o kona mau hoa, a pakele mai no keia. Me eno ka hoi ua hahni ana o ka poino iaia, me kn ukali pu ia mai no hoi e ka laki o ka lanakila mahope ona.