Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 6, 11 February 1871 — Page 1

Page PDF (1.70 MB)

This text was transcribed by:  Norma Sellers
This work is dedicated to:  To my dear friend Dominic DiNardo

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE X. HELU 6     HONOLULU, FEBERUARI 11, 1871.        NA HELU A PAU 480.

 

Ka Nupepa Kuokoa

 

English Column.

            Harvard University has now 1316 students.

            Cateaga wholesale dealers sold good to the amount of goods to the amount of $402,500,000 last year.

            The Egyptians 2,000 years ago made as fine linen cloth as any that is made now.

            Bibles and other religious publications are now freely sold in Rome.

            In Paris the crucifixes have been removed from many of the public school rooms, on the ground of no religious distinctions in school matters.

            Bersadt the painter, is at work on a large printing of a scene on the Pacific coast, near Vancouver’s Island.

            Pauperism is growing rapidly in some parts of London. In the parish of Bethnal Green, for every 100 paupers in 1856 there 316.

            Somebody asserts that an Indiana shoemaker received, recently an order for "a pair of esq.Toad Snooze,”  but this is too good to be true.

            At a recent meeting in London, under the auspices of the English Church Reform Union, a proposition was brought forward to secure a legalization of an exchange of pulpits with Nonconformist ministers. The world moves!

            The yearly importation of eggs into England reached in 1861, 202,125,000 ; in 1864, 1868 600,000,000, and it is presumed that in 1870 the sum total will reach nearly 750,000,000.

            The ladies of an Episcopal church in Montreal, determined to banish wine from their sideboards on New-Year’s Day, and a number of the young men of the same church pledged themselves to abstain from wine-drinking on that day.

            Prof. Dillinger and two other Roman Catholic Munich professors have signified their full intention not to sustain the dogma of Papal Infalibility,and the Bavarian government has decided to retain them in office.

            The sword which the Emperor Napoleon surrendered to King William at Sedan has been given to the Prussian Military College at Berlin. to be preserved side by side with that of the first Napoleon, won by Blucher at Waterino.

            It is said that King William and the Princess Royal of Prussia wrote to Queen Victoria, opposing the marriage of the Princess Louise with the Marquis of Lorne, and the Queen replied with vehemence, advising them to mind their business.

            California, looking back over 1870, @ that it has seen during the year the shipment of the first bale of home-raised silk; the raising of the first successful crop of cotton. and the first success in the manufacture of beet sugar.

            The Italian government offer liberal terms to the Pope; to wit, over $1,000,000 annually, the Vatican, St. Peters and vicinity to be retained, and to be free of all control, unrestricted liberty of communication with the outside world, and the right to appoint Italian b shops at will.

            The Mount Cenis tunnel under the Alps which was begun in 1857, under the joint patronage of the French and Italian government was completed with the old year. It is a little less than eight miles long and is about 24 feet high and 25 wide.

            Earl Granville was received an official dispatch from the French Government at Bordeaux, in which France declares its determination not to send a delegate to the Peace Conference to be held in London, unless the British Government shall first recognize the Republic. A dispatch of similar tone has been sent to each of the other Powers.

            Pulpit Reflectors.-When the pulpit lamp is surrounded by a reflecting church the minister is successful. Lyman Beecher, to explain his marvelous success in a Boston pastorate, said:-“It is not I that do it-it is my church; I preach as hard as I can on Sabbath, and then I have four hundred members who go out and preach every day of the week!”

 

KI POKA PAHU IA ANA O PARISA

            O ke kii maluna ae, oia ke ano o ka pa’au. Ua kapaia e na haole he Mortar, o ka na kanaka hoi e kapa aku ai, he Pu Ki Poka Pahu. He pukuniahi nui a weliweli. O ke kaumaha o ka pu nui e like me kela ala ma ka 17,000 paona. O ke anawaena o ka poka pahu o keia aao, pu he 13 iniha, a o ke kaumaha o ka poka, he 260 a oi ae paona, a he hiki ke lele ka poka i na mile mawaena o ka 2 a me ka 4. O keia ke ano o na pukuniahi ki poka  pahu a na Geremania e ki aku nei ia Parisa. Me keia kii a me keia wehewehe ana, e hoomaopopo iho ai ka poe heluhelu i ka weliweli o ka luku a keia pu.

 

 

      Ke Koraka, (The Raven)

          [Unuhiia no ke "Kuokoa"]

“ Once upon a midnight dreary, while I pondered weak and weary”

                   1.

Ma ke aumoe pouliuli, ia’u i nalu a luluhi.

Ma na mea kahiko lea, ane nalo aku no,

Kimo au la, ane moe, hiki lele i ka lohe

I ka mea me he kikoni i koni ma ka puka o'u,

He malihini, wahi au, i koni ma ka puka o'u,

        Oia wale iho no.

                  2.

Paa no ia’u la ka malama, oia hoi o Dekema

Pi ke ahi, a hoea me he ano lapu no;--[ba.

Eehia! i koke! imi u’a au i oki [Leona,

Kuu kaumaha no kuu iwa i nalo ae la, no

No kuu iwa i kapa ia e na anela, o Lenoa,

        la’u he inoa huna loa.

 

                 3.

Kamumumu no na pale uhuli o ko’u hale;

Ilihia kuu uhane i na hia kamahao--  [ko,

Kapalili no kuu houpo! i mahe’e ke puka o’u,

Malihini e noi ana e komo na ka puka o’u,

        Oia wale iho no.

                 4.

A i kuu pohala ae la, noi au la e hai mai la

“I kou, ano, kou inoa, oe anei o kuu Lenoa?

Oi au me moe ana, ku mai oe e koni ana,

Koui palaneha ole, koni ma ka puka o’u,

Ane lohe ole au la,” ua wehea ka puka o’u,

        Pouli! oia wale no.

                  5.

Kilo au i ka pouli, ku makon a ane maule!

Anoano! haohao au la, hia lua ole no. 

Mau no nae ke anoano, a polio panopano!

Hanuia me he leo, o ka inoa o Leona,

Hanu au la, e Lenoa! kupinai la, e Lenoa!

        Oia wale iho no.

                 6.

Hoi hau i huu keena, uluhia i ka wela,

Lohe hou la i ke koni, koni oi aku no;

Oiaio!  he kakani ma kuu puka aniani;

Huli au la i akaka keia ouli kamahao,

Hamau iki a akaka keia ouli kamahao,

        He makani wale no.

                7.

Wehe au la i ka puka, komo me he mea ma-

He Koraka kino nui no ka wa kahiko no, [huka

Ole oia i kunou la, ole hoi i noho la, [o’u,

Kau la me he mea haaheo iluna o ka puka

Kau la ma ke kii mabela iluna o ka puka o’u,

        Kau la wale iho no.

 

                8.

Mama iki kuu kaumaha, aka iki no kuu waha,

Ma kuu nana i ka manu i ku ma oi imua o’u;

Manu poo olohelohe, ole paha wiwo oe; [ po,

E Koraka, mea kahiko e auwana’na ma ka

Owai kou inoa haku ma kou home ma ka po?

        Pane oia, "Nalo loa.”

                9.

Haohao i kona pane, pane me he mea uha [ne,

Leo manu pane lea he ano ike no!

No’u ka oli no ka ike i ka manu ano miki,

E kau mahaoi ana iluna o ka puka o’u,

Kau la ma ke kii mabela iluna o ka puka o’u,

        Meia inoa “Nalo loa.”

               10

Hia au la no ka lono ia pane pili pono,

Kona ike paha keia, koaa ike wale no,

I ao ia e ka haku i hau ino o kipaku,

A lohea a paa ia inoa me he inoa kanikau,

A paa loa ia inoa me he inoa kanikau,

       Nalo, Nalo, “Nalo loa.”

               11.

Oi i ola ae kuu eha, kau no au i noho bela

Ma ke alo o ka manu me ke kii mabela o’u;

Noho au la ma kuu bela, lilo i ka nalu ae la

I ke ano o ka manu nane no ka wa kahiko no,

Manu kino wiwi ino no ka wa kahiko no

        Me Ia inoa, "Nalo loa.”

               12.

Noho au e nalu ana, me ka pane ole ana

I ka mau ka maka nana wela iloko’u,

Nalu au la a kunila ma kau poo kulou a wa [iho

Ma ka bela Veleveta me ka ipu lama no,

Bela uli Veleveta ma ka ipu lama no,

        No kuu iwa i nalo loa.

               13.

Kuhi au he ahe ala no ka ipu kuni ala

O na Serapima i ku la ma ka papa hehi o’u.

Auew a u la! na ke Akua i hoouna ma lakou la

I ke klosefoma i nalo kuu kaumaha no Lenoa,

Honi i ke klosefoma, hoopoina ia Lenoa;

        Pane oia, “Nalo loa.”

               14.

Kaula oe! mea ino! manu paha, daimonio!

Mea boowalewale paha, mea olulo maike kai!

Mehameha, wiwo ole! lele mai la i kuu home,

Home neoneo ino, e aloha a hai mai,

Ina , ea ma Gileada, he lau bama, e hai mai,

Pane oia, “Nalo loa.”

 

               15.

Kaula oe ! mea ino ! manu paha, daimanio !

Ma ka lani i kuu malana, na ke Akua ola mau

Hai mai i kuu uhane eha, aia anei ma Edena,

E apo au i kuu aloha i kapaia o Lenoa ?

Apo i kuu iwa aloha i kapaia o Lenoa?

         Pane oia, “Nalo loa.”

               16.

Pau ko kaua launa kino, hoi iloko o ka ino.

Me kou hulu eleele, hoi i kou home po—

Me au mau kuu mehameha, kuu luuluu, kuu

   kumakena.

Hee ae mai ke kii mabela iluna o kapu ka o’u;

U i kou nouku mai kuu uhane, hee ae mai ka

   puka o’u

         Pane oia, “Nalo loa.”

               17.

Eia ua Koraka a’u la, lele ole, ke kau mau la

Ma ke kii mabela i kau iluna o ka puka o’u,

Kau la me he mea hihio, me ka maka daimo [nio

A ke kau la kona aka ma ka papa hehi o’u,

        O ua leo, “Nalo loa.”             HAWAII.     

                                                           

NU HOU O KE

KAUA NUI MA EUROPA

[Koena mai kela pule mai]

           

            Ladana, Ian. 11.-Mai ka mea kaku mai o ke Taribiune ma kahi hoomoana o ka moi, I loheia mai ai, aia  o Gen. Manteuffel o na koa ma ka akau malaila, a e hele ana oia noho alii maluna, o na koa ma ka hikina. Ua waiho aku oia I kona mau puali koa ma akau ia Gen. Goeben, kekahi o na hanau kupanaha o aupuni koa o Geremania.

MAUMAUA NO POKA ILOKO O PARISA.

            Barusela, Beleguima, Ian. 11.—O na lono mailoko mai o Parisa a hiki i ka la 8, ke hoike mai nei, ua haule iho na poke pahu ma Montmartre a ua make kakahi mau kanaka iloko o ka halo St. Sulpice.

             O na pukuniahi a na Geremania ma Charmount, ua hiki aku na poka pahu i Hotel des Invalides a me Champs de Mars.

            O ka hopena o na ki poka pahu ana o na pukuniahi mai a na Geremania, iloko o na la he umi, me na papa pukuniahi ehiku mawaena o ia mau papu, aohe no ia i hoohiolo iki mai i kekahi papu, a nole he hookahi pukuniahi i weheweheia. He 320 na Geremania i make e eha.

            O kahi papu o Avron, ua pulumiia mai la e na poka a na papu o Parisa, a ua haalele aku la na Perusia ia wahi.

            Ladana, Ian. 11. – Ua lele mai kekahi balana mailoko mai o Parisa ma ke ahiahi o ka la 10, ma ona la i loaa mai ai na mea hou oloko o Parisa, penei no ia.

            He wahi kaua palihi kai hooukaia ma kahi kokoke i Malmaiz a me Rueil a ma ke alanui kaa ahi o Saraboro. Ua auhee aku na Geremania ihope me ka poino nui.

            He mau tausani o na poka pahu a na Germania i haule iho i ka po mamua iho mawaho o ka poai o Parisa ponoi ma na wahi a pau, e pepehi ana i na wahine a me na kamalii, e pakui ana i na halepule na hale nui a me na halekula. Ua hele na kanaka a hookahi manao e paa la. Aole a haawi pio ana o Trochu.

            Ua hoopuka ae ka nupepa La Vereite , ke haule makawalu mai nei na poka pahu ma na kihapai o Luxembourg a ke noi mai nei na kanaka, e hoopauia na Alihikaua, a e hoonohoia i mau Generela puni kaua, aole o Gen. Trochu.

            Ke hoopuka nei kekahi mau nupepa i na olelo hoohauoaele kuloko.

            Ke haalele wale nei na alii koa Mobile ame na koa. O na papu o Noisy, Rosny a me Negent ke ikeia aku nei ua hele a nawaliwali.

             O kekahi mau papa pukuniahi Geremania ikaika, he kuu mai koe i na lapalapa ahi o ka lakou mau pu.

             Ladana, Ian. 11.—O ke ki poka pahu ana’ku i na papu o Parisa maka hikina akau a ma ka hema, ua amaamauia aku me ka ikaika o po ka Poalau iho nei. Ke ki mai nei na Farani me na wahi pola pahemo pu wale no.

            Mai ka mea kakau mai o ka nupepa Elele ma Vascile o ka la 10, i ikeia iko ai, o kekahi o na papu o Parisa ua puni mai la i ka hoopunia. Ua hoomaka hou mai ke kipu ana o ka papu Nogent. Ma ka papu o Issy ua pau i ka weheweheia he 14 mau pukunaiabi a waiho ilalo.

 Mai ka mea kakau mai o ka nupepa Taribiune ma kahi hoomoana o ka moi, i lohe ia mai ai, ua neenee aku la na Geremania a he mau tausani kikoo wawae ke kokoke i na papu Issy a me Vanvres.

            Balina, Ian. 11.—Ua loaa mai i ka moiwahine ka palapala malalo iho, mai ka moi mai :

  “Wahi hoomoana, Vaseile, Ian. 10.—No ka punia mai o ka aina i ka paa i ka noe, nolaila, ano lolohi ke ki poka pahu aoa o keia la. Ua haawi pio mai nei o Peronne me 3000 koa.

 Ua hoauhee aku nei o Generala Won Werder ia Gen. Bourbaki ma ka la 9 ma la hema o Visoul. He 800 pio ana i law mai ai.   (Kakau inou ia)  UILAMA”

LAPALAPA KE AHI ILOKO O PARISA.

            Ladana, Ian. 12.—Ke lapalapa la he pau ahi nui iloko o Parisa ma ka aoao akau o ko kulanakauhale.

            Vaseile, Ian. 12. [Ahiahi.]—He keu ka ikaika o ke ki poka pahu ana o keia la a hiki loa mai i ka auina la. He lehelehu wale na lapalapa ahi i ikeia maloko aku o na laina o na Farani. Ke puuluulu mai nei na Perusia a paapu loa ma Mendon a me C. Camarte. Ua hoopuiwaia kekahi kiu e ka hoehu kaua mailoko aku o Parisa. Ua kukulu hou ae na Farani mau papa pukuniahi hou.

1,000,000 KOA I KE KAHUA KAUA

            Balina, Ian. 12.—O ka nui o na koa kokua e hele la e hui me ma koa Geremania iloko o Farani, a i makaukau no ke kaua, he 200,000,  nolaila, ina e huiia na koa ua hiki aku i ka 1,000,000.

HE OIAHO PAHA KE KUKAHEKAHE PAHA.

            Ladana, Ian. 12.—Ua hoopuiawa aku o Gen. Faidherbe (ka Alihikaua Farani ma ka Akau) i ka hope o na koa Germania, a ua make he 30 a he 39 i lilo pio mai.

PUKAKA KA PUALI FARANI O LOIKE.

            Vaseile, Ian. 12-- He kaua ma kahi kokoke i Le Mans ma ka Poakolu, Ianuari 11.

            Ua lilo pio mai i na Geremania na kauhale o Champagne a me Chateau Arche me 7 pukuniahi. O ka huina o na pio o ka Farani ke hui puia me na pio o ka la mua iho, ua pehu ae ia i ka 5,000.

            Ma ka hikina hoi ke alualu la o Gen. Werder me na Perusia i ka lanakila mahope o ua kapuai o ka enemi hoae wale, mape iho o ke kaua o Viliersexel, a ke hoomau la no i ke kaua ma ka welau hema o na Farani. Aohe ona hookui iki me na keakea.

            Ua maalo ae o Gen. Manteuffel ma Vaseile ma kona alanui e hele la i kona kulana hou ma ka hikina.

            Ladana, Ian. 12.—Ua telegarapa aku ke Duke o Makalanabuga i ke Duke wahine penei :

   “Mahope iho o ka a-e ana'ku kela kapa o kahawai o Houne ma ka Poalua, ua hakaka aku makou ma kekahi la ae, he hakaka lanakila ma La Chapelle, me ka lawe pu mai i na pio he aneane e 10,000. He mea ole ko makou poino. Ke nee aku nei makou i Le Mans”

            Ladana, Ian 13.—O ka Puali koa Farani malalo o Gen. Chanzy, ua auhee pau loa aku la i ka puali Geremania nui helu 2 malalo o ke Keiki Alii Ferederika Kale u me ke Duke o Makalanabuga.

            Ua noho ae la na Geremania ia Le Mans, me ka lawe pio mai i na lako ai he nui a me na mea kaua. Ke alualuia la na Farani.

            Ma na kaua o na la 10 a me 11, he elua puali Farani i komo i ka hakaka a he 60,000 @ kai manaoia aku e hooukaia ana i keia la. 

            Bodeau, Farani, Ian. 13.—He kaua nui kai hooukaia ma ka la 11 malalo o na pa o Le Mans, Ua lele mai na Geremania e kaua a puni na laina koa Farani o Loire. Ua paa ka alihikaua nana e alakai ana i ka welau akau o Huisne i kona kulana a me ka alihikaua i ka welau hema a me waena me ka kaua ikaika no ka hora 6. Ua paa na Farani i ko lakou mau kulana a pau. O ka nui o na koa Geremania i komo mai e kaua he 18,000. O ka nui aku o na poino o na Farani, aole i ikea mai.

HE HAUWALAAU KUIKAHI.

             Ladana, Ian. 13.—Ke hoike mai nei he lono mai Vienna mai o ka la 12, e koi ana o Auseturia e noonoo ka Ahakuka o na Mana nui o Europa no ke kuikahi. O ke ano nui, e haawi pio aku o Farani i 20 manuwa, 1,000,000,000 dala Geremania he (871/2 keneta o ke dala hookahi) a i @ina he 4 mile ka laula ma ka aoao hema o ka muliwai o Reine a e hoohioloia na papu a pau o Farani e ku ana maloko o 20 mile mai ka palena aina aku. E haawi wale aku hoi o Perusia i 2,000,000 mana ai i kela a me keia la ia Parisa.

HE HAKAKA IKAIKA.

            He hakaka ikaika a hiki mai i ke ahiahi onehinei (Ian. 13) mawaena o Herincourt a me Croix. O ka hopena aole i ikeia. Ke iho mai nei na koa Geremania kokua nui loa mai ka Akau mai. He wahi kaua ki hakahaka ma kahi kokoke i Havere . Ke pae mai nei oa lono lauahea, ua hoohuli pu ia mai la ka welau hema o ko ke Gerala Farani Faidherbe mau koa, a ke hooweliweli ae la ia Cambrai.

MAI O KE KEIKI ALII ALABATI

 Ua makaikai ae ka Moi Uilama i ke Keiki Alii Alabati ka mea e waiho a mai ana ma Chatres.

NU HOU MAI PARISA MAI.

 Parisa, Ian. 13.—[Ma ka waea Elele.]—Ke koi ikaika mai nei ka poe Ripubalika hoohaunaele, e hoolele aku i ke ahi Helene. Ua kue ka mana koa o Gen. Trochu ia mea. Ke kukala mai nei ka poe “Ulaula.” e hana io ana no lakou ia mea (ke ahi heiene) i ka poe Geremania ioa e komo mai lakou iloko o Parisa. Ma kekahi aoao ae hoi, ke puliki mai nei na lima o ka poe ma lama hale kuai, a ke aloha aku nei aloha mai lakou, me ka oleo, he mau mea ka lokou, e hiki ai ke hoowalewale i na keiki alii Geremania ia lakou e komo mai ai i Parisa. Ua manaoio lakou, he keu aku ka lakou mea e manao nei e kue imua o na maka o na mea kaua. O ke ki poka pahuia ana mai, oia ka mea nana i hoohoihoi ae i na kanaka. Ke makemake nei na mea a pau o Parisa e hakaka. Ke hoohiki nei na kane a me na wahine e hakaka, ina no e kali ana a hookahi hanauna alaila kuikahi, e kaua ana no nae. He hoailona wale no keia, me he mea la e hoopuipui ae ana i ka puali kaua.