Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 6, 11 February 1871 — Page 2

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Mahealani Chang
This work is dedicated to:  Arletta Kealohaokuupuuwai Soon

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NU HOU HOPE LOA.

KU MAI KE KIAPA "KOMETA."

He 20,000 Farani pio ma Le Mans.

KE HOLO PONO LA KE KI POKA PAHU ANA.

Lapalapa ke Ahi ma Parisa.

PAU KE KI PU ANA A NA PAPU MA KA HEMA.

            Ma ke ku ana mai a ke kiapa Kometa ma ke kakahiaka Poakahi iho nei mai Kapalakiko mai, ua loaa mai @a mea hou malalo @ho.

HE LAKO KAUA MA PARISA UA HIKI AE.

            Vaseile, Ian. 14.-He lehulehu wale na pukuniahi i halihaliia ae i ka Seine, aka, aole nae e hiki ke aolo aku ma kela kapa no ka paa i ka hau. Ua manaoia ua mau pu la no Mont Avon, i hiki ai ke halihali aku i ka poka pahu he 226 paona ke kaumaha.

            O na lako hoopuni kulanakauhale o Meziere me 75 pukuniahi nunui, ua hiki ae la. O na papa pukuniahi Geremania i kau maluna o Mauna Moanika, (Mor@ch) ua makaukau e hoonee aku ia lakou, i hiki ai ke weheia aku ke ki poka pahu pololei ana'ku i keia la, i Sana Denis, kahi a na Geremania e manao paa nei e hoohiolo e mamua, i kau ka weli o ko Parisa ponoi. Ma keia la Sabati aku, e luku puniia auanei ka hale kupapau o Farani a palaha ilalo. He 450 ka nui o na poka pahu i kiolaia aku iloko o Parisa, inehinei, ma@ na pu aku a na Geremania.

            O ke Keiki A@i Hohe@hoe, ke alii (dictator) o ka puali kaua, ua kukala ae i kona manaoio maoli, e hoohiolo i na k@upale ano nui.

KE KUE O KA OIHANA O KO NA AINA E O FARANI.

            Ladana, Ian. 14.-Ua kue loa ke Keena Oihana o ko no Aina e o Farani no ke ki poka pahuia ana aku o Parisa, ma ke kumu, ua hoomaka ke kaua me ka hoike ole ia o na mea kaua mamua, i makemakeia e na @ naa@ao

@

            Ladana, Ian. 16.-Ma ka palapala a Bisimaka, e pale ana no na mea kaua a Geremania, ke hoopii mai nei ia i na mea kakau nupepa o Beritania a me Amerika, he mau ikemaka lako@ ; ke hoahewa mai nei i ka poe Turcos, (Tureke paha) a hilikau ae la maluna o elua mau alahele i kipuia e na Farani. Ke kaua mai nei ka Farani me na poka pahu, puhi wale i na moku i ke ahi, hana ino i na koa pio, hakihaki wale i na parola. Aole makemake na alii o Farani e noho maluhia, aka, paipai i na nupepa e kue i ka ahaolelo o ka Lahui a hookokono i na kanaka e kaua e kaua. [Ua naauao no ua kuhikuhi puuone nei o ke ao. L. H]

KE AUHEE ANA O KA PUALI KAUA O KA AKAU.

            Ladana, Ian. 14.-O ka nu hou mai kahi hoomoana mai o ka puali Geremani@ o Gen. Goeben ma ka Akau, ua hiki mai nei. Ianuari 7,-o ke kaua o Bapaume, ka mea a'u i manao ai ua hiki ia'u ke hoouna'ku i kona moolelo i ka la inehinei, ua hiki mai ia i ka hopena auhee ino loa o ua Farani, aka, me ka weliweli i loaa ai i na Geremania ia lanakila. O ka mea ano nui loa o ka la kaua, oia ka lele ana'ku o ka puali kaua lio kia@ o Reine helu S, i alakaiia e Kapena Von Maires a me kekahi mahele koa e ae, i kauohaia aku e hahai mahope o na koa Farani auhee e holo ana ma na alanui o Arras a me Douai. Ma o aku o ke kauhale o Martignyhe, halawai me elua bataliona koa Farani hele wawae, oiai, ma kela manawa, aole i paa pono ka la@a, aka e k@ aoao ana na laina ma na kulana ano aleale o ka aina, i papaluia aku ko lakou ike ana aku ma kahi mamao aku. O ka hapa nui o ka aina e poai ana ia Bapaume, ua palauia, kahi hoi a ka noe a me ka ohu i hookio iho ai a lilo ae la i mea oolea me he aukahao la. I ka ike ana o na aliikoa kaua lio Perusia i ka popilikia, e hao mai ana na mahele koa nui o@ ae a poi pu iho maluna o lakou, hookaawaleia ae la i wahi e kaua ai mamuli o ka ae like ana. Aohe i emo, puni loa na Farani ma ka hoea ana aku o na Perusia i kukulu kuea palua ia a e kali ana o ka lele aku o na kaua lio e hakaka. A i ke kokoke ana, he 300 iwilei paha, wehe like ae la na waha a na pu kau poohiwi a hookuu aku la i na poka a lele aku la maluna o na koa kaua lio. He weliweli ke kaua. Ua ku o Kapena Von. Maires i ka pu ma ke kuli, o kona Lutanela mua, haule mai ka lio iho a o ke Kak@ana Mekia, ua ku ka puuwai a puka pu. O ke koena iho o ke kaua, ua imi malumalu aku la iloko o ka ululaau.

KA HOULUULU ANA O 50,000 KOA BELEGIUNA.

            Barusela, Belegiuma, Ian. 14.-Ke manaoio aku nei, e houluulu ia ana hoi he 50,000 koa Belegiuma, no ka manawa a Gen. Faid@erbe a me kona mau koa e auhee aku ai iloko o Belegiuma, alaila hopu mai.

KE AUHEE ANA O KA PUALI KAUA O CHANZY.

            Bodeau, Ian. 14.-Ua loaa mai he lono mai Laval mai (ma ka muliwai Mayenne) o ka la 13, e hoike ana, ua auhee aku o Gen. Chanzy me ka maikai. Hookahi puali kaua i a-e aku ma kela aoao o ka muliwai Sarthe ma ka Pos@, me ke kaua me ekolu mahele koa liilii o ke Duke o Makalanabuga.

Ke Kaua weliweli ma Le Mans.

            Ladana, Ian. 14-E hahai ana ka mea kakau o ka nupepa Elele o Nu Ioka, i kakauia mai kahi hoomoana o ka Puali o Loire, ma Le Mans, ma ke aumoe o ka la 11, i ka hoouka o ka la elua o na puali Farani malalo o Gen. Chanzy a me na puali Geremania malalo o ke Keiki A@i Ferederika Kale.

            "Me he mea la o ke@a ke kaua hahana loa i hanaia, mai ka wa o ke kaua i hoomakaia mai ai.  Ua hoopauia ke kaua ana i ka uhi ana mai o ka malu po o keia la. Mahope iho o ke auhee ana aku o Gen. Chanzy inehinei, ua hoolalelale hou ae oia i kona mau kolamu koa i puehu liilii. I ka hoopuipui hou ia ana mai o kona mau puali, ua hoopaa hou iho la ia i ka hoouka hou ana aku i hoihoi hou ia mai ai kona mau pomaikai, me ka ike ana, ua kaunuiia ke ola holookoa o Farani ma ka ikaika @ kona mau puali e hoonou aku ma ka laina kue mai o ke Keiki Alii Kale a hele imua e hoopakele ia Parisa. Mahope iho o ia po o ka hana hoomaha ole ana a me ke akenui, aia hoi i ke ao ana ae, ua makaukau ka poe puali Farani no ka hoouka kaua hou ana aku. He ekolu o lakou mau puali nui, oia na Puali helu 16, 17 a me 21 malalo o ke alakai ana a Adimarala Jaureginberry, na Generala Colomb a me Jourffrey. O ka averika o keia mau puali he 60,000 pakahi, a nolaila o ko lakou huina he 150,000, a o keia mau puali a pau malalo o ke alakai ana a Generala Chanzy. Ma ka hora 1 o ka wanaao, ua lawe a@ ka puali o Jaureginberry i ko lakou kulana ma kapa akau o ka muliwai o Huisne, ko Gen. Calomb ma ke kula o Anons, a o ko Jouffrey ma ka akau, e uhi ana i kauhale o Bretters. Ua nee aku i mua ma keia mau alanui ka poe Perusia, a ua oleloia, malalo o ke alakai ponoi ana a ke Keiki Alii Kale. O ko lakou nui he 100,000 poe koa ikaika.

            Mahope koke iho no o ka hora 10, ua hoomaka mai la ka poe Perusia i ke ki ana mai i na papa pukuniahi, i ku ma na kahua kupono, e pakui ana ma ka welau akau o na Farani ; a ua kuka i ia mai no hoi e ke ki ana mai a ka poe Farani me ka ikaika. Aole no i emo iho, hoea mai la he puali Geremania hele wawae nui i kokua ia ma ka aoao e k@ keia kolamu e hoouka aku nei, mai ke ki ana mai a na pu lehulehu wale a ka poe pukaa o ka aoao Farani ; a o ka hapanui o ia he poe pukuniahi mitarelia ano hou. Ua hahana ke kaua ana ; a oiai, ua nui no ka poino o ka poe Geremania, aka, ua loaa nae ia lakou ka lanakila ma ka hoauheeia ana aku o na Farani.

            Ua lawe pio ia mai elua mau pu kuniahi nui, a me ka lilo pu ana mai o ke kulana mai kai e kokoke ana i ke alanui hao. I ka ike ana o Gen. Chanzy i ke ano pilikia o kona kulana, hoonee mai la oia imua i kona puali pukaa ku i ka wa, e kokua ia Adimarala Jaureginberry. Malaila i wehe mai ai ka aoao Farani i ke kipu weliweli ana, a oia ke kumu i hoopaa mai ai i kahi manawa i ka nee ana aku imua o ka poe Geremania ma ia kulana. Elua a ekolu hoouka hahana hou ana'ku a ka poe Geremania i kumu e nee aku ai lakou imua a lilo mai ke kulana o ka poe Farani ma Tillieres. Aka, ua maikai loa ke kulana o ka poe Farani, a hoouka mai la lakou me ka eleu nui. O kela a me keia hoouka ana aku a ka poe Geremania, ua hoohoka ia ma lakou me ka nui o ka poino.

            Ua weliweli pu no hoi ka make o na Farani. Aole i hoopaa wale ia mai ka nee ana aku imua o ka poe Geremania, aka, ua hookuemi hope ia mai lakou a pii hou mai no. Ia wa, wehe mai la ke ki ana o na papa pukuniahi Geremania ; oiai, i ka hoouka ana, ua nee aku imua i ke kulana kupono ma ke komohana o ke alahao e moe ana mai Chatres a me Parisa. Ua ike kokeia aku la no hoi ka oi kela ana o ke ki ana mai @ na pu nui a ka aoao Geremania. Mahope iho o elua hora o ke ki ana, hoomaka mai la o waena e opi i hope ka aoao Farani, no kahi manawa pokole.

            Aka, ua hoomau ma@ la no nae ka poe Farani i ko lakou kulana me ke ano wiwo ole. No kekahi manawa, o keia hoouka ana, he ano ki lua o na pukaa ; aka, i ka manawa nae i lawe ai ka poe Geremania i ke kulana a lakou i manao nui ai, ua hoomaka hou mai ka hahana o ka hoouka ana aku a ka poe Geremania, a ua maopopo o ko lakou manao nui o ke oki pu ana aku mawaena o ka poe Farani a me ka poe i lawe pio ia. Ma ka hora eha, ua ane kahuli ae ka hoouka ana mai a ka poe Geremania, a puuluulu nui mai la ko lakou mau koa ma ka aoao akau o ka poe malalo o ka uhi ana o ka ululaau e kokoke ana i kekahi kauhale o Brettes, i paaia e ka poe Farani. O ka ululaau, aia ma ke komohana loa o ke kulana o ka poe Perusia, e uhi ana no na m@le ma ka hikina hema o ke kula. O ke akea mawaena o ke alanui a me ke kauhale, ua lilo i ka poe pukaa Perusia, i makiia ma ka aoao komohana, malalo o ka uhi ana o ka ululaau.

            Ia manawa. ua hoomaka mai la ke ki ana o na pu kuikele maluna o ka laina Farani a me ke kulana ma ke komohana o kauhale, he ehiku haneri iwilei ka mamao aku. Ua maopopo iho la i ka poe Farani, he mea hiki ole paha ia lakou ka hoomau ana ia kulana, ke ole e hookauliilii mai lakou i ka poe Geremania. Ua hoohuli ia mai la ke ki pu pukaa nui ana i ka ululaau, he uuku wale no nae ka pomaikai mai, a hele aku kekahi poe puali Farani hele wawae lehulehu wale ma kela aoao.-[Ma keia wahi i oki ai ke telegarapa.]

            UA HIKI NA POKA PAHU I SEINE.

            Vaseile, Ian. 15.-Ke hoike mai nei ka mea kakau o ka nupepa Manatoa, ua pau na kahua ma ka hema o Parisa i ke awaawaa i na poka, a ua hiki loa aku na poka pahu i ka muliwai Seine.

            He nui wale na hoehu kaua mai a ko Parisa poe i ka po mamua o Clamart.

KE KIPAKULA ANA O KE KEIKI ALII FARANI.

            Ladana, Ian. 15.-[Ma ka lono nupepa Elele:] Akahi no a ku mai nei ke Keiki Alii Joinville mai Farani mai. Ua hele aku oia i ka puali o Gen. Chanzy a noi aku e lilo ke alakai ana o kekahi mau koa iaia. Ua hookipa maikai aku o Chanzy iaia, aka, o Gamabetta kauoha mai la ia Chanzy e hookuke i ke keiki alii. Hoole mai ke keiki alii i ka Gamabetta, a noi mai e komo oia e hakaka ma ke ano koa amo pu, aka kauoha mai la o Gamabetta ia Chanzy e hopu i ke ke keiki alii a lawe i Bodeau malalo o na koa. [ka ike ana o ke keiki alii i keia popilikia, haalele iho la ia Farani a hoi aku la i Ladana.

KA NEE ANA O NA PUALI KAUA FARANI.

            Bodeau, Ian. 16.-Ua noho ae la na Perusia ia Alencon.

            O na koa kiai o ka welau akau o Gen. Faidherbe e nee mai la imua, ua komo ae la i Albert.

            Ke hoomau la no o Gen. Chanzy i kona auhee ana i hope. Ke hoike mai nei nae @a, ua hoomaka hou aku na Perusia e kaua iaia ma ka la Sabati Ua kaua ka puali helu 21 me ka ikaika, a ua lawe mai he mau pio.

KE AUHEE ANA O GEN. BOURBAKI.

            O ka puali kaua o ka Hikina malalo o na Geremania mamua o Belfort ma ka la 15, ua auhee kona mau laina a pau. He keu ka hakaka hahana a po ia la. Ua hoomaka hou mai na Farani i ke kaua ma ka la 16 ae, aka, ua auhee hou no me ka make nui.

            Vaseille, Ian. 16.-Ua lele ia mai o Gen. Werder me ka ikaika inehinei @ Farani e na @ hema o @ ma ka eo ana ia lakou o na wahi a pau. He 200 wale no ka poino o na Geremania.

KA WELIWELI O KA HANA A NA POKA PAHU ILOKO O PARISA.

            Bodeau, Ian. 16, [Ma ka moolelo a ka nupepa Honua.]-He 15 pa ana i na poka pahu o kekahi mau hale mai iloko o Parisa, ka hale a na wahine nawaliwali he 2,000 e malamaia ana a me 1,500 poe pupule e malamaia ana ma kekahi Hale mai pupule, a na Geremania mai waho aku nei.

            Ma kekahi lono, ke make la na wahine a me na kamalii maloko o na hale a ma na alanui mai ka luku ana mai a na poka pahu.

            O na kanaka o na kauhale i hauleia iho e na poka pahu, ua haalele iho la i na hale ponoi, a ua hele aku la e imi malumalu hou aku.

            Ladana. Ian. 16.-Ua hoomauia mai ke ki poka pahuia ana o Parisa ma ka la 14. Ua hamau ke kani ana mai o na papu o Issy, Vanvres a me Montrouge.

            Ua oleloia ma kekahi lono, ua lawea aku na pukuniahi o na papu o Issy a me Vanvres mai @a kuluna aku.

NA LONO MAI PARISA MAI.

            Ladana, Ian. 17.-O na lono mai Parisa mai o ka la 13, ua ikeia iho, e hookokono aku ana o Gambett ma kana palapala hope, i na mana aupuni maloko o Parisa, ka mea i uumi maluia iho, e koi ana ia Generala Trochu, e hooikaika loa e hoehu mai i hookahi kaua lanakila maluna o na Geremania, i mea e hiki ole ai i na Geremania, ke malama mau koa mamua o Parisa a hoouna aku i mau koa ma na okana aina e ae e kaua ai. Ke olelo nei oia o ka hana hoomaauea ana maanei, he mea ia e hoomaluwa ai i na kumu a na Farani ma na wahi e ae.

            Ke hoea mai nei kekahi lono (laukua paha) mai Parisa mai, ke pii la ka ikaika o na pu a na Farani ma ke komohana. Ke hana ino ia la na kulana a na Geremania ma ia mau wahi.

OKI PU IA KA LAINA KOA FARANI.

            Ladana, Ian. 17.-Ua loaa mai nei he lono mai kahi hoomoana mai o ka Moi, e i ana, ua halawai mai kekahi papakoa Geremania ma Brie ma ka la 16, me na koa Farani i oi ae ka nui, aka, ua pakele na Geremania mamuli o ke oki pu ia ana mai mawaena o na laina koa o ka enemi.

            Ua nohoia ae la o Beaumont e @ Geremania me ke keakea ole ia mai, a he 1,000 na koa i lawe pio ia mai.

KA MAMINA O GEN. CHANZY IA LE MANS.

            Ladana, Ian. 17.-Ma ke kauoha a Gen. Chanzy, ua huipu mai oia i kona mamina ia Le Mans me @e mea la, he ahulau hiki ole ke lapaau. O ka lilo ana aku o ia kulana ano nui, he mea ia e hopohopoia aku ai ke ola o na mea a pau a me ka haole poholo pu ana o na kauoha a na Mana Kiekie. Me ka ikaika puni e hiki ai e pakele ka aina, a nolaila, ke hoopii mai nei oiai kona mau koa e eleu a e kaua a lanakila.

E HOLO ANA PAHA O FAVRE I KA AHAOLELO.

            Ladana. Ian. 17.-Ke hoike mai nei na lono mai Parisa, he elua mau halawai ana a @ mana koa inehinei.(?) O ke kumu o ia mau halawai, oia ko ke Kuhina o Ko na Aina e o Farani konoia ana mai e hele i ka Halawai o na Mana nui o Europa ma Ladana, no ka noonoo ana i ka hihia mawaena o Rusia a me T@reke. O ka ka Haku G@n@lie (Kuhina o ko na Aina e o Beritania) palapala kono aku ia Favre o ka la 29, ua hoounaia aku ia Bisimaka ma ka la 10 o Ianuari, a ua ukali puia aku e ke noi e puka aku mawaena o na laina koa Perusia, ma ka maka'u o ki mai na Farani i ka hae Geremania. He elua hooleia ana aku. Loaa hou mai nei ia Bisimaka na wehewehe hou ana a nui, nolaila, ua haiia aku o Favre ma o ke Kuhina Amerika aku, ua ae ia ka lawe ana i na olelo ma ka lawe ana i ka hae kapae kaua. No ia mea, e haalele ana o Favre mahope iho o ka malu ana o na hau@aele a me na pioloke o na hana o Parisa. O ka manao a pau o loko, aia ma ko Favre hele.

NA KA MOI I KA MOIWAHINE.

            Ladana, Jan. 17.-[Hora 12:30 A. M.]-Ua hoouna aku ka Moi U@lama @ keia palapala malalo iho i ka Moiwahine:

            "Wahi Hoomoana; Ian. 16.-O ka heluna o na pio o ke kaua o Le Mans mai kinohi mai, ua pehu ae ia a i ka piha pono ana o 20,000. He 4 mau kaa ahi a me 400 mau kaa lio mawaena o na waiwai pio i hana inoia. (Kakau inoa @a) Uilama."

Ka Nupepa Kuokoa.

HONOLULU, FEBERUARI 11, 1871.

Pehea ka pono o keia hana ino?

            UA loaa mai nei ia makou keia palapala malalo iho, mai Lahaina mai, e hoike ana he wahi moolelo pokole, o ka haunaele ino loa ma ia wahi, mawaena o kekahi mau Luna Aupuni. Ua haiia mai ia makou, o na Lunakanawai o Lahaina, ka poe nona na alakai ana e hahai@a aku ai e na kanaka, ua hakaka mai nei ma ka Aha Hookolokolo akea, imua o na @ak@ ponoi o na kanaka. Ina he oiaio keia, heaha la auanei ka mea a na kanaka e hahai aku ai? E hoohalike aku anei la@ mahope @ o ka Lahui, e komo @ ia haunaele, i mea e pale aku ai i ke kul@ma ana mai mahope. E hana e like me ka pono, me ka hoopilimeaai ole mahope o ka mea hewa, ina ua hewa io. () ka pomaikai o @a kanaka, he mea malu loa ia, e hooponoponoia ai ma keia a@o.

Haunaele kuloko ma Lahaina, Maui.

E KA NUPEPA KUOKOA ; Aloha oe :-

            Aia ma ka hora awakea ponoi o ka la 4 o keia malama, ua ike akea ia ka hakaka ana o na Lunakanawai o Lahaina nei, oia hoi o Mr. Lolena ka Lunakanawai Kaapuni a me Mr. U@lama ka Lunakanawai Hoomalu a Apana hoi.

            O ke kumu o ko laua hoouka kaua hahana ana, oia hoi ka hoop aia ana o Mr. Pita, ka Makai nui o Maui nei, maloko o ka Hale Paahao, e Mr. Lolena, no ka hoowahawaha ana o ua Pita nei i ka Aha. A no keia kumu, manao iho la o Mr. William, e ninau pono aku i ke kumu o ka hoopaa@ ana, aka, pane mai la o Mr. Lolena, "E hele aku oe pela iwaho!" A ia wa koke no, o ka hoomaka mai la no ia o ka huaolelo a lakou haole, he "hua ino." Hopu aku la o William i ka umiumi o Lolena, a k@iia aku la ma ka waha, a hina aku la ilalo. Ala mai la o Lolena, a hopu iho la i kekahi noho laau, a hahau aku la i kona enemi, (William) a eha iho la ka ihu, moku ka papalina, a

            "Hiolo na wai na @wa a ke kehau."

            E, o ka omole barani a kini hoi, oia wale no ka mea nana i une@ne i ko laua mau puuwai, a pipii inoino loa ai ko laua mau aa-koko, a mokomoko ia laua iho, e hoike ana he mau koa wiwo ole. Holina ae la kekahi, a holina mai no hoi kekahi. Hu ae la ka aka @ na haole a me na kanaka maoli maloko o ka Rumi Hookolokolo. Ke ike nei au i keia la, ua akoia ka umiumi a me ka lauoho o Lolena.

            Ua lohe mai hoi au i kekahi haole Kapena moku, ua belaia o Pita e ke Kiaaina P. Nahaolelua, me na $25.00. Oia iho la no kahi mea hou o ka malu Ulu o Lele. Ke h@i nei ke keiki o ka ua Lililehua o na hono. - . - .

            Lahaina, Feb 6, 1871.

            HOOKANI PILA MA WAIKIKI-KAI.-Ma ke ahiahi o ka Poaono aku nei i hala, ua uniki ae ka poe puhi ohe o ke aupuni ma ke puhi ana i ka lakou mau mea kani, ma ka home aekai, o ke Kuhina o ko na aina e, ma Waikiki-kai.

KE KAUA NUI MA FARANI.

            Ma na lono kaua i hoolahaia mamua ae o keia kolamu, ua ikeia malaila na kaua ana mawaho loa aku o Parisa a me ka hoomauia ana o ke ki poka pahu i ka hiwahiwa o na kulanakauhale o ke ao nei.

            O na lono o ke kaua nui ma Le Mans, mawaena o ke Keiki Alii Ferederika Kale o na Puali koa Geremania helu 2 a me ka Puali Kaua nui o Farani malalo o Chanzy, ua loaa mai nei. Ua hakaka na Farani me ke koa maoli e hapai ai i kona inoa ma ke kulana wiwo ole, aka, o ka hopena, he auhee ino loa ana i oi ae mamua o ke kaua nui ma Sedana, no ka mea, aole i hiki i ka Farani e ku aku imua o na poka a na pukuniahi nee papa mai a na Geremania. O ka nui o na pio ma ka palapala a ka Moi, ua hiki aku i ka 20,000, a ma kahi akea loa hoi o ka aina i laweaia mai ai ; a o na lako kaua makee a lakou i makemake ole ai e l@lo aku i na Geremania, oia na pu a me na pauda a me na poka, ua muu aku la ma ka aoao o ka enemi lanakila.

            Aole hoi i pau ae ka mokumokuahua no keia auhee, loaa hou mai no na lono ua hoehu kaua mai la ko Parisa poe. Me ka manao ole o na Geremania no keia hoehu kaua, ua alapine ae la no na ki poka pahu ana ma kahi a na koa o Parisa i puka ole mai ai, a o na koa Geremania wale no ma kahi i puka mai ai, o lakou kai kaua aku, a auhea nui hou wale no i Parisa.

            Aole o na papu, na kauhale a me na kulanakauhale mawaena o Parisa ponoi a me na papu, e ki poka pahuia mai nei, aka, o ke kulanakauhale ponoi maoli no kekahi. O kekahi o na hale nui maikai loa, na hale mai a me na hale nui hoahu mea malama waiwai makamae o ka naauao, o lakou kekahi i palukuia mai e na poka pahu. O na waiwai keia o na mea akamai i houluuluia, ua pahuia mai la e na poka pahu, o na wahine a me na kamalii, aia ke make @ m@ ke alanui a makauhale, mamuli o ka luku a na poka pahu. O ke ano maoli o keia hoikeike ana, he kahea ana ia i ke kii hoomaka'uka'u a weliweli a ka make a ke kaua, a he mea hoi e kono mai ana i ka poe e ae, e aloha aku i ka 2,000,000 kanaka i hoopaaia iloko o Parisa. O ke kauaia ana o @ ke ao i kekahi @ na aku.

            Ua kali loihi na Geremania o ka haawi pio mai mamua o ka manumanu ana o ke kulanakauhale, aka, hoopaakiki na Farani, a nolaila, i keia manawa, ua kono ia mai na Geremania e kiola aku i na poka pahu, no ka mea, ua oi ko na Geremania mam@a i ko lakou ola mamua o ka mamina ana aku i ke ola o na Farani. Aka, ke haupu e mai nei makou, malia paha, o ka make ana ma na alanui o na wahine a me na kamalii mai na poka pahu mai, he kumu ia nana e kono mai i na tausani o ko ia kulanakauhale poe pale e haawi pio mai, i na pela, alaila, maalahi, ke ae mai nae i ka na Geremania mau kumu haawi pio.

            Ke houpuupuia mai nei hoi, ua auhee aku la ka Puali Farani o Faidherbe ma ka akau, a ua makaukau o Beleg@ma me 50,000 koa e apo mai, ke auhee aku iloko ona na koa Farani, i na he oiaio, alaila, aohe no i waa o Farani.

            Ke hooia loa ia mai nei, ua auhee ae la ka Puali Farani o ka Hikina malalo o Bourb@ki ma ka hema o Belf@rt. Ina pela, aohe no he lihi pono o ke kaua ana. I ku no hoi paha ka ikaika i ka lanakila hoi o kahi hoouka ana, a auhee hoi kahi, alaila, hoolanalanaia na manao, aole ka auanei pela. Mai ka hoomaka ana mai o ke kaua ma ka la 2 o Augate a hiki i keia manawa, he auhee wale no, nolaila, ua pilihua na naau koa, hookahi wale no manao i koe, he uwe. Aloha ino kahi Farani! Ke inu nei oia i ke kiaha awaawa o ka laau make e aleale nei iloko o ke kiaha aniani wai ona o kona hanohano koa. Mamua iho nei, he haakei a he olioli ka i loaa iaia, aka, ano, ke hanini aku nei kona puuwai e ike i kona hoomanawanui ana iloko o ka ehaeha a me ka make.

            PAKELE MAI MAKE I KA HOKUWELOWELO.-Mai kekahi makamaka mai o Koolau aenei, i loaa mai ai ia makou ka lono e like penei: I ka hoopuka ana iho nei o Ke Au Okoa no ka puka mai o ka Hokuwelowelo a me ka lapuu mai o kona huelo i keia honua e hoopoino ai, nolaila, ua makau honua kekahi poe o ia pali Koolau, a ua kukala e kalua ka puaa, ai ka ai. Ua alia mai kekahi poe alia e kalua a ikeia 'ko ke Kuokoa manao no ka hokuwelowelo. I ka puka ana'ku o ko ke Kuokoa manao, he mea hooweliweli wale iho no na mea e pili ana i ka hokuwelowelo, a nolaila, ua hoi iho ko lakou manao a akakuu, aole hoi e like me ko na la i hiki mua ai ka hooweliweli. Nolaila, ina ua manao ka lehulehu o na pali Koolau, o ke Kuokoa ko lakou maka, e pono e lawe nui a uku ia ia.

NU HOU KULOKO.

Oahu.

            KIALUA LAWE LANAKU.-Ua ku mai ma Honolulu nei kekahi kialua lawe lanahu mai Nu Holani mai ma keia awa.

            Ma ka holo ana aku a ke Kilauea i ka Poakahi iho nei i Hilo, ua laweia aku he 70 o na pake hou mai nei o Kina no ka mahiko o Kaupakuea.

            OLAHANI NA LUINA.-Ua lohe mai makou, ma ke ahiahi Poakahi iho nei, ua olahani ae na l@ina o ke kuna Mele, no kekahi kumu mawaena o lakou a me ka Ona.

            HE MAU PAKE HOU.-Ua ku mai kekahi kalepa mai Kina mai ma keia awa, a o kana ukana i lawe mai ai, he mau pake he haneri kumaiwa ka nui. He mau pake lakou, aohe me @a koa a me na pu e hoopuniia ai, aka, ua kuu laelae ia lakou, ma ke ano he kanaka no ke kanaka, aole he holoholona ke kanaka e like me ko na makahiki e a kakou i hana lau lima ai.

            KE "KILAUEA."-Me he mea la, i ka @ke iho i keia mau huakai hope mai nei a ke Kilauea, ua oi ka pailaniia o na ukana o ke Kilauea, e like me ka pipi mamua o ka maminaia o ke kanaka, no ka mea, ina e holo mai o Kilauea, aole e pili e ana ma ka uapo o Ainahou, aka, ma ka uapo hoolei pipi e pili e ai, a pau ka pipi, alaila, hoolele mai i na ohua.

            Ma ka halawai mau o ka Puali Kinai Ahi Helu 2 ma ka Poakolu la 1 o Feberuari, ua kohoia na ali@ malalo iho, no i puali, no ka makahiki e hiki mai ana, e like penei:

            Luna Hoohana - - - John Nott

            Kokua mua - - - William Auld

            Kokua alua - - - -  William Love

            Kakauolelo - - - Edwin Morris

            Puuku - - - - - Robert Austin

He @3 ka nui o na hoa o ia puali i keia manawa, a ke mau nei ka paa o @a puali.

            I KA WA HEA E PAU AI?-He mau haneri o na palapala i loaa mai ia makou mai na pea mai a pau o keia mau mokupuni, e hai ana i na mea ano like ole ; he mau mea a makou i makemake ai kekahi e hoike akea, aka, o ka hoike mai ma na inoa kapakapa, nolaila, ua kapaeia lakou. Ke manao nei makou, he makehewa a he hoopau koalaala i kekahi mea, ke kau ponoi ole i kona inoa, ke manao ia e palapala mai i ke Kuokoa.

            O kekahi poe hoi, ke palapala mai nei no na mea make, a hoonahili wale i ke kamailio ana a loihi. No ke aha la ka hoike ole ma kahi o ka poe make.

            O kekahi @ hooholo i ka pono.

            O kekahi mau palapala, he hooipoipo wale no mamua a he wahi @ki wale no kahi io. Nolaila, ke konoia mai nei makou e ninau aku, Ahea pau ka pohihihi?

            NA POO LETA HAWAII HOU.-Ma ka Poalua iho nei, ua komo aku makou i ke Keena Oihana o ka Luna Leta Nui, a malaila i hoikeikeia mai ai ia makou na poo leta Hawaii hou, me na kii pakahi o ke Kama Alii wahine make V. K. Kaahumanu, Makua alii make M. Kekuanaoa a me ka Lani e noho Moi nei, L. Kamehameha maluna o ua mau poo leta la ma na ano waihooluu ekolu, a penei ka hoonohonoho ana. O ke poo leta o ke Kama Alii wahine make, he poo leta hookahi keneta ia ; o ka poo leta o ka makua alii make, he poo leta 18 keneta a o ke poo leta o ka Moi e ola nei, he poo leta eono keneta. Ma ka nanaina i na kii o lakou a pau, me he mea la o lakou okoa no e nonoho mai ana. O ke kii nae o ka elemakule alii ka makou i mahalo loa no ka like ma@ no oia. Nolaila, ke manao nei makou, e hauoli ana no na makaainana ke ike iho i na kii o ko lakou mau alii e kau ana maluna o na poo leta kapili leta.

            "KA AHAHUI OPIOPIO O KE ALO ALII.-Ua mahui mai makou, ua akoakoa ae maloko o ke Keena Halawai o Kaumakapili, ma ke ahiahi Poalua iho nei, na keiki o ka Ne@na a me keia kulanakauhale, i hoohui @kou iho malalo o ka inoa e kau ae la ma ke poo, no ke kumu nui, e malama mau lakou i na la kul@ia o ke Aupuni Hawaii a me kekahi la e ae i kupono i ko lakou noonoo, i haalele wale ia e ke aupuni. A ma ia mau la nui, e kahiko ai lakou i na kapa nani a lakou e hooholo ai, alaila, hookahakaha ae ma na alanui o keia kulanakauhale. Ke mahalo aku nei makou ia manao. no ko lakou lako pono e lu i ka lakou mau wahi dala, i mea e nani ai lakou, a i mea e ike ia mai ai lakou he poe hanohano, a malama@a kulaia lakou. Aka, kaumaha nae ko makou manao, ina makou e lohe mai, he poe lakou e hoanoe ae ana i ka wai o ke kiaha, a lilo lakou i poe inu lealea a uhauha ia mau la, alaila, aole no makou e haawi ana i kekahi hoomaikai no lakou, no ka mea, o ka hale kahi a lakou i kukulu ai ia Hui, he "laa," a o ka pono, e hahaiia ka lakou hana mahope o ka hoopololei.

            KA AHAAINA KUOKOA.-Ma ka auina la Poaha iho nei, Feb. 9, e like me ka hoopaneeia ana, ua hoo@o @o ia ka ahaaina a ke Kuokoa i kalahea muaia aku ai, e haawiia ana no kona poe hookae mua i na dala elua o ka makahiki. Aole no ka poe wale ma Honolulu nei, aka, no na wahi e ae no kekahi i makaukau ka hele ana mai me na palapala hookaa. Ua hapa@ia keia ahaaina e ka Luna Hoopuka me ka makana wale ana