Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 14, 8 April 1871 — KE PAILAKA POMAIKAI. [ARTICLE]

KE PAILAKA POMAIKAI.

I'.vn-tna o na mokupuni lniii 'ehuiehu o ka hapa pili akau o ke kowa o Mesiko, kekani wahi mokupuni i oi oie «ku niamua o hookahi nule, m-i k<ma wahi laula loa, he ? urni mile kooa inamao mai ka aina maoii . mii, a ua ikeia e ka poe kakaikahi e heie ana ilaila ma ka inoa o Kudīhuiika (Cuddyhuhek). Ke moe ae la iloko o ke kowa he lae a-a 1 loihi i ku kawHuiwal.i ia e na . opuupuu oae i hoa#»ia inai e r»a a!e. a ua paa i uka i na pohaku. O kahi kamka hooknhi nana e noho ana u«i mokupuni nei, he lawnia kahi oihana. a he mahiai kekahi a me kona ohana. oia hoi, o kana ilio, kana wahine, he waapa maikai. a me na keikikane ino eiua. wnhi no ana ke olelo mai. O Kiino Kamika. oia ka inoao kameanona keia wahi moolelo. ua noho maluna o ua wahi mokupuni nei no na makahiki he umi!kumama!ima. Xo ka mea. he mau makahiki uuku mahope o kona mareana, ua hoo•iilo oia, o kekahi o n« knlanakauhale o ka | hema k»oa home ; akn, oia keknhi o na kaInaka i hio me he inea la, he hailona na «a i. ; ihe a ka poino ; ua holi mai na poino a pau ;e kue iaia, no na hana imi waiwai a pau 'ana i komo aku ai. ua Jilo i mea poho wale j no. Ua kaua aku wia me keia mau poino a l hala kekahi wa, ua uiha no keia poino wale, ;a ua haalele aku ia wnhi. Me na wahi da!la i loaa mai noloko o kona mau wahi waiwai i hooliloia aku, na kuai aku i waapa ; enaikai a me kekahi mau mea e ae, a hookau jaku la i kana wahine, a me kana mau wai- ; wai eae a pau o keia ao iluiui o ka waapn, |a hookole aku la me k-.» wiwo ole iloko o ke kowa me ka jpi i nona e. noho ai me ;ke kuokoa. Mahope o ka im\ loihi ana. ua hooholo i iho oia e hookahua i kona home maluna o j kahi mokupuni i hoakukuia maluna, aole no jka nani o kona kulana a me Ua momona o | ko laiia lepo, aka, no kona uuku, nolaila oia |i manno iho ai ine ka pono, aole e loaa ka laukanaka nana e huonaueue mai koua no;hoana. Ma ke kokua ana mai o kana wa;hine ua paa ko Inua wahi ka*!e f a ua pau kajhi apana aina i ka mahiai la, no ka hoola|wa nna mai ia lakou ina mea ai. Ua honi luko mai ka mouna ia lakou i ka i-a, a o ka | pu hoi a ua kanaka nei i na manu o ke kai. |I konn holo ana i kela a ine keia hapalua |makahiki, ua lawe puaku oia i ke koena o

ka lakou mau wahi mea kunu i ka aina mn- i oli, i mea kuai aku, i ioaa niai ni ria mea 1 hiki ole ia iakou ke hooiakoia mai ma ka j mokupuni. Mianei iakou t noho iho ai me j ka maiuhia a me ka oiuoiu no na makahiki he umi-kumnmaiima ; muunei i hanau ai kana mau keikikane elua, t\ nuii noho no paha iaun tlaiia tnn ko laua ano kuokoa hihiu. e oie waie no ka hoea ana mai o keia mau i ntea mahope net, penei: ! 1 kekahi o kana niau huakai i ka ama maolu uu alu m» kona iini e hui aku me keknhi huakai e hoomakaukau ia ana, ia wa no ka hoio ana e huii i kahi i ili ai o kekihi jmoku Sepnnia lawe dala, i )ii ma kau wahi jO na paiena kai o lacatan, iloko o na makaihikihookohi haner> me iwakalua mamua nku nei. Ua loaa kahi i ili ai o ua moku ?net, a ua maopopo no hoi eiua miiiona diia •maoli iluua o ua moku nei i ka wa ) lii ai, |a ua piha ka paau o k.t huakai huii daia i ka hauoh. me ka innnaoiana e loaa ana no jia lakou ka pomaikaū Kot aku ia ota i na Huna o ua huakai nei, e ae mai oia pu kekaj hi, aka n»e, aole o lakou ia makemake e raa- . heie aku i ko iakou pomaikai me kek»ht poe ieaku. Mai la manawa m»i, ua piha mau | kona manao i ka bto no ka uni data; ua ; haaieie w«ie ia kona a e ole kana ; wahine a tne na keiki, i na ia ua pau loa • kana niau waiwai i ke poho. Ua hoohlo oia i i kooa «oanawa a pau, ka heie oie i ka iawa- ' ia i me ke ki manu, ina ka hookelekele ana i ka waapa iwaeoa o na mokupuni liiiii. me iki maopopo ole o kan» hana, me ke kuko o | kooa naau i kana mea e hana ai, ina e loaa ! ke dal» i nalowale a». Otat hoi, o ka imi : waiwai ana. tna na ano e ae a pau u& haule- ' hia, me he me& !a, o keia ka mea e ko ai o kana mea i iini nui ai—ka loaa o kahi aina mahi puiupoiu n>tt na kainuiu o ka Mtsisipi. >: Oiai kon» noho ana maluna o ua uiht •; mokupuni nei, ua na kona minao ma kooa '; kuokoa «na; a aole he kuluma mau ia e ka • moe uhane no ka aim mabt pulupulu e like 1. ote kona wa epiopio, no keia mea be gufe, > »ka, ino la u» komo k» manao iloko ona e loaa oluolu mai im k» wiiini. na ia mea i

hoof.uihi»j uai i n<ea I iui (iiud ai ; * ua noonoo ioit»i oia i kekaiu mau pule a mau maiaina hoi. ma kahi mehamena, a ua haupu maoli mai no hoi e ioaa una iaia kahi i Dunaia'i oke guia pau ole ika he!»i. A me keia nuinao 01.1 i i»>»kftha waie ai a hala kn ) hap;»lu;i niakahiki. h;ki mai ia kona e ht l.i hi j ka aina. ] ka hoopihaia a«ia o , kona Wi.ap:i i nt w.iiwai kuai, hoohui! aku , la ia i kona ihu i ka «'iina ine na leo kauohn • pu a kana w.ihu»e. •• e hookaawale mai ka poe iii)i d.ila m.»i " Ika hiki ana aku i ka- | na wahi i ho!o mi, nu hoi, e pioioke iina ua S wahi kuhnakauhale nei; ua hiki ma» la ka j huakai huli diia. me ka «hai pu mai i na ' hoike oko lakou holo pono—o ke dnh gulu a rne ke da|.i keokeo. ua oki !ou i ka lepo hao, ua pipiii i ka pu me he men lu ua hoo- ! : heheeia a pipil'ia a paa loa ilaila, a ua nui ■ no hoi ke ano e o ke d.ih, no ka lo»hi loa o ! |ku waiho ana iloko o ke kai, hookahi haneri j iwakalua mau mnkahiki. j Aita, ua uuku wale no hoi ka pomaikai i | ; loai» i ka huli d«»U», no ka mea, aoie | • i loaa aku ka nui o ke dala, akn, un lawa na I j mea i loaa no ka hooia mai e loaa hou mai | iiina no. Oka meu nona keia wahi mooielo, | 1 »i» e nana nna me k.n hiaai i ke ahu mai o ika paila dnla guU a me ke dala keokeo, :ua aneane oia e ohewahewa i ka eehiaia o j ka hauoli ; muuuo ihola oia, o ka pomaikai :o ua poe la, he hoike ia no kona pomai-kaj j •iho. Uka olelo hookahi iho la no ia o ua | I wahi kulanakauhale nei. o ka huli gula, ala ; jmui la na niooielo no ka poe powa meiana i | 'noho mamuu ma ke kowa o Mesiko, a n>e i jka lakou mau puu dala i huna ai ilaila. | Ua manao ia ua hoomalu ia na dala a ka ' ! poe powa e na uhane ino, aka, ua lilo ia i j mea ole eo ke keakea ana mai i ka manao j pioloke o ka lehulehu ake hu!i elula ;'o na"j wahi a pau i hoike ia ma na moolelo kahi- • ko ua pau ika eliia. A o kekahi oia mau i inoolelo, ua hoike ae, ua huna ia kekahi j mau puu dala nui a ka poe powa ma ka i mrkupuni o Kudihulika, a hoomaopopa pono ' jaku la ko Kimo Samika mau pepeiao i na ole- ' lo a pau e pili ana i kona mokupum. Mahope 0 kona lohe ana i na olelo n pau e pih ana ī j kona ailana, hoomaka ia no ka hoi aku i ko- j 'na home me ka manao pihoihoi, no ka hele J •i-i mai o kona mokupuni e huli -a loaa ke |da|a, h>io wale ia. Aka, no ka holo po|no ole ana o ka huli dala ma na wahi e ne, | inolaila, aole i hele loa ia aku i kona wnhi j mokupuni e huli ai, ke ole e loan hou inai ; ka lono nana e hooiaio ma» ke dala aua oia j wahi. Pio iho la ine ka hikiwawe ka piolo- | ke ana o ka lehulehu, e like me ka emoole | |o kona uluhia ana mai, ano hilahila iho Ja | ka lehulehu ia lakou iho, a lilo iho la i? , mea i inea poina ia, koe wale no ka huli ana ; 1 kahi a ka moku i iii ai. Aka, aole he poina iki i k«i mea nona keia )wahi moolelo. He maopopo loa no laia he idala no aia i kekahi wahi o kona mokupuni; Ihooknhi wale no mea pohihihi o ka huli ana 'a loaa kalii i waiho ai. Huli mau iho ia oia ji ka po a me ke ao, a hala he mnu malama |me ka hoolawa ole iho iai* i ka manaw* liooluolu kupono—eli iho ia oia ma ka aekai li ka wa kai maloo a me ka wa kai piha, eli |iho ia hoi a puni kahi kuinu iaau hookahi o jua wahi mokupuni nei, kahi a ke aka o ke (kumu laau e haule iho ai, a me ka wa e ku(pono ai ka la i ke awakea, a me kahi a ke |aka e hauie ai i ka wapoo ana a ka la ; a ua ihuli no hoi ma na wahi e ae a pau i hiki ke | manaoia e loaa ka hoailona ī na poe powa no kahi a lakou i huna ai i ka iakou dala, ak«, me ka loaa oie nae o ka pomaikai iaia. j Ano e mai la kona ola no ka nui ioa o kona noonoo ana, a me ka huli noa i ua dula ; nei. i ka hiki ana mai o kona wa e holo ai i ;ka nina oiaoiī, aia hoi, e waiho ana oia i ka mai fiva me ka aneane e hele i ka pilikia ; aka, ma ia hope mai, pohala ae la kona ma», : toe ka mau no uae oka nawaiiwali o kona kino. * nolaila, aole hiki iaia ke hele, oini ; iio oia e waiho aoa peia i kekahi kakahiaka, | kahe-a aku la oia i kana wahine, a ene kana J keikikane, & hele mai la laua ma ka aoao o | kona wahi e moe ana. Me « pax*