Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 16, 22 April 1871 — Page 3

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Chai Blair-stahn
This work is dedicated to:  Melvin Kahōkūloa Lantaka

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

ana, nolaila, ke ninau nei makou ma ka inoa o ka lehulehu, no keaha ka hana wale ia ana o kekahi kanaka me keia ano. mahope o kona ae ia ana e lapaau i na mai iloko o na makahiki eha i hala a me kona hookahuia ana i Kauka no ke awa o Honolulu? Aole anei he hewa nui keia o ka poe e paa nei i keia oihana aupuni, ka ae ana i kekahi haele e lapaau a mahope o na makahiki eha, alaila, puka mai a olelo aohe ike i ke kauka?  Aole ane he pepehi kanaka ka poe nana i ae e lapaau keia haole me ke akaka ole ia lakou o kona ano?  He aha la ke kumukuai o na ola i poino mamuli o ka hewa o keia poe? Ea, e nana mai kakou Hawaii i keia hana ino wale ia o kakou.

 

            HOOPOLOLEI.--I ka Luna Hooponopono o ke Kuokoa, ua heluhelu au i keia mau mea ma ka nupepa o keia Poaha i hala, malalo o ke poo " Ka Aha Kiekie Kau Jiure o Aperila," -- penei na olelo: "Kianina kue ia H. A. Kahanu, he hoopii waiwai hooilina.  Ua k@a.  ua hookuuia na Jure, a hoopauia ka hoopii."  Ua poloei ole no keia mau olelo.  Penei nae ka oiaio:

"Kiaaina (w) me kana kane, Loe (w) a me Kaawalaaole,  > kue ia Kahanu.

Hoop@, kipaku aina.  Ua kapaeia ka Jure, a waiho no i ka Aha e noonoo.  Ua hanaia a pau, a o ka olelo hooholo wale no koe.

NA'U NA A. F. JUDD (ALAPAKI),

Ka Loio o ka aoao hoopii'

Honolulu, Apri. 20, 1871.

[Ma keia e ikeia ai, he poe hemahema ka ke aupuni e hoolimalima nei i na dala nui.  Pehea e loaa ai ka poe pololei? E imi, aole ma ka pailani e manaoia ai.  L. H.]

 

            HALE KUAI BUKE.--I keia mau la iho nei, wa hoonani hou ae o H. M. Wini i kona Hale Kuai Buke a ua maikai loa ma na ano a pau o ke lulana maemae a kiekie.  Aia mamua o kona hale na papa hoailona.  Aia nae mawaena konu o na papa inoa he lehu, ko Henere M. Wini papa inoa ponoi i pena maikai loa ia e kekahi o ko kakou mau haole pena akamai loa, oia o Mr. Richards, e hana nei malalo o Mr. Benefield ma Alanui Alii.  I hoohalikeia ai ka apo like ana aku i na haole a me na Hawaii, aia malalo iho o ko H. M. Wini inoa, he pap olelo kanaka: "Hale Kuai Buke."  Nolaila, he pono i kela ame keia e hele nui ilaila e kuai me ka hopohopo ole.

 

            MAI HOOPOINA.--E halawai ana ka Aha Kahuna o ka Mokupuni o Oahu nei, i ka Poalua mau o ka malama o Mei, oia ka la 2, hora 10 A. M., ma ke Keena o ka Papa Hawaii.  Kumu noonoo, OIHANA 20:28.  E naue mai, mai kanalua.  Ma ia po hookahi no ka halawai mahina o ka Papa Hawaii.

 

            AHAAINA A NA AKUA KANAKA.---Ua kukulu ae kekahi wahine hoonohonoho akua, o Mrs. Hanamaulu i kekahi ahaaina lulu dala ma Waipio, Ewa, Oahu.  A ua konoia na Akua kanaka a pau loa o keia mokupuni e hele mai e ahaaina pu--a owau kekahi i naue aku e ike maka.  I ko ʻ u hiki ana aku e noho mai ana na Akua kanaka me ka hookohukohu ano Akua ; a o ko lakou huina he umikumamaha.  Oki pau no hoi ka hana a ke Akua o Hawaii nei ; he ike maka aku no, aohe i e ponalonalo aku i ka lani, luhi i ka pule aku. Pau ole aku kuhihewa o Hawaii.  Ia ʻ u e ku ana, i mai la ko ʻ u kokoolua e ku ana, me he mea ʻ la ma ka ʻ u ike, he haumana na @ poe Anikaristo ʻ la.  "O kela poe a pau loa e noho mai 'la la, aohe e nalowale na mea hoinoino, a hoomaloka--A o ka oi no nae o Pelehounamea (Hanamaolo) a me ka Puoko (Penopeno), ke Akua o Kawailoa," wahi a i ala.  E ike mai ha uanei i ko'u hoomaloka, aohe he Akua lakou, wahi a'u iaia.  Eia no ia wahi akaaka loa a'u, o ke kahea ana o na inoa o ka poe haumana a lakou ; ma kuu noonoo akua, he inoa bapetizo paha ia o lakou.  O ka inoa maoli o ke kanaka o Kailihao--he maka hemo ko keia kanaka--a o kona inoa maoli i kapaia e ke akua o Makahinuiaiku, Kupanaha no ka hookahuli i ka inoa i kahea ia a i laa i ke akua i ka makua ponoi i make.  Mahope o ka pau ana o ka ai ana, ua hoomakaia ka hula Hawaii ana.  O kekahi mau kaikamahine opiopio kupono no ka noho na Kristiano, ua alakaiia paha lakou e na makoa e aloalo i na kapuai o na kupuna i hala, a e haa ana lakou me ke ano pegana.  Aloha ino ka hanaona hou.

C.O. KEALAKAI.

Maui.

            HOIKE I KA OIAIO.--Ua ike au ma ka Helu 12 o ka la 25 o Maraki, i na manao o Sam. Sniffin, e kukala ana me kona leo nui.  "He inu wai on a ma Kula, ma kahi o Kailianu kahi i hanaia ai o keia wai on a, nolaila, ke hai aku nei au imua o ka lehulehu, aole au i hana i ka wai ona, aole no hoi i hele mai na kanaka o na hale puhi-ko o Makawao i ko'u hale e inu ai i ka wai ona ; aole no i hele mai i na la Sabati. Nolaila, ke noi aku nei au i na hookele o ke Kuokoa, e hoike mai i ka inoa ponoi o ka mea nana kela hoolaha in a ka Helu 12 o ke Kuokoa ; e hoahewa ana ia'u imua o ka lehulehu, oiai, o keia inoa (Sam. Sniffin) he inoa i maa ole, a i maopopo ole ia'u ma Makawao.  Ke hai aku nei au imua o ka lehulehu, mai lawe mai lakou i kela mau olelo i mea oiaio, a pela aku no hoi na olelo R.W. Egert ma ka Helu 13 oiai ua maao au, aole no i naauao na mea e hoahewa nei ia'u imua oka lehulehu, oiai o ko'u inoa maikai, oia ko'u waiwai nui. Me ka mahalo.                                                                                        KAILIANU.

            Kula, Maui, Aperila 12, 1871

            [O ko makou manao he mau inoa oiaio loa kela, aka, ke waiho nei na kope i hoike. Aka, no kou pale ana me kou inoa ponoi, e hula mai ana no ka lehulehu mahope o kau L. H.]

 

            NO KA INO.--Iloko o na pule i hala aenei, he nui ka ua me ke anu, aka, iloko o keia mau la e kunewa nei; ua hoi mai ka malie, ua kalae ka lani; aka, ke awili nei no nae ka ino me ka malie.  Oluolu nae ka noho ana o keia mau la puanuanu.  I alohaia no o Makawao ilaila.

 

            NO NA KAMAAINA.--O ka noho ana o na kamaaaina, he oluolu ; me ka hou no o ka lae e ulakolako ai kahi noho ana.  O kekahi poe pau nui i ka hana a na haole, helu no ko lakou mau la.  O na kamaaina mahiai mau no, hanale ole no ko lakou mau opu me na kini.  Aka, o ka nui paha o na kanaka, aia i ka hana a na haole; ohi mai no kahi helu iki, haule aku la no i na wahi hale kuai o Pikimola ma; ka puehu no ia.  O ka nui no nae o na kanaka, he poe miki na ka hana, aohe kau poo i ka uluna.  Aloha ia no e Makawao.

            NO KA WI.--Aole hoi hahana loa o ka wi i keia mau la, aole hoi e like me ko na Kau i hala ae nei, ke kau nui aku e ka manao in a eke palaoa a ka haole, aole pela ke ano o keia mau la, aka nae, o ke kumukuai no o kahi pai piha lai, he oia mau no he hapaloa ko na paona io he 18, hui mai hoi me ko na wahi lai 20 a oi aku wahi paona--Oia iho la ka noho ana o keia aina, oia ka poe hoopukapuka ai, make hoi ka poe mea dala; aole hoi ke kaupaona like.  Aloha no ko Makawao keiki i kahi ai uuku.

            NO NA AINA MAHI-KO.--He eha ka nui o na hale wili-ko o ka ua ukiu nei; Ke hooikaika nei no na haku me na kauwa i ka hana, oluolu ka hana.  Aneane pau ka nui o ka aina i ka mahi i ke ko.  Ma keia mau aina mahiko, aole he mau haunaele kuloko i loheia ʻ e i keia la, no ka mea, ua oluolu na kau pela no hoi na kauwa.  "O ka haku maikai; oia ka i makemakeia e ke kauwa."  O ka ha o na hale wili-ko, aole i makaukau no ke k@ ana o na huila.  He hale hou keia i kukulu kokeia iho nei, he aneane no nae koe e lawe kaiue mai kona enetini-mahu.  Ma keia pa hana hou, i ike pono aku ai au i ka opiopio maoli o na keiki hana; I ka hoomaopopo ana i ka huina o ko lakou mau makahiki, ma ka umi paha a emi mai, opiopio maoli no hoi i ka nana aku, ane kupono no ka hana, aka nae, he oolea maoli ma ka hana ana.  Hu mai ke aloha no lakou, me he mau keiki makua ole la, wahi a lakou.  Ka ike wahi dala ana no ka i kinohi i ka ohi ana ; o ka hana wale no ka mea nui.  Ohi mai no na wahi dala pau no i ka ale.  O ke kino ka luahi i ka hana a ka haole.  Auwe!  aloha ino na pokii me na kaikuaana, nolaila, auhea oukou na pokii me na kuaana iloko o ka ehuehu o ke Kumakahiki, e noonoo mua oukou, mamua o ko oukou hele ana i ka han a ka haole, mai punihei i ka mea poepoe hulali, mai noho a aie mua i ke dala a ka haole, o ike auanei i ka pilikia nui mahope.  Ua like no ia me ke kiaha waina ma ka waha o ka mea inu rama, i ka wa e komo ai iloko, aohe mea nana e pauma e pau ai, ua like ia me he punawaihuihui la; e like me ke kanaka inu-awa a puhi-paka, aole hiki ia ia ka haalele i keia mau apu koheoheo o ka make.  Pela no ka mea aie, aohe mea nana e hoopau a hiki i kona mau la kuewa wale me ka ilihune, nolaina, e hoomanawanui, mai aie hou.

            NO NA PUPUKANIOE O KA UA UKIU.--Ma ka la 7 me ka 8 o keia malama ; ua hoala ae kekahi mau kaikamahine lalawai o ua uka nei, he ahaaina nui; oia hoi he ahaaina Kemu.  He poepoe koaka me ka hapalua, hoi ana me ke kaka puaa nui, he maoli loa aku hoi ke dala hookahi.  I ka nana aku he mau pehu maoli ke loaa mai ana ; he haneri ka pehu.  Ma ia la he nui no ka poe i naue ae, o ka hapa nui paha ma na lio.  O kekahi hapa nae o@ poe, ua luhe i ka wai hoomalule kino, he mau hoailona no ia ano.  Auhea la o Kaiko ma?  Eia iho no, o lakou no kekahi iloko o ia hui.  I ka nana aku me he la, "Ua huikalo i ka nawao."   He lawe na ka ihu lio.  O na Makai paha i komo ole iloko oia hui, ua hao ae la ka mana; Noho ana elua kane elua wahine iloko o ka hale paa o ke aupuni o keia poe, he oe on a; aka, o ka nui aku paha, ua pakele aku.  O ka ke Kanawai kue i keia poe, hao mai pau i ka paapaa.  He kumu ao nae ia.  O na Pupukanioe nana keia ahaaina; O Mrs. puaakuni, Mrs. Hu, a me Mrs. Nakookoo.

            NO KA KULA SABATI.--Mehameha loa ke Kula Sabati o keia apana, nui na kanaka ma na pa Kumukahiki, na kane na wahine ame na keiki, aole hele iki i ka pule ma na la pule, mehameha loa ko makou halepule, oki loa ke Kula Sabati.  Hiamoe na haku hana, hiamoe pu me na kauwa.  Nui ka poe hele ma na la ahaaina a me ka holo-lio, aole nae hele iki i ka pule.  Holo lio ma na la pule, aole hoomanao i ka pule, nui ka poe hiamoe ma na la pule, kananuha na makua i ka hele i ka pule, hoololohe na keiki, wikiwiki ua makua i ka hele i ka hale on a, miki na keiki.  No laila, oia ke emi hope o ke Kula Sabati o keia wahi.  I keia makahiki me kela hala'ku, he mau kauna o na makua hele mai i ke Kula Sabati, a i kekahi pule he oki loa ; pela pu no me na keiki, nolaila, pilikia loa ke Kula Sabati o Makawao, aohe lana o ka manao o na makua me na keiki i ka hele i ke Kula Sabati.  Pehea la e loaa'i he Kula Sabati mau ma keia Betela?  Ua manaoia ma o na makua la e loaa ai he mau kumu Kula Sabati, a ma o na keiki la he mau haumana Kula Sabati oiaio.  Pehea la e hiki ai keia hana nui?  E hooikaika e ka pule a ke kanaka pono, e hoohuli i ke kanaka hele auwana i ka hale o ke Akua, e hoopiha i na noho kawalawala o ka luakini o Betela.  Oia ka hemahema o ke Kula Sabati.  Me ke aloha.                                                                                                                                       NOA LIPINE (SNIFFIN.)

Ke Kula Sabati o Kahana.

E KA NUPEPE KUOKOA E; Aloha kaua;--Ua ike makou ma kou Helu 14, o ka la 8 o Aperila, i na olelo ohumu i-a a G.M.K., i hoolaha ai, i ka wa o ko makou Hoike Kula Sabati i hala a nei.

            Eia ko makou hoakaka malaila: Ua minamina makou me ka ehaeha pu no hoi o ka naau, in a aole i loaa io kekahi wahi i-a i kekahi mea i hele mai e paina, mahope iho o ka nana ana i na hana Kula Sabati.

            He oiaio no paha, ua nele io kekahi mea i ka i-a, aka, aole nae no ka lokoino maoli aku o ke Kula Sabati ia nele ana, e like me ke manao o ka mea nana i hoolaha. O ke kauoha a ke Kahu i na Puuku a me na Kuene, eia no ia : "E kaaua like aku i ka ai a me ka i-a, na ka poe a pau e hele mai ana e paina ; ma he makamaka, a in a he enemi; mai hoonui a hoomahuahua aku i ka ka makamaka, s houuku hoi i ka mea i pili ole mai, aka, e hoohalike aku i ka hookipa ana ia lakou a pau e paina ; ina ua pau e ka i-a i ka poe makaikai, a nele kakou na kamaaina, e aho no ia mamua o ka nele ana o na malihini."  Pela iho la ke ao ana a ke Kahu i na Paaku a me na kuene, a pela no hoi ka makemake o ke Kula Sabati.  Aka, ma ka ike ana iho nei nae i ka hoolaha a G. M. K., eia ka ua nele kekahi i ka i-a ole.

            Ua ahewa aku no makou i na puuku a me na kuene o makou, i ka hana ole ana e lime me ka makou kauoha a me ka ke Kahu.  Ua pane mai no lakou me ka i mai, "Ua haawiia no ka i-a, a ua nai ka i-a i haawiia, aka, ua ike no makou i ka hana lapuwale maoli a kekahi poe, oia hoi ka huna wale ana i ka i-a ke haawiia aku, a oia hoi la ke kumu i nele ai kekahi poe."  Ina pela, he pono ole moali no ia hana a kekahi poe makaikai ; he mea hoopilikia ia makou, a i ka poe makai hoi i noho mai ma ka papaaina.  Ina e malama ana na mea a  pau i ka @@@@ maikai o ke paina ana, in a aole e nele kekahi a hoi aku me ka ohumu.

            E hooikaika no makou ma keia @ a oi ae i ko ka wa i hala, a mai hoomauhala ino no na mea i hala ke kaheaia aku.

KULA SABATI O KAHANA.

I NA LUNA KUOKOA!

            Oiai, i ke komo ana mai ikolo o keia makahiki kou, ua hoopaaia ko makou manao hauoli, i ke ike ana iho, ua hopu lokahi mai na kanaka Hawaii a me na haole, a ua hookipa aku la i ke Kuokoa me ka olioli.  Ua pai makou i na kope he nui loa i keia makahiki, a mamuli o ke kikoo ana mai o na lima makemake nupepa he nui, ua pau loa'ku na helu mua i kalaweia, a ua koe ka poi makemake.  No keia kumu, ke kahea aku nei makou i na Luna a pau e waiho ana na nupepa aohe i pau i ka lilo, e hoihoi koke mai i ka pau ana o keia malama.

W. H. Davis (Uilama.)

Mea Unuhi a me ka Mahele Olelo

E hana no au i na Palapala Hoolina, Palapala Kuai, Hoolimalima, Aelike, a pela aku.

KEENA HANA--mauka iho o ka Hale Hookolokolo ma Alanui Moiwahine, Honolulu.                                          4@

OLELO HOOLAHA

E IKE auanei na mea a pau e ke nana mai lakou ma kei Olelo Hoolaha. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei i ke hookapu loa aku nei au i kuu mau aia hoolimalima, oia hoi o Kiao a me Puulena, e waiho ana ka Apana o Kau, Hawaii.  Aole loa e ae ia kekahi kanaka e hoi wale maluna o ua mau aina la me ke kuleana ole, a me kuu a ole.  Ua kapu lo no hoi na mea a pau maluna o ua mau aina la, aole e kii wale ia.  O ka mea a mau mea e kue i keia Olelo Hoolaha, a loaa ia ʻ u, e uku oia he $5.00.  E hoomaka no ke kapu ana mai ka la e puka ai mai ka Nupepa Kuokoa aku.

L.M. ANEKOENE.

            Kahuku, Kau, Hawaii, Mar. 22, 1871,                                                                                                            490-@

OLELO HOOLAHA.

OWAU o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa a ke hookapu loa aku nei au i kuu kuleana aina, e pili la me ke ahupuaa o Kemama i Alodio ia  ina kuu inoa, i kapaia o KUKUIHAILE 1. nona na eka 217, e waiho mei ma Hamakua Komohana.  Aole e hele wale na holoholona, Lio, Pipi, Hoki, Miula, a pela aku.  Ina e hele wale kekahi a loaa aku ia ʻ u a i kuu hop@, alaila e ukuia no $1 00 no ke poo.  Aole no hoi e aeia kekahi e hele wale maluna o ua aina nei, ke ole e loaa mai ia ʻ u aku ka palapala ae, mai keia ia 15 aku o Mei, alaila a lilo no keia Kanawai paa, mai ka la 16 aku oia malama.

2 MOAKEAWE (k)

Kukuihaele Hamakua, Apr. 11, 1871                                                                                                             490-@

 

OLELO HOOLAHA

E IKE auanei oukou e na kanaka a pau ke nana mai i keia Olelo Hoolaha, o makou o ka poe Hui he 28, Pihulu, Naukana, Palikapu, Nawahine, Lilikoi, Kahalewai, Kuoha, Kalimahauna, Keoni, Ki, Moa, Uilama, Kamaka, Makaehu, Hoopuhala, Mailohi, Alapai, Kaai, Kaolelo, Paulo 1, Paulo 2, Makai, Kaumaha, Pahia, Kikimo, Palea, Umauma, Paele, Noweo, Pakaha, Hanaukama, Kaluapau, Kailihiwa, Kila i hoolimalima ke Ahupuaa o Kalahiki no na makahiki elima, e waiho ana ma Kona hema Hawaii, ke papa aku nei makou me ka hookapu ua aina ia i loaa ia makou ma ke ano hoolimalima, aole e hele wale kekahi Lio, Biki, Hoki, Miula. Ina e hele kekahi o keia mau holoholona i oleloia maluna e uku no $0.25 pakahi, ina @ ke kanaka ka mea i komohewa a kii a lawe i na mea e olo ana maluna o ka aina, e uku no $0.50 pakahi.  E lilo keia i Kanawai paa no keia aina mai ka la e puka ai ma ka nupepe Kuokoa.  ke koho nei makou ia H. W. Pihulu i Luna no ke aina a me kona mau hope.  Palikapu a me Paele, na laua e hopu ma ke kauoha e ka Poe Hui

Kalahiki, K. H. Hawaii, Apr. 1871.                                                                                                                490-@

HALE KUAI NU HOU!

E KUAI MAKEPONO LOA IA ANA

Na IPUKI o na ano a paa.

            Na MEA KAMANA o na ano a pau.

                        Na MEA PAAHANA o na ano a pau

                                    Na LAKO PAHU me na PUKA,

                                                Na KOILIPI NA Koi Liilii

                                                            Na KOPALA MAHIAI nui a @

                                                                        NA PAHI-LOLE-BIPI na Kaulawaho.

                                                                                    Na KAULA Kaohi me na Kepa.

                                                                                                Na AILA-MAHU a Aila maoli.

Na LAAU Noho-iho Paniolo

            Na PAKAUKAU NA Moe laau a me na @@@@

                        Na KAULA Opu- hul@ a me na Keehi laau.

                                    Na MEA hoo Noho Lio.

                                                Na PENA a me na A@@@ makepono loa o na ano a pau

                                                            Na IPUHAU, na Ipuki a me na Pa-palai.

                                                                        Na IPUHAO @@@@, NA Ipuhao nunui hoomoa ka@@

                                                                                    Na AHI-KOE.

                                                                                                Na KUAINA @@@@ o na ano  pau.

O keia mau mea a pau, e ku@@@@ aku ana no ke kumukuai @@

@ ma ke Dala @ GOOKIM (Kuki@@ Pako

Ma ka Hale o Paiko, ma Alanui Nuuanu, Helu @

 

OLELO HOOLAHA

O MRS. MALAEA

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

OLELO HOOLAHA.

KE HOIKE aku nei au i na mea a pau, @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

HALE KUAI LOLE.

 

O KEO KUENE,

ke Kakauolelo @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

HALE KUAI LOLE

ma Alanui Maunakea, makai o L@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@            490-@

I KA POE AIE !

NO KO ʻ U ho ʻ ola ana aku i ku ʻ u pomaikai a pau maloko o ko ʻ u Halekuai Lole ma L@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

Lahaina, Apr @, 1871                                                                                                                                                            @

W. G. NEEDHAM MA.

NO KO MAUA@ Hale Kuai Lole a me ka @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

Wailuku, Aper. 1, 1871.                                                                                                                                              4@

OLELO HOOLAHA.

 

E NANA MAI E NA KANAKA a pau loa @ olelo @

M@, Oahu, Aperila @. M. H. 1871                                                                                                                           4@

OLELO HOOLAHA

E IKE auanei na kanaka a pau ke nana mai i k@, k@ papa ia aku nei na @ holoholona, Lio Bipi, H@, Kekake, a pela aku, e hele ana  a e hoopoina ana paha i na mea @ maluna o kuu mau aina Kuai a mau Kuleana.  L@ mau inoa ; MAKOL@, ALENO@, P@NUI, a me na kuleana elua, oia hoi o P@HAOLA a me PAP@A, a me ka apana lele ae waiho la ma Mauli@, aole e hele wale na holoholona maluna o keia mau aina i haiia ae la.  A @ o ka mea hookuli i keia mau olelo maluna, e uku no ia mau holoholona i haiia, hookahi $1.00 no ke komo hookahi ana, a pela aku.  A in a e hookuli @ oukou i keia mau olelo a ʻ u, e hoopii no wau @ o ka Lunakanawai.  Me ka mahalo.                                                                                                              PUHIPAKA. (w)

            Maulili, Kipahulu, Maui, Apr. @, 871.                                                                                                           4@-@

OLELO HOOLAHA.

E IKE auanei na kanaka a pau o kela ano keia ano, na kanaka maoli, haole, pake, pukiki a pela aku.  O kuu wahine mare, oia hoi o

Mrs. HELEWALE.

na haalele mai kela ia'u a me ko maua wahi moe, ka'u @ a me na pono e ae, a ua hele aku ia mamuli o ka @ a kona manao, a ua huli hou aku la kela i wahi noho kapae nona, ka mea hoi e olelo pinepineia new, "A ka noho kap@ au, Maewaewa kuu kino."  Ua hoi aku no hoi oia ma kahi o kona mau makua, ma Kauluwela, Honolulu. A nolaila, ke papaia aku nei na mea a pau, mai hoa@ mai oukou iaia, a in a e hoaie mai oukou iaia, alaila, maluna no o ko oukou mau poo ko oukou poho, no ka mea, aole loa au e kookaa i k@ mau aie.  E hoomanao e na makamaka, o pilikia auanei.

J. W. KAOLI.

            Kunawai, Honolulu, Mar 29, 1871.                                                                                                                            487 @

E. O. HALL & SON.

[E. O. HALL A ME KE KEIKI].

NA MEA KUAI LAKO HAO, LOLE

            NA PENA, AILA & NA LAKO KALEPA.

            Halekuai ma na huina o Alanui Moi a me Papu.         475 @

JUDD A ME LAYTON

[ALANI KAUKA A ME LEITONA.]

NA MEA KUAI MEA AI O NA LAKO @

a pau, na mea ulu a me na mea hoomomona lio.

Halekuai malalo o ka Hale Mu, Ma@ Papu, Honolulu          

                                                                                                                                                            475 1y

 

J. HITCHINGS,

MEA AK@ LAUOHO A UMIUMI.

Hale Hana, malao o ka Hale o @ Ah@ Wa@ o ka Mo@ ma Alanui Al@, Honolulu.  He 15 keneta no ka ako umiummi a lau @ mai i ike maka.                                                                                                                                                                               456@

OLELO HOOLAHA

E IKE auanei na mea a pau ke nana mai, owau o ka wahine mare a J W Kaoli, ua hoolaha ae nei @ ia ʻ u ma keakea e i ana. "Ua haalele mai keia ia ʻ u a me ko @ wahi moe, ka ʻ u ai a me na pono a pau a ua @ hou aku la i noho kapa@ a pela aku.  Eia ka ʻ u malaila, Ua @iau k@ hoolaha ana, a me h@m@ la he ano pupule ko kuu kane.  Ke@ n@ keia ia ʻ u, Na ekahi poe e @ ka ia i paipai mai e hoolaha.  A oia no kou hewa, o @ hoolohe wale aku @ i ka hai, a me he la no lakou @ mau pono e noho nei.  Eia nae, ua  enemi a kane a wahine iho no @, a ko ʻ u k@ a hele a moe aku i kahi o kuu mau makua, a i ka wehe ana mai @ ke alaula o ka malamalama, ua kii mai la no kela ia ʻ u, a hoi aku la maua ma ko maua home mau, @ nei ma ke ana kaulike a ke aloha.  no laila, o ke @ anei ia e hoolaha @  Aole pela, no ka mea, aole au i pale kue iaia, e hiki ai ke  @ pela.  Eia nae ka ʻ u uk@ i ka @ paipai mai i kuu kane, n @ na aina e waiho @ ma @paliku, oia hoi o Opea i Hono@, K@ i Ha@.  Ke hoi nei ko Kaliu kaikuahine, ke iho aku la @

K. W. M. HELEWALE

            @unawai, Honolulu, Apr. 4, 1871                                                                                                                              @

HALE KUAI BUKE HOU!

MA KA HALE LETA MUA

A MA HONOLULU HALE,

MEA HOU A HALE KUAI MAUAHI!

Ua lawe ae nei o H.M. Wini, i ke Keena

Nui i haaleleia iho nei e ka OIHANA LETA,

a ua hanaia iho nei a paa i

HALE KUAI BUKE,

e lime me ka hana ana ma na aina e,

kahi e loaa ai i ke kuai, na

BUKE HAWAII ME KA NA HAOLE.

NA BUKE KULA HAWAII A HAOLE,

            Na PAPAPOHAKU me na BUKE kakau,

Na KII NUI a liilii,

                                    Na ano PEPA kakau a pau,

                                                Na PENI me na INIKA,

                                                            Na POO LETA

a me na mea heluhelu a kakau maikai.

NO IA MEA, E HELE MAI A IKEMAKA I

kuu Hale Kuai Buke Hou, a kuai

iho i na Buke maloko olaila.

E LOAA NO NA POO LETA HAWAII MA-

loko o keia Hale Kuai.

Me ke aloha.

HENERE M. WINI.

NA MEA HOU! NA MEA HOU!!

Ano i Loaa mai ai

--MAI--

KAPALAKIKO MAI NA WAIWAI HOU MALALO IHO.

Na PAKAUKAU @ 10 a 12 k@

Na PAKAUKAU aina o na ano a pau

Na PAKAUKAU Hale Aina o na a pau

NA NOHO OKA NANI HALE OIHANA.

NOHO Laau @ aina, Noho @

            Na NOHO Laau no ka Hale Oihana

                        Na NOHO Wasine@na, La@, Q@y

                                    Na NOHO no na Hale waiki@ a me na noho @

                                                Na NOHO poepoe hanai keiki, paipai laau @ le@ a me ka Oka

                                                            Ko na Wahine noho paipai humuhumu ualo a Mo@

Na Noho kiek@ paina o kamalii, paipai a noho hanai keiki maikai @ na ku pa wai holoi @ka

NA MEA HOONANI O NA KEENA HOOKIPA.

Na LAALU @ Mahog@ne i @ me ka lauoho

            Na LAAU @ Mahogone i hoonaniia

                        Na PAKAUKAU Poepoe Ma@ o na ano a pau

                                    Na NOHO kane a wahine pulu @

                                                Na NOHO Paipai.

                                                            Na NOHO o na Lumi Hookipa @

                                                                        Na ku ANIANI o na ano a pau

Na Mea Hoonai o na Hale nui.

Na mea laalu @, me na moe laau Koa a Paina

            Na @ Pukaaniani.

                        Na PENA @.

                                    Na mea @paa Pukaaniani.

                                                Na KAULA P@ a me na omau pine.

                                                            a me na mea e ae aohe a pau i ka heluia.

O KEIA MAU MEA A PAU,

E KUAI MAKEPONO WALEIA ANA NO MA KE DALA KUIKE.

 

--OIAI HOI--

UA HOOKOMO MAI NAI AU I NA MEA HOONANI NO KE KINO KUPAPAU MAI KAPALAKIKO mai, me na mea e ae a paa e pili ana i ka hoohanohano ana i na PAHU KUPAPAU.  Ua makauaku no hoi au e hoolawawa aku i na kauoha mai a pau o ia ano.  O na pahu kupapau KOA io lelo a me na pahu PAINA, eia ke waiho makaukau nei, a e kuai ia aku ana e        

M. T. DONNELI.

HELU 35 & 88 Alanui Moi, Honolulu.                                                                                                                                  490--@

PAI KII ANO KOU

OAIAI, UA HANA HOU AE NEI AU in na aniani malamalama o ko ʻ u HALE PAI KII a @

MONIKAHAAE, Honolulu,

Nolaila, ke lana nei ko ʻ u manao, ua ku ia i ka hanohano o ke

PAI ANA I NA KII O NA ANO A PAU,

mai kekii liilii @ ai i na @ a me na @ a hiki i na kii nunui ku hale @ haahaa @ o ke kumukuai.  E kuai pu ia aku no hoi na Kii Pa@ wahi kaulana o Hawaii nei, na kii o na Moi kane, na Moiwahine a me ka poe hanohano e ae.        @. CHASE (Keki)

OLELO HOOLAHA.

KE HAI ia aku nei ka @ i na mea a pau, E KUAI MAKEPONO LOA AKU ana au ma ke KUMUKUAI HAAAHAA, INA WAIWAI O NA ANO a pau, mai keia la aku a hiki i ka malama o Iulai e @ mai ana.

Ma kuu Halekuai,

@ KE @

Alanui Nuuanu a me Marine.

S. MAGNIN.

HONOLULU, FEB 22, 1871.                                                                                                                                                4@

OLELO HOOLAHA

Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke @ aku nei au i na kanaka maoli, e hele @ mai ma ko ʻ u Hale @

MA ALANUI NUUANU, HELU 70, HONOLULU.

E lawe mai @ kahiko o @ a na ʻ @.  He $.75 @

            Noho-LIO @

                        NA KAULA KEEHI,

                                    NA PALE KEE@.

                                                KAULA @

A e @ no au la oukou ma ke Alanui Nuuanu, Helu @

Honolulu, Ianuari 7, 1871.  @

KUAI O UILAMA,

MAUKA O MAEMAE.

UA KUKULU @ Halekuai no na ano a pau ma Honolulu nei, no ko ʻ u @, he mau makaukau maikai @

@Mea@ a me ke @

Ko-paa, Kopa, Aila Kamano o na ano a pau.

LAIKI, BAKA-PUHI A BAKA-NAU.

NA KIKA MAIKAI LOA.

Pine lole Pihi lole a me na Kolu.

NA AI HANAI MOA.

Paakai inu Penikila, Huale a Aila-naha.

Pulumi, Pihi lole o na ano a pau.

KOMO a me na KUI humuhumu.

Aniani Ipukukui, Upa. Ipubaka o na ano a pau.

INIKA PALAKI KAMAA.

KAULA LIO a na ano a pau.

PAPALE, PAHI o na ano a pau.

Inika, Peni kakau, Kanana, Wahi a Poo Leta.

EKE LOLE, EKE DALA.

Li@, Lipine k@, U@, Kahi Lauoho o na ano a pau

PENIKALA, PENIPOHAKU.

KAKINI KANE, WAHINE, a KAMALII.

LEI O NA ANO A PAU.

PALAKI LOLE A LAUOHO.

He nui na mea o @ aole e hiki ke @ aku,  E hele @ Halekuai, @ ma ke kihi o Alanui nuuanu a me K@, Hale o @.  Lawe mai na @

Aliona Kauka o na mai Pake !

E na mea @ ka ua.  Nolaila ua hoi mai nei oia, a e pono oukou @ e hele koke ma kona wahi, a e loaa no ia oukou na laau maikai, e hoopau loa ai @ mau puupuu @! E makaala oukou a e hele koke i on a @ a e ola no!! Mai @ a e hlele @, a e hele no a pau!!!  Aohe akamai e ae, oia wale no @ nui ka poe i @ ia o keia kulanakauhale, eia no lakou ke noho maikai nei, aole pii hou--Nolaila, e hele ai i @, a e ola no oukou.  Oluolu no ka uku, a e olelo @, no oukou. @

KAPU MA PUNALUU.

Ua lilo mai ia ʻ u ma ke kuai ka Aina o Luka @ ma Punaluu, Oahu, a me na pono a pau, nolaila, ma@ keia la aku ke @ aku na na kanaka a pau @ ana @ maluna o kale aina aole a hehi wale.  O na holohonola aole @ mai.  O ka @ nui, ke papa pu ia aku @, aole e wawahi i ka laau, no ka mea, he @ wai @ wahi o ua ma@.  O na holoholona a pau e @ ana a hoo@ i na mea @, e uku no @ pho.  ua hookohu au au ia @ (Pake) i mea malama waiwai @.  O na mea a pau e kue @ i keia mau mea, @ ma ke kanawai.

E wehe ana au i Hale Kuai Lole ma Punaluu, a nolaila, ke kahea aku nei au i na makamaka a pau, i na makemake kuai lole @  o keia a me kela ano, e hele malaila, a e kuai makephono no au me lakou ma ka dala a ma ka @,                @LANA (Pake)

            Honolulu, Ianuari @, 1871.                                                                                                                477@

KAUKA C. F. NICHOLS.

HE LAPAAU HOMEOPATHICA.

KE ANO o ka haawi ana @

@ ,

RUMATIKA,

MAI PIVA.

a me na mai i kaa a loihi.

            KEENA OIHANA.--Ma ke kihi Komohana o Alanui @ me @ Hale Hana i ke kakahiaka @ mai ka hora @ a ka hora 6. Alanui Beretania.

            Honoulu, Dec @ 187@

HALE PAI KII.

UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA @

KII PEPA

me ka maikai loa.  Ai a@ Hale Pai Kii ma hako o @ Pai H@ mamua, @ o ka Hale @ Nupepa "Kuokoa"

YATSING (Pake)

47@

AINA HOOLIMALIMA !

EIA he aina waiho wale, @ paha na @, ke kunei ma @ iho o P@, @ mai ka Hale @ aku, a hoolimalima aku no mai ka @ makemake--No na mea i @ ia@                                                                                                                                    H. M. W@

OLELO HOOLAHA.

E IKE auanei na kanaka a pau e noho ana mai ka hikina a ka la i Kumukahi, a ka welo ana a ka la i Lehua, kela a me keia waiwai ma ka honua nei, ke papa aku nei au, mai @ mai oukou i kuu @ o KAMAKA ka inoa, e noho ka ma Paumalu, @ Oahu nei, no ma mea ua haalele @ ia ʻ u mamuli o ke @ na makua, e hele @, a o ka @ mau makua o ka noho @, a o ka noho ka ia o na kaikamahine nei e  hoo@ ai i @ Pupukea.  No laila @, mai @ mai oukou iaia, a in a oukou e @, maula o oukou @ ana i kana mau @.  Aole no hoi na @ na makani @ o P@ aku, na @ o ua kaikamahine nei i@

                                                                                                                        G. IONAE KAU@

Punaluu, Oahu, Mar 23 1871.                                                                                                                         48@

I ko maua mau makamaka

HAWAII.

KE MAKEMAKE NEI MAUA E hoike aku la oukou, @ mana ke noho nei ma Alanui P@, ma o mai o na Hale Aupuni, a ka @ nei mauai i na

BERENA hou,

            BERENA ono,

                        BERENA maikai i na la a pau.

Ke hana pu nei hoi maua i na PAI @ a me na mea @ hiki ia maua ke mauwahi wale aku i ka @ kuai @ ana.  Ina e hoki mai @na maua no e hana i ka

MEA ONO MARE MAIKAI!

E hele mai i kahi o CROWELL ma e kuai PALAOA ai.

E kuai no maua i @, ma ke @ me na Mea Ono.

                                                                                                                                                                        CROWELL & Co.

Honolulu, Feb 22, 1871                                                                                                                                              482@