Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 18, 6 May 1871 — Page 2

Page PDF (1.57 MB)

This text was transcribed by:  Greg Meboe
This work is dedicated to:  In memory of Kiera Meboe 1967-1989

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka Nupepa Kuokoa.

 

3,000 pepa palia. Edition, 3,000 papers.

 

PUBLISHED EVERY SATURDAY—$2.00 A YEAR.

 

HENRY M. WHITNEY,      

Publisher and Editor.

            (Luna Hoopuka.)

 

JOS. U. KAWAINUI,           

Associate Editor.

            (Luna Hooponopono.)

 

HONALULU, MEI 6, 1871.

 

No na Mokupuni mai o ke kai.

 

            Me he mea la, ua lana hakei ae kekahi mau mokupuni o ke kai ma ka moana Pakipika nei, e like me Maikonisia, e hoomahui e like me ke kaua kuloko ana a Farani, no ka mea, ma na palapala i loaa mai I KO KAKOU MAU MAKAMAKA MAI Nu Kilani mai, ua ua ikeia iho, ua hooweliweliia na ola o kekahi mau kumu Misionari Hawaii o kakou i hoonaia aku ai ilaila, e hoomalamalama ia lakou i ka pono o ka Euanelio. Aole no i hoomoakaka loa ia mai ke kumu, aka, malia paha, ua hilinai na kuene a ke Akua Kiekie loa ma Hawaii nei, mamuli o ka Manuwa Amerika i hoonaia ai i Maikonisia i kela makahiki aku nei, a ua palaka ka hoomau ana i ka p@le no ia poe, ina pela, mai kuhihewa hou.

            He okoa ka ma Manuwa no ka honua nei ia, aole no kela aupuni uhane. Aohe he pu kaua ma keia ao, he hemahema ia mea aole ikeia malaila, hookahi wale iho ne a lakou, o ka hookolo aku i ka mea nona ke kihapai ma ka pule. Nolaila, aia no ma Hawaii nei ke aho o ka lupe, ina e moku ke aho, o ka lele @o ia a poholo i ka moana. E alu ka oukou pule no ko oukou mau makamaka pegana, a emoole e lilo lakou i poe pokii no ka pono.

 

Na Malama Ehiku o ke Kaua ana.

 

            Ma keia kaha nui mawaena o Farani a me Geremania, @a hooukaia he iwakalua kumamakolu mau kaua. Penei ko lakou nee papa ana :—Weissenburg, Woerth, Spicheren, Pange, Mars—la—Tour, Gravelotte, Beaumont, Sedan, Noisseville, na kaua ekolu imua o Oliana, Ameins, Champigny a me Brie imua o Parisa, Beaugency, Bapaume, Venodome, Le Mans, Belfort, Sana Quentin, a me ka hoehu kaua nui ma St. Cloud. Ma ke Kaua ma Gravelotte imua o Mesa, ua kokoke e hapalua miliona koa i huli aku he alo, a huli mai he alo e kaua ; oia hoi, ne 270,000 Geremania i kaua aku ia 210,000 Farani.

            Ma ke kaua o Sedana, he 210,000 koa Geremania i kaua aku ia 150,000 koa Farani ; a ma ke kaua akolu hoi ma ke kulanakauhale o Oliana, he 100,000 a i ole he 120,000 wale no Geremania malalo o Ferederika Kale, i kaua aku ia 200,000 a i ole 240,000 Farani malalo o gereala Chanzy.

            O kahi kaua ano like ole loa o ka nui o na koa, ma Mars—la—Tour a me Belfort. Ma Mars—la—Tour, he 45,000 wale no Perusia I kaua aku I na Farani mai ka hora 8 o ke kakahiaka a hiki i ka hora 4 o ke ahiahi. Elua hoouka kaua ana ia la. I kinohi, ia 160,000 koa Farani, a i ka auina la ae, ia 200,000 Farani.

            Ma ke kaua ma Belfort, he 30,000 a 36,000 Perusia paha, ina e huiia mai me na koa Badena, alaila, 90,000 lakou, i hakaka aku ia 120,000 Farani.

            Ekolu mau kaua nui i ikeia ai ka nui o ka make ma na aoao elua, oia na kaua o Pange, Mars—la—Tour a me Gravelotte, imua o Meza. O ka nui o ka poino o na Geremania ma ke kaua o Mars—la—Tour, he 600 aliikoa a he 17,000 koa. Iloko o ka akahi haneri makahiki i hala, o na kaua wale no o Belle Alliance, Borodino, Eylau a me Zoradorf ke hooalike mai me keia mau kaua ekolu imua o Meza.

            He kanaha kumamaiwa ka nui o na kahua kaua i hoomoanaia me ka manao e kaua io ana, aka ua lilo kekahi o ia mau hoomoana kaua ana i mau kaua io ole a he iwakalua o lakou, ma ka hoopuni wale ia no a lilo mai, ke hui pu ia o Parisa, ka oi o ka paa o ke ao nei, a me na papu ikaika o Meza a me Saraboro, na mea i heluia ma ka paa akahi o ka ikaika.

 

Ka Emepera Geremania.

 

            He makehewa paha, ke kuekaa ana aku no ko Geremania mana ma ke kaua i kapae ia aenei, no ka mea, ua akaka ia i ka lehulehu o kakou.

            Eia ka makou e waiho aku nei no ko oukou papaaina heluhelu, mamuli o keia lanakila i loaa ia Perusia a me kona mau mokuaina kaikuahine, ua pakui hou ia mai iloko o ko lakou heluna o na kanaka, he 1,638,546, mamuli o ka lilo ana mai ma ka ikaika o na aina o Alasace a me Lorraine. Ina e huiia ka heluna o na kanaka a pau o Geremania wale no, ke hui ole ia mai o Alasace a me Loarraine, alaila, he 38,509,663, aka hoi, ina e huiia mai, e hiki ana i ke 40,140,209. I ka ike iho ia Geremania i keia wa, oia ka papa elua o na aupuni nui ma Europa ma keia hope aku. Ma ka papa helu malalo iho e maopopo ai ka nui o na heluna kanaka, o keia a me keia aupuni :

Rusia ma Europa,        69,379,500

Emepera Geremania (A. & L.) 40,140,209

Farani, (ke helu ole ia o A. & L.) 36,428,548

Auseturia—Hunegari 35,943,592

Beritania Nui me Irelani          30,838,210

Italia, (me Roma)        26,470,000

Sepania            16,000,000

 

Rusia a me Tureke.

 

            O ka hana a na Elele o na aupuni o Europa no ka noonoo ana i na mea e kualilii ai ka inaina mawaena o Rusia a me Tureke, i hoomakaia ma Ladana, Enelani, ua hoopau mai nei i ka lakou hana nui, mamuli o ka hooholo ana I kekahi mau kumu ano nui malalo iho nei :

            Akahi—Aole e ae ia kekahi o na aupuni e hookeke nei, e hookelakela ae i na hana a kekahi maluna o kekahi, aia wale no a ae mai na aupuni e ae o Europa i komo iloko o keia hana.

            Alua—O kekahi mau mamala olelo o ke kuikahi i hanaia ai ma Parisa, e hoohaiki ana i ko Rusia a me ko Tureke hoomahuahua ana aku i na moku kaua ma ke Kai Eleele, ua hoopauia, a e hana aku e like me ka nui e ko laua mau moku e holoai malaila.

            Akolu—Ua haawiia ka mana i ke Suletana o Tureke, e hookomo i na moku kaua o na aupuni kokua iaia ma ke kowa o Bosphorus, i kela a me keia wa, ina ua keakea ia oia e ke kuikahi o Parisa.

            Aha—O ke Komitina noonoo no ke Danube, ua hoopaneeia a he umikumamalua mau makahiki hou aku.

            Ma ka nana iho i keia mau kumu, me he mea la, ua kuu laelaeia aku o Rusia e kapili i kona mau moku manuwa a nui maloko o ke Kai Eleele, e lie me kana kaukolo. Ua pomaikai oia, ua ko kana, a me he mea la, aohe e u iho a lohe hou kakou i na lono kaua.

 

NU HOU KULOKO.

Oahu.

 

            E HOLO ANA I VITORIA.—I keia la, a ina aole ia i ka Poakahi aenei, e haalele aua ka manuwa nui Beritania ia Honolulu nei, a e holo aku ana oia i Vitoria, kahi ona i hoounaia ai e hele.—

            KE "KILAUEA."—Ua hoohuliia iho nei ke Kilauea i keia pule, a ua ahuwale kona kila imi hala. O ka poino hoi i manao wale ia ai ua nui, aole hoi pela ka oiaio i ke kuaiia ana aenei a pau loa i ka ikeia.

 

            KE HOOMAHUAHUA AKU NEI.—Ke akena mai nei na waha olelo o ke aupuni, ke panee aku nei ko kakou kulanakauhale i ka palahalaha ma Waikiki. Pololei no ka hoike ana, eia hoi ka hewa, o ka hoaiai oie ae, no na haole wale mai no o Tahiti ka nui, aole no ka ili ulaula Hawaii.

 

            Ua pai hou ia iho nei ka Buke Olelo Kike a Rev. A Bihopa i unuhi ai mamua, me na hooponopono hou ana he nui, a e loaa no ma ka Hale Kuai o H. M. Wini ma Honolulu nei.

            O ka hoemahinu hoi paha a Kaulu e luu mai nei a e hele ia i ka nuku o Mamala e kupaeli ai, ina la hoi ua komo mai na moku nui e ku nei i waho. Ma kahi no ka i hohonu mua, malaila no e hoopau koalaala ai.

            HAIOLELO HOOLE WAI ONA.—Ma ka hora 7 1/2 o ka po o ka la apopo (Sabati, Mei 7.) e malamaia ana he halawai hoole wai ona maloko o ka luakini o Kawaiahao. O na mea nana na haiolelo ia po: o Ioane Kahele, E H. Kekauohanui a me kekahi mau mea e ae. E hele nui mai kakou.

            He mau la haukawewe iho nei ka Poalua a me ka Poakolu o keia pule i @a luina o ka moku kaua Beritania e ku nei ma ka nuku o Mamala. O ko na luina mau no hoi o ka uha ai ke lele mai ma kula nei.

            "MAI IAPANA MAI."—E oluolu ana no paha ka lehulehu heluhelu Kuokoa ke ike iho, e puka aku ana he palapala mai ko kakou io Hawii mai e hoaumoe la ma Kobe, Iapana, oia o Rev. O. H. Kulika. No kona ikemaka, e lilo ana kana mau mea a pau e hoike mai ai no ia lahui, i mea makemake loa ia.

            Ma ka po Poakolu iho nei, ua hana lealea ae na aliimoku o ka Adimarala Zealous maloko o ka Hale Hoole Wai ona ma alanui Holele ; a o na pomaikai i loaa mai ia po, ua hoahuia aku no na wahine a me na kamalii nele o ka lahui Farani, i holo kuapapanuiia e ka luku o ke kaua.

            HOIKE O LAHAINALUNA.—Ma keia mau la noa ae, Mei 9. 10 a me 11 e malamaia ana ka Hoike makahiki o ke Kula o Lahainaluna. Ia wa, e waiho ana o Rev. M Kuaea i kona wahi, a e lilo aku i ka mea e. Nolaila, aole paha makou e hewa ke hoikeike aku ia Iosepa K. Nawahi a me Enoka Kalauao e waeia mailoko ae o laua.

            PEHEA E KUALILII AI KA WAI ONA?—Oiai, he akahi aenei paha makahiki a oi o ka noke ana o na haiolelo pale wai ona maloko o keia kulanakauhale mawaena o na konaka ponoi o ka lahui, aka, o ka hua aole e hiki ia makou ke hoike ua hololea a ua nele loa hoi. Me ka manao paupauaho ole i kona hoomauia aku e hana pela, e oluolu paha ka lehulehu e waiho aku makou, i kekahi kumu hou a na kanaka e noonoo a e koho e like me ka makemake, a ina aole e hiki ke hooko kakou, alaila, e kau kanawai maoli paha. Ua heluhelu makou ma kekahi wahi pepa, ua hoikeia malaila, ma kekahi o na mokuaina o Amerika Huipuia, ua kauia he kanawai, o ka mea hale hoohainu rama. e haawi ana i ka rama i kekahi mea e, alaila, e hoopiiia oia no ke kuai rama, uku i na poho no ka hopuia ana a hoopaiia ke kanaka i hooinuia e ia. Ma ka hanaia ana pela. ua akakuu mai ke kahe awai ana oia kahawai.

            KA MOIWAHINE EMMA. —Ma ka hora 1 o ka Poaha iho nei, ua holo aku ka Moiwahine Emma Kaleleonalani maluna o ka manuwa Zealous, i kualiia e kekahi mau mea hanohano o keia kulanakauhale

            KA MOKUAHI "NEBRASKA."—Ua haalele paha ka mokuahi alua o Uwepa, nona kela inoa e kau ae la maluna, i ka la inehinei, a ina aole ia, i keia kakahiaka nui, e holo mai ai. Ina i holo mai oia i keia ia, e ku ana maanei ma ka la 13, a holo no i Kikane i ka la 14 ae. Ina hoi aole i holo mai, ua kaukai a ka la 8, e like me ka hoike mai a kekahi palapala malu, alaila, e panee iki aku ana paha.

            NO KAUNAKAKAI A ME TAHITI.—Ma ka Poakolu iho nei, ua holo aku ke kuna Tahiti Sovreign i Kaunakakai, Molokai, e hooili bipi ai, a mailaila aku, huli hoi i Tahiti. Loa e pae ola aku a pau loa, alaila e pomaikai ana lakou.

            KA MOKUAHI "EKAKE."—Ma ka hora 6 o ke ahiahi Poakahi iho nei, ua holo aku keia mokuahi no Kapalakiko, a ua lawe pu aku la i kekahi mau makamaka aloha o Hawaii nei a me na ohua he lehulehu wale mai na aupuni panalaau mai ma ka Hema. Mawaena o na ohua o keia awa aku, oia no na mea i hoike mua ia e makou i kela pule aku nei.

            NA MEA INO WALE.—Ua loaa i ka mea malama loa wai piula o uka o Maemae, ma ka auwai i uka loa aku o Kapena, e komo mai ai i ka lua uuku i ke kakahiaka onehinei, he ope lehu ahi, mea anaana aku ia hai e make. Kuhihewa na kahuna anaana Hawaii, aia ia lakou ka make e anaana ai. He mea pono ke hoopuia na kahuna anaana a pau e hana malu mai nei.

            KA POE PUHI OHE AUPUNI.—Ua ike iho makou, ua hoohanohanoia ka holo ana aku o ka Ekake ma ka Poakahi iho nei, mamuli o ka uhai ana ae o ka Poe Puhi Ohe Aupuni a ulele me ka lakou mau mea kani mamua o ka holo ana aku. Ina ua hoohanohanoia ka poe ma kahi e aku, ua ahona no ka hele ae e puhi pinepine ma Ulakoheo i na Poaono a pau, i olioli a lealea hoi paha ka poe nana ke dala e uku ai ia lakou.

            NO KE KULA SABATI MA KALIHI NEI.—Aole he hoomaopopo ia o ke Kula Sabati ma keia wahi, ua nui nu ua kamalii ma keia wahi ; aka he hoomaloka no na makua o keia wahi i ka lakou mau keiki. Hookahi no hana nui a na makua e hoopapau nei o ka puolo nanahu i ka la Sabati. Eia ka lakou olelo ia lakou iho no, " Pono no ia kakou ke puolo nanahu, no ka mea, aohe mea nana kakou e ike mai, eia kakou iloko loa nei o ka laau o kanehele. Ka ! kai no ua pau ka hana i na la eono, a i ka hiku o ka la he Sabati ia no Iehova ke Akua, eia ka aole ke hana naaupo nei no ka!

DANIELA K. KOLOALU.

 

HOIKE HAIOLELO, HIMENI A PUHIOHE MA HAUULA.—E wehia ana ka Hoike Haiolelo Baibala o na Haawina Kula Sabati, Himeni a me ke Puhi Ohe, i hanan maiau ia e na keiki o Kauamaakua ma ka luakini o Hauula, Koolauloa, ke hiki aku i ka la 26 o Mei nei, hora 7 o ka po, e malama up ia no hoi he lulu dala. Ke konoia aku nei na manu huiu like ahai lau oliva a ke aloha, e lele auna like mai e inu like kakou a kena i ka olioli, me na lau oliva pu mai, penei ke ano : E loaa no ke kuleana no ke komo ana ma ka balota i ka mea komo, mai na Komite, no ke dala hookahi, no ka hapalua, no na makua ; a o na keiki no ka hapaha, a o na mea e loaa mai ana e hoolilo ia no na hana a ka Haku e ulu mai ai ka pono. Me ke aloha.

            KA HEIHEI WAAPA.—O ka heihei waapa i hoolahaia ai maamua, e heihei ana na waapa o Honolulu nei ma ka la 1 o Mei, ua hoopaneeia a keia Poakolu ae e hiki mai ana, eia na waapa e holo heihei ana : Henerietta, Cara Bell. Dauntless, King Philip. Fearless me Mark Pakaka. O keia heihei, le he pili dala no lakou iho, aka, he heihei no ke kiaha dala. O ka mea holo loa o lakou, nana ke eo. E hoomaka ka holo ana o na waapa mai ka uapo aku makai iho o Uapo Mokuahi a malalo aku o ka lulu o ka mouo Maihole. Malaila, loaa kekahi waapa i ku moeo ia aku, alaila huli hoi mai.

            HE PAUAHO I KE OLA.—Ma ka auina la o ka Poaono aku nei i hala, ua hoao iho kekahi haole Irelani paha o Mikaela Sae (Shae) kona inoa, e noho ana ma alanui Maunakea, Honolulu e oki i kona ka@a-i me ka apana omole, a lawe ae i ka hanu ola, ka waiwai makamae loa i haawiia mai i kekahi kino ola. Ua noho keia haole mal@ o kekahi o na mahiko ma Hawaii, aka iaia nae malaila, ua hookui oia me kekahi popilikia, a ua ano o lalau kona. Hoihoiia mai i Honolulu nei e lapaau ai, aka no ka holopono ole paha o kona mau manao ano ao kanaka, nolaila, ua lalama ae la oia i kekahi apana omole nahaha, a me ka menemene ole, a oki ae la i kona puu. Mai make paha i na aohe mea nana i ike, aka no ka lohe mahui ana o kona kokoolua mauka iho, ua hailepo kona helehelena i ka nana aku, a ne ka hoi ana a ki i ka puka o kona keena moe, nolaila, i hele aku kona hana e kiei ma ka puka aniani, e ku ana kela mamua o ke aniani a oki ae la me ka omole. Holo aku la kona makamaka, keehi ino aku la i ka puka a loaa aku e kunewa ana oia e hina. Ua kena kokeia ke kauka, ua heleia mai e humuhumuia kona eha, a eia ua kanaka keokeo la ke ola nei maloko o ka Halemai.

            NO NA OLELO HOOLAHA.—Iloko o keia mau puie, ua maumaua mai ko makou mau makamaka i ka hookomo ana mai i ko lakou mau olelo hoolaha ma ko kakou pepa, nolaila, ke kono aku nei makou i ka poe heluhelu Kuokoa, e nana ia mau olelo hoolaha, a e kipa aku ma kahi e konoia mai ana oukou e haiamu aku no na mea "hoohie luna, ua lia loko."

            NO AMERIKA A ME EUROPA.—Ua lono mai makou, e holo makaikai ana kekahi o na pua alii o kakou nei i na aina puni ole elua e haliu mai nei ma ka hikina a me ke komohana o kakou, oia o " ka wahine alualu wai liula o Kahiona." E hahai pu ana hoi kana aliikane. E hiki ana laua i Amerika, a mailaila aku i Europa. E hala ana paha he makaahiki hookahi a komo iloko o ka lua. Ua ku no ka hele ana, ua laumania ke ala.

            Ke kuoe hele nei he wahi kaa hookala pahi ma na alanui o keia kulanakauhale, a o ka poe pahi kumumu, e haawi aku nana e hookala mai a oi, aohe e emo lele ana ke dime. Pela e hookoia ai ka makemake o ka poe uni hana. Mai ka hana uuku ae a i ka nui e loaa ai ke ola o ka noho ana ma keia honua. Pela no hoi ka makemake o ka Mea nana i hanaa i ke kanaka i kauoha mai ai, e hana ke kanaka i na hana a pau e loaa ana iaia, no ka mea, ma ka luakupapau kahi ana e hele aku ai aohe hana malaila.

            I KA POE HELUHELU "KUOKOA."—Mamua iho o ko ka Luna Hoopuka haalele ana iho i keia kaiaulu, ua waiho mai oia i ka olelo hoolana i kona mau hope, iaia e kaawale aku ai ma ka Ripubalika nui o Amerika, e kakau mai ana oia i ke Kuokoa i na mea a pau ana i ike ai a i hoomaopopo ai ma ke kekahi ano e ae. Nolaila, ma ke ano he ikemaka, e manaoia kana mau mea a pau e kakau mai ai, he mea maikai wale no. A oiai hoi, ua waiho oia i kekahi olelo hoolana ia kakou mamua iho nei, ke hilinai nei makou aole oia e hoopoino ana i ka hooko ana.

            PAKELE KE OLA.—I ke kakahiaka nui o ka Poakolu i hala, ua puiwa o Mr. Crowell i ka hae o ka Ilio, a i puka mai kona hana, e la palapa ana ke ahi ma ke keena mahope o ko laua hale moe, mai ke ahi mai o kona ipukukui aila mahu, a ua pau ka moe a e aa ana i ka hela moe. Wikiwiki oia e hoopio i ke ahi, aka iaia nae e hana ana, apoia mai la kona mau lala e ka ula o ke ahi, a ua mainoino hoi ka wawae me na kapuai a mahunehune pu hoi me ka lima. Ua pakele mai oia mai kela poino mai, a ua hoihoiia ma ka Halemai Moiwahine, kahi e haawiia ai na laau kupono a me na malama akahele ana.

            HE MAKAUKAU IO ANEI?—Ma kekahi halepule, i ka pule ana a kekahi hoahanau i ke Akua, a iloko nae o @ana noi ana, ua hookomo oia i kana huaolelo pule penei : "E aloha mai oe i ko makou kahu, uo ka mea, he hemahema oia. O koa hemahema oia ko ke kanaka ike." I ka amama ana o kana pule, o ka nuku mai la no ia o ke kahu i ua wahi hoahanau nei, a kuamuamu aku, he lapuwale ka ua wahi hoahanau nei i pule ai. Ua hoopuka ua kahu nei i kana mau huaolelo haakei, e akena ana no kona makaukau ka mea i hookohuia aku ai i kahunapule. Ua hoka loa kahi hoahanau i ka nuku haalele ia e kahi kahunapule, aka, o ke anaina nae ua mahalo loa i kane pule. Aole anei i pono ka hoahanau e noi la ? He oiaio anei, ua makaukau loa ua kahuna nei ? Na ke au o ka manawa e hoike mai ua pono kahi hoahanau hoohaahaa, aole e like me ka mea makaukau loa e nuku la.

            MEE UA HOOWAIWAI.—He mea mau paha ia kakou ka hoopomaikai aku i ka poe nui o ka loaa, no ka mea, ina e haalele ko kakou mau luna aupuni Hawaii nei, a manao e holo makaikai i na aina e, e ike ai i na makua a me na pilikana, e ukuia ana ko lakou mau lilo e keia aupuni no ka noho wale ana ma ke kai, ka lealea ana ma ka aina a me ka launa anu me na makamaka. Oia mau lilo a pau, na ke dala a ka poe ilihune e uku. Pomaikai loa, ina pela ka hana ana i na hapauea Hawaii e noho oihana nei. Elua paha mau luna aupuni o kakou i hele iho nei i keia makahiki i na aina e, aka, o ko laua uku o ka noho hana ana ma ka aina nei i hookaawaleia ai e ka Ahaolelo, ua uku pu ia no i ka wa ana e noho wale ana. Ahu kupanaha a ka la i Mana. He makehewa paha keia hana ia kakou, no ka mea, aia no ia lakou la ke kaana mai o kau. Eia paha ka lakou la olelo hoonaikola mai, o ka waha kou e kole, he puu ko'u e ike i ka ono. Heaha la hoi, i kani no ka hoi ka alae i ka wai.

 

NU HOU MA EUROPA!

 

            Parisa, Apr 11—[Ka Waea Olelo i ka nupepa Honua]—Ke keakea nei ka poe kipi i na alanui a pau. Eia me lakou, he 200,000 a oi kanaka kino puipui, a me he mea la, o ka hoohakaka ana me ia poe, me ke kahe nui wale no o ke koko e hiki ai.

            I keia la, ua loaa hou i ko oukou mea kakau, ke kamailio ana me ke Komite Waine o ka poe Ripubalika. Ua hoahewa a makemake ole loa lakou i ka hana a ka poe Commune. Eia ku olelo a ua Komite la : "O ka hana a ka poe Commune, (aoao hou) he mea ia e hoonaukiuki aku ai i na okana aina, a koikoi mai hoi i ke ao holookoa, e kue mai ia makou. E hapai hou makou i ka mana a makoa i hooili aku ai ia lakou ; ua hiki ole ia lakou ke hana i na Kanawai, a he oki loa aku hoi i ke alakai ana i na koa. O makou o ka poe nana i hoonohu aku ia lakou, ke kapae aku nei makou ia lakou mawaho. Aole he mea e ae i waihoia mai ia makou, o ka hooneoneo wale aku no ia Vaseile, a i ole, o ko lakou luku mai ia makou. Ina aole e hiki ia makou ke hoauhulihia ia Vaseile, e make ana  makou a me ka Ripubalika."

            Parisa, Apr 11—Ua hoike mai nei ke Generala nui o na koa kipi, oia o Generala Dombrawski, i ka noho puni loa ia ana aku o Ansieres e na koa. a me ka hana ikaika loa ana o na kaa ahi hao ma ke alanui holo kaa ahi, e moe la ma Vaseile a me Sana Geremaine.

            O na hana ma Porte Maillot, ua hoomahuahua mai ia i ko na kipi pomaikai, ma ka hana ana i ka wa po. Ua kukulu hou ae la lakou he mau papa pukuniahi hou, a hoopuipui hou ae la i na lako kaua ma na puka komo nui.

HOOMAKA KE KAUA.

            Havere, Apr 11—ma ke ala ae o Ladana, aumoe—Ua hoomaka ke ki pukaupoohiwi a me ke ki pukuniahi ana i keia kakahiaka, ma Porte Maillot, Neuilly, Porte Des Jemes a maloko hoi o Bois de Boulogne.

            Ua hoouna aku na kipi, he papa koa i Vaseile, me na olelo mai ke aupuni aku, e waiho aku i kekahi mau kumu maalahi, oia ke noi aku ia Vaseile, e hoopaa i ka Ripubalika—e hoomauia na koho balota ana no na luna aupuni e na makaainana, a e noi pu aku, na ka poe koa kiai lahui wale no e malama i ka maluhia ma Parisa. Ina e hoole mai o Thiers i keia mau kumu, e ninau aku iaia, pehea la ka ke aupuni o Vaseile i makemake ai e waiho mai.

BERITANIA MA KE KUA O GEREMANIA.

            Bahna, Apr 11—Ke olelo mai nei ka nupepa Elele Kea Perusia, ke hooikaika mai nei ke aupuni Beritania ia Geremania, e komo aku a e pahola ae i ka maloko o Parisa.

KE INO O KA POE KIPI.

            Ladana, Apr 11—O na koa o Vaseile, ke noho haku la lakou ma Neuilly. O ke kipu mai a ka papu Valeriena, he lolohi. Inehinei, he kakani ana na na pukaupoohiwi kai loheia ma Bois de Boulogne. He 1200 koa kipi e noho la ma Chatillon; ua hoeu kaua aku lakou ia Plateau, aka, ua pau nui nae i ke auhee. Ke noi mai nei na kipi, e uku aku i 1,000,000 hapaha farani, a ina aole, e pepehiia ana ka Akibihopa o Parisa.

            Ma ka haiolelo a Favre iloko o ka Ahaolelo, ua olelo aku oia, ua hoike mai na aupuni e ae a pau i ko lakou manao aloha no ke aupuni o Vaseile.

            Ke paa nei ka manao o ke aupuni, e pahola kokeia ana ka maluhia ma Parisa.

            Ma ka Thiers palapala i hoouna aku ai i ka okana aino, ua hoike aku oia, ke ku nei no o Parisa me he kia hoomanao la. Ua hoi aku nei na kipi i Asnieres ; o ko kakou mau koa, ua noho aku la ma Neuilly ; o ko kakou mau koa ua maikai.

HE OKAIKAI PAHA.

            Parisa, Apr 11—Ahiahi—Inehinei, ua halawai kekahi koa kakiana kipi, me kekahi koa Perusia, ma Sana Denis, a he hakaka mawaena o laua. Ua hele aku na lala o ka poe Commune me ka hae kapae kaua, aka, aohe i hoolohe mai ka poe Perusia.

            Ua hoomaka hou mai nei ke kipu ana imua o Parisa, a ke haule makawalu mai nei na poka ma Maillot a me Champs Elysees.

            Parisa, Apr 11—Ua kauohaia na wahine ma Parisa, e komo mai e kukulu i ke pale ana aku.

            I ka hora 10 o ke kakahiaka, ua lele mai na koa o Vaseile e kaua ia Montrouge. Ke pii mai nei ka ula o ke ahi o ke kani ana o na upkuniahi a me na upkaupoohiwi.

            Ua hooholo ka Ahaolelo o Vaseile, he olelo hooholo, a hoike ana i ko lakou kaumaha, no ka hiki ole ke hele aku e kuali i na huakai hoolewa o na Aliikoa i pepehiia e na kipi.

IMI EPA NO NA KIPI.

            Nu Ioka, Apr 12—Ua kakau mai kekahi mai Parisa mai inehinei, ma ka Poakahi, ua hoa ae elima mau waapa mokuahi i ko lakou mau mahu ma Port de la Concorde, a komo i ka hakaka o ka Poakahi. He kani ikaika ana o na pu kai loheia aku, aole nae i ikeia ka hopena.

            Ke hoahewaia nei na koa Vaseile, no ko lakou ki mai i na poka pahu ; ua loaa iho nei hoi kekahi o ia mau poka iloko o Vanvres.

            Ma ka papu Issy, ua ikeia kekahi mau ami o na puka komo ua holoke a ua hakihaki. Ke mahia mai nei, ke hoomaka nei he kipi mawaena ae o lakou.

            Parisa, Aper 12—Ua hoopuka ae ka Alihikaua nui o na kipi, he olelo kuahaua, e papa ana, aole e puka aku kekahi mea mailoko aku o Parisa, ke loaa ole ka ae ia aku e puka.

            Ua hoopuipui hou ia mai na Perusia ma Sana Denis, me 5000 koa hou.

KA OLELO KUAHAUA A THIERS.

            "Ua lawe ae nei o Gen. Makamahone a me Gen. L'Admirault, i ko laua mau puali i waihoia aku ai, a o Gen. Vinoi, aia ma ke poo o na koa ku i ka wa. Ke pii mai nei ka puali koa i kela a me keia la. Ua lokahi ka manao o na koa me ka Peresidena, a ke paulele nei lakou maluna o ka lakou mau hana. Mai hoolohe aku i na lohe oiaio ole e kue mai ana. Aole he oiaio na mea i hoolahaia, ua puka ae he kipi iloko o ko kakou poai ; a o na kipi wale no ia e luaiele mai nei. Ke hoomakaia nei na hana nui e hoopauia'i ka hookahi ana i ke koko. Ke uwaloia aku nei na kamaaina aloha aina, e malama ia lakou iho, aole o lakou mea e maka'u ai."

            Parisa, Apr 12—I ka po nei, ua hoouna mai la kekahi mea kakau mai Vaseile mai, i ka hoike ana, i keia po, e hookuiia ana kekahi hakaka, ka mea hoi a na mana aupuni e manao nei, oia ka wa e hoihoi mai ai ia Parisa i kona aupuni ponoi. Eia ke kuhikuhi a na kiu o ke aupuni o Vaseile i hele ai i Parisa. He 18,000 kipi i hookukuluia ma na kulane, ma ka hora i hoopaaia, e lele aku ana he 6000 ia Hotele de Ville, a he 6000 ia Belleville, a he 6000 ma Montmartre. Ia wa hookahi, e lele aluka aku ana hoi ma Porte Maillot, me ka manao e lilo mai o Sana Lazare. E hooku makaukau ana kekahi puali ku i ka wa. Ke pi@o nei ke aupuni no ka lanakila. O na koa a me na luina, ua lokahi ae nei lakou ma ka lele mua ana aku i ka enemi. He 12,000 koa malalo o ka hoohiki Imeperiala e kumakaukau ana no ke kahea ia aku. Ina e lanakila ana, alaila, e maki hou ia aku ana, he 12,000 mau koa hou mai Vaseile aku, iloko o na la he umi."

            He 80,000 ka nui o na koa ma Vaseile.

            Parisa, Apr 12—Ma ke ala ae o Ladana 10:30 P. M.—He kani paiakuli ana o na pukuniahi ka i hoomaua ia mai i ke ahiahi nei, mawaena o Chatillon a me na papu ma ka hema. Ua komo pu ae no hoi na koa hele wawae iloko o ia hakaka ana.

            Ke poaiia ae nei a puni o Neuilly, Porte Maillot a me Porte des Ternes, e ke ka@ ana o na pukuniahi me ka ikaika loa, e like me ke kaua ma ka hema. Ke hele nei hoi ka hakaka ma ka Bois de Boulogne a me Asnieres.

            K hoouna aku nei na kipi i na koa kokua i kahi a na akoa e kaua la. Ke hoi mai nei na koa eha ma na heluna nui. He weliweli ka make.

LANAKILA KA POE KIPI.

            Ma ka hoolaha pili aupuni a ka poe kipi, ke olelo mai nei lakou, ua auhee na koa o Vaseile ma ke ahiahi Poalua, ma ka lakou hoaano kaua ana mai ma na papu ma ka hema. O ka poino o lakou, he weliweli, a o ko na kipi, he mama loa. Ke manao nei ka poe kipi, o ia hoaano ana mai, he hoao ana no ia e lawe aku ia Maillot ma ka hoohikilele mai.

            Ladana, Apr 12—He mai ko Napoliona e noho la ma Chiselhurst, Enelani, a ua hoopaaia oia ma kona hale no kekahi mau la.

            Parisa, Apr 12—Ua hele ka poe kipi a piha i ka olioli, no ko lakou lanakila ma ke ahiahi nei. Ke manaoia aku nei, e lele mai ana kekahi hoaano kaua i keia po. Ke hoahewaia la ka Ahaolelo no ke kipi kiekie i ke kulanakauhale a me ka lahui. Ua telegarapa aku ka Alihika nui o na kipi, aia iaia ka paa o Neuilly a ke lana la kona manao, e lilo mai ana ke alahaka i keia po.

            Nu Ioka, Apr 13—Mai ka mea kakau mai o ka nupepa Taribiune, ma Vaseile, i loheia mai ai, ke houluulu la na Katolika ma Compeigne i puali koa. Ua hoopuka ae nae ka Hoolina Alii o Sekone malaila, oiai o kona wahi hoomoana ia, e olelo, e hoopuniia ana ka aina a oki aku i na lono mai na wahi e mai, koe wale no ke ala mai Parisa mai, ma ke ala ae o Sana Denis.

KA HOOPAI A KA POE KIPI.

            Nu Ioka, Apr 13—Ua loa o ia ae, ua hoahewaia o Assy a me Begreret kekahi mau lala o ka poe kipi, no ko laua hewa he kipi. Ua hoopiiia ae ka uku o na koa kipi, i ekolu hapaha farani no ka la.

            Ke lono lauahea ia mai nei, ua hoowahawaha o Gen. Ducarata i ke aupuni.