Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 18, 6 May 1871 — Page 3

Page PDF (1.59 MB)

This text was transcribed by:  Annette Haleakala
This work is dedicated to:  Annette Haleakala

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Parisa, Apr 13--Ke hoike mai nei o Gen. Dombrowski i kona mau poo, ke lawe maiau nei oia i ke kulana.  He ekolu hapaha o Neuilly i lilo mai ia lakou, a ke pue aku nei e lilo mai ke alaiaka i keia po.

Ke hoopoka mai nei ka nupepa Cridu Peuple, ua hoauheeia na koa Vaseile, mai Neuilly aku, a ke hele la i Courbevoie.  O ka na koa Vaseile lele kaua ana mai inehinei, ua haule pu.

Vaseile, Apr 13--O na lono no ko na kipi mau lanakila, aohe oiaio.  Aohe kaua ma ka Poalua a me ka Poakolu, o ko na kipi hoopahupahu wale no i ko lakou mau pukuniahi.  I keia kakahiaka, ua lilo ae i na koa o ke aupuni na alanui e hele ana i Parisa.

Vaseile, Apr 13  Ua hoi aku nei na Elele o loko mai o Parisa, me na kumu o ke koikahi a Th@ers i waiho aku ai.  A eia na kumu: E waiho ko Parisa i na mea kaua, a ma ke koho balota e noho ai na luna aupuni.

Balina, Apr 13--O Gen. Herworth Von Bittenfield. (kekahi o na Alihikaua kaulana o keia kaua nui o Perusia) ua hookiekieia ae i Ilamoku no ke kahua kaua.

Hamabuga, Apr 13  Ua loheia ae, ua makamake o Farani, e hoihoi mai i na moku Geremania a pau a lakou i hao wale ai i na ona o ia mau moku, aole ma ka waiwai, me he mea la na ka ikaika.

Parisa, Apr 14--Ahiahi Ke paa nei no Asaiere, e keakea ana i na lele kaua mai.  Ke pii ae nei a mahuahua ka wela o ke kaua ma Nevilly a me Valeriena, a ke haule mai nei na poka pahu ma ke Champs Elysees.  O ka manao o ko Vaseile lele kaua e mai, o ka hiki e mai i Asaiere, a hoomaha i na koa e poai ana i kahi mokupuni o Grande Jatti.  Ke ki ae nei na papa pukuniahi o Vaseile ia Levallais a me Neuilly.  Ua ano uhau ka poe kipi i ka hora 11.  Ua noi aku o Gen. Dombrowski i mau kokua hou.  Ke hoopuka mai nei na nupepa kipi, ua auhee na koa Vaseile.

Ladana, Apr 14--Ke hoike mai nei ka mea kakau o ka nupepa Telegarapa ma Vaseile, o ka poino o na kipi, he nui loa.  Ua waiho aku na alii kipi i ka lakou kumu i ke aupuni ma Vaseile, e haawi aku lakou ia Parisa, me na papo Issy a me Vanveres, ke uku ia mai he elua milliona a me ka hapalua hapaha farani.  Ua hooleia mai ke noi.

Ladana, Apr 14--Ua hoopuka ae ka nupepa Farani Affranchi, e hoike ana, na lilo pio i ka poe kipi, he 2000 mau koa aupuni ma Villiers.

Ladana, Apr 14--Ma na hoouka kaua a pau maloko a mawaho o Parisa, ua auhee wale no na koa o ke aupuni.

Parisa, Apr 14--He 300 poe i hualele  wale iho ia Vaseile, a o ka hapa nui o lakou, he poe koa ohi hou i laweia mai ia Manawa, mai ka papu mai o Issy.

Ua haule iho kekahi mau poka pahu  iloko o Parisa, a ua poino kekahi mau waiwai he nui.  O ka nui o ke poho no ia mau waiwai ma ke koho waleia ana ku, ua hiki aku no ia i ka 2,000,000 hapaha farani.

Ladana, Apr 15--Aohe mau koa iki i k@e ma Vaseile, oiai ua pau loa akua i ka hele e kaua mawaho o Parisa.

Inehinei, ua hiki aku na Elele o na kipi i Vaseile, aka, ua hole mai o Thiers, i ka ike ana ia lakou me na mea kaua pu e hele aku ai.

O na ko@ pio mai a pau o ka poe kipi, e hopu ia ana, a hoihoiia i Brest.

Ke hoea mai nei na lono mai Vaseile mai, o ke koho ana i na luna aupuni ma Parisa, ma ka balota, ua hooholoia e ka Ahaoleleo.

Iaehinei, he kani ana o na pukuniahi kai loheia aku.  Ke hoomakaukau nui nei na kipi no ke kaua.

Ke hooikaika ino loa mai nei ka poe Ripubalika, o ka hoi aku o ka lakou mau Elele i hoouna mai ai i ka Ahaolelo.

 

 

KAIKAIKA O KA POE KIPA

Parisa, Apr 15--Ua hoi mai nei na a elele o ka poe kipi mai Vaseile mai, me ka Thiers mau kumu.  Oia nae ka mea nana i hapai ae i ka hoonaukiuki loa i ka poe kipi.

He halulu mau ana o ke kani o na pukuniahi kai loheia i ke ahiahi nei a ao wale no ka po.  O ka lele ana mai a na kou aupuni e kaua, ua pau wale no i ka hoauheeia ma na wahi a pau.

Ke noi nei o Rokefota i na kino o Generala Vinoi, Gallipel, Favre, Picard a me Maka@ahone, e hikiikiia na lima o lakou a pau me ke kaula, a e lawe mai i Champs Elysees, kahi a na pilikana o ka poe kipi i make, a e i aku na lakou e hana i na kino o keia poe kanaka, e like me ko na kipi manao.

LANAKILA KA POE KIPI

Parisa, Apr 16--Ke hoikeia mai nei, he hakaka ikaika loa ana mawaena o na koa kipi a me ke aupuni, a na ka poe kipi na lanakila.  He elima na hoaano kaua ana mai a ke aupuni ia papu Vanveres, a ua pau wale no i ke auhee ma ia mau hoouka kaua me ka make nui.  O ka make o ke aupuni, he keu ka weliweli.  Ma Neuilly, he hakaka ikaika no malaila, a ua nee aku la na kipi imua.  O ko lakou mau manaolana i keia manawa, nia ma ka piko poo o ka olioli.

Parisa, Apr 16--Ke hoike mai nei ka poe kipi ua auhee aku ka papu o Issy, i na hooano kaua mai a ko Vaseile mau koa, ma ka Poalima a me ka Poaono, me ka make nui.  Ua lele aku o Gen. Dombroski maluna o ke aupuni inehinei ma Neuilly, a ke akenaia mai nei, he 400 mau pio o ke aupuni i huluiia mai.  Ke kuu aku nei na papa pukuniahi kipi i ke ki poka ia papu Valerieu, a ke ki mai nei kela me ka ikaika.

 

Na Koo o ka Maluhia

 

Owai hoi lakou?  He pakike paha keia, ea!  Ae, he pakike no.

He ninau nui keia, a he pono e kamakamailio pu kakou no keia ninau, pela paha e loaa ai ia kakou ka waiwai nui iloko o keia kumumanao, oia hoi.  “Na Koo o ka maluhia,”  owai lakou?  Eia ko’u wehewehe a me ko’u hoakaka ana no keia kumumanao malalo iho.

1.       1.         O ka maluhia, oia ka mea i imi nuiia, a i makemake nui@a hoi, e na aupuni kanaka a

naauao o keia honua, i mea e pomaikai ai ka noho ana o ka lahuikaoaka.  Owai la ke aupuni a me ka lahui, i ike nui ia i ka mahiko, ua lako, a ua kuonoono, a @a pomaikai hoi, ke ole e loaa mai ka maluhia?  Ua maopopo, aole no!  Nolaila, ua imi na aupuni o keia honua i na kumu e loaa mai ai keia mea nui o ka maluhia a pomaikai ka noho ana.  Pele kakou e nana aku ai i ke aupuni makuahine o kakou i keia wa, eia ma ko kakou koa, eia kakou ma kona alo me he makuahine la e hii ana I kana keiki ma kona alo ponoi me ke aloha nui, oia no o Amerika Huipuia.

Ua kaulana loa ia lahui ma keia honua holookoa no kona ano, he ikaika, he waiwai, a me ke kuonoono, a me ka pii mau ana o kona mau pomaikai i na kau a kau.  Nolaila keia mau kumu malalo iho.

 

1.        (1)       Ka noho naaupo ana o ka lahui, aole e maopopo ka pono a me ka hewa.

2.        (2)       Ke aoia ana o na lahui i na mea hoonaauao a we ka ike.

3.        (3)       Pela a loaa mai ai ka noho maluhia ana, a me na pomaikai.

1.       (1)        Ka noho naaupo ana o ka lahui, aole e maopopo ka pono a me ka hewa.

Ma keia ano o ka noho ana o ka lahui naaupo.  Ua like no ia me ke kanaka e noho ana iloko o ke ana, aole he maopopo iaia kana mea e hana aku ai, haha poele wale kela, aohe mea e loaa mai.  Pehea ka noho ana o na aupuni hoomana Pope?  Heaha ke ano o kela hale paahao nui a ka Pope i kukulu ai i kapaia o ka Inekuisitio?  He hale kula paha ia e hoomalamalamaia ai ka lahui hoomana Pope?  Na oukou e koho a hai mai.  Ua oleloia ke aupuni o Sepania, he kanaono kumamalima hapa haneri o na kane, he kanawalu kumamauno hapa haneri o na wahine, aole e hiki ke heluhelu.  He hoike maka keia o na aupuni i hoouhi@a i ke koloka eleele o ka hoomana Pope.  Ua like no ka po a me ke ao ia lakou.  Eia lakou a me ko lakou hoomana ke noho nei iwaena o kakou; o ka poe i hei o kakou i ka lakou upena hoowalewale, ua ike lakou i keia mea kupanaha nui, a koikoi loa, oia ka hohonu o ka pouli a me ka naaupo ia lakou.

Pela i akaka ai, aole i loheia a i ikeia, ua kukuluia he mau kula e ao ai a e hoonaauao ai ma na aupuni, i paa malalo o ka mana o ka mana o ka Pope.  Aole no!  Ua nui ka haumia a me ka hewa i hanaia iloko o ka pouli a ka hoomana Pope a kakou e ike nei.  Pomaikai kakou e keia Poe moku, no ka lokomaikai o ka Haku, i kona hoouna mua ana mai i kana poe kauwa o ka aoaoao Puritano; na lakou i aiakai ia kakou ma ke alanui o ka pono io maoli.  A mai pau pu kakou, aohe nao i ka alapohoia e kela holoholna nui a @oane i olelo ai.  Ano hoi, ke ike nei kakou ua nee ae kakou mailalo ae a i ke kulana o ka ike, eia kakou ma ko kakou mahele e ku nei, aia na holoholona ma o, ua heluia na kau a me na wa, ua ikeia ka pono a me ka hewa, ke ola a me ka make, ua akaka.

1.       (2)        Ke aoia ana o na lahui i na mea hoonaauao a me ka ike.

I ka manawa kahiko, aole i piha keia hoonua i ka naauao a me ka ike.  Elua wale no aupuni I hoonaauaoia ma kekahi mau mea; o ke aupuni o Aigupita, me ka aupuni

Helene, a o Beretania paha kekahi.  O ke aupuni o Aigupita, ua olelo mai ka Palapala Hemolele, penei: “Ua aoia o Mose i ke akamai a pau o ko Aigupita, a ua mana hoi ma na olelo, a ma na hana.”  Oihana 7:22 Maanei kakou i ke ai, he aupuni naauao kahiko o Aigupita, mamua aku paha o ka noho ana o ka ohana a Iseraela malaila iloko o 400 makahiki a keu.  A he nui na hana akamai a ko Aigupita i ao ai, a ua naauao no; aka, aole nae lakou i aoia i ka naauao e loaa ai ka maluhia, i ko kakou nana ana i na moolelo.

A pela no kakou e ike ai i ke aupuni o Helene, he naauao loa ia aupuni i ka wa kahiko, ua hoikeia ke ano o ko lakou naauao e na moolelo o ka wa kahiko.  A pela I ikeia’i ko lakou ikaika ma ka hooponopono aupuni, a me ka malama lahui ana; no ka mea, o ke ano o ka noho ana o ka honua nei i ka wa kahiko, he mea mau no ke kaua ana o kekahi aupuni i kekahi aupuni; a pela no a hiki i keia au e ike nei kakou;  Aia o Europa la,  e nokenoke mai la i ka hakaka, oia  ka hapa lima hookahi o na aina nui puniole o keia honua.  Aka, ina pau ke kaua ana oia mau aupuni mai ka wa kahiko mai a hiki i keia manawa, heaha ka lakou hana nui mahope iho?

Eia, o ka imi koke no ia e hookuikahi kekahi aupuni me kekahi aupunui.  Ina paa koke ke kuikahi, alaila o ka loaa no ia o ka mea i makemakeia, oia o ka “Maluhia.”  Ua ike paha kakou i keia kaua nui ma Europa, o Farani laua o Perusia.  Heaha la ka makemake nui o kekahi mau aupuni e ku wale nei a nana i ko laua hakaka ikaika ana?  Eia, ua hanaia ke kuikahi kapae kaua, oia ko lakou kokua ana ia laua e hakaka ana.  I aha ai?  I mea e koe iho ai na laua kekahi maluhia, a o ka nui nae ua pau i ka heo aku ma kekahi aoao.  Ua akaka paha keia, e nana kakou i kekahi manao i koe.

1.                   (3)        Pela e loaa mai ai ka noho maluhia ana, a me na pomaikai.  Ua hiki mai kakou i ka manao ekolu i keia manawa; ua akaka, e hoopili koke aku ma keia kamakamailio ana i ko kakou kumumanao.  Oia keia.  “Na Koo o ka Maluhia.  Owai la ia?

Koo 1.  Ka Moi ma kona Noho Alii.

Koo 2.  Kona Ahaolelo Kaukanawai.

Koo 3.  Na Kuhina i aloha io i ka lahui

Koo 4.  Na Lunakanawai Kiekie.

Koo 5.  Ko ka Moi Ilamuku nui.

Koo 6.  Na Kiaaina kokua nui i ka pono o ka lahui.

Koo 7.  Na Lunakanawai Kaapuni a me na Lunakanawai apana, hana paewaewa ole.

Koo 8.  Na Kahunapule a me na Ahahui Euanelio o ka aoao Hoole Pope.

Koo 9.  Na Ahahui Kula Sabati Hoole Pope.

Koo 10.  Na Ahahui Hoole Waiona i kukuluia ma kela wahi keia wahi.

Koo 11.  Na Luna ekalesia me na haipule io o ka aoao Hoole Pope.

Koo 12.  Na Makai hana ole, a inu ole i na mea ona, a me ka noho manuahi ole.

Koo 13.  Na Kula nui, Kula hanai, Kula wae, Kula Kuokoa, e hoopiha ana, e hoonui ana i ka ike iwaena o ka lahui holookoa.

Koo 14.  Na Anaina hoomana ike Akua i na la Sabati, me na la e ae ma kela wahi keia wahi o ka aoao Hoole Pope.

            Ua ike au ma ka kakou nupepa nei o ke Kuokoa, ua hakaka maoli kekahi mau Lunakanawai o ka moku o Kama; aole paha i hooponoponoia ko laua hihia nui.  Nawai e hooponopono ia laua?  Ka 1 Nawai la!! E hoopii Luna Nui paha?  Ina aole pela.  ea, he mau Koo io anei laua o ka “Maluhia?”  Ko’u manao aole; nawai hoi e ao mai kekahi mea hewa i kekahi mea hewa?  E aho ka ole.  He wawa wale ka i loheia i waena o makou ma keia mau apana, he hana mau no ka kekahi mau lunakanawai i ka mea ona, kuai no ka, a me ka inu; aole hoi o ka oala, ka maia, ia mea aku ia mea aku, he kahua paa ia.

            O na Luna Makai hoi, a me na wahi Kaiko, ia lakou e maalo aku ai ma na ipuka hale o ka poe hana mea ona, i hele aku e ao ka wahi a lakou, i ka hiki ana aku i ko lakou la wahi, hooneea mai i ke bola uala, he aleale ka hana, o ka hele ia o na maka a ulaula, he mai pake paha; kahehe, he mau Koo puha lakou o ka Maluhia?  Ke pane hou aku nei au.  Aole! e aho ka noho nele, aohe make Luna Makai, aohe no he make Kaiko, ua oki no.  Maanei au e pau ai.  Aloha oukou, Hawaii.

 

OLELO HOOLAHA.

 

I KUU wa e kaawale ai mai keia Aupuni aku, ua hookohuia o Mr. JOHN H. PATY ma ka mana Kanawai, i hope no STEPHEN SPENCER Esqu., (LIPIN E).

                                                                                                            H. A. WIDEMANN.

Honolulu, Mei 1, 1871.                                                                                               492 2ts

 

I ka poe Aie ma Waimea, Kauai!

 

UA hookohu mai o AKANA nui (pake) ia’u, i hope no kona mau waiwai a pau i aie ia e na kanaka mailoke aku o kona HALE KUAI LOLE ma Waimea, Kauai, a nolaila, ke kauohaia aku nei ka poe a pau i aie iaia, e hookaa ae ma ka li@@ o AIKAKE HART KAPUNIAI, ma Waimea, Kauai, ka mea i hookohu pono ia aku i hope no’u malaila.

                                                                                                CHUNG HOON.

Honolulu.  Apr 28, 1871.                                                                               492 1m

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ke papa la aku nei na kanaka a pau a me na haole, pukiki, pake a pela aku, aole o hookuu wale i na holoholona maluna o ko @@@@@ aina hoolimalima, ma ke Ahupuaa o

 

MAKAPALA,

 

e waiho ana ma Kohala Akau, mokupuni o Hawaii.  Ina @ hele wale kekahi Bipi, Lio, Hoki, Miula maluna o ua aina la, e uku ia i hapa na dala ($.50) pakahi no ke poo.  Loa e loaa la maua, a i na luna paha a maua i hoonoho aku ai, oia o Kimo, @’ailili a me Wi. alaila, e ukula e like me ka mea i haina mainna.  Ina hoi e hoopoluo kekahi o na holohona i oleloia maluna i na mea kanu, alaila, e uku ka mea holoholona, i $1.00 no ke poo hookahi.  E lilo keia i Kanawai paa mai keia la aku.

                        S. W. KAMAKAAA a me K. H. KAHOOKELE.

Aperila 1, 1871.                                                                                              492 @@

 

 

NALOWALE NALOWALE!

 

                                                                                    E HAAWIIA NO KA UKU

                                                                                                MAKANA

 

ELIMA DALA ($5.00)

 

I ka mea nana e hoihoi mai i kuu ILIO i nalo wale mai Kamakeia aku.  @e Ilio nui puhuluhulu, pepeiao @ uheluhe, kikokiko keokeo, a he lone ke kahea la aku i ka inoa, “DASH.”  E loaa no wau ma ka Halekuai Pohaku o AKE ma ka uwapo, a i ole ia ma Kamakela.               J.S. SMITH@@@, (KAMILA).

            Honolulu, Mei 1, 1871.                                                                       492@@

 

OLELO HOOLAHA.

 

E ike auanei na kanaka a pau owau o ka mea nona ka inoa ma@alo iho, ke papa aku nei au i ka poe waiwai, na haole, na pake a me na kanaka  a pau o keia ano keia ano, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia      MRS. KAHANOHANO,

oiai ua haalele mai kela i ka @e@a nolu o Hulei a me na mea a pau, a ua hele aku ke la mamuli o ke koi a ko la la kino.  Ina oukou e hoaie mai iaia, maluna no ona ko oukou poho.  Ke hoi nei keiki lalawai o Maunaoui ua ahiahi, ua hoi ka olu i ka inia.                   (492 2@*)       G. L. KEALEDALA.

 

OLELO HOOLAHA.

 

OWAU o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa aku nei au i na mea a pau, mai hoai@ mai a hookipa paha i kuu wahine mare ia

KALUAHINE,

no ka mea, ua haalele mai kela i ko maua wahi moe a me na keiki a maua, a ua hele mamuli o ka noho kapae, haalele iho i na pono @ ke keiki o Pekina.  O ka poe hoaie iaia, aole au e hookaa ia mau aie, a maluna ona ia mau poho.

                                                                                                            A.KAI (Pake)

Kauhako, Kona Pema, Apr 28, 1871.                                                             492 2@@

 

OLELO HOOLAHA.

 

Eia ma ka Pa aupuni o Pauoa Apana o Honolulu, na Lio hele hewa i laweia mai – Lio k ulauli, hao a Wakau. k kuai kudala la nua i keia Poaono Mei 6 – Lio k puakea lae kea kua puka hookani wawae keokeo hao (-) hema – Lio kane keokeo wiwi kua puka hao ML1 – 1 ak     Lio k puakea, laekea kuapuka eha wawae keokeo hao KAI ak X h@@na   Lio k ulaula laekea elua w@w@o keokeo he kaula @ ka a-i hao @ lapu@ malalo akau – Hookahi Piula k me na opea.

                                                                        P. KAAIAHUA, Luna Pa Aupuni.

Mei 5, 1871.                                                                                                    492 lt*

 

OLELO HOOLAHA.

 

E NA mea a pau e nana mai ana, o ka olelo hoolaha a LAUKOA kuu kane mare, i hoopukaia ma ke Kuokoa i keia mau pule iho nei, e olelo ana, Ua haale e au iaia a me kana mau pono a pau, a ua lilo i ka lalau.  Aole no la he oiaio, oiai i kekahi la o ka pule mamua @e o @ana hoolaha ana, pepehi hana ino iho la keia ia’u ma ke ano kuhihewa, a hookuke ino mai la ia’u me ke ano hooweliweli; a no kuu manao he lahui minamina ole kela i ko lakou ola, a he hakaka a kane a wahine no ia hoi, a nolaila, ku ae la au a hele e like me kona makemake, a noho aku la ma ka hale o ke kaikamahine a kuu kaikuaaana, a nana e malama nei i kuu ola a hiki i keia la, aole na ua kane nei a’u i noho loihila ai me ka oluolu, a hookahi no la o ka inaina, wehe ana i ka pili hookoo ia loko.  Ke i mai nei keia, “Aole e hiki i ka poe mea waiwai ke hoaie mai ia’u.”  I ke aha hoi?  He hiki loa ia’u ke ale a nui ma ka inoa o ua kane nei a’u, a nana no e hookaa, olai aole i weheia ko maua berita @@@re.  K hoi no au me ua kane nei a’u, ina oia e kii mai.  Aloha no.

                                                                        MRS. MAKAKA LAUKOA.

Kamakeia, Honolulu, Mei 5, 1871.                                                                 492 2t*

 

OLELO HOOLAHA.

 

I KEIA la 3 o Mri 1871, ua kuai aku au i na a me na mea a pau o kuu Hale Ha@@ Wa@ Nuuanu, a nolaila, ke kauoha ia aku nei na mea a pau i waiho mai maanei e hana ai, e kii koke mai iloko o akahi malama mai keia la aku.  Ina aole e kii mai a hala keia manawa i hoikeia, lilo loa iaia na wa@.  Ua kepa mai o Gee Hop ia’u, a ke noho nei au e hana i na wati laweia mai ana e hana, mamuli o kana hoolimalima mai.                             AHIONA (pake)

            Honolulu, Mei 5, 1871                                                                        492 2t*

 

 

OLELO HOOLAHA.

 

E ike a@anei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ka wahine mare a Ioaone Ka@miumi.  Ua hoolaha ae nei kela ma ke akea, e olelo ana, na’u ka haalele iaia, mamuli o ke kii ana mai a kuu mau makua, wahi ana e hoolaha nei.  Aole pela ka oiaio, na ua kane nei no a’u a me na makua ona i kipuku ia’u, no ko lakou inu ana i kekahi wai ona, nolaila, pepehi lakou ia’u, a kipaku, no ko lakou manao kuhihewa, ua hana au i kekahi mea pono ole, i ka wa i ano @ ai ka ike kanaka, no kuu hele ole, nolaila, kii no kekahi o lakou i kuu makuakane, @ ua hoihoiia au ma ko’u wahi, a hala he mau la, hele mai no ua kane nei a’u a hiki no ma ko’u home nei, a loana oluolu no mua he kane a he wahine; ia luana ana iho, hoopuka aku la au i ko’u manao, e noho kaua i ko’@ wahi nei, no ka mea, ua pono ole kou wahi.  Noho iho la no maua me ka maikai malalo o ka malu o ko’u mau makua, me ka oluolu, a hala kekahi Manawa mahope iho, ko ia la hoi no ia i kona wahi, a haalele iho la i ka papale alii ona, no ka hiki ole paha iaia ke lawe, ua hoouna mai kela i koa@ makuakane, e kii mai ia’u, a no kou hoi ole ana aku, ua hoopii kela imua o ka Lunakaoawai, ma na kumu hoopii penei.  1 E hoi maua ma kona wahi. 2 E hoi a noho malalo o ka malu o kona mau makua.  Ma keia mau kumu hoopii ana, aole i ku ka pono ma kona aoao.  Ua hooholo ka Aha, o hoi maua ma ko’u wahi, sole me i pono ia hoihoiia ana maua @ ko’u wahi @ ko ia la manao, Eia ka ke Akua kauoha, “No ia hoi, e haalele aku ke kane i kona makuakane a me kona makuahine, a e hoopili aku oia i kana wahine, a e lilo laua i io hookahi.”  A ma keia mau la, aole i pono kona hoolaha ana.  Ua kauohaia oia., e noho me a’u, e malama i ka ai a me ka ia, a e hoolako hoi i na pono a pau o ka noho an@ aole nae pe@a.  Mai ka la i hooholoia ai a hiki i ka la ana i hoolaha iho nei, aole na’u ka haalele iaia.  Ke papa nei kela i ka poe waiwai, mai hoaie mai ia’u – Eia ka’u  malaila, he hiki loa ia’u ke aie ma ka inoa o kuu kane.

                                                                                    RAHELA KAMAKA.

Paumalu, Oahu, Aper 21, 1871                                                                       491 2t*

 

OLELO HOOLAHA.

 

E IKE auanei oukou e na kanaka a pau ke nana mai i keia  Olelo Hoolaha, o makou o ka poe Hui he 26, Pihulu, Nanakaua, Palikapu, Nawahine, Lilikoi, Kahalewai, Kuoha, Kalimahauna, Keoni, Ki, Moa, Uilama, Kamaka, Makaehu, Hoopuhalu, Mailohi, Alapai, Kaai, Kaolelo, Paulo 1. Paulo 2 Makai, Kaumaha, Pahia, Kikimo, Palea, Umauma, Paele, Noweo, Pakaha, Hanaukama, Kainapau, Kailihiwa, Kila i hoolimalima i ke Ahupuaa o Kalahiki no na makahiki elima, e waiho ana ma Kona hema Hawaii, ke papa aku nei makou me ka hookapu i na aina la i loaa ia makou ma ke ano hoolimalima, aole e hele wale kekahi Lio, Bipi, Hoki, Minia, ina e hele kekahi o keia mau holoholona i oleloia maluna, e uku no $0.25 pakahi, ina o ke kanaka ka mea i komohewa a kii a lawe i na mea e ulu ana maluna o ka aina, e uku no $0.50 pakahi.  E lilo keia i Kanawai paa no keia @@@@ mai ka la e puka @@ ma ka nupepa Kuokoa.  Ke koho nei makou ia H. W. Pihulu i Luna no ka aina, a me kona mau hope Palikapu a me Paele, na laua e hopu ma ke kauoha a ka Poe Hui.

            Kalahiki, K. H. Hawaii, Apr. 11,1871.                                               490-4t@*

 

OLELO HOOLAHA

 

KE HOIKE aku nei au i na mea a pau, na hoolilo mai o Mrs. Napua Zupplien ia’u, ma ke kuai i kona mau waiwai a pau loa e malamala ma ke ano kahu.  Nolaila, mahope aku o keia la, o ka poe a pau e @oaie ana iaia, maluna @@@ ko lakou poho, na ka mea, aole au e hoopaa ia’u iho e uku no na ale a pau i hoomakaia mai ka la 22 aku o Aperila 1871.

                                                                                    S. B. DOLE.

490-4t@

 

OLELO HOOLAHA.

 

OWAU o ka mea nona ka inoa mala’o nei, ke papa a ke hookapu loa aku nei au i kuu kuleana aioa, e pili la me ke ahupuaa o Kemama i Alodio ia ma kuu inoa, i kappa@a o KUKUIHALE @, nona na eka 217, e waiho nei ma @ianiakua Komohana, Aole e hele wale na holoholoua, Lio, Pipi, Hoki, Miula, a peia aku.  @ua e hele wale kekahi a loaa aku ia’u a i kuu hope paha, @laila e ukuia no $1.00 no ke poo.  Aole no hoi e aeia kekahi e hele wale maluna o na aina nei, ke ole e loaa mai ia’u aku ka palapala ae, mai keia la lo aku o Mei, alaila a lilo no keia Kanawai paa, mai ka la 16 aku oia malama.

                                                                                                2 MOAKEAWE (k)

Kukuihaele Hamakua, Apr. 11, 1871.                                                                        490-1ts

 

W. H. Davis (Uilama.)

 

Mea Unuhi a me ka Mahele Olelo.

 

E hana no au i na Palapala Hoo@ina, Palapala Kuai, Hoomalima.  Aelike, a pela aku.

KEENA HAMA – mauka iho o ka Hale Hookolokolo ma Alanui Moiwahine, Honolulu.                                                                                                                                       490 – 3ms*

 

JUDD A ME LAYTON.

 

(ALANI KAUKA A ME LEITONA.)

 

NA MEA KUAI MEA AIONA LAKO AI A a pau, na mea ulu a me na mea hoomomona lio.

 

Halekuai malalo o ka Hale Mu, Alanui Papu, Honolulu.

                                                                                                            475 1y

 

J. HITCHINGS,

 

MEA AKO LAUOHO A UMIUMI.

Hale liana, malalo o ka Hale o ka “Ahahui Hoo@e Waiona o ka Moiwahine Emma, ma Alanui Alii, Honolulu.  He 15 keneta no ka ako umiumi a lauoho ana.  E naue mai I ke n@aka.

                                                                                                            486 3m*

 

HALE KUAI LOLE,

 

O KEO KUENE,

 

Ke Kakauolelo mua iho nei o ka HALE LETA ma Honolulu, ola ka mea kuai lole ma ka Hale Kuai Lole e pili la me Lepekaholo, ma Alanui Maunakea, mala@la oia e kuai ai me ka poe a pau e kipa aku ana.  Ua hiki iaia ke kuai aku i na lole hou loa o na ano a pau, ma ke kumukuai makepono loa.  O na kanaka o na kuaai@@ mai a me na mokupuni e ae, he pono ia lakou e kipa ae, no ka mea, he oia@o loa, e loaa ana na lole emi o na kumukuai.  E hoomanao I ka

HALE KUAI LOLE

ma Alanui Maunakea, makai o Lepekaholo.                                       490-3t@

 

I KA POE AIE !

 

NO KO’U hoolilo ana aku i ko’u pomaikai a pau maloko o ko’u Halekuai Lole ma Lahaina, nolaila, ke kono aku nei au i ka poe a pau i aie maloko o ia Halekuai, e hookaa koke mai ia’u ma Wailuku, a i ole, i ko’u pani paha ia J. W. GIRVIN ma Lahaina.

                                                                                    W. G. NEEDHAM, (Uilama).

Lahaina, Apr 1, 1871.                                                                         489 4t@

 

W. G. NEEDHAM MA.

 

NO KO MAUA hoakea hou ana ae nei i ko maua Hale Kuai Lole a me ka Pa Kuai Laau Hale ma Wailuku, Maui, nolaila, ua makaukau maua e kuai aku i na wa a pau, no ke kumukuai haahaa loa, malalo iho o ko na Halekuai e ae, a e waiho mau ana ma ko maua hale, na waiwai maikai i wae @a, e laa na Lole, na mea @lao, na mea Ai, na Pena, Aila a me ka Papa hale.  O ka poe a pau i kuai mai iloko o ka hale kuai, i oi ae mamua o Alima Dala, ($5.00) e laweiu ma kela wahi keia wahi o ke kulanakaohale, maloko mai o 1 mile mai ka Halekuai aku me ka uku ole.

            Wailuku, Aper. 1, 1871                                                                       489 4t@

 

HALE KUAI BUKE HOU!

 

MA KA HALE LETA MUA,

 

A MA HONOLULU HALE,

 

MEA HOU A HALE KUAI MANUAHI

 

Ua lawe ae nei o H. M. Wini, i ke Keena

 

Nui i haaleleia iho nei e ka Oihana Leta,

 

a na hanaia iho nei a paa i

 

HALE KUAI BUKE,

 

e like me ka hana ana ma na aina e,

 

kahi e loaa ai i ke kuai, na

 

BUKE HAWAII ME KA NA HAOLE,

 

NA BUKE KULA HAWAII A HAOLE,

 

Na PAPAPOHAKU me na BUKE kakau,

                        Na  KII NUI a liilii,

                                   Na ano PEPA kakau a pau,

                                               Na PENI me na INIKA,

                                                           Na POO LETA

 

A me na mea heluhelu a kakou maikai.

 

NO IA MEA, E HELE MAI A IKEMAKA I

 

kuu Hale Kuai Buke Hou, a kuai

 

iho i na Buke maloko olaila.

 

E LOAA NO NA POO LETA HAWAII MA-

 

loko o keia Hale Kuai.

 

Me ke aloha.

 

HENERE M. WINI.

 

NA MEA HOU!  NA MEA HOU!

 

Ano i Loaa mai ai

 

-MAI-

 

KAPALAKIKO MAI NA WAIWAI HOU MALALO IHO

 

Na PAKAUKAU uwai 8, 10 a 12 kapuai.

 

Na PAKAUKAU aina o na ano a pau.

 

Na PAKAUKAU Hale Aina o na ano a pau.

 

NA NOHO OKA NANI HALE OIHANA.

 

NOHO Laau Oka aina, Noho lima pio.

 

            Na NOHO Laau no ka Hale Oihana.

 

                        Na NOHO Wasinetona, Lafaiete, Quincy.

 

                                    Na NOHO no na Hale waikiilili a me na noho maoli.

 

                                                Na NOHO poepoe hanai keiki, paipai laau io lelo a me ka Oka.

 

                                                            Ko na Wahine noho paipai humuhumu ualo a Mohogone.

 

Na Noho kiekie paina o kamalii, paipai a noho hanai keiki maikai me na ku pa wai holoi maka.

 

NA MEA HOONANI O NA KEENA HOOKIPA.

 

Na LAAU io lelo Mahogone i uhia me ka lauoho.

 

            Na LAAU io lelo Mahogone i hoonaniia.

 

                        Na PAKAUKAU Poepoe Mahala o na ano a pau.

 

                                    Na NOHO kane a wahine pulu oluolu.

 

                                                NA NOHO Paipai,

 

                                                            Na NOHO a na Lumi Hookipa ma ka lole pulu.

 

                                                                        Na ku ANIANI o na ano a pau.

 

Na Mea Hoonani  o na Hale nui.

 

Na mea laau lelo i penaia, me na moe laau Koa a Paina.

 

            Na uhi Pukaaniani.

 

                        Na PENA hoohinuhinu.

 

                                    Na mea hoopaa Pukaaniani.

 

                                                Na KAULA Lopi a me na omau pine.

 

a me na mea e ae aohe e pau i ka heluia.

 

E KUAI MAKEPONO O KEIA MAU MEA A PAU,

 

PONO WALEIA ANA NO MA KE  DALA KUIKE.

 

--OIAI HOI—

 

UA HOOKOMO MAI NEI AU I NA MEA HOONANI NO KE KINO KUPAPAU MAI KAPALAKIKO mai, me na mea e ae a pau e pili ana  i ka hoohanohano ana i na PAHU KUPAPAU.  Ua makaukau no hoi au e hoolawawa aku i na kauoha mai a pau o ia ano.  O na pahu kupapau KOA io lelo a me na pahu PAINA, eia ke waiho makaukau nei, a e kuai ia aku ana e                                                                                                     M. T. DONNELL.

            HELU 86 & 88  Alanui Moi, Honolulu,                                                       490—1m

 

PAI KII ANO HOU!

 

OIAI, UA HANA HOU AE NEI AU

 

I na aniani malamalama o ko’u HALEPAI KII a maikai, ma

 

MONIKAHAAE, Honolulu,

 

Nolaila, ke lana nei ko’u manao, ua ku ia i ka hanohano o ke

 

PAI ANA I NA KII O NA ANO A PAU,

 

Mai ke kii liilii loa e kupouo ai i na kaula wait a me na lei a-i, a hiki i na kii nunui ku hale ma kea no haahaa loa o ke kumukuai.  E kuai pu ia aku no hoi na Kii Pepa o na wahi kaulana o Hawaii nei, na kii o na Moi kane, na Moiwahine a me ka poe hanohano e ae.                H. L. CHASE (Keki)

 

OLELO HOOLAHA.

 

KE HAI ia aka nei ka lohe i na mea a pau,

 

E KUAI MAKEPONO LOA AKU

 

ana au ma ke KUMUKUAI HAAHAA,

 

INA WAIWAI O NA ANO a pau,

 

Mai kela la aku a hiki i ka malama o Iulai e hiki mai ana,

 

Ma kuu Halekuai,

 

MA KE KIHI O

 

Alanui Nuuanu a me Marine.

 

                                                                                                S. MAGNIN,

Honolulu, Feb 22, 1871.                                                                                 482 3@@

 

OLELO HOOLAHA.

 

Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke kau oha aku nei au i na kanaka maoli, e hele nui mai ma ko’u Hale Humu Kamaa, ma

 

Ma Alanui Nuuanu, Helu 70, Honolulu.

 

E lawe mai no hoi i ua kainoa kahiko o oukou, a na’u no e hana pku i na ano hila hou.  He $.75 o ka hana ana, a i p@@ ole ka’u hana ana, e hoihoi aku no wau i ka oukou dala, me kuu makana aku i hapaha, ke paa ole kuu hana ana.  Eia no hoi, ina e makemake oukou e oki i ko oukou mau kamaa, e lawe mai no na’u e oki aku me ka uku haahaa loa, a i hemo, e lawe mai no na’u e hana hou aku me ka uku ole.  Ke kauoha aku nei no hoi au i @a poe nona na kamaa e waiho @e nei, e kii koko mai, aka, ina e kali aku au a hala na mahina eha, e lawe ana au maka Hale Kudala, i hoi mai ai na poho o kau hana ana i ko oukou mau kamaa.

 

            A ke kauoha aku nei @o hoi au ia oukou, e hele mai ma ko’u Hale Humu Kamaa, e kuai ai i na

            NOHO-LIO hou maikai,

 

                        NA KAULA KEEHI,

 

                                    NA PALE KEEHI,

 

                                                KAULA OPU LIO;

 

A e loaa no au ia oukou ma ke Alanui Nuuanu, Helu

                                                                                                            ACIU (Pake).

Honolulu, Ianuari 7, 1871,                                                                              475-6m

 

KUAI O UILAMA,

 

MAUKA O MAEMAE

 

UA KUKULU au i Halekuai no na ano a pau ma Honolulu nei, no ko’u ike, he mau makamaka maikai na kanaka Hawaii no’u, a oiai hoi, ua noho loihi p@ au me oukou.  Nolaila, ke kono aku nei au ia oukou, e nana mai i na waiwai a pau ma ko’u Halekuai malalo iho:

 

Palaoa, Berena, Mea Ono, Ti-lau a me ke k pe oi o ka maikai

 

Ko-paa, Kopa, Aila, Kamano o na ano a pau.

 

LAIKI, BAKA-PUHI A BAKA-NAU.

 

NA KIKA MAIKAI LOA.

 

Pine lole, Pihi lole a me na Kolu.

 

NA AI HANAI MOA.

 

Paakai inu, Penik@la, Huale a Aila-naha.

 

Pulumi, Pihi lole o na ano a pau.

 

KOMO a me na KUI humuhumu.

 

Aniani Ipuk@kui, Upa, Ipubaka o na ano a pau.

 

INIKA PALAKI KAMAA.

 

KAULA LIO o na ano a pau.

 

PAPALE, PAHI o na ano a pau.

 

Inika, Peni Kakau, Kanana, Wahi a Poo Leta.

 

EKE LOLE, EKE DALA.

 

Lina, Lipine kilika, Uwiki kukui, Kahi Lauoho o na ano a pau

 

PENIHALA, PENIPOHAKU.

 

KAKINI KANE, WAHINE, a KAMALII.

 

PULAUOHO.

 

KAMAA KANE, WAHINE, a KAMALII.

 

LEI O NA ANO A PAU.

 

PALAKI LOLE A LAUOHO.

 

            He nui na mea i koe aole e hiki ke hoike aku, no ka nui loa @ hele koke mai ma kuu halekuai, mauka o Maema@ ma ke kihi o Alanui Nuuanu a me Kauka, Hale o Uilama.  Lawe mai i na kenikeni a @@l loa.                                                                          481 @@

 

KAPU MA PUNALUU.

 

Ua lilo mai ia’u ma ke kuai ka Aina o Luka Severance ma Punaluu, Oahu, a me na pono a pau, nolaila, mai keia la aku ke papala aku nei na kanaka a pau i kuleana ole maluna o kela aina aole e hehi wale.  O na holoholona aole hikiikii mai.  O ka mano-wai nui, ke papa pu ia aku nei, aole e wawahi i ka laau, no ka mea, he nui no ke kah@ a ka wai ma kekahi wahi o ua mano-wai la, O na holoholona a pau e komo ana a hoopoino i na mea kanu, e uku no ke poho.  Ua hookohu aku au ia Ahuna (Pake) i mea malama waiwai malaila.  O na mea a pau e kue ana I keia mau mea, e hoopilia no ma ke kanawai.

 

E wehe ana au i Hale Kuai Lole ma Punaluu, a nolaila, ke kahea aku nei au i na makamaka a pau, i na makemake kuai lole ano nu hou loa o kela a me keia ano, e hele malaila, a e kuai makepono no au me lakou ma ke dala a ma ka laiki,                                                            KIULANA (Pake).

            Honolulu, Ianuari 19, 1871.                                                                            477-3@@

 

KAUKA C. F. NICHOLS.

 

HE LAPAAU HOMEOPATHICA.

 

KE ANO o ka haawi ana i ka laau kupono n@ na mai

                                                HUI,

                                                            RUMATIKA,

                                                                                    MAI PIVA.

a me na mai i kaa a loihi.

 

KEENA OIHANA.—Ma ke kihi Komohana o Alaui Papu a me Kalepa.  E loaa no oia ma ka Ilalo H@@@ i ke a ka hora 6.  Hale-noho, Helu 98, Alanui Beritania.

            Honolulu, Dec. 24, 1870.                                                                                374-6m*

 

HALE PAI KII.

 

UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA inoa malalo nei no ke pai ana na

KII PEPA

 

me ka maikai loa.  Aia kona Hale Pai Kii ma kahi o KINI Pai Kii mamua, maluna ae o ka Hale Pai Nupepa “Kuokoa.”

                                                                                                                        YATSING (Pake.)

470-6m                                                                                                                        Mea Pai Kii.

 

E. O. HALL & SPM

 

(E. O. HALL A ME KE KEIKI).

 

NA MEA KUAI LAKO HAO, LOLE,

 

            NA PENA, AILA & NA LAKO KALEPA.

 

            Halekuai ma na huina o Alanui Moi a me Papu.                                             475 ly

 

I ko maua mau makamaka

 

HAWAII.

 

KE MAKEMAKE NEI MAUA E hoike aku ia oukou, eia maua ke noho nei ma Ala@@ Papu, ma o mai o na Hale Aupuni, a ke hoomoa nei maua i na

 

BERENA hou,

 

            BERENA ono,

 

                        BERENA maikai i na la a pau.

 

Ke hana pu nei hoi maua i na PAI hua ono a me na mea O@@ a na hiki ia maua ke manuahi wale aku i ka poe e kuai mai ana.  Ina e hoike e mai oukou i ka wa o oukou e mare ai, @@@@@@, na maua no e hana i ka

 

MEA ONO MARE MAIKAI!

 

E hele mai i kahi o CROWELL ma e kuai PALAOA ai.

 

E kuai no maua i ka oukou mau HUA-MOA, ma ke ku@kuai kiekie loa no ka Berena a me na Mea O@o

 

CROWELL & Co.

Honolulu, Feb 22, 1871.                                                                                             482-3m

 

HALE KUAI NU HOU!

 

E KUAI MAKEPONO LOA IA ANA

 

Na IPUKUKUI o na ano a pau,

   Na MEA KAMANA o na ano a pau,

       Na MEA PAAHANA o na ano a pau.

           Na LAKO PAHU me na PUKA,

              Na KOILIPI na Koi Liilii,

                 Na KOPAL@ MAHIAI nui a liilii,

                      Na PAHI-LOLE-BIPI na Kaulawaha,

                          Na KAULA Kaohi a me na Kepa,

                              Na AILA-MAHU a Aila maoli.

 

Na LAAU Noho-lio Paniolo,

   Na PAKAUKAU na Moe laau a me na beta,

      Na KAULA Opu-hulu lio a me na K@ehi la@@,

          Na MEA hoohiehie Noho Lio,

             Na PENA a me na Aila makepo@o loa o na ano o pau,

                 Na IPUHAO, na Ipuki a me na Pa-palai,

                    Na IPUHAO liilii, na Ipuhao nunui hoomoa kalo,

                       Na AHI-KOE,

                         Na KUAINA hilo o na ano a pau.

 

            O keia mau mea a pau, e kua@@a aku ana no ke kumukuai @mi loa ma ke Dala kuike, e              GOOKIM (Kukima Paka,

Ma ka Hale O Pa@@o, ma Alanui N@uaou, Helu                                                   490-3m