Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 19, 13 May 1871 — Page 2

Page PDF (1.59 MB)

This text was transcribed by:  Kanani Harris
This work is dedicated to:  Noah Kanahele Harris

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MAI IAPANA MAI.

 

E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE:

            Haalele makou ia Kapalakiko i ka la i o Feberuari, a ao mai i na ale loloa o ka moana Pakipika maluna o ka mokuahi nui o America ka inoa. I ka la 26 o Feb. komo makou i ke Kaikuono akea o Iedo - oia ke kalapakaohale alii o keia aupuni.  He la Sabati ia.  Imua pono o makou ikea ka mauna pele kaulana o Fusiama ka inoa, ua uhi ia o luna i ka hau heokeo a hala ilalo, hookahi paha hapalua o ka mauna.  Huihui na makani o keia aina iloko o ka hooilo.

            I ka hora 11 ku ka moku ma ke awa o Iokohama, Iapana.  O ko makou ike mua ana no ia i ka lehulehu kanaka o keia aina.  Pili mai na waapa he lehulehu loa o na kamaaina.  Ua uhi paa loa ia na kanaka hoe hoe waapa i na kapa, me he holoku la a hala ilalo i na wawae.  He lole wawae hoi makoko, a he kakini ano e ma na wawae.  Ua hook@awale ia ka manamana nui o ka wawae, a ma ia kowa o ke kakini ua hoopiiia ke kaula e hoopaa iho ai ke kawaa, me he kamua laki la o Olaa ma Puna, Hawaii.  Ua kahi ia o luna ponoi o ke poo, a ua waiho oloheloheia ia wahi: alaila ua hoopiiia mai ka lauoho o hai, a o hope, a hanaia he puu ma ka piko o ke poo.  Hoomanao iho la au i ke ano o na kanaka a me na wa a'u i ike ai ma ka Pae Aina o Ebona i kuu holo ana maluna o Hoku Ae.  Aole emo a imi mai kekahi misionari o Amerika ia makou a holo ako makou i uka me ia.

            A hehi ko maua mau wawae i ke one o Iapana i ke kakahiaka o ka la Sabati, ike kokeia ke ano pegana o keia aina.  Aia na kanaka e kauo ana i na kaa okana ma na alanui me ka ha'u nui o ka leo, ha'u ha'u ha'u ha'u.  Hamama na hale kuai; e maau@uwa ana ke poe piepiele i ka lakou mau mea kuai e waalaau ana me ka leo nui ma na alanui.  Aole o na Iapana wale no ka poe pegana.  Pegana pu hoi na haole mai na aina naauao mai.  Malama ole lakou i ka la Sabati.  Hooleiia ka ukana o ka mokuahi i ka la Sabati, a o kekahi hapa o na haole mauka, hana no lakou i ka la Sabati.  Pela i alakai hewaia ai no Iapana e na haole hoomaloka.

            Ma Yokohama loaa ia makou he 60 paha moku nui.  He 25 mokuahi, a he 35 paha moku kalepa e ae. He manuwa Amerika, he manuwa Beritania, 1 Farani, 1 Geremania, he mau mokuahi kalepa, a elima paha mokuahi manuwa o ke aupuni o Iapana.

            Ma ka auina o ia la Sabati, hele pu au me kekahi o na misionari e ike i ke Kula Sabati o kekahi mau haumana Iapana.  He huhu ke aupuni o Iapana i ka hoomana Keristiano, a maka'u na kanaka i na'lii, nolaila uuku loa ka poe i launa pu mai me na kumu.  Eono mau haumana ma ia Kula Sabati; he poe kanaka makua wale no.  He heluhelu Baibala ka lakou hana. - Pau ia hai aku au ia lakou i ke ano o ka hoomana Keristiano, a me na hua maikai o ia huli ana.  Olioli lakou i ka lohe ana, a olelo iho, mahope e maa ka hoomana Keristiano ma Iapana nei.

            Hala na la ekolu ia makou ma Iokohama, alaila kau makou ma kekahi mokuahi holo pili aina, a holo mai makou he 300 mile, a ku mai makou ma Kobe Iapana nei.  Maaanei ua apoia ma mana e Mr. Gerina a me kana wahine opio, oia ko maua mau hoa hana ma ka hana misionari ma keia aina.  O kahi keia e noho paa ai maua.  O ke ao i ka olelo o keia aina, oia ka hana imua o maua i keia wa; a loaa iho, alaila o ka hai aku i ka olelo a ke Akua, oia ka hana nui i waihona mai ia maua.

            He nei na mea hou, a ano e, i ikeia ma keia aina; aia a ia manawa hou aku, alaila kakau hou aku no wai ia oe.  Me ka aloa i ka poe a pau e heluhelu nei i ke Kuokoa.

            NA'U NA O. H. KULIKA.

            Kobe, Iapana, Malaki 18, 1870.

 

Pane ia J. W. Puamana.

E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:

            O oe no ko makou hoa haihai olelo o na la kulolia a me na po huihui o ka hooilo; a no ka loaa ana mai o kahi kuleana e kamailio aku ai ia J. W. Puamana, nolaila, i lana mai ai ko'u wahi manao e papa olelo me ia, no ka mea, ua ike iho nei makou ka poe e lawe ana, a e heluhelu ana i ke kino holookoa o ke "Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii," no kana mau olelo kukahekahe a ano hoomalimali hoi, i hoopukaia me ka Au Okoa o ka la 27 iho nei o Aperila, nona ke poo hoopilimeai, "Kuakuanea loa mai nei ka hoi." I ko makou nana ana a hoomaopopo ana hoi i kau mau olelo piha welu o ka wa kahiko, he like pu no ia me ka hana a ka nahesa, i ka wa e noho ana na kupuna o kakou me ka kihapai o edena.  A ke hoohalike aku nei no hoi makou ia oe, e like me na kanaka ilihuna o Amerika, Europa a me ko na wahi e ae o ke ao nei, no ka mea, i ka wa e holo mai ai na kaa o ka poe waiwai a hanohano hoi, aia nae ua poe ilihune nei e kuku ana ma kapa o ke alanui, haawi ae la lakou ia na hoomaikai ana i ka poe waiwai, i loaa mai ai ona wahi kene@a, a pela hoi oe ma Hawaii nei, i hoea ku@ahihi mai nei me ka la 27 o Aperila me he kanaka inu awa la. A e like me ka alualu hele ana o ka poe ilihune mahope o na kaa o ka poe wai ma na aupuni nui, e noi ana me ka hilahila ole, pela auanei oe e J. W. P. e alualu aku nei mahope o ka poe o ka poe law nupepa Kuokoa; me ko olelo iho, Ua pa@oa keia pepa i keia mau la no na mea hou ole.  Ke olelo nei au ia oe malaia, eia no ke puka nei na nu hou o Europa i kela pepa keia pepa, a he hene iki nei no ka makou aka me ke kanalua ole.

            Me ko olelo ino no, "Aohe no e like me ke Au Okoa, ke kohu ipo na ka poe e heluhelu ana."  Ke haohalike hou aku nei au ia oe me Golina, ke kanaka i kaena i kona ikaika iho, a he uuku wale no hei o Davida, hina no make loa ua kanaka nei; pela a@nei oe e J. W. P., ke kaenama kau olelo iho.

            Eia hoi; aole o ka puka ana o na mea hou o na aina e ma ke Au Okoa, oia ka mea e pau ai ka nani a me ka hie, aole loa pela.  Ke olelo nei au, he hiki no i ke Kuokoa ke law mai i kekahi hapa uuku mailoku mai o ke Au Okoa, a hoolaha ae, oiai he poe kekahi e lawe ana i ke Au Okoa, a oia poe no ke ike ana i na mea hou i hoolahaia malaila, a o ka poe auanei e lawe ana i ke Kuokoa, no ko lakou lawe ole i ke Au Okoa, e ike auaaei lakou ma ke Kuokoa, i kekahi mau mea a ke Au Okoa i hoolaha ai.  A nolaila, ke nonoi aku nei makou ia oe e ka mea waha @ama a muhee hoi, mai noho oe a hoopuka hou ma ka nupepa i @ olelo hailiili, o loa@a auanei oe i ka pupanapana a Moleke.  Aloha no.

            F. ROBERT KAHAO.

            Kaneohe, Mei 1, 1871.

            [E ka lehulehu, o ka me nana i pane mai i ke Kuokoa no keia, na kekahi mea kakau Kaao no ia o keia Pepa, a no ka hooleia ana o kekahi Kaao ana i lawe mai ai e ho-o, nolaila, ua hoohalahala oia a hoolaha ae la, me ka manao paha e komo ma ke Au Okoa.     L. H.]

 

Aloha au i kuu makamaka.

Ua ike hou ia iho nei ma ka @aluna lele o ka la 29 o Aperila, Helu 17 o ke Kuokoa, i na manao hou o S. Sniffin, kahi keiki o Halekakala, e Kumakaia hou ana i ka inoa maikai o Kailianu, nolaila au i lawe mai ai i kela paple kapu malua, "Aloha au i kuu makamaka."

            Owau nei, ua maa au ia Kaihanu, ua launa aloha p@epine me ia, ua hookipa pinepi@eia e kona lokomaikai, a ua kuilima pa ko'u aloha me ia mamuli o kona mau lokomaikai ana; aole nae hoi au i ike ua hana o Kailianu i ka wai ona, eia ka hoi ua ike kahi keiki o Haleakala.  Ua like no ko'u ike me ka J. Haulani i olelo ai, he mahiai no ka Kailianu hana i ike, a ke ohi nei oia i na pomaikai mailoko mai o ia hana, aloe hoi noloko mai o ka wai ona.  Ke manao nei au, ua paa loa no ua haumana o ke kula Haleakala i ke kula i na wa a pau, aole hoi i hele i kahi o Kailianu, e nana ai i ka hana wai ona o Kailianu.  A owau nei nae lu, ua halawai pinepine ka ike a ko'u mau maka me ka hana ole o Kailianu i ka wai ona, aka nae, ua kipa aku no ka ike a ko'u maka me ka oo-palau a Kailianu, a lohe no hoi i k@a kahea ana aku, "Ki Polena! Ha Lihau!" A oia ka'u hana i ike ia Kailianu.  Eia no hoi; aole no i hoahewaia o Kailianu e na Kanawai o ko kakou Moi no ka hana wai ona, nolaila, noonoo pono oe e kahi keiki o Halekakala, o pooha auanei ko lae, i kou hoahewa wale aku i kona inoa maikai.

            E S. Sniffin e, heahe no la hui ko mea i hele ole ai e hoohiki imua o ka Lunakanawai, i luna mai ai ka Palapala Hopu no Kailianu?  He mea makehewa ka wahapaa iloko o ka nupepa, e lawe wale ai i ka inoa maikai o kekahi poe, me ka wiwowiwo ole iho i na Kanawai o ko kakou Moi.  Ke huipu nei oe i ka malamalama me ka pouli.  Aole hoi au i manao, ua aoia oe e hoolaha ma ka nupepa no ka mea i hoahewa ole ia ma ke Kanawai.  Ke manao nei paha oe e lilo i Lunakanawai no keia Apana, a i makai paha, no ka mea, ke hoike nei oe i ka hewa o na makai, me kou manao o oe kai pono no ka makaala, a o na makai ka hewa no ka hiamoe.  Kai no o ka makaala i kou haawina ka pono, ilaila ka hoohei ana o ka bipi.  Aohe Lunakanawai nana i hoopai ia Kailianu, aohe no hoi he makai nana i hopu no ka hana wai ona.  he lehulehu wale na hoike e maopopo ai ka hana ole ana o Kailianu i ka wai ona, a pela hoi i pili aku ai ko'u aloha kanaka iaia.  Ke hooki nei au maanei, a i pane mai oe, alaila, awili pu aku au me ke ahi Helene.  Owau no me ka hookamani ole.  J. NAKOOKOO.

            Maui, Mei 3, 1871.

            [Oiai, ua kamilio nui ia keia mea maluna ae, nolaila, ke waiho aku nei makou na ka lehulehu malama maluhi e kiai no keia kumu hoolaha ino.           L.H.]

 

I NA LUNA KUOKOA!

            Ke kauohaia aku nei na Luna a pau o keia nupepa, ia lakou e holo mai ai i ka Ahahui euanelio Makahiki ma Honolulu nei, e lawe pu mai i na dala o ka nupepa no ka hapa mua a no ka hapa hope o keia Makahiki.

 

Ku'a Kaikamahine o Maui Hikina.

I KA LUNA HOOPUKA KUOKOA; Aloha oe:

            Ke makemake nei na Kahu o ke Kula i oleloia maluna, e hookaulana oe, i lohe na makua mai o a o, ua makaukau ke Kula e hoomaka i ka hebedoma mua o lune; i hoomoapopo koke lakou i ke komo ana o ka lakou mau kaikamahine, oiai ua hamama ka ipuka.  Ua ae mai o rev. C. B. Anaru me kana wahine, no Lahaina, e kokua pu me Miss Kamana i ka malama ana i keia Kula.  A na ke Akua e hooholo i ka hana.

            W. P. ALEKANEDERO,

            Pres. o ka Papa.

            Wailuku, Mei 4, 1871.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

3,000 pepa paiia.  Edition, 3,000 papers.

PUBLISHED EVERY SATURDAY - $2.00 A YEAR.

HENRY M. WHITNEY,

            Publisher and Editor.

            (Luna Hoopuka.)

 

JOS. U. KAWAINUI,

            Associate Editor.

            (Luna Hooponopono.)

 

HONOLULU, MEI 13, 1871.

 

Na Kahuna Lapaau Hawaii.

 

            Aole paha he kau e ae i oi aku mamua o keia, mai ka wa mai o ka hookomoia ana mai o ka malamalama K@ristiano iloko o keia lahui, ka ike nuiia ana aku o na kane a me na wahine, e pupuahulu ana a e lauahi ana i ka imi i ko lakou ola kino ana, mamuli o ka lawelawe ana i ka oihana lapaau Hawaii, a hana aku i na mai i maopopo ole ia lakou e ola ana.

            I ka Poaha aku nei o ka hebedoma i hala, ma ke kulanakauhale o Honolulu nei, ua hoopiiia imua o ka Aha Hoomalu, na mea nona na inoa Naoo a me Hiona, no ka lawelawe i ka oihana lapaau me ka palapala ae ole.  Mamuli o ka hoomaopopo ana i na ike i laweia mai i ka malamalama, ua maopopo ko laua hewa, a ua hoapono makou i ke kau ana o ke Kahu o ka Aha i ka hoopai he $100.00 pakahi me na koina, e like me ke kuhikuhi a ke kanawai.

            Aohe no i pau ia ano menemene no ka hana naaupo o kekahi poe o kakou, aia hoi, ma ka Poaha no o keia pule, ua hoopii hou ia mai imua o keia Aha Hoomalu o Keahi (w) a me Moeikauhane (k), e noho ana ma Pawaa ap@na o Honolulu no keia hihia hookahi he hapaau me ka laikini ole.  Mamuli o ka hookolokoloia ana, ua hoopaiia na mea i hoopiiia me ke $50.00 a ma ka $25.00 pakahi me na koina.

            Ma keia hihia hope, ua puka mailoko mai o na olelo ike a na hoike ma ka aoao o Ke Alii, ua lawelawe kino maoli na mea i hoopiiiia me he mau Kauka lapaau maoli la no.  Ua laweia aku imua o Keahi w. he kahuna ka i kaulana i ka lapaau mai pake, he wahi keiki i manaoia ua loaa i ka mai pake, mai Honolulu aku.  Ua pulehuia na lau paka hou, ipuawa a me ka noni, a ua kapiliia maluna o kahi pehu o ka lima, mahope o ka ooia ana i ke koholua.  Aole oia wale.  Ua hooia he lauhue, maia a he mau lau e ae iloko o ka umeke, ua hoo pu ia hoi he pohaku enaena i ke ahi, a hooia iloko o ka umeke, a kau iho la ka maka o ka me mai i ka wa e kukuku ae ana ka mahu.  Ua lawe hoi i ke dala hookahi a ka mai, inu i ka pu-awa a me ke olioli i ka po.  O kekahi laau ka ia e ola ai.

            O keia mau lapaau ana ma ke ano e loa, i maopopo ole ke ola, ua ku maoli no i ka pepehi kanaka.  Aole ma ke kau ana i na launahelehele wale no, aka, no ka hana naaupomaoli no.

            Na keia mau kumu i kono mai ia makou e kukala aku ma ke akea, e kinai kakou i ka uluaoa ana mai o keia mea he lapaau hupo ana o kekahi i kekahi.  A i ala ole mai hoi na hoopiopio a kekahi poe e makau wale nei he make i ka anaana.

            Ke hapaiia nei makou e noonoo aku, o ke kumu nui i ulu mai ai ka makahehi o na kanaka e lawelawe i keia oihana nui menemene, no ka hoolahaia ana he kanawai e ae a i i na kahuna lapaau Hawaii, e lapaau aku me he poe ike maoli la, a i ao ia ma na Kula Kiekie no ka hoonaauaoia ana no ka oihana Kauka.

            Pehea la auanei kakou e hana aku ai i pau ai ka laulaha ana o na lapaau hewa wale ana?  E lilo kakou a pau i poe makai e hopu ai no keia poe hoolana.  A ina aole ia, alaila, e hoopii pu ia ka poe e nana aku ana i ka lapaau ana a kekahi mea palapala ae ole, a e hoopaiia no ka hewa he kokua.

            Ke nee mai nei ka wa Kau Kanawai, a ke waiho aku nei makou na ka lehulehu o ka lahui e komo ana e Kau Kanawai, e hoopau ae i keia haawi ana i ka mana lapaau i na Hawaii i ao nui ole i ka lapaau, a i loaa ole na palapala hoomaikai mai kekahi Kauka Hawaii mai a i kekahi.  O ko kakou ae ana ia kakou iho, e lapaauia mai e ka poe a kakou i noho pu iho ai me ko lakou ao nui ole ia ma ka oihana lapaau a malama i ke ola, oia no ko kakou haina ana ia kakou e kauia i ka amana.

            Noleila, i ko makou hoopau ana i keia, ke noi nei makou, e ike mai na kahuna lapaau naaupo a haalele iho i ka lawelawe ana, a e hilinai aku i ka poe maoli i ao pono ia ma keia ike, aole hoi ma ka hamuhamu palaueka ae, a lawe ae no a lapaau iho.  e makaala kakou, e hopu i keia poe pephi kanaka.

 

I na Kula Sabati.

            Ke kokoke mai nei ka manawa e Halawai Makahiki ai ka poe paahana ma na hana o ka Euanelio.  E hoomakaia ana ka Aha Euanelio o Hawaii nei ma ka hebedoma mua o Iune, a e like me ka mea mau o keia mau makahiki i hala, pela keia makahiki, e halawai ka Ahahui Kula Sabati o ko Hawaii nei Pae-aina ia hebedoma hookahi no.  Nolaila, ina he hookahi no akoakoa like ana mai no a Aha elua, e pono no.  Nolaila, e na Kula Sabati, e makaala oukou, e hele mai na Kahu o oukou e hui me na Kahu a pau o keia Pae-aina.  A ua hiki no i kela Kula Sabati keia Kula Sabati ke hooana mai i kokoolua no ke Kahu, ma ke ano Elele, ke manao lakou pela, aia no i ka manao o kela a me keia Kula.  E paa pu mai me na buke o ke Kahu, i mea e hiki ai ke hoomaopopo i ka heluna o kela a me keia Kula, a me ka huina no hoi o na keiki Kula Sabati a pau o keia Pae Aina.  A e hele makaukau mai no hoi me na manao hoeueu, a me ka hoike pokole mai no hoi i na mea hou i imiia e na kumu eleu o kakou.  O keia no ka hana nui o ka Aha; aole o ka hooholo wale no.  Ke lana nei ko kakou manao e lilo ana keia Aha i mea e ikaika hou ai ka hana o keia hope aku.

            Ina he mau mea hoakaka a hooponopono no keia Aha - e haiia no ma keia hope aku.

            C. J. LAIANA,

            Peresidena

 

NU HOU KULOKO.

Oahu.

 

            KE "KILAUEA" NO HILO. - Ua lono mai makou, e holo ana ke Kilauea i Hilo ma ka Poakahi, la 22 o Mei, malalo o Kapena McGregor. (Makalika).

 

            HE MOKU KAUA RUKINI. - Ke manaoia kau nei, e ku mai ana kekahi mau moku kaua Rukini ekolu ma Honolulu nei iloko ae o keia mau la.

 

            MAI HILO MAI -  Ma ke ku ana mai a ke kuna Kate Lee i ka Poakahi iho nei, mai ka aina ua kaulana mai o Hilo, ua ike iho makou i ka hoi ana mai o ka His. EX. S. H. Pilipo

 

            KE KUNA "ANNIE." - I keia mau pule loihi i hala aku nei, ua kapilia iho ke kuna nona kela inoa maluna ae a ua paa pono.  Ma ka Poalua iho nei, ua holo aku oia ma hana huakai mua i Kona.

 

            KA PA O KELEWA. - I kekahi la o keia pule, ua hooliloia ka pa o Kelewa e waiho nei ma ka huina o na alanui Rikeke a me Kalepa e J. W. Aukina, Esq. ia A. Bolster (Boloka), me ke kuni he $3,000 maoli.  Nolaila, ua lilo ia pa maikai o keia kulanakauhale.

 

            HE LAINA MOKUAHI HOU. - Ke mau nei no ka mano ana o kekahi poe he lehulehu o kakou, e makaikai hou ia mai ana ko kakou awa e kekahi laina hooholo mokuahi hou, oia ka Ahahui Hooholo Mokuahi o ka Pakipika, e hooholo nei mawaena o Kapalakiko, Kina a me Iapana.

 

            MOKU LANAHU. - I ka Poalua iho nei, ku mai la ma ka awa o Honolulu nei, ka moku Kuekena mai Kikane mai me ka ukana he lanahu, no ka Hui Hooholo Mokuahi o Mr. Holo, nona na wahi mokuahi liilii e holoholo nei.  He hoomau ana ia i ka holo mau mai oia laina ma ko kakou nei awa.

 

            OPIUM AI@UELIA. - Ma ka po Poaha iho nei, ua komo malu ae la kekahi aihue ma ka puka mahope o ka Hale Kauka o Makihine ma alanui Moiwahine, a ua aihue aku la he pahu tini Opiuma nona ke kumukua i he $300.  O ua "piko pau la ia i ka iole," ua ku ae la ia maluna o kona mau au a holo aku la e hana ma kahi e nalo ai.

 

            MAI TAHITI MAI. - Ua ku mai kekahi moku wahie mai Tahiti mai i ka Poalua iho nei, no G. C. McLean o keia kulanakauhale.  Iaia e huli hoi aku ai, ua lono mai makou, e lawe pu aku ana oia, he mau poo bipi ola no ia aina.  Ina e maumaua mau mai ka holoholo ana a na moku pea a o na mokuahi paha, kehiki ma keia hope aku, alaila, e pipii auanei ke kalepa ana mawaena o keia mau aupuni mokupuni.

 

            O MAKILO A O MAMULI PAHA? - O ke kanaka i hoopuka ma "KE AU OKOA" i kona manao kalahea e paonioni ana i ke "Kilohana Polkela o ka Lahui Hawaii," ma ka pepa o ka la 11 o Mei, malalo o ka inoa "Mamuli," aole i loaa ma ka papa inoa o ka poe lawe Kuokoa ma Honolulu nei, miloko mai o ka 670.  Malia paha ua makilo oia i kekahi Kuokoa mai ka poe ona aku oia nupepa, a iloko o ia wa pokole ana i leha iho ai e nana, pupuahulu oia e k@opaona a heluhelu wikiwiki i na manao, a hooholo koke iloko o kona hora makilo, he nupepa hoohoihoi makuahonowai.  Ina pela, o ke kanaka i makilo i ka hai a kapa nana iho, aia maluna o kona poo ka hoohilahila loa ia.  Malia paha he lili no ka pii ana o ke Kuokoa a 3,000!

 

            NA LA HOIKE O LAHAINALUNA- Ma na la 9 10 a me 11 o keia malama, ua hoikeia ke Kula o Lahainaluna.  Ma keia pule ae, e hoike pau ia no ka moolelo o na la hoike.

 

            HOOKAHI WALE NO la e kali ai i ka mokuahi Nebraska ma Honolulu nei ke ku mai i keia la, a i ole, i ka la apopo, alaila, o ka holo aku no ia i Nu Kilani e like me ka moku i hala mua aku nei.

 

            NO MAUI. - Ua ike iho makou ma ke ahiahi Poakahi iho nei, ua kau aku kekahi mau ohua he lehulehu mai keia kulanakauhale aku, i holo aku e ike i ka hoike o ke Kula Kiekie o Lainaluna.

 

            KA HOTELE AUPUNI HOU. - Ke hoomakaia nei ka hoolala ana no ka Hotele hou a ke aupuni i komo mai nei e auamo pu i na lilo, a malia paha, e hala ana no he mau wa loloiahili wale mamua o ka paa ana.

 

            Ua mahui mai makou, ua hooliloia na bipi ola o ke kula hanai holoholna o ka Moi ma Molokai ia Ailuene, nana e kuai, ma na kumukuai i ae likeia no ka manawa, a o ka holo ana aku a ke kuna Soveriegn i laila, i holo aku nei e hooili bipi a lawe loa aku i Tahiti e kalepa ai.

 

            NO KALEPONI A ME KIKANE. -  Ua hoolaha ae ka agena o ka Laina o Mr. Holo, e ku mai ana ka mokuahi Kulanakauhale Melebona ma Honolulu nei, ma ka la 24 a 25 paha, a e holo loa ana no i Kaleponi me na eke leta, ohua a me na ukana mai Kikane a me Nu Kilani mai, ma ke ala ae o na mokupuni aikanaka e holo ai.

 

            LUNAKANAWAI HOOMALU NO LAHAINA. - Ua loheia mai, na hookohuia aku nei o Henry Dickinson, Esq., kaikoeke o Mr. Halewai o keia kulanakauhale, a i noho ma Lahaina he malama hale kuai lole no kekahi mau makahiki loihi, i Lunakanawai Hoomalu no ia apana, i pani no W. A. Jones, Esq, i waiho mai no ke omaimai o kona kino.

 

            NU HOU! - Ina e ku mai ka mokuahi Nebraska i keia la, alaila, e loaa mau ana ia kakou na mea hou mai ka la 17 mai o Aper. a ka la 5 paha o Mei nei.  Nolaila, e makaala i na mea hou ma keia pule ae o ke Kuokoa, no ka mea, ina he mau mea hou ano nui, e piha pono ana no e like me kona ano mau i na wa a pau o ka puka ana.

 

            HOLO AKU I KAPALAKIKO. -  Ma ka hora aumoe loa o ka Poaono aku nei i hala, ua hiu ae ke manuwa Bertania Zealous. Adimarala Farquhar, i kona heleuma, a ua holo aku oia i Kapalakiko me ka manao e ku ana i Makena, Maui, kahi a ke Keiki lalawai o Ulupalakua e hilinai muku la.  Ua lawe pu aku oia he mau ohua mai keia awa aku nolaila.

 

            MR. J. T. HALEWAI A ME KONA HALE HOU.  Eia ke hoomakaukau nei kekahi o na keiki lalawai o ke alo ahi o Honolulu, ka mea nona ka inoa e kau kehakeha ae la, e kukulu ana i Hale nui nona, ma kahi o ka Hale Kuai o Nalomeli ona i kuai iho nei.  Ma ka Poakolu ikho nei ka hooneeia ana ae o na apulu hale e keakea ana i ke kahua, a ke hoomaka mai nei ka poe lima paahana e lauahi i ka hana me ka hikiwawe.

 

            MAI KE ALO ALII MAI O KAUANAKAKAI. - Mai kekahi mea kakau ku i ka wa mai i ka nupepa Kuokoa, e noho la ma ke Alo alii o Kaunakakai, i loheia mai ai, he oluolu mau ke olu o ka haku Lani Moi e noho la.  Ua hooluolu mau ia oia e na ea maikai o na aina makani lau la a Kuapakaa i kahea paanaau mai ai i na inoa.  Ua lohe pu ia mai no hoi, ina e keakea ole ia e kekahi mea, alaila, e na@e loa aku ana ka Lani Moi i ka mokupuni o Kamalalawalu.

 

            PANE IA "IKEMAKA." - Ua ike iho au i kekahi wahi hunahuna ma Ke Au Okoa, e olelo ana no ka malama ole o na keiki i ko lakou makuakane, ma kahi i ka paia o "Kamanuwai," i hoolahaia ma kahi o na hunahuna mea hou.  E Ikemaka e! e akahele oe ma kou hoolaha hewa ana, no ka mea, aole oe i ike pono i ke ano o ka noho pu ana me kana mau keiki, alaila pono kau hoopuka ana ma ia mea, no ka mea, aole no paha e hiki ia oe ke malama mai, ino no hai kou noho ana, a hanainoia paha ka hale i ka mea kupono ole i ka makemake o ka mea nona ka hale, aole anei e huhu ka mea nona ka hale, a kipaku aku ia oe e hele, alaila o kou hele no ia, nolaila, ua hookaawaleia ua kanaka la ma kahi e, kahi hiki ole ia ia ke haino mai.  Ina he maikai kona noho ana, aole la ia e hookaawaleia, nolaila, ke kauoha aku nei au ia oukou, ua oki.  Me ka mahalo.         D. OPUNUI.

            KA HEIHEI WAAPA O HONOLULU NEI. - Mahope iho o kekahi mau minute pokole o ke kani ana o ka hora 12, ua hookuoia ke auwaapa heihei o Honolulu nei mai ka uapo mokuahi aku makai o Ainahou, a holo a poai i ka mouo bele, iho pololei i ka lulu a hooiho ae a loaa he waapa i hoolanaia mawaho loa aku o Kalihi, huli mailaila mai hoopii hou i ka mouo bele; a malaila mai hoopiipii mai iloko nei o ke awa, ma kahi mouo makai iho o ka uapo mokuahi, oia ka pahu hope.  Penei ke komo lalani ana mai, o Kulamaru ka mua loa, o Henerietta mai, Fearless, Cara Bell, Dauntless a me King Phillip.  I ka hoopuka ana aku mai ka pahu holo o Kulamanu no ka waapa oi, a i ka hooiho ana aku mai ka inouo bele, ua pili aku o Fearless a huli wale no.  Eia no ka haule loa ana a i ka hoopii ana mai.  Ua eo no i ka waapa i kapiliia i hawaii nei.  He 11 minute mamua o Henerietta, ka waapa i ka piliia maloko o Amerika.

 

            HE NUHOU !!- Ma keia la 19 o Aperila nei, ooki iho la ke kuke pake i kona lima, he elua ona manamana i moku, mamuli o kona haina ana i kekahi o kona lala, a ua hoihoi ia aku oia i Hanolulu, e hana ia ai kona lima muumuu.  O keia hana ana a keia pake, mamuli no ia o kona ano naaupo.

                                    J. W. MOLIA.

            Jarvis Island. Aper19, 1871

           

            Eia ma ka auwai o Palikea, kekahi poe i kue i ka pono like o ka lehulehu.  Eia no ia, o ko lakou hoolilo ana i ka wai o na auwai la i wai holoi lole na lakou i wai auau kekahi.  No ka mea, o makou o ka poe e noho aku ana maki nei o ua auwai ala, o ko makou wai e'inu no ia a me kekahi mau haole.  Nolaila ke ninau aku nei au i ka luna nana e malama nei ua wahi auawai nei, o ka auwai piula wale no anei kai hookapu ia, aole e holi aole e nunu aole o na auwai liilii kahi.  Ina o na auwai liilii kahi i kau Kanawai i@, e hai mai oukou ka poe naauao i ike iho ua poe hana ino nei.  Ua pau.

                        - NA'U NA PUU.

 

            "ELUA KINO HOOKAHI PUUWAI." - Ma ke ahiahi ua kilikilihune o ka Poakahi iho nei, Mei 8, oiai ka Poe Puhi Ohe o ka Moi e ulele ana i ka lakou mau ohe leo kani hoohaihai puuwai, poniia iho la iloko o ka berita mare, ma ka home noho o Ake a me kana wahine alii, e Rev. H. H. Pareka, o Davida Malo a me Miss Hilo Maewe, a ua kauoia aku la ma ka au o ka noho ana kokoolua.  Ua loaa i ko makou makamaka opiopio ka home hou loa o keia ola mauleule ana; hookahi wale no a makou huaolelo e puana ae, i hookahi puuwai no na kino elua.  I ka poe puupaa mare ole ia hoi ka olelo hoolana, e hahai aka mahope o na kapuai o ka poe i hoohuiia a noho he kane a he wahine.

 

            KE KULA O MAKAWAO. - Ma kekahi o na kolamu o ko kakou pepa o keia la, e keia ka olelo kahea a ka Peresidena o ka Papa Kahu o ke Kulakaikamahine o Makawao, e kukala ana i na makua, kaikamahine e makemake ana e hookomo ma ia Kula kaulana, e liuliu ikeia wa, a e hookomo ma ka hoomaka ana o ke kula, i ka pule mua o Iune.  O Miss Kamana ke kumu, a ua ae mai o Rev. C. B. Anaru a me kana wahine, o Lahainaluna, e hoi a noho ma Makawao e kokua pu no keia hana nui, he imi ana i home e malama ponoia ai ka kakou mau kaikamahine, a malia ma ia malama pono ia ana, e loaa ai ia kakou he mau makuahine no keia lahui e hooiloiloia nei, a ulu hou mai a pomaikai ka aina o Hawaii nei.

 

            MOKUAHI KAUA RUKINI. - Ma ka Poalima aku nei i hala, ua ku mai he manawa Rokini o Almaz ka inoa ma keia awa, iloko o na la he 13 mai Kapalakiko mai.  Aole oia i lawe mai i na eke a me ua nupepa no keia awa, no ka mea, e holo loa ana oia i Iapana e ku ai.  I kipa wale mai no ianei e @ana ai, me ka manao e hui ana me na moku ka@a Rukihi e upuia nei e k@ mai ana.  Ma ke kakahiaka nui Sabati nei, ua holo aku oia.  He wahi moku ku hanohano ia i ka nana aku, a aia hoi maluna ona he Poe Puhi Ohe.

           

            -Ma ke ahiahi Poaono, ua lele mai na Poe Puhi Ohe mauka nei, a ulele iho la i ka lakou mau mea hoohauoli manao ma ka home o ke Kanikela rukini.  Ua haiamu ae na kanaka kuaaina o Honolulu nei, a ua lealea na pepeiao i ka hoolohe aku o ka poe e kuku aku ana a me ka poe i puka ae mawaho o na ipuka hale e hoolohe ai.

 

            KA IKE O KE KAUKA HAOLE. - O ko makou wahi makamaka makapo, e hele haha poeleele ana i keia mau makahiki nenei i hala, me ka ike ole i na mea ma ke alanui, oia o rapati o Wakiki-kai, ua lapaau ia iho nei oia e Kauka Dudley, he kauka lapaau maka akamai loa, mai Kapalakiko mai nei, a ua loaa mai iaia ka ike ma kana mau wahi e hele aku ai.  Ua ike i ke kanaka a me na mea a pau, koe ka heluhelu i na hua palapala liilii o ka buke, aka, ina paha e haawi hou ia mai ana na lapaau akamai hou aku a nui, alaila, e loaa ana iaia na ike a pau; a ina no o kona ike iho la ia, alaila, ua pomaikai maoli loa no.  Pomaikai ka poe makapo e like me keia ke ano, ke loaa na lapaau ana mai a ia aku, no ka mea, ma@e o loaa no na ola e like me keia.  Pomaikai ke lehulehu ke noho loihi maanei a lapaau ma keia ano mai o ka makapo.

 

Hunahuna Mea Hou.

            Ia oukou e o'u poe hoa ake mea hou.  E oluolu paha oukou e ike i kekahi mea hou ma ka apana o Waikiki kai.  Penei ua mea hou la: Aia ma ka Poakahi, la 1 o Mei, holo o Wahiena me kekahi poe e ae i Moanalua i ka ai, a hoi mai o ua o Wahiena a ke kulanakauhale ma Honolulu, holo nui iho la oia me kona manao ole i ka lehulehu.  Ike na makai, manao e hopu, aole nae loaa, aka, ua loaa no nae ka inoa ona, a ma ka Poalua, loaa ka palapala hopu, kii ka makai, manao e hopu, aole nae loaa, aka, ua loaa no nae ka inoa ona, a ma ka Poalua, loaa ka palapala hopu, kii ka makai a ma kahi ona i noho ai, ninau oia i ko ka hale, hoole lakou, aole i ike ia kanaka o Wahiena.  Hooikaika loa kelamakai, aole loaa, aka ma ke ahiahi hora 5 paha, hai hou mai kekahi poe a me kekahi i hoole, aia ma kai i ka Pa Alii.  Hele pu ua makai nei me Opio a komo ma ka Pa Alii.  Ia wa, hui me Kuaana kekahi kanaka Alihikaua o ka Pa Alii, a olelo mai i ka makai a me Opio, hele olua pela, no ka mea ua kauoha ia makou e ke 'Lii, "I na e komo kekahi makai a haole maloko nei, He make ka 'hope.