Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 23, 10 June 1871 — Page 3
| This text was transcribed by: | Richard Tavares |
| This work is dedicated to: | For Na Lei Hulu I Ka Wekiu from Richard K. Ta |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
iloko o ke kai make. Ua ikeia kona omaimai mamua iho nei, a I holo aku la oia I ka hoo@ana mai me ka manao e oluolu ke ola, aoie nae. Ua lawe e ia aku la oia e ka make.
Ma ka Poalua, he la hoohuli bipi ia no keia aina mauna, ma ke awakea ua hoi mai na kanaka e ai ma ka nahelehele, he wahi @a bipi ia. i ka ai ana a pau me ka inu ana @ ka wai, a pakele mai pau i ka make, @ ke kumu: Ua hoopihaia ka pahu i ka wai, a no ka inu ana o ka lehulehu i ka wai ua hiki aku ko lakou nui i ke 30 i pau @ ka @ai, no ka mea. Ua piha kela pahu mamua i ka laau hoomake @ku hipa, a ma@ @ iho @@@hiia i ka wai, a no ia pili ana o ka pahu i ka laau make. nolaila, pilikia, a @ mea i pilikia loa, maluma o ke kaa k@ @@@hoi ana mai. Ina aole e pau nui I ka @ ina ua pau lakou I ka make. @@ ka Mahalo. B. Kealoha.
Waimea, Iune 2, 1871.
He Pukiki make EM001.P..-Ma ka la 31 o @ @ ka okana aina o Puna, kulanahale o P@@la, make emoole iho la o John Nomore. He pukiki. Ua noho oia ma keia mau mokupuni, he kanaha mau makahiki aka, ua make aku la nae oia i ke 60 paha o kona mau makahiki. Ma Hilo kona wahi i noho ai a @. a ua loaa iaia he mau aina a waiwai eae. @ hiki aku paha ka hel@na mawaena o ka @ a me 3 000. Mamua aku nei, hoi aku ia oia ma P@@la, i Puna, e malama ai i @ k@ai @ole, a ma ia hale kuai oia i noho ai a lawe wale ia aku la I ka wa pokole. I k@ kakahiaka kona make ana, ua puka ae oia mawaho o kona ipuka hale e lomi ana I @ @ me he mea la ua loaa i ka @mii. Aka, mahope iho, hoi paha oia e paina I kona @@ina kakahiaka, a ia wa i meke ai. Aole ana wahine a pilika@a hoi. I hele ia aku ka hana e nana, ua make. Wehe kokeia ka @ o ka hale. a I ka loaa ana’ku ua o@lea.
Ka nui o ka Ona ma Kona.
I ka Luna Hoopuka Kuokoa; Aloha oe:
Aole au i ike i ka nui o ka ona o keia a pa@@ i @a makahiki i kaahope aenei, e like me @ a makahiki 1871 e hele nei, @olaila @ i @ke ai i kela mau hua e kau ae la maluna. “Ka nui o ka Ona ma Kona.”
No laila, ke poloai aku nei au i ka “Luna Hooponopono o ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.” E hookomo iho ma na wahi kaawale o na kolamu o kou kino holookoa, i ike main a kini makamaka o kaua, e noho ana mai ka paia nua I ka hala a Kainuwai o Niihau.
He nui ka ona o ka anana o Kona nei i ka’u ike, aka, ke kappa mai nei nae ka poe e @ ana ia hana. He wahahee ka’u; aole, he oiaio maoli ka’u e hoike nei. O na mea inu e hana ia’I a lilo mea ona. Eia ko lakou inoa, Uala, Maia, Papaia. O ka Uala@i @ @ a awaawa, he Perusia ka inoa; O ka M@@@ i hanaia a awaawa, he Pal@na ia; O ka Papaia i hanaia a awaawa, he ai a ka puaa. Oia ka inoa e hoohepaia nei e Kona.
O ke’a mau mea ona i hana ia a pau; oia ka @ @ ike pono ma keia apana, Ua nui na kane a me na wahine me na keiki pu i ka @ i ka ona.
Ma ka nana aku i ke ano o na makua a me na keiki, he mau helehelena pono ole, @ lakou i ike i ka lakou mea e hana ai. P@@@ o Isaia ke kaula i hoike mai ai ma kaua olelo. Auwe! Ka poe i kapa aku i ka @@wa he pono, a i ka pono he hewa, a i ka awaawa he ono, a i ka ono he awaawa.
Eia kekahi, o na Po@ Aupuni, oia kekahi @ nui o ka ona ma keia apana. Ke ni@ mai nei paha ka poe puni mea hou, a @ ke Kapena o ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, heaha la ke kumu o ka ulu @ @ ka ona ma na P@@ Aupuni la, eia no, @ ike no ka @amuku a me na Makai, a me @ Lunakanawai o keia apana i ka ona a me ka @, aohe hopu:
No ka mea, o ka Lunakanawai a me ka @ a me na Makai, ke komo pu nei no i @ a Mua, ka kaikahi loan a wahi @ i noho pono. O ka hope Makai nui o @, ua okiia aku ia mai ka ekalesia aku, @ ka ona, @ ikeia e ona ana, aole nae i hop@@a, aole i hokolokoloia, nolaila, oia ke ku@ hoolana loa o keia apana, aohe Makai @ ana e hopu I ka poe ona, me ka ikeia aku no o ka Makai nui e inu ana i ka mea ona,
A pepehi i kana wahine, a ku ka wahine a hele, a i keia mau la ua kii hou i ka wahine.
Ea! Ke ninau aku nei au I na Poo Aupuni. O kekahi hana anei ia a ka mea i kauia e ka @@nana o ke aupuni; o ka inu i ka mea ona? Ke hole mai nei oukou, aole, pela pu no hoi kakou a pau. A ina aole pela, aole a@e a nei i wawahi ka Lunakanawai a me ka @ @nuku, a me na Makai i ka maluhia o ke Kumukanawai, ma ka nana aku, ua wawahi @ i ke Kumukanawai.
Eia ka mea e maopopo ai, aole o lakou papa ikaka i ka ona, a @e na hewa e ae, no ka mea, o ka lakou hana ia o ka papa, ka hoomalu, ke kiai, ka hulo ma o a maanei; Pela Ke Akua I hai mai ai I k@na olelo ma @. Ua hoonoho au i poe kiai maluna o ko’u pa ma Ierusalema, I ka po a me kea o, pela no ke aupuni e hoonoho mai nei i poe kiai maluna o kona pa, aka, o keia poe kiai, ua holo i ka olelo a ka poe kahiko, kau ke poo i ka uluna, o K@l@ ka po, o Welehu ka malama.
Nolaila. ke olelo nei kakou i ke aupuni i @ @ i ke koho i ka haole i mau Kuhina, no ka pii loa o ka uka. E @ho ia mamua ou e Hawaii. Ke ili mai nei na hanala oe e Hawaii. E kiai oe I kou aupuni a me kou maluhia, aole nae ou @ pono i kou maluhia, ke nana wale aku nei oe i ka hewa i maalo ae i kou maka, me ka hop@ ole aku.
O oe e Hawaii, ua malama oe, ua naauao, ua lilo oe i pu @ no na mokupuni a pau e noho mai nei i ka po, ahea la ka oe hookanaka, ke ili mai nei na hana a pau ia oe, eia ka hewa, o ka malama ole. Me ka mahalo. A. P. Kane@@@@
Kailua, Hawaii, Mei 30, 1871
E hala ole ke “Kilohana.”
Ua minamina makou i ka hoonohoia ana mai ma keia wahi, i poe nana e ike aku i ka hana ino a kekahi poe i hoolimalunaia e na dala a ka lahui holookoa. Aohe hana ino aku a ka lahui nana ked ala e hanai aku nei ia lakou, aka, o kekahi nae o ia poe i ukuia e ko kakou mau dala auhau, ke puka mai nei imua o kakou me na maka hilahila ole, e a-k@ ana i ka lehulehu.
Na ka nupepa o ka Poaha iho nei, i koi @ mai ia makou, e papa leo aku me ke Au Okoa a me kona mau aha la, no ka like ole o ka lakou mau hoike. Aole paha i poina i ko makou poe heluhelu, ko lakou hemahema ma ka lakou nupepa o ka la 25 o Mei i hala, ko lakou hoike ana mai i kea o malamalama, he ahi koe ka Solomona e like me ko keia wa. Ua ninau aku ke Kuokoa. “He ahi lepo pele io anei ka Solomona iloko o kona mau la kahiko?” Aohe I pane pololei mai ke Au Okoa ma ka la I o Iune, aka, na ka mea nona ka inoa Mose Manu, i pane mai ma ka aoao o ka Luna Hooponopono. Iloko nae o ia pane ana maloko o kekahi hunahuna, nona ke poo. “He wahi puahiohio,” Ua like ole ka huaolelo makou me “Mose Manu Lawe Leta.” He heluna nui ka makou, a he pakahi omilumilu wale iho no ka “Mose Manu Lawe Leta.” O ke kumu hui nae nana i koi mai e pane ikaika aku ma ko makou “Kilohana.” O ka la 3 o Iune, no ko Mose Manu hele kino ana mai, a loaa makou ma ka Halekuai B@ke malalo @ nana no i pane wale mai ia makou me kona ninau ole ia aku. E hole loa mai ana, no kona kakau ole i kona inoa malalo o kela hunahuna i puka ma ke Au Okoa o ka la 1 o Iune. O kana i olelo mai ai, ua kamailio aku oia I ka mea nana e hooponopono nei ke Au Okoa i keia wa, no ke kakou ana i kona inoa. Eia ka pane a ka mea hooponopono. “O ! ua ike no au i ka’u mea i hana ai.” Ke hooia nei makou imua o ka lehulehu, kamailio ana mai ia makou. Ke ko mai nei he hoike mamao i lohe i ko Mose Manu hole kino ana mai. Heaha la auanei ko ka lehulehu manao ke ninau ia kaua ike?
Ke konoia mai nei makou e hooia aku, he hewa like ka mea hooponopono nupepa a i ka mea hoi nona ka moa Lawe Leta. Loa kakou e huli ae i hope, a nana hoi I na mea I hoopukaia, e loaa no ka makou ninau e noi aku ana i ka Luna Hooponopono o Ke Au Okoa, “He ahi lepo pele ia no anei Solomona i kona mau la kahiko?” A inoa hoi e huli ae kakou a nana i ka pane a Mose Manu ma Ke Au Okoa, o Iune 1, he mea maopopo, aohe ona kuleana iki e pane mai ina o ka Luna Hooponopono ka mea I makemake keia e @ mai, koe wale no paha kona kuoioi ano rula ole. A ina nana io i huikau i ke paniinoa (makou) no Mose Manu, no ka mea he lehulehu paha ona mau kino, alaila, oia ka hemahema loa ma na aoao elua.
O ka olelo hea la a Mose Manu ka oiaio O ka hole ana mai paha ia makou, aohe ola i kakau i kona inoa ponoi, a o keia paha i puka hope mai nei ma ke “Au Okoa” o Iune la 8, malalo o kona inoa? Lua he hoopunipuni kana olelo mua ia makou, alaila, ke koi aku nei makou i ka Luna Leta Nui, e olepe ae i ka poe o keia ano, o pau auanei na Leta.
Na Mea Hou o ka Aina Mauna.
E ka Nupepa Kuakoa, Aloha oe:
Ia’u i naue mai ai mai Hamakua mai, mawaena o ka leo k@pin@i o na manu, i ka moku Lehua o Kaleokamanu, a hoea aku i ka aina nona ka ua kaulana, “Ua apuupuu o Waimea.” halawai koke mai la au me na mea hou o ka aina Mauna. (Waimea). A eia iho na mea hou @’@ i ike ai:
Ke Ano o ka noho ana.
Ua kaulana keia aina no ke anu, a pela ia no. O ka poe e noho ana ma na wahi mehana, a i walea hoi I na ea oluolu lahilahi mai ka moana mai, a hiki mai ianei, e ike io no auanei lakou i kea nu, maeele lua kela; nou no ka hoea aku mawaho o ka ipukaahale, hukiki lua kela i kea nu, a e ake no e hookokoke ma kae kapuahi. A o na kamaaina nae, olali wale @ mai la no ua anu li. Pela ia no I na wa anu, a ina no hoi e hoi mai ka malie, he like loa no me ko na wahi e ae ka mehana maikai. He oluolu maikai no ka noho ana i ka poe i mua, a ia kaua hoi i ka malihini, he hookae loa.
No Na Halekuai
O ka poe i ike mua i na halekuai o Waimea nei, a @ e ike hou oe i keia Manawa, ua hiki aku ka heluna i ka elima. Aole I kana mai ka lulumi o na kanaka i o ianei, e like me ka mea mau i na kanaka, o ke ake nui i na lole ano hou a ka manao kanaka e kaunu ai. Nolaila, ua lawe pono koone mau kamaaina a me kekahi mau malihini e hiki ana maanei, @ @ hoolawaia no ko lakou mau makemake a @@. Ua ma@lahi loa koonei poe, a ua pau ke kuoe hele ana ma na wahi loihi e kuai ai i na mea a ka naau e lia ai, oiai ua unua mai keia a kokoke loa. Mamua, elua wale iho no halekuai maanei, a i keia wa, elima. “No luna mai paha,” wahi a ka olelo.
Hua-moa kupanaha,
Ua ike maka au i kekahi hua moa kupanaha, ma kahi o G. K. Lindsey Esq. Penei kea no o ua hua nei: Hookahi hua mua nui me ke la 7 @ a oi ae @ @, Aia iloko o keia hua nui, hookah hua hou, a ua like no hoi kona ano me ko ka hua moa maoli a kakou e ike nei, he iwi no a me na mea a pau o ka hua. Iloko hoi o keia hua nui hookah, elua kaua; a @ paha e hoomoe ana ka moa nana keia hua a hiki i ka wa e kik@o ai, he mea maupopo, elua keiki iloko o ka hua hookah. Me ke aloha no, a ke hoi nei no k Hamakua Hikio@ keiki, ke nihi ae la ka ohu i ka nahele.
David Keaweamahi.
Mei 29, 1871.
Moku a lele loa kekahi manamana NUI O KEKAHI LIMA I KA NAU Wiliko o Kahauloa.
E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:
E oluolu oe e hookomo iho i keia wahi mea hou e kau ae la maluna, i ike mai ai na kini makemake o ka mea i p@kele mahunehune ke ohi, e noho ana mai Hawaii nei a Kauai. Ma ka la 29 o Mei, oia ka Poakahi, moku iho la ka manamana nui o ka lima akau o Kaaumoana (k) I ka nau o ka wiliko o C. F. H@d. ma Kahauloa.
O ke kumu o ka pilikia o keia kanaka, nana no i hana naaupo iaia iho; ekolu kanaka ma kahi e hoo aku ai ke ko, o Kaaumoana ka ha o ke kanaka malaila; o ka hana a na mea nei i pakele mahunehune ai ke ola, o ka huki mai I ka aina o ke ko, ma kekahi aoao o ka wili; lilo ua mea nei I poino ai ma kahi e ka maka, kahi i kamailio ai me kekahi poe e ae, o ka lima aia no i ka aina ko kahi i paa ai, me ka noonoo ole ae he wahi pilikia ia wahi, hookupono ae ka maka i kahi o ka pilikia. Ma ia lilo o keia kanaka I ke kamailio, o ka Manawa ia o ka nau i miki aku ai i ka pulima o Kaaumoana iloko o na niho manoanoa o ka nau; a mamuli o kona ikaika I huki mai ai i kona lima pakele ai kona kino holookoa. O ka ili o kona polima a me kona manamana lima nui, ka nau I miki aku ai a ahuwale na olona me ka manaonao. Oia kahi mea hou e hoike aku ia oe e ka waea @eleg@ripa o ka moana Pakipika.
E ike mai ka poe e noho ana iloko o na pa hana wiliko, mai Hawaii a Kauai, e malama hui oukou e ka poe e noho ana ma ia hana, mai lalau na maka i kahi e, o like nuanei me Kaaumoana nei. Na ka wiliko wale no kahi poe pau nei i ka make, ka muumuu o na lima a me na wawae, no ka malama ole i ke kino, ke kaa i kahi o ka pilikia, aohe kiai iaia iho, a makaala ma ka lawelawe ana o na lala o ke kanaka i kela a me keia hana a ka haku hana e hoohana mai, nolaila keia leo uwalo ia oukou e na poe paahana malalo o na pa hana wiliko, a me kekahi mau hana e ae. Me ka Mahalo
J. W. K. Ikemaka.
Napoopoo, Kona H. Hawaii.
MAI IAPANA MAI.
E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:
He lahui kupunaha keia lahui o Iapana nei. Iloko o na haneri makahiki i hala aku nei ua papani paa loa lakou i ka i puka e komo ole main a kanaka o na lahui e I ko lakou aina. @@ko nae o keia makahiki he umikumamalima I kaa hope ae nei ua wehe ia na i puka e komo mai ai na haole. A i keia wa aole lahui p@g@na ma ka home nei e like me keia i ka hoomahui i na haole a me ka ikaika e imi i na ike o ke ao nei, a no na mea hoohanohano kino ai. Ua holo kiki loa lakouma ka imi ina ike hana lima, a me kekahi mau mea e waiwai ai.
Ua kuai ke Aupuni i na mokuahi mamua he nui aole paha he pau i ka uni manuwa. He mau moku huila ma ka aoao kekahi, he mau moku huila hope kekahi. Ua kuai hoi na Lii i na moku ahi he lehulehu e holo pili aina ana, he mau moku kalepa, lawe ohua, a lawe akaua.
Ke hana nei ke Aupuni he Alanui haa no na kaa ahi mai ia nei aku a hiki i ke Kulanakauhale Alii Yedo, he 300 paha mile ka loa. Aole nae akaaka ka wa e paa ai keia hana nui, a e mahuahua ana ka ale o ke aupuni i kekahi Baneko o E@nelani no na Dala e hana i keia alanui hao. Ua kukulu ke aupuni he mau uwea telegarapa loa he 20 paha mile ka loa o kekahi, a ua like hoi me ia ka loa o ka lua.
Iloko o keia mau la kokoke iho nei ua hoopaapaa ia ke aupuni he mau hale hoohehee dala, a me ke gola, a e hoopuka ana lakou he dala aupuni no lakou.
O kekahi hana nui o ke aupuni I keia Manawa oia ka hoala ana i na papa koa, me kea o nui ia lakou ma kea no kaua a na lahui o Europa. Hee nui na @usani koa o ke aupuni, i keia wa, i hoolak@@a me nap u kau poohiwi, o kea no pu o ke aupuni o Geremania i kaua mai nei me Farani.
O ka ikaika kino, o ka ike i na mea i makaukau ai i ke kaua, oia ka keia aupuni i manao nui ai me ka hooio. Aka o ka ike io, o ka hoonaauao i ka lehulehu o na kanaka a me ka hapai ia lakou iluna, me ka imi i ka ike ia Jehova, oia ka mole o ka naauao, ua nele ia mau mea apau ma na naau o na lii o keia aina. O ka hoomanakii ko lakou mea e malama loa ai.
O na makaainana ua hoolahi loa ia lakou a ua pepe loa lakou malalo o na wawae o na Lii. Hookahi wale no mea e hapai ai ka lahui, a e hoopomaikai ia ai i ka lehulehu, oia o ka ike i ka olelo a ke Akua.
No ka maka’u o na kanaka i @ @ @ @ nui ole aku @ @ @ kakou; @ ke launa nei ko makou manao, e ko ana ka olelo a ke Akua a e @ ana keia lahui i aupuni @ ka Haku.
Eia ka olelo hoolana a ka Ma kua i kona @ i poni ia. “E noi mai oe ia’u, a e heawi aku au 300 ia oe i na lahui kanaka I hooilina nou, a i waiwai hoi noun a welelau o ka honua.” Me ke aloha i ka poe apau e heluhelu nei i ke Kuokoa, @ @.
O. H. Kulika.
Kolee, Iapana, Aperila 18, 1871.
Ua naue ia ka Halemai Moiwahine.
E ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe: Ua ikea ka ninau o ka la @ o Mei, Boke 10 Helu 21 o ko kakou Nupepa Kuokoa, e ninau ana, No keaha la ko oukou mea e hoole ai i ka hoi ana i ka Halemai i ka wa e mai ai? Ma ka malama o @, i hala ae @, ua hiki mai au i Honolulu nei mai ka Mokupuni mai o Hawaii, e waiho ana ka makou Kaikamahine i ka Halemai, olelo mai no hoi lakou la, “aole pono e hoihoi i ka Halemai, He kahuna no ko ia nei e lapaau ia nei.” He hui no na Mai e hali ia nei i ka Halemai o ka Moiwahine. Lapau mai no ke kauka o ke ola ae hoi ia, hanai hou ia mai no i ka laau e mai hou ai. O ka mai hou no ia, a ina e make, o ke kaha ia iho la no ia me he ia la no laila, he manaonao no hoi ia mau hana a ke Kauka Haole o ka Halemai. Malie paha o ia iho ia na kumu e hole ai ka poe mai i ka hoihoi aku i ka Halemai.
J. W. M. Hoikeaku.
Kaopuaua, Honolulu, Oahu, Mei 31, 1871.
Na mai Lepera make ma Kalawao
Molokai.
E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:
Ke waiho aku nei ao imua ou i ka huluna o na hoa Lepera o na Mokupuni o ko Hawaii Pae Aina, i lawe ia mai ma ka noho pio ana ma ke kahua kaua o Kalapapa, Molokai. Na make mai ka hapa hope o ka malama o Iune, M. H. 1870 – a i Mei i ka M. H. 1871 w naue hele nei:
Na inoa o na make iloko o ka 1870.
Iune 19, make o Kupanapanau k.
“ 20 “ D. W. Kapuhaula k.
“ 22 “ Hebera k.
“ 22 “ Kumualii w.
“ 23 “ Kinau w (he kokua).
“ 29 “ Humeku k.
Iulai 8 “ Laie w.
“ 15 “ Hika k.
“ 28 “ Kaniania w.
Aug. 2 “ Waikia k.
“ 2 “ Kainaina w.
“ 4 “ Pipilani w.
“ 13 “ Kahoomiha k.
“ 20 “ Namainui w.
“ 27 “ Kahololio k.
“ 27 “ B. M. Kalekini k.
“ 27 “ @ Kaiwi w.
Sept 8 “ Kapena w.
“ 19 “ K@opa k.
“ 28 “ Kimo k.
“ 29 “ Mokuohai k.
“ 30 “ Kupaa k.
Oct. 1 “ Kealohi w.
“ 24 “ J. B. Kapawa k.
“ 28 “ Auhea k.
Nov. 4 “ J. D. Kahauliko k.
“ 20 “ Kaili 5 w.
“ 22 “ L@ika Kua w.
“ 25 “ Luukia w.
Dek. 8 “ Manuailehua k.
“ 11 “ Solomona k.
Na inoa o na make iloko o ka 1871.
Ian. 3, make o Ioela Kamalama k.
“ 26 “ Luhilani w.
“ 30 :” Kalili 3 w.
Feb. 18 “ Kalua 2 w.
“ 22 “ Hao 2 k.
“ 25 “ Moku k.
Mar. 12 “ Laakapu w.
“ 13 “ Kaaua 3 w.
“ 22 “ Kuapuu w.
“ 23 “ Pea w.
Apr. 8 “ Paaluhi 1 w.
“ 18 “ Naukana k.
“ 27 “ Kaapuni Moo k.
Mei 1 “ Kela w.
“ 1 “ Poeaina k.
“ 2 “ Muolo k.
“ 4 “ Manoanoa k.
“ 7 “ Halaki w.
“ 12 “ Anehiwa w.
O ka huina pa he 50 ko lakou @.
Ke makemake nei au e hoi me ko na makahiki i hala, a me na kokua, a me na hanau i pau pu i ka haule ma ke kahua kaua o ka popilikia ma Kalawao, ke oluolu oe. Eia no ia : Na @eluna o na mai a pau i laweia mai i Molokai nei, mai ka M. H. 1866 a hiki i ka malama o Mei o keia M. H. 1871, he 476. Ka poe i make 205, ka poe I hookuuia me ka lapaau ole ia 16, ka poe e ola nei 255 + 25 + 16 = 476; a i na e huiia na hoa i make a me na hanau 215 make.
Nolaila, e na makamaka, e makaala oukou e lawe i ka nupepa Kuokoa, i ike i ka hala ana o ka oukou mea aloha i laweia mai e ke aupuni ma ke kahua kaua o ka popilikia ma Molokai nei; mai minamina i kahi dala no ka lawe ana i ka nupepa Kuokoa. E lawe! E lawe!! i ike i ka hala ana o kou Makuakane, makuahine, kane, wahine, keiki, kaikamahine, kaikuaana, kaikaina, kaikuoane, kaikuahine, hoa’loha a pela aku. O wau no me ke aloha aku ia oukou a pau.
H. K. Kawaluna.
Kalawao, Molokai, Mei 22, 1871.
OLELO HOOLAHA.
[unreadable text]
Mrs. KUKE.
[unreadable text]
AHA HIMENI NUI
MA
KANEOHE OAHU.
E MELE ANA KA
AHA HIMENI O KANEOHE.
i na Mele maikai @, i @ i ka @ ana
imua o ka lehulehu, ke hiki aku i ka
PO POAONO. IUNE LA 24
e hiki mai nei, malalo o ke alakai ana a ko
lakou Alakai, ka mea i kaulana i ka
ho-uhene-uhene @ I ka leo o ka
Piano, oia no hoi o
Mr. F. T. STEVEN TAUA.
a i hoohaihaiia mai hoi e na
leo hoonahenahe puukani o na pu-
ali o ua Papa Himeni la, @ i kokua ia
mai hoi e na leo a me na kapalili o na ohe a
na Iwa puni Mele o ko kakou Kaona
nei. Nolaila, ke poloai ia aku nei
oukou na manu hulu like, e
lele @ mai, me na lau
olina a ke aloha.
Oka komo, he 50 keneta no na noho aoao.
“ “ $1.00 no na noho mamua.
“ “ 25 keneta no kamalii.
No na noho maluna, mamua aku o ke $1.00
E loaa no na
Biloti ma ka Hale noho
o ke Kahu Rev. J. Manuela, a ma
Kawaihao ia Rev. H. H. Pareka, a ma ka
puka. E hamama ana ka puka i
ka hapalua o ka hora 7. &
hoomaka i ka hora 8
OLELO HOOLAHA.
Ua @ @ @ @ mai ka’u @ @ ka’u @ @ o David Gandall, aia ma H@, Maui kahi i noho @. Aole kuleana o kana @ ana @. Aole au i haalele i ko ma ua wahi ino, ua hoi aku @ @ @ mamua e kuu wa I he e mai @ i Oahu nei, nolaila, ke hole aku nei au, @ @ @ mau @! (@ @) Mr. D. Gandall.
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na @ kanaka a @, ua kapu loa ka hook@u wale @ i na holoholona o na ano a pau, maluna o kuu aina @, e waiho la @
O@AOPIO, KULA,
Mokupuni o Maui kuleana o P@wale malaila, nona @ @ he K@ K@ a oi iki aku. Ina hele hewa kekahi holoholona me k@ ole ia maluna o ua wahi la mahope o ka pau ana o ka l@h@ 30 @ keia la aku i @ a malalo iho nei e hop@ no e A. K@ o Wailuku, Maui @ @ @ me kaua w@ @@u, a e aku no e like me ke K@. O ka poe makemake e h@ @, e hele i kuu H@ ma kona wahi noho, a ia’u ma Honolulu nei. D. KAHANU.
Honolulu, Iune 8, 1871. 497 2 s
OLELO HOOLAHA.
No ka mea, ua haalele mai ka’u wahine mare, ola hoi o Ana F. Boyd I ko maua wahi @, @ ke kuleana ole, a nolaila, ke papa aku nei @u i na poe a pau loa, aole e hookipa, aole e hoaie i @ wahine mare l@ @’u ma kou inoa, no ka mea, aole au e oka ana ia @ @ i @ aku ai mai keia la aku. A in@ he poe kekahi e hookipa ana iaia, e @ @ @ e like me ke Ka@@wai.
W. P. Boyd.
Homolulu, Mei 30, 1871. @ @
OLELO HOOLAHA.
Ke papa aku nei @u i ba m@@ a pau, mai hoaie wai i kuu wahine, no ka mea, aole au e u@u i kekahi @ i @ ia eia ma ko’u inoa. L. FARDEN.
H@@@u, Mei 22, 1871. 495-3@
KAPU MA KUILEI!
KE papa ia aku nein a mea a pau, aole e hookuku wale i na holoholona maluna o ka na wai o KUILEI, ko makou Ap@ aina ma Waikiki-waena, Oahu. Aole no hoi e hiki wale i na @, P@ ma na @ o ua @@wai nei. Ua k@p@ no hoi ka @u@u a me ka ihi ana i ka ai maloko o ia auwai. Aole hoi e pani wale kekahi ma ke @ o @ auwai, me ka hoohuli aku i ka wai ma kahi e, aole no @ hana ino wale @. Ua kappa k@ holoi lole ana a me na wela ino, a me na mea ino like @. O ka @ kue I keia, e ho@u la no @ ho@ ma ke K@, e uka i $5.00.
@ & SUMNER.
494 @ (Kimo@@@)
OLELO HOOLAHA.
E IKE @nei na kanaka a pau k@ nana mai i keia ke papa ia aku nein a mea holoholona @, @, @, Kekake, a pela ak, e hele ana @ @ ana paha i na mea @ maluna o k@ mau aina K@, @ o M@, K @ @, K@ a me na K@ 2, a me @ @ a Aupuni a @ i @ A ma ka hoolimalima, mai A@ a K@. O ka mea a @ mea e kue i keia O@ H@, @ @ @ i $1.00 no ke poo, @ wale no ka poe i @ mi i na Dala Elua no ka makahiki, a i ole,e hookomo no ana ka Pa aupuni, @ @ ia’u a i ku’u @ @. BENIAMINA KUKUI
Kapohakuhaku, Hamakua II, Hawaii. 49@ @
HALE PAI KII
E WEHE ana ka mea nona ka mea mala o iho nei, I kekahi Hale Pai Kii, ma ka Ap@ o LAHAINA a me WAILUKU, Maui. ma ka @ mua o Iune ae nei, nolaila, ke ka@ @ nei ao ia oukou e na leo e ia mau wai, i hele wale a @ i ka pua o ka Akolea, @ ka Manawa e loaa @ @ Kii Maikai Loa, no makou, i nana @ @ e ke keiki @ ka Aina Pua. E wiki oukou, no ka mea, aole au e @ @ @ malaila, a lele aku ma Hanalei, i ka mokupuni o Kauai.
495 2@ YA@SING, (Pake) Pai Kii.
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
MOKUAHI HAWAII
“KILAUEA”
HAALELE ia H@ i na P@kahi a p@ - H@
“ Lahaina i @ P@ a p@ - @ 7 k@
“ @ “ “ 1@
“ @ “ “ 12 @
KA HUAKAI HOLO I HILO.
Haalele ia h@ Poakahi @ o ka malama
“ ia Kawaihae i ka @ @ @ @ Mahukona i ka @ 11 o @ @
HULI HOI ANA MAI HILO MAI.
HAALELE ia Hilo, P@ - H@
“ @, P@ “ @
KA HUAKAI HOLO I KONA.
HAALELE ia Kawaihae i @ P@ H@ 8 P. M.
HULI HOI MAI KONA MAI.
HAALELE ia K@ i @ P@ H@ 11 @
“ Kailua i @ P@ @
HULI HOI MAI LOA ANA I HONOLULU.
“ Kawaihae i @ P@ @ @ = 12@
“ M@ i @P@ @ @
“ M@ “ “ “
“ Lahaina i @ P@ @
SAMUEL . WILDER (WAILA).
@ @
W. H. DAVIS (Uilama.)
Mea @ a me ka Mahele Olelo.
E @
JUDD A ME LAYTON.
@
NA MEA @ MEA @
@
@
KAUKA C. F. NICHOLS.
HE LAPAAU HOMEOPATHICA.
O ka ino o ka@
HUI,
RUMATIKA,
@
A me na mai I k@ a loihi.
KEENA O@ - Ma ka @
HALE PAI KII.
UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA
@
KII PEPA
@
@
YATSING @
@ @
E. O. HALL & SON.
|E. O. HALL a me ke Keiki|
NA MEA KU AI LAKO HAO, LOLE.
NA PENA, AILA & NA LAKO KALEPA.
@
J. HITCHINGS,
MEA AKO LAUOHO @!
@ [unreadable text]
@
@
@ @
PAI KII ANO HOU!
OIAI, UA HANA HOE AE NEI AU
I na @ malamalama o ko’u HALE PAI KII a @
MONIKAHAAE, Honolulu,
Nolaila, ke lana nei ku’u manao, ua @ @ i ka h@ o ke
PAI ANA I NA KII O NA ANO A PAU.
@
@ [unreadable text]
@
@
Ka poe @ @. L. CHASE@
OLELO HOOLAHA.
Owau o ka mea @ ka @
@
Ko’u Hale @
Ma Alanui Nuuanu, Helu 70, Honolulu.
E @
@
@
@
@
@
@
@ [unreadable text]
@
@
@
A ke kauoha aku nei @
Hale @
NOHO-LIO hou maikai.
NA KAI LA KEEHI,
NA PALE KEEHI,
KAULA OP@ @,
A e lima no au ia oukou ma ke Alahui Nuuanu, Helu
A @ H (Pake).
Honolulu, Ianuari 7 1871. @
OLELO HOOLAHA.
KE kahea aku nei no la oukou, @
@
Kula Pepeiao,
Komo Lima,
Piue,
Komo Lima @
Komo Dala o na ano
A pau - @ hoi, loa paha he mau dala @ a alaila ka ke@, e makemake ana e hana i komo, @
@
Honolulu, Mei 12, 1871 @ AKI (Pake)
HALE KUAI NU HOU!
E KUAI MAKEPONO LOA IA ANA
NA IPUKUKUI o na ano a pau.
NA MEA KAMANA o na ano a pau
NA MEA PAUHANA o na ano a pau.
NA MEA LAKO PAHU @
NA K@
NA KOPA@
NA PAHI-LOLE @
NA KAULA K@
` NA AILA M@
NA LAAU noho-@
NA PAKAUKAU na @
NA KAULA O@
NA MEA @
NA P@
NA IPUHAO, na Ipaki a me na P@
NA IPUHAO @
NA AHI-@
NA K@
@
@
@
HALE KUAI BUKE HOU!
MA KA HALE LETA MUA,
A MA HONOLULU HALE,
MEA HOU A HALE KUAI MANUAHI
Ua lawe ae nei o H. M. Wini i ke K@
Nui i haaleieia iho nei e ka Oihana Leta,
A ua hanaia iho nei a paa i
HALE KUAI BUKE,
E like me ka hana ana ma na aina e,
Kahi e loaa ai i ke kuai, @
BUKE HAWAII ME KA NA HAOLE.
NA BUKE KULA HAWAII A HAOLE,
Na PAPAPOHAKU me na BUKE kakao,
Na KII NUI a liilii,
Na ano PEPA kakau a pau,
Na PENI me na INIKA,
Na POO LETA
A me na mea heluhelu a kakau maikai
NO IA MEA, E HELE MAI A IKEMAKA I
Kau Hale Kuai Buke Hou, a kuai
Iho i na Buke maloko olaila.
E LOAA NO NA POO LETA HAWAII MA
Loko o keia Hale Kuai.
Me ke aloha.
HENERE M. WINI.