Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 25, 24 June 1871 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HUNAHUNA MEA HOU.

 

            Na Kumuao No Na Wahine.—Ina e ala ae i kakahiaka nui, halii a hooponopono i kahi moe ; humuhumu i na pihi wa wae a palule o ke kane ; mai hoala i na manao huhu ; e malama i na lala opuu hou ae o ko olua ohana, e kanu i ea mino aka o ka maikai ma kou mau papalina, a e uhuki malie ae i na manao huhu, alaila, manao aku o ka ohi mai o ka hua o ka oluolu a me ka noho ana pomaikai.

 

            Ua hoopau aenei ke aupuni o Iapana I ke okiia o ka puu o ke kanaka 1 hookolokolo ia a hoahewaia no na karaima ino a ua ae e li I ka mea I hoahewaia ma na lima.

 

            Me he mea la, ua ano ikaika maoli ke kanawai ma Canada. No ka mea, ua hopuia kekahi kanaka ma Montreal, no ka hoole ana aole e hai mai i ke kanaka helu kanaka, i ka nui o na makahiki ponoi o kana maa kaikamahine.

 

            Ma ka la 2 o Mei, ua loaa mai i ke kulanakauhale o Omaha ma Amerika Huipuia, he eke leta. He eke leta a ma kekahi eke e ae ua huipu. I ka pupuahuluia ana o ka whe ana ae o ka eke leta, hou ana ka waha o ka honu, mailoko ae o ka eke, e apuapu mai ana e honi 1 ke kanaka. Ua hookuuia ae ua honu la a nana no e hele wawae aku a loaa kona kahu.

 

            KA EMPERA WAHINE A NAPOLIONA.—Iloko o na malama eono i hala ae, ua halawaiia ae paha kekahi lede I hoouhiia me ka aahu ahu wale, i hahaiia e akolu a eha paha kahu ma na alanui liilii o Chiselhurst, i kela a me keia la. He kakaikahi loa paha o ka poe i halawai me ia I kuhau a hoomanao ae i ke ano o ia hiohiona, a nalu iho, he umikamalua wale no mau wahi malama pokole i hala aku, e noho ana ua wahine la, he Emepera, he wahine na kekahi alii nui e noho ana he poo no kekahi lahui nui a ikaika no ko laua auhulihia ana mai ka hanohano mai o ka noho ana alii. Aole loa oia i hookapukapu iaia iho e like me kona ano mua. I na la Sabati a pau, e hele wawae ana oia i kahi halepule e ku koke mai ana. Pela iho la ka hoi ka hopena I kau I ke poo o ka hanohano o ka noho ana alii puni kaua, he haule ino walawala.

 

            Ke hole nei kekahi mau nupepa o Ameaika Huipuia, i ke hohoia ana o ka Emepera o Geremania oia kekahi e komo mai e noonoo no ka hihia o ka Alabama e like me ka hooholo ana a na Komisina Hui Kiekie o Amerika Hui a me Beritania. O ka elemakule o ua Emepera la a me kona nawaliwali oia kekahi kumu. A o kekahi, ina e hiki ole i ua elemakule la ke komo pu mai e noonoo, alaila, kau pono ihe ka hana maluna o ka Hooilina Emepera o Geremania, he aunona ponoi loa nae ia na Victoria, ka Moiwahine. O kana hana, ma ka aoao wale no paha auanei o kona makuahonowai.

 

Na mea hou o Jarvis Isl. (Paukeaho)

 

            I ke “Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii” ke aloha; Aloha pu kaua:—

            E oluolu oe e waiho iho ma kahi o keia A i lana, i ike mai ai na makamaka puni mea hou o kaua, mai ka La puka i Kumukahi a ka aina kaili la o Lehua.

            Ma ka la 9 o Feberuai, haalele aku makou ia Honolulu, a kau mai la ma ke kuna Kamaile, a holo mai la makou me ka aneane kupilikii no ke komo ana o ko makou halelana ia hele ana mai, a he mea no hoi ia e lele ai o ka oili o ka poe a pau i ike I ke komo o ka moku, aka, ua kokua mai ka Haku ia makou, a hoopae mai ma ka aina maloo, “E hoonaniia Kona inoa.”

            Feb. 28. Haalele mai ke kuna Kamaile i keia Ailana, a hoi aku no Honolulu. Ua kukuluia ae ka Uwapo o keia Ailana, he 200 kapuai ka loa a he 12 kapuai ka laula, a ma ke poo o ka Uwapo, ua hanaia he anini malumalu no ka poe e hana ana malaila, a he mea hou loa ia a’u I ike iho nei ma keia Ailana, aole pela ma na Ailana e ae, a eia oia ke ku nei me ka makaukau no ke ku mai o ka moku lawe lepo manu.

            Apr. 16. Ku mai la ke kuna C.M. Ward ma keia Ailana me na lima hana hou he 20, hui me makou he 42 lima hana, he 4 haole, o ka huina pau loa he 43, oia ka nui o na kanaka ma keia Ailana. A maluna mai ona ko makou lohe ana, aole i ku aku o Kamaile i Honolulu, a hu mai la ko makou aloha i ka moku nana i alo mai i ka ehuehu o keia Ailana.

            Mei 22. Hoea mai la ua wahi moku nei, oia a Kamaile; ka mea a makou i lohe ai aole oia ma Honolulu, a ma ona mai la i lohe ai makou, aole i ku aku ka Mahimahi o ka Ailana nei, oia hoi o C. M. Ward, ua haaleleia iaanei i ka Poakolu, i ka la 19 o Aperila, a nolaila, he 11 la o kekuna C. M. Ward ma ka moana a holo mai la o Kamaile.

            No ka hana o keia Ailana, he oluolu no ka hana o keia Ailana, aoie hoi e like me na Ailana malalo aku o makou.

            No ke ola kino; he onawaliwali kekahi poe o makou, a o ka hapanui, he ikaika no. Ke huli hoi aku nei ke kuna Kamaile i Honolulu, a maluna ona e hoi aku ai kekahi lima hana no kona pilikia mai; ekolu ona malama o ka mai ana, a hoi aku ia, e ike i kona kini mamamaka he lehulehu. Me ke aloha.                          J. W. Molia.

Jarvis Island, May 23, 1871.

 

Hoole Wai Ona.

 

            He wahi mea ka’u e kamailio aku ana ke oluolu ia e hookomo ma kahi kaawale o kou kino, a eia malalo iho nei:

            He wahi lala au no ka Ahahui Hoole Wai Ona o na keiki o ka uapo o Lahaina I kukuluia i ka A. D. 1871, ma ka hale halawai o Halealoha, I ka wa no e ola ana o Rev. J.H. Moku. Ua nui ka poe i kakau inoa ma ka buke a ke Kakauolelo, a i hoohiki hoi aole e lalau hou I na mea ona a pau, aole au i poina ia mea a’u i ike ai, a i ko’u ike mau ana ma ke Kuokoa o keia mau la i hala aky la, i ka nui o ka ona ma Lahaina, nolaila, puiwa e ko’u manao me ka manao paha o kekahi o ko’u mau hoa i kau ai na lima i ka buke hoopaa inoa kekahi e hehi mai nei’I keia mau la. nolaila, ke hoouna nei au i ka’u mau olelo ma ko kakou “Kilohana, i ike like ai oukou a pau.

            E o’u mau hoa a pau o ka lahui Hawaii, mai ka poe oo, ka poe ui a me ka poe opiopio hoi, e haawai aku no au he manao wehewehe, no ke ano ino o na wai ona.

            KA INO O KA RAMA MA KE KINO. Ua Akaka loa kea no ino maoli o ka rama, He nui na mea e akaaka ai. Eia kakou kekahi, he mea ia e mainoino ai ke kino, a komo ia mea i ka waha, he mea ia e wela ai ka puu o ke kanaka me he ahi la, o ka mea ia maloo mai ai; a nolaila, e hoohune loa aku ke kanaka ona ia mea ino. Aohe ana iki, aole no e oluolu kona puu I ka wai maoli; aia komo pu ka rama, alaila, e oluolu auanei ia. Aole nae e oluolu ia malaila, o ko mea ia e wela hou aku ai a papaa loa, nolaila ka paakiki loa o ka poe ona, aneane hiki ole ke haalele ia mea e make ai ko lakou kino a me ka uhane.

            A komo ka rama iloko o ka opu, kahi e waiho ai ka ai, e ino auanei ia wahi, e like me ka wela maloko o ka opu. E huipuia ka rama me ke koko, e holo pu no hoi ka rama me ke koko maloko o na a-a koko a pau o ke kino; a no ka rama, ua lilo kekahi a-a- iwi maoli—a hiki ole I ke koko ke holo aky ma na wahi a pau o ke kino, o na wahi e holo ole ai ke koko e maeele ia wahi.

            Me ke koko e holo pu ai ka rama iloko o ka puuwai, a malaila e hana ino ai, maloko o ke kumu o ko ke kanaka ola. I kekahi manawa, ua lilo na pani o ka puuwai i iwi maoli, a pela no ke kani-ai-i, ua lilo i iwi io no; a nolaila mai ka leo ha o kekhahi poe ona rama. Maloko o ka puuwai, ua like ka rama me ke kepa lio; he mea ia e eha ai ka puuwai, a he mea e wikiwiki ai hoi kona pana ana nolaila mai ka pana ikaika ma na aoao a pau o ke kino, a malaila e lilo ai ka rama i kumu no na mai he nui loa e make ai.

            He nui na wehewehe no ke ino maoli o keia mea he rama, ua ike pono kakou a pau I ka lapuwale a me ka hana ino io no oia mea he rama, a kahi poe e makemake nui nei. He mea hoilihune a hoonele ma ka noho ana; nolaila e na hoa, e hoomaopopo kakou i ke komo loa o ka rama iloko o ke kino o ke kanaka, a e hana ino io ana i ke ola o kanaka, ka mea makamae mai luna mai.

            I na kakou e nana aku i ka wa kahiko, I ka wa aole I hana ia ka rama, ua nui na makahiki a ua nui na mea kaulana i hapaia. I ka wa aole rama, ua kukulu ia o Babulona, kela kulanakauhale nui a kaulana, malaila i kukuluia ai he kii gula nui he 15 anana kona kiekie, a me kekahi kii keleawe nui, he 18 anana kona kiekie, ma kea no o ke kanaka, e ku kiiholei ana ma kahi aoao a ma kahi aoao o ke awa, a komo mai no na moku mawaena o kona mau waewae. Auhea na hana kaulana i like me keia i ka wa ole rama? He nui na kanaka maikai a kaulana i kawa rama ole, nolaila, e noonoo pono e ka lahui Hawai i na mea w keia mau la e noho nei, a nau ponoi e hoonaauao aku nei i na aina pouli a pegana hoi e noho mai nei iloko o ka naaupo, i like hi me kakou mamua; oia iho la ka’u wahi mea hai aku i ka poe e inu nui mai nei i na wai ona, oiai kakou, ke holomoku nei i ke alanui hiki ole ke hoonui hou i ka lahui e noho nei, nolaila, e hoomaopopo pono kakou i na mea e pono ai ka noho ana me ka maemae, a e ola ai hoi ka lahui ma keia mua aku; oiai, ke puka mau mai nei na manao ma na nupepa, i ka emi nui o ka lahui i keia wa. Ke hai mai nei kekahi poe, no ke komo ana mai o na haole ke kumu nui I emi hikiwawe nui ai keia lahui, a he nui aku na manao e kohokoho wale ia nei, e like me kona noonoo ana, pela wale no kakou e nunu ai, na ke Akua no e haawi mai I na mea e pono ai ma keia mua aku. Me ka mahalo.                                            J. A. KAOHAIULA.

Halaula, Wailuku, Maui, Iune 15, 1871.

 

No Ka Hapa Makahiki Hope.

 

            Oiai, u kaa loa mai kakou ma ka hebedina hope o ka malama o ka hapa makahiki e pau ana, nolaiia, ke haawi aku neui makou i ko makou aloha i ka poe i hookaa mai i ko lakou mau dala no ke ola e keia nupepa a me ka poe hoi i hohola mai i ko lakou may lima kokua no hooholo ana i ko kakou nupepa “Ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii.” Ke paipai pu aku nei hoi makoa i ka poe i hookaa hapa mai, e hoopau loa mai i lo lalou mau aie. E awiwi mai i ka hoike ana mai i ka nui o na nupepa ma kela me keia ope nupepa. E hoolohe mai i keia.

 

Ka Nupepa Kuakoa.

 

3,000 pepa paiia. Edition, 3,000 papers.

PUBLISHED EVERY SATURDAY—$2.00 A YEAR.

            HENRY M. WHITNEY,

                                    Publisher and Editor.

                                                            (Luna Hoopuka.)

 

            JOS. U. KAWAINUI,

                                    Associate Editor.

                                                (Luna Hooponopono.)

 

 

HONOLULU, IUNE 24, 1871.

 

He Hana Hilahila ole a Hawaii nei!

 

            MA ka Poaha iho nei, Iune 22, ua haalele iho ke kiakahi Lunalilo, he wahi moku, nona na tona he 93, ia Honolulu nei, a ua hoihoi aku hoi i ke koena o na Manihiki.

            O keia moku kiakahi, malalo o na Kanawai o ko kakou aina, ua ae ia oia e lawe i kanaha kumamahiku wale no ohua; aka, na na Kuhina no nae o keia aupuni, i hoihoi aku la i na Manihiki he kanaono kumamaha ka nui i na kane, wahine a me na kamalii, me ka helu ole ia o na luina o ka moku.

            I ka wa a ka moku i haalele iho ai i keia awa, aohe wahi keena kaawale o lalo o ka moku, e malu ai na kino kanaka; a o luna keia o ka oneki, ua piha pu i na pahu wai, i ka ipuhalo nui hoomoa ai, kahi e hoolapala pa ia ai ka lakou mau mea paina; he emi hipa a me na mea e ae he nui wale. A maluna o ka oneki i manaoia aku ai, e hoomoe a e hanaiia ai na Manihiki he kanaono kumamaha, iloko o na la he 20 a ka moku e holo a ku i ka aina. E mohai ana keia mau Manihiki ia lakou iho, e noho i ka wela o ka la, e pue i ke anu a ka ua a me ke koekoe mai ke kopi mai a na ale o ka moana, ma kahi e loaa ole ai ia lakou ka malumalu e alo ae ai i keia mau popilikia.

            O na moku a pau e haalele nei ia Honolulu, a hoi aku i na mokuouni o Tahiti me na hipa, ua hookaawaleia he wahi no na hipa e malumalu ai ken oho iho. Aka, o ko kakou mau Kuhina, ke hana nei lakou, me he mea la, ua emi iho ka waiwai io o na kino kanaka Manihiki, alalo o ko na holohona.

            Aole liuliu ka Manawa i koe, a hoihoiia aky na Iapana paahapa i ko lakou aina hanau, maluna o ka moku nui kupono. O ke kumu nae o keia hana ana pela o na Kuhiua o kakou, no ka mea, he mau moku manuwa ko ke aupuni o Iapana; a ina e hoihoiia aku ma keia ano e like me ko na Manihiki, ua maka’u honua lakou nei, o huhu mai Iapana. Aka, o keia mau kanaka Manihiki nawaliwali, a hiki ole ke pale no kakou iho, i like me kakou nei, ua hoohilahilaia a hoinoinoia, no ka mea, aole e hiki ke oni mai mahope.

            E na kanaka o Hawaii nei! He hana hilahila lua ole keia a Hawaii nei, ka ikeia’na o ka mea e hoopololei ai ke aupuni ma kana hana, o ka maka’u o kiiia mai e kaua. Ke kamailio ino ia nei ko kakou aupuni ma na aupuni e ae, ma ka hana ino a keia mau Kuhina, a pehea la e maikai ai?

 

Na Aloha ana o kekahi mau Lahui.

 

            O kea no mau o ke aloha ana aku I na hoa’loha a me na makamaka ma Kairo, Aigupita, “Pehea kou iini?”

            O ka poe o ka Aina Omaomao, aohe a lakou aloha, aka, he akaaka wale no I ka hookiekieia ae e kekahi maluna o kekahi.

            O ke aloha ana a ka poe kanaka o na mokupuni e kokoke aku ana i ka pae aina a Pilidine ma ka Pakipiki, o ka lalau aku o ka mea e aloha aky ana i ka mea I makemakeia e aloha I ka wawae a lima paha, alaila, kuwai ae I na papalina.

            O ke aloha ana a ka poe Lapalana, (Laplanders) o ka honi ikaika aku o ka ihu o ka mea e aloha aku ana i ka ihu o ka mea i makemakeia e aloha, e hookuwili ai.

            O ke aloha a ka poe e noho ana ma na kowa o Sound (Kani), o ka hapai ae i ka wawae hewa i ka mea i makemakeia e aloha aku, a hoolewa ae me ka malie ma ka wawae akau, alaila, hoani ae ma ka maka.

            O ke aloha ana a na kanaka o na mokupuni o Pilipine, he kulou a lapuu kekino, me ka paa o na lima ma na papalina, alaila, hapai ae i kekahi wawae i ka ewa, me ke pelu ana o ke kuli.

            O ka poe olelo e hoi, he mau aloha kaawale ka lakou o ka la, i maa i na ano kanaka a pau o ia lahui penei: “Smaakelykeeten,” kea no “E paina awakea aku ana anei oe?” O kekahi aloha, “Hoe wart uwe?” “Pehea oe e holo ai?” Me he mea la, ua hoomaa mua ia paha keia i ke au Ripubalika i o ka lilo loa, i ka wa e noho ana lakou he mau lawaia a holoholo kuaau.

            Ke manae nei hoi kekahi poe, o na aloha Paniolo a Farani ka oi o na aloha, no ka mea, o ke aloha a ke Paniolo, “Comic esta,” “Pehea kou ku ana” a me na aloha a ka Farani, “Comment vouz portez youz?” “Pehea kou lawe ana ia oe iho,” ua like ka maiau a me ka a me ka maikai ma na hiohiona o kea no o ka olelo, i ko ka hope.

            Ma ke kau wahi o Aferika, na ka wahine ui opiopio i hoopalauia, e lawe mai i ka wai iloko o ka umeke, alaila, kukuli iho oia imua o kana ipo aloha a noi aku e holoi i kona mau lima iloko o ka umeke. I ka wa a ke kane e holoi ai iloko o ka wai, alaila, me na maka haloiloi a me ka naau i piha i ka olioli, e inu ai ka wahine 1 ka wai. He hoike ana keia o koka wahine manao paa a hoopipili loa i kana kane.

            O ke aloha a ka poe Iapana, o ka wehe i ke kamaa haahaa hehi lepo ma na wahi e halawai aloha aku ai.

            O ke aloha a ka poe Aracuna (Arracun), o ka weke i na kamaa ma na alanui, a i na ma kauhale, o ka wehe i na kakini.

            He elua may alii paele o Aferika i hui aloha, a o ka laua aloha ana, ma ka pa kolu panapanau ana o kahi manamana lima waena o kekahi me kekahi, ka laua aloha ana.

            O ke aloha oiaio loa a ka poe o Kamina (Carmine), ke kau nui ka lakou mea i aloha loa ai, o ke oki i kekahi a akoko, a hoikeike aku i ke koko i kahe mai, imua o ka hoa’loha.

            O ke aloha ma Kahiki, o ka hookui o na ihu o kekahi me kakahi a holoi aku, holoi mai.

 

NU HOU KULOKO.

Oahu.

 

            Ma ka pule mua ae o lulai, e noho ai na kiure o ka Aha Kiekie o ke Aupuni Hawaii nei ma Honolulu, Oahu.

 

            Mai hoopoina i ka hele i Kaneohe e hoolohe i ka Ahahui Mele puukani o laila i keia po.

 

            O kela paahao i hoolahaia aku a ma ka pepa o ka bebedoma i hula, ua komoiloko o ka hale ma Paawaa, ko olelo mai nei ka Luna Paahao, aole i komo e aihue, aka, no ka lalau o ka luna.

 

            HALE HUI O KA POE OLELE E—Ke ku nei makai iho o kahi noho o Ake ma Alanui Emma, ka hale hoonenea a luana hou loa o ka poe Geremania o keia kulanakauhale; akahi no a kapiliia iho nei apaa.

 

            KA MOKU “D. C. MURRAY.”—Ma ka Poakahi iho nei, ua huli hoi aku ke kiapa nona kela inoa maluna ae, i ke aw aku moku o Kapalukiko, me na ukana mai keia awa aku, 1 hiki aku ka huina pau o la waiwai io maluna ona i ke kanaha kumamahiku tausani dala a keu ae.

 

            Ua lapaau hou iho nei o Kauka Duddley i kekahi kanaka i loohia i ka makapo iloko o na makahiki elima, a ua loaa i ua kanaka makapo la ka ike. Ke ehuehu mai nei ka hana a ua kauka akamai nei. Ke mumulu mau ia nei ka ipuka o kona wahi noho i na mai o keia ano i keia mau kakahiaka.

 

            HE MEA LEALEA IA KA MAKE.—Ua lohe mai makou, ma ka po Sabati iho nei, ua loaa akukekahi poe kanaka maoli i kekahi o ko makou poe hoonoho hua kepau, e lealea pepa ana, malalo aku o Lepekaholo. Eia nae ka mea kupanaha, ua make hookah kanaka i ke kakahiaka, a ua kapaeia ma kuono, a lilo no ka poe o ka hale i ka pepa, aohe manaoia aku o ke kino make. Oia hana naaupo’a keia koena hupo e pono e hoopau loa aku; a o ko lakou pepa ana i ka la Sabati ua ke maoli no i ka hewa ma ke kanawai.

 

            NA MANIHIKI E HOIHOIIA ANA.—Ua lohe mai makou, ua hoolimalimaia iho nei ke kuna Lunalilo no ka hoihoi ana aku i na aina manihiki i na wahi manahune manihiki i koe mai i ka make malune o na pa hana oiai malalo i ke kupee o ka palaoala. Ke nina u mai nei na makaainana, Nawai ka uki moku? Na makou Hawaii anei ka poe i hooneleia mai i ka hana ma ko lakou komo ana mai e hao? Ua holo aku ka moku “Lunalilo.

 

            “HEAHA KA MAKAMUA O NA HEWA.”—Ina e lawe ana kakou I ka wehewehe ana a H. O. U. Kaikiohua o Kikihale, Honolulu, e olelo ana, ua laweia mai ka ninau noloko mai o ka haina o ka pauku 32. Haawina 16 o ka Buke Haawina Kula Sabati, I kumu e nana iho ai a hookumu I ka noonoo, alaila, eia wale no ka’u haina pokole no keia ninau. O kekahi o na ike elima o ke kanaka ka makamua o na hewa.

                        Kula Sabati o Kawaiahao.

 

            KA HALE O ME. HALEWAI.—Ke alo nei kaupoku o ka hale hou uinihepa o Mr. J.T. Waterhouse, (Halewai) kekahi o na haole kalepa lalawai o keia alo alii. Me he mea la, aole e liu wale aku ka mauawa, a nohoia mai o loku o ua hale la, e na waiwai kuai.

 

            NA NU HOU.—I keia pule ae, e ku mai ai ka mokuahi Kulanakauhale o Melebona ma na nu hou mai na aina e mai. Me he mea la ua haalele ia moku ia Kapalakiko i ka la 20 o keia malama, a nolaila. ina ua hole io mai oia ia Manawa, alaila, e ku io ana oia i kakahi lā o keia pule ae.

 

            HOIKE HAPAHA O NA KULA SABATO o KAWAIAHAO.—Ma ka hora 10½ o ka la Sabato, (apopo) e hoouluuluia ana na kula Sabato apana a pau o Kawaiahao maloko e ka luakini, a e hoikeia na haawina kupono o na Kula Sabati 1 hoomaamaa ai. Ua hookaawaleia na aoao a me luna o ka luakini, I wahi no na makua e noho ai a o lalo o ka hale no na keki Kula Sabati a oukou.

 

            KA HOOPAHEEHEE KAMAA.—Ma ka olelo hoolaha e au mai la i mua o ka poe heluhelu o ke Kuokoa ma kekahi kolamu ae o ka pepa o keia la, e ikeia ai ka hoolaha a Williams a me Wallace no ka hoomama ana i ka hoopaheehee kamaa i kela a me keia la o ka hebedoma. Aia keia hana lealea maloko o ka Hale Hoole Waina ma Waialeale, Alanui Hotele a mao iho hoi o na huina o Hotele a me Nuuanu. Uku komo a hoopaheehee, he hapaha wale no. Ua weheia ka puka no na mea a pau e makemake ana ia lealea hoonanea.

 

            KA “HOKUAO HOU” NO MAIKONISIA.—Ina e ku mai ko kakou Hokuao Hou ma keia malama, a i ole, ma ka pule mua o Iulai, e haalele koke ana oia ia Honolulu nei mawaena o na la 15 a me 20 Iulai, a holo aku i makala, Kilibati a me Kalolina, ma ka Pae Aina o Maikonisia. Eia na ohua e holo ana malina ona, Rev. Hairama Binamu a me kana wahine, Rev. Mr. Tureke, Rev. Mr. Kano a me kana wahine, Mrs. Doane a me Rev. Mr. Wini a me kana wahine, he mau misionari hou no Ebon; a ua manaoia e holo pu ana he eha mau misonari Hawaii a me ka lalou mau wahine. Nolaila, ke haiia aku nei ka lono i na makamaka a me na hoaloha o ka poe e noho mai la e hoohuli i ka poe naaupo o ia mau pae moku, e hoouna mai i na palapala a me na makana paha no lakou, ma ka Hale Kuai Bike o ka Papa Hawaii ma Honolulu nei.

 

            HOIKE O NA KULA LA AUPUNI.—Ma keia Poakahi ae e hoomakaia ana ka hoike o na kula maoli o ka Apana o Kona nei, Iune 26, ma ka hora 9 o ke kakahiaka, maloko o o ka luakini o Kamoliliili e hoikeia na kula o Wailupe, Palolo, Manoa, Kamoiliili a me Waikiki kai.

            —Iune 27, ma ka hora 9 kakahiaka, e hoikeia ma ka luakini o Kawaiahao na kula elun o Moanalua, Kalihi uka a me Kapalama.

            —Iune 28, ma ka hora ma ka hale hoike maluna ae, e hoikeia ai na kula elua o Maemae, Pauoa, Kamakela a me na kula elua o Kawaiahao.

            —Iune 28 ma kahi a me ka hora 9 I haiia maluna ae, e hoikeia na kula o Roma, Kalihi kai a me Kaumakapili.

            O keia iho la ka papa hoonohonoho o na hoike o keia pule ae. A 1 kulike ai e like me ka lehulehu o ka poe naauao, ua makemakeia na makaikai a pau e malama i ka maluhia o ka hale.

 

            NA LUNA HELU NO KA 1871.—Eia malalo iho nei na Luna Helu o ke Aupuni no ka makahiki 1871. No ka mokupuni o Oahu. O Kale H. Kauka no Honolulu; Ailuene H. Boyd; no Koolaupoko. I. Amara, no Koolauloa; S. N. Emerson, no Waialua; Hon. W.P. Kamakau, no Wea a me Waianae. No ka mokupuni o Kauai. H. J. Wana, no Hanalei; S. Kaiu no Anaholo; W. H. Rice, no Lihue; G. W. Lilikalani, no Koloa; I. H. Kapuniai, no Waimea; I. Ikaika no Niihau. No ka mokupuni o Maui. D. Kahaulelio, no Lahaina; T. W. Everett, no Wailuku; M. Kapiehe, no Makawao; M. P. Punahele, no Hana; E. H. Rogers no Molokai a me Lanai. No ka mokupuni o Hawaii, F. S. Lyman, no Hilo; C. Akono Akau no Hamakua; C. K. Hapai, no Koma; C. F. Hart, no Kona Akau; H. N. Greenwell, no Kona Hema; J. W. Lupa kee no Kau; J. K. Kumahoa, no Puna.

 

            KA MAKEKE KUAI IA O HONOLULU.—Mamua iki iho nei, ua hoakea’ae ke Aupuni i kahi e kuai ai o na kanaka Hawaii I na io ia a holoholona; a ua kukulu pu hoi i mau papai maemae ae a hoolakoia me na pakaukau, i hiki aku ka huiia o na keena kuai ia i ka iwakalua kumamaono. Ma ka Poakahi iho nei, ua kuaiia ua mau pakaukau ia a me na keena ma ke kudala i ka poe e makemake mai ana. He hana hou keia a ke Aupuni i hoopahaohao mai nei i kona mau makaainana, e ake no maluna o ka poe ilihone Hawaii ka hookoikoi ana mai o ka imi ana o ke dala, a na ka poe malihini ka hoopuhi i ko hai luhi. Ua lilo na keena mai ka $11.50 a hiki i ke $87.00; a o ka huina dala i loaa mai, he $651.50 Eia na ka mea hou loa, e uku mau, ana kela pakaukau a me keia pakahi, i elua dala no ka pule, a e hiki ana ka loaa o ke pakaukau hokahi i ka makahiki i ka $104., a he okoa loa ka uku mua i loaa i ke kuleana o kahi e kau iho ai na ia. He mea mau iho nei hoi ia i ke aupuni, ka apoipoi mai i kahi e loaa ae ai ka ka Hawaii wahi hana.

 

            OLELO HOOLAHA AOLE DALA.—Ua loaa mai i ke keena oihana o ke Kuokoa he olelo hoolaha mai Kalaoa, Kona Akau mai, aka, no ka hooili pu ole ia mai me ka uku e komo ai, nolaila, us kapaeia ae ma kulakula.

 

            HE KUPONO ANEI I KE KAHUNAPULE KE MARE ME KA PEGANA? He ninau keia i waihoia mai i keia keena me ka maopopo ole heaha la ke kumu i ha paiia mai ai ia ninau Ake, oiai he nui wale o ko kakou poe manao e hoho mai nei nolaila, malia paha, o wehewehe mai lakou i ke ano o ke kupono a me ka ole.

 

            KA MOKU KUNA HOU.—Ua emoole aenei ke ku ana o na iwikaele a me na wae o kahi moku kuna kapili hou ia a makou i hoolanaa mua aku ai. E ia ke kuku mai nei na hiohiona o ka holo o ka hema, a me he mea ia aole paha e upu wale aku ka manawa i koe a ekueku ia i na ale o na kai ewalu o keia mau mokupuni.

 

            MOOLELO O NA HOIKE KULA.—Ke naholo mai na moolelo o na hoike kula a pau iloko nei o ke Kilohana Pookela mai na apana mai o keia Pae Aina, aka, eia paha ka mea kupono ole, o ka haanui mai o ka poe e kakou ana ma na moolelo, mamuli o ko lakou pili makamaka paha i kekahi kumu a hoino i kekahi. A malia paha, ke kakau mai nai no kekahi kumu, e akena ona o kana kula ao ka oi o ka ike, ake aole nae o makou ike aku. O ka mea kupono ana e kakou mai ka moolelo, o ke Komite hoike kila a o kekahi kanaka kuokoo paha. Mai noho a akena mai kekahi kumu I kana kula iho, a kau mai ma ka inoa e.

 

            KA MAKE ANA O SHERMAN PECK ESQ.—Ma ke ahiahi o ka Poaono, la 17 o keia malama, make iho la ka mea mahaluia nona ka inoa maluna ae kekahi o na haole Kalepa nui i Honolulu nei ma kona wahi noho ma Alanui Beritania, i ke kanahiku o kona mau makahiki ma keia ao. He poo oia no ka hui nui o C. Burua ma o keia Kulanakauhale. Ua make aku la oia he hoohanau oiaio iloko o ka Halu a he kanaka kalepa waiwai pu. Ua koe kona waiwai ma keia ao, a ua hele ku kohana aku kona uhane i ka mea nana ia i hana. Ma ke ahiahi Poakahi iho nei, ua hoolewaia kona kino kupapau. Ua nui kona mau makamaka a me na hoaloha i ukali aku i ka huakai kino wailua.

 

            HOIKE KULA SABATI NUI!—Ma ka hora 10½ i ka Poaono aku nei i hala kulike ai e like me ka mea i hoolahaia ai, ua akoakoa ae na Kula Sabati o Kawaiahao, Kaumakapili, Kaukeano a me Polelewa maloko o ka luakini nui o Kawaiahao, ma ko lakou nui makahiki, e hoolohe na mea paipai mai na waha mai o na makua o ka pono. Aole no like loa leia e like me na hana o na makahiki i au wale aku. Ua hookaawaleia na keiki mahope o ka pau ana o na hana maloko k ka luakini, a ua hoi aku lalou ma aa wahi i hookaawaleia no lakou. Ko Kaumakapili ma ko lakou luakini no. Ko Kawaiahao hoi malalo o na malu Kiawe, a o ko Kaukeano a ma ko Polelewa, mauka o Kapunahou.

 

            NA HAINA LEHULEHU O KA NINAU KULA SABATI O KALUAHA MOLOKAI.—No ka nui o ka poe i hookomo mai i ka lakou mau haina no keia ninau hookah, a me ka nui no hoi a ona manao pale aku o kekahi i ka kekahi a me na wehewehe ana nolaila, ua lawe mai makou i na haina wale no, a hoike aku:

            “Heaha la ku makamua o na hewa?”

            He “wahee” wahi a E. Kaneala o Manamana, Honolulu.

            He “kuko” wahi a A. P. Kalaukoa o Kohala, Hawaii.

            He “Diapolo” wahi a R. W. Wilcox o Makawao, Maui.

            He “hookuli” wahi a G. W. Nahekawa O Hookena, Kona Hema, Hawaii.

            He “O ko Iesu lawe ana i ka hewa a oke kanaka mihi 10 maluna ona” wahi a N. K. A. o Kawela, Molokai.

            He “Aloha ole” wahi a G. Kaiehuehu o ka Halewai, o Honolulu.

            “O ka uhai ana i na olelo Kanawai” wahi a S. W. Kihapiilani o Puili, Molokai.

            “He hookuli,” wahi a Ulelehua-kepau.

            “He hapai” wahi a Hu-a, a penei i olelo ia. “Aia a hapai ke kuko, alaila, hoopuka ia mai ka hewa, a oo ka hewa, hoopuka ia mai ka make.” Nolaila, he hope ke kuko, a aole no ia he hewa. He okoa ka hewa na ke kuko i hopaka mai—Ma o na kanawai nae he umi ua lilo ke kuko i hewa, penei i olela ia. “Mai kuko oe i ka wahine a kou hoalauna. Ua ike ia he mea hewa ia nolaila papaya ma ke kanawai, aka no hea mai ke kuko a pehea i loaa ai, penei; —i hoohapaiia, a loaa mai ai ke kuko hewa, nolaila, o ka hapai ka hewa mua.

 

Maui.

            NA HULAHULA MA LAHAINA.—Ua hauoli makou i ka lohe ana mai, o na pa hula keia o Lahaina i hulia e ai mamua a makou na waewae, i like e ai a paa ka pau hula, i hoopahee wale ai i na puu a pahee, ma ka manao e uniki i ka wa e hiki aku ai ka makaikai nui a lakou i aku ai, ua hoohokaia a a makemake ole ia. Pela auanei e ike ai kakou, o na hana hupo a ku kakou mau kupuna e makua, ua ku ia i ka hoohenehenia iloko o ke au malamalama e like me keia, a nolaila, he ponoi e kakou e kapoe loa aku.