Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 26, 1 July 1871 — Na kulana hana o ke Kahukula Nui. [ARTICLE]

Na kulana hana o ke Kahukula Nui.

He knnaka hou a opiopio ke Kahukola Nui, a he ano nnauao no hoi a eleu ke ile aku, nka, i ka nana nku ma kann mau haia, ua ike lea ia koun ano. Eia iho kekahi na»u mea i ike ia aku : 1. O kana mau Rula—He mea maikii na ru!a, be men e holo ai ka huna, a he ora e maluhia ai ka hana i na kumuao, a epaipai ai ia lakou. He mea pono hoi ika rula ke hoala i na Lunakula, a ke hoeueu loi i ka uku pono ana i na kifmu kula e lik« me ka hnna. Ika naria ana ina haumana ana kumuao, aole i like ka heluna a kela a ine keia kumu. 1 kekahi, he \ 1 haumana. ahe 20 a keu, a he 30 a he 40 a keu a kekahi, a pela aku ; aka, he hapalua pnkuhi ka uku .10 ka la ; ua kau like anei ka lakou mau hana ? Ua like anei ka luhi ? aka, he like nae Va uku. 1 kekahi poe kumu, ua makaukauia haumana, ua nui na buke ao ; a i kekahi joe hoi, he uuku na buke e kulaia ai, a he h;le maoli hoi, aka, he like no ka uku la.

la'u i ike iho ai i ka rula a ke Kahukua, aole no ia he mau rula e hoeueu ai i ke irumu, e hooikaika ī ka hana ; a i ka mea nakaukau hoi, e haawi aku i kona ikeika haumnna, no ka mea, o ka mea hana ikaka a me ka mea hana molowa, ua like noka uku la, a i ka mea makaukau a me ka hemnhema, he uku like no. Ina no e Ike me ke au in Limaikaika, a i ka Mea Kielie M. Kekunnaoa mai, he ike makou i kn h«lo 0 nu hnna ; n inai ka loli ana o na hana o īa kula malalo o ke kanaka hookahi, ua ikaa ka okupe ana. Ma keia mau rula a ke Kahukula Nui, aa paa oia ma kona mau lima i kaula pupuku no ka naauao oka poe opio. He maikai la rula no ka malnma kino o na keiki, n he W3hi awaawa nae ma kahi o na kula kumu. A nolaila, ina e haku ia nn rula ma ka mea e holo ai ka naauao, a e lilo ai ka uku ana i ke dala e like me ka han», a e like me ka ike o na keiki, alaila, makepono ka hana, a ( pomaikai ka lilo ana o na dala o ke aupuni 1 na kumuno, a makana pono ia hoi na kei-l ki ika ike. " ' 2. Ua kue kekahi kauoha a ke Kahukuli Nui i kana mau rula—Ma kona rula,he Ku. la Ao Kumu ko na Apana, mai ka ln 12 t hiki i ka (a 21 o lune o kela a n»e keia ma-! kahiki. Aka, ua kauoha ae nei ua Kahukula la, he Kula Ao Kumu ko na kumu o ke mokupuni o Huwaii, ma ka la 7olune, a he hoike kula apana hoi ma ka la 1 a me 2. o ia malama ; a e olelo ana au i keia no na kumuao o Hawaii, no kuu ano kamaaipa ia mokupuni, a me ka loa o ka hele ana. O na kumuao o na apanaliula o na Kona, o ko laila poe kumu kai pilikia, no ka mea, he elua la wale no e hele ai no Hilo, e like me ke kauoha, a ma ke kolu o ka la, oia ka la hoomaka o ka hana ma Hīlo—O ha la hele 2, aole ia he mau la e hiki ai i k» mea mama ai ka holoholona maiTja ke hele. ina hoi i hookahi no la e kula ai e like me ko Oabu nei poe kumu, mā ka malama mua o keia makahiki, aole no e loaa ana ua la 7 nei o iune. Ma kein i ike ia aku ai, ua papau kij noonoo ana o ke Kahukula Nui, me he mea la, ua ike ole ua Kahukuln nei i ke ala e hele ai mai Kona aku a hiki i Hilo, aka, ua ike no oia i ka loihi loa, i hiki ole iaia ke hele ikaika no na la hele elua ; a pela no e hiki ole ai i kohi mea

Ina e hiki ana na kumu kula a pau o ka mokupuni o Hawaii ma Hilo iloko o ua hebedoma la, aka, ma kona rula, he Kula Ao Kumu ko na apana, ma ka la 12 a hiki i ka la 21 o lune. A ina e huli hoi mai na kumu i ko lakou mau wahi, e like me kana rula, e haule hou ana ia lakou ia mau la kula

Kumu. No na kumu anei neia hewa oka haule ana o ka rula ? Aole, aka, no ke kauoha kue rula a ua Kahukuia nei. Mn ka hapa hope hoi o kanā rula hope, ua oleloia, "He mea hiki no ke kapae ia ke kumu kula e hana kue ana i keia rdla ( n e hoopau loa aka no hoi." lna e hauleaaa ke kula kumu i na kumu a pau, i ko lakou huli hoi ana mai i ko lakou mau apann, no ka hoolohe i ke kauoha kue ruln nna, e hoopau no anei oia ia lakou a pau ? Oka mea nana kn rula kai kue mua iaia iho, a i imi hala paha Ina kumu. Kohu kamahi haaiele loa keia hann. Oka hoololie i ke kauoha kue rula, ua like no ia me ka noho iho ma ko rula kue kauoha. ina e noonooia e ke kanaku ike i ka malama oihana, a ano kanaka niukua, ina ua nahu ole ka niho i ke alelo. 3. He mea hoonui lilo keia kauoha a ke Kahukula Nui—Ua kauohaia nn Lunakula o na apana a pau, e uku aku i mau daln i na kumu no ko lakou hele ana. He mau uku keia mnwaho ae o ko lakou mau uku ao nna, mnlia pnha e uku ia,. e like- me he niau la kuln la na la hele ma ke ula, no ka hele ana a me ka hoi ana mai, a pela oa la e noh'o aku ai ma na wahi i kauohaia ni. A ina paha pela, alaila, e koho kakou i na lilo oia ano no na kumu o Hawaii. Irm he pa 10 na kumu o Kona Akau a me Kona Hema, a he pa umi aa ke kumu, alaila. ua like me $200.00 ia lakou. A o ko Kau hoi, he 8 paha kumu, a pa $6.00 pahu na ke kumu, a he $48.00 ka huina ; a o ko Punu, he 8 paha kumu, a pa $4.00 na ke kumu, he $32.00 ka huina ; a he 12 paha ko Hilo, pa $2,00 na ke kuinu, ua like nie $24 00 ka huina; a no Kohala Akau a me Kohala Hema, he 18 paha kumu, a pa $3.00 na ke kuinu, he $144.00 ka huina ; a he 8 pahu ko Hamakua, a pa $6.00, ua like me $48.00 lea huina. Ao ka huina ona lilo no ka inokupuni o Hawaii ina keiu koho ana, he $496 a 01 aku a emi inai paha. A ina e hui ia malaloo keia kauoha a puni na mokupuni, nlaila, aia mawaena o $1,000 a me $1,400 na lilo no keia hana.

'Eia kahi mea aka i kein hana ; i ke kula ana o na kumu o Oahu nei ma ka malama o lanuari aku nei, ua uku i<i na kumu o na wnhi e ae, a koe na kumu o Kona nei—haawi aku ka hoi na kumu i nn kikoo a ua Kahukula Ia i kahi Lunakula, e hoole mai ana kela, a o ka nele loa iho la no ia a hiki i keia wa. KieUie maila ke kauwa maluna o kn haku. Malia paha no ka halahg o ka ka haku, a he pololei ka ke kauwa. j 1 ka nana aku i keia hana, he mea hooi | aku keia i ka lilo, aole no he wnhi pomaikai o ka lehulehu ma keia hana. O aha ia no la hoi, oia no o kahi mea hookahi ke heie iloko o ka opana, a he īnau lilo mama hoi ia o ke aupuni. He kuhoe inaikai keia o kakou ke piikai nei. 4. He mea ake oi—He kanaka ui keia Kahukula, he opio, aka, ha aneane molowa paha i ke kaahele. O ka ia Ja pnha e ake nei, e kukuli na kumuao imua ona, ma ka hele ana aku o ka lehulehu imua ona. Ua manao anei oia, he men nui oia ? Aole, o na Luna Aupuni a pau, he poe kauwa lakou na ka lehulehu. O kana hana ia, o ka hele, o ka nnna, o ka paipai, o ke ao, o ka hoeueu, o ka hoola i na kumu, o ka hoolana i na keiki a me na makua. Pehea la oe e ike ni e na mahiai i ka ulu pono o kau niau anoano, ina i kahi hookahi wale no ia e kaianuu wale ai ? 1 ulu mai la keia hoakoakoaia ana o na komu, a i hookahi wale no wahi e hui ai o ka mokupuni, no k(l manao anei, i hookahi wale no wahi e auume ai i na wahi poke iwi ana (oia na wahi ninau ana i paiia'i.) Oia waie iho la no ka paha ka hohonu o ia wahi kahukai. He elemakule o Limaikaika, aole oia i hana e like me keia". ina ua uoho ia, hele mai kona hope ; a pela no hoi ka Mea Kiekie M. Kekuanaoa, be oi loa ko laua mau kulana, he Kuhina a Peresidena,a ua hopu maoli laua i ka hana, a ua hookauwa ; a oia nei hoi« he wahi kahu no na-kula, aka, hoolilo ae nei nae oia nei, a oia ke kiekie, a e hele aku ka lehulehu imua ona. Pau ae la auanei ia hana a lanei, a e kauoha m6i paha auanei ma keia hope aku, e hele mai na kumūao a pau loa o keia aupani, roa Hondlulu hei ke Kula Ao Kumu ; a o kekahi paha auanei, e hui ka hoike o na kula a pau o HaWaii ma Hilo; a o ko Maui, Molokai a me Lanai, ma Wailuku ka hoike ;a o koo Oahu hoi, ma Honololu ; a o ko Kauai, ma Hanalei—hele io a pela, he oioi oia aei. Ke hopohopo nei au nona, i kuu manao, aole ia he kanaka i kupono no ka oihana •

aole hoi o ka holo o ka hana kana i manao ai, aka, o kona hoikeike ia ia i'ho, he mea nui oia, a e kauoha oin ina mea a pau i pili i ka oihana e kulou imua ona. Kalawahine. Honolulu, lune 24. 1871.