Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 33, 19 August 1871 — Ka Moolelo Makahiki EWALU O KA PAPA HOOKO O KA AHAHUI EUANELIO O KA Pae Aina Hawaii, Iune, 1871. [ARTICLE]

Ka Moolelo Makahiki EWALU O KA PAPA HOOKO O KA AHAHUI EUANELIO O KA Pae Aina Hawaii, Iune, 1871.

' . BUTARITAKI. ! Pouli wale keia i na makahikimamua aku. Malaila no i pepehi wale ia aa luina Hawaii ēkolu e ke Alii, a mahuka aku na Misionari, n haalele aku hi ī ka mokupuni. He wahi malamalama iki no ia i keia wa. Ua lilo ke.kaikaina o ke ajii i hoahanau, a. i ka nana'ku he kanaka haipule io no ia. Pela np ke kaikuwaliine o ke Alii a me kanii kane, ke kaikoeke o ke Alii. Aole hele aku la ke Alii i ka hale pule, aole hoi akei ke aoin m<i ke kula, aole nne kue i na Misionnri. ;Ke imi nei nae oia i na ;mea e ko ai kona kq. ko ana, malaila wale no kona mea i oke a"i. He 45 mau hoahanau hihia ole o ka Ekalesia ; 27 i hookomoia i keia makahiki. Aole he kula apana, ua aoia'ku na haumana i hēle inai i ka hale o ka Misionari i ka po ; 600 a keu aku hiki ke heluhelu i na hukē. Ua aoia'ku kekahi mau hoahanau e Mr. Kanoa, hale ; ma na ike o ka Baibala i ao ; ift'ku lakou, me ka manao e lilo auanei la.ko«i he poe kumu, kahunapule paha him keia hope nku. Na Mr. Binamu i lawe aē i kekahi mau kaikamahine ehiku mai Apai«. na mai, a hoonoho ia lakou malalo iho o R. Maku ma, ma Butaritari, o ka hoomakaia o ke kula kaikamahine no ia Pae Aina, aka, mahope niai o ko Binamu ma hoi ana niai i Honolulu nei, haalele aku la lakou ike knla, holo malu aku la n hoi ī ko lakou wahi ponoi. 0 k« pau ae la no m o ua kula kaikamahine nei. He umi paa i hookomoia iloko o ka berita mare, i ka maknhiki i haia, a elima kei ki i hiipenaoia, a 129 galani aila i kokuaia i ka.pule mnhjrta hou. . PAK AINA O MAKALA. Ehona, $ D - Kapali, me kana wahlne, 1 8 - "• Kaaia, a me kana wohine, Naiuan'liii .Aole Migion»ri, Kumuo ka Pae Ainao Makala. Aii1e...........i...5. Kahelemauna, a me kaua waliine, Mejuro 5 ,lev ' Aea ' a n,e kan * wohiue, " ' i lereiDia, kumu o Makala, Ilawaii,. Mrs. Knmealani, w. k. m. a Kaelemakule, Aiuorik.i. J Bev ' K* n <>i ».me kan» wahiue, \ Rov. Mr. Whitney, a me kana wahine. EBONA. Aole he Misionrtri haole ma keia Pae Aina i ka mokahiki i hala ae nei. Ikaika naē ka lawel«we āiia o na Misionari Hawaii. j(lahope lnai o ko i\lr. Kano nfia haalele ia Ebona, a hoi aku i Arnerika, lia maheleia ka mokopuni o Ebon« i elima mau apāna, a oa 'hoonohHia na kumu Makala nialuna o na kula o ua inau apana la ; na na makua lakoo i uku aku. Ua hoomakaia hoi ke kula wae, o Mr. Kaaia, a ine Uana Wnhine na. kum«; he 40 haofnana o keia kula. He 90 h'oahanau hihia ole no ko Ekalesia. ElOa mau komu Makala i hoounaia'ku *māi keia ekalesia aku, a i kekahi mau mokupuni e ae e ao aku ī kanaka. I malama o Aperila, 1870, ua hookomoia eono mau kanaka i ka £kales-ia ; hookahi hoahanau i kapāeia, ua' hoih-oi hou ia mai, a he lOhoahnnnU hihia 1 hookapaeia'ku. 1 • ' NAMEEIKA. He mokupuni liilil keia ; 391' ka huina pau o na kane, wahine, a «r»e na kamalii; o ka hapa nui loa aia lakou iloko o ha kula, 318 ka nui -o na haunīana. 31 hoahf»nau hihia ole no ka ēkaiesta ; 6 hoah'nnau hou i hookomoia iloko o ka berita i ka inakahiki i kaahope aenei; Ke holo nei ka hana. Aole 0 lakou Misionari i keia manawa. Owai la ke kanaka e pani i ka hakahaka o Kaelemlikule i m.ike oku nei * ' ~ KALUIKI. He kumu Makala ma keia mokupuni, nana i ao aku i na haumana kula, a hai aku k 1 ka Euaneho ma ka la Subati.' He $19 00 i kokuaia no ka mahina hou. MILE. Oia kekahi o na kihapiii hou i hoomakaia ma ka makahiki iS7O: Pulapala mai o S. Kahelemauna, penei: " Ua hiki oku no ka huina o na haumana mamua o ka 20, a o ko Eneijak, he aina mamao mai o Mile nei aku, oia no kekahi hapa o keia mokopuni, na hiki aku inamua o ke 30. O ka hapa nui o keia poe, ua heluhelu buke ma ka Eaunelio, a he makaukau uuku no ma kahi helu kamalii. He malu pono hoi ma na anaina halawai ma na ia pule, a pela no ma na la kula, a me na po a pau e kula'i. O ka huina o na galani aila niu no ke kuai huke, ua hiki aku i ke 35. Nui no na mea nana i kenkea mai ka hele ana o keia poe i ke kula. Ke lana nae kuu manao e ao aku ia lakou, aole au i pauaho." MEJURO. He kihapai hou keia, o Kev. H. Aea ka Misionari, laua me leremia, hē kanaka Makala. He poe hihiu keia, a imi hala i na Miaionan. Penei i kakauia ma ka leta, " Ua huli mai ke alii ma ka pono, a me kahi mau kanaka, a ua ohomu kekahi poe e pepehi ia lakou ; ua,hanai ia lakou e na kamaaina i ka i-a make, a mai pau lakou i ka niake, aka, ua biki o Kapele, (he haole olelo e meka laau luai, a oa pau ko lakdu pilikia

I make., Nanike kue o -ka peunli ika malh.#a|«ma ! Ua hae wiia'ku nae kekahi hapa o lakou.i hooilina no Karisto, a.nana i kokua mai mamuli a ka poe i laNe&leu i ka Euanelio iō lakoo, a ,-e Aoolaia'ku lakou ma ona la, "• , ■ r ' ; f f{ -1" '• , r. i - PAE AINA O KAROL.AtNA. j Ualann, oia o Kusaie....lleT. George K*no, he'kan»ka Uabna n—' V> • \ (:Bev. A. A. Blurfcēfe, M %Rnk4r.; (. , < Rer. JS. Doane, me knna wahk*. r;;; ; v ;"jdalana:; J ; "■.. ; fte 20 m:\kahiki niBmuft Mku, he lahui hi- %, naaupo, punikoko keia. Nui na raok ( u okohola i pepehiia, a make na kapena, a me ! naluina,a hao waleia ka waiwai. Ikeia manawa, he poe ano e, he poe Karistiano, Ke poe inakau i ke Akua ; noho malie, a hoaahuia i ka lole, e like me ko Hawaii nei, Eha mau luakini o lakou. 159 hoahanau Ekale* sia, 6 ke kahu o keia Ekalesia he kamaaina no ia wahi; he keiki ake alii nui i hookipa ia Mr. Kano ma, i ko laua komo mua ana ma ia kihapai. He kanaka haipule ia ika nana'ku, a naauao, nawaliwali nae kona kino, a lohe wale mai nei makou. ua make ia,' aole nae akaka lea." O ke alii wahine o keia mokupuni, he hoahanau ia, pela kekahi mau alii e ne. Oke alii nui nae, aole ia he hoahanau, he alii noho malie, imi naauao, hookahi wahine wale no, a kokua mai la mamuli oka pono. Wani ke kupaianaha oka hana a ke Akua mawaena o kolaila poe ? BONABE. Hookahi wale no Jtyisionari ma keia mokupuni i ka makahiki i hala, o Bev. E. Doaiie ; ua kokua mai ke Aiiua i kana hana, a haawi ia ia i ka pomaikai i ohi mai i na hua he nūi-wale. 6 000 ka huina pau o kanaka malaila ; 3,000 aoao Pegana, a 3,000 apao Karistiano. O kekahi mau alii, he poe hoahanau iakou, a kokua'mamuli o ka pono ; he kue kēkahi poe alii, inu awaa ona, lehulehu | na wahinē, imihala ina Misionari, a hana ikaika i nā inea e pio ai.ka malamalama, aole | naē hiki. Ma ka la 23 o lune, 1870, palaI pilla ihai la o Mr. Ooane penei, " I ka makahiki i kaahopē aenei, ua hoio ka hana, he J 80 kanaka i h6okomoia ma ka Ekalesia, a he 40 i kukalaia l<o lakou inoa, a e komo ai ina keia hope aku, ke ae mai ke Akua." Ma ka lu 3 o lulni, 1870, palapala hou mai. penei, 11 He lehulehu na kanaka ma ka hale pule i keia In Sabati. Oke alii nui kekahi, ame ka hapa nui ona alii a pau. Ke hoololiia nei ke nno o kahaka, ke pau nei na ano kahiko. He nui ko lakou ake ana ika lole i i aahu no lakou. Malia paha, e ano hou ai i na mea a pau ma keia hope aku. He 28 ka- \ naka i bapetizoia i keia la, o kekahi o keia poe, he Nanakina ia, he alii kiekie ; mamua aku he alii makilo, inu awa a ona, palaualelo wale, 'aka, i keia manawa, he ano hou. E hoonaniia ka inoa o ke Akua, no ka inea, nona wale mai keia pomaikai." lAoleipau.)