Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 42, 21 October 1871 — Palapala Misionari. [ARTICLE]

Palapala Misionari.

Butaritari, Aperila 3. 1871. ) Rev. J. F. Pogue { Aloha nui niau oe, a me ua iala a pau loa o ka Fapa Hnwaii, a me ka Moi Kamehameha V, a me na'iii a pau loa, a me na Kuhina a pau loa, a me na niakaainana a pau loa, mai Hawaii a Niihau. Mai puka aku keknhi mawaho o kuu aloha. Eia no makou a pau ke olu aku nei, ma na kapa ae-kai o puhikeoka, oia hoi o Butaritari nei. Aole paha oukou e hemahema ana ī ke ano o keia huaolelo, o puhikeokn. 0 makou ka oukou poe kauwa, ke noho honmanawanui ae nei no i na pilikia o ke kino. Eia i waena 0 na Pegana nei, na mea make a pau loa, ka pu panapana, a me ka pu kaupoohiwi, a me na pahi, a me na ibe, a me na newa, a me na pololu, a me na niho manao, a me na mea a pau i ike ole ia ma ka nina hanau, pueleiuuia nei. No KA KAKOU HANA MISIONARI. Ua mau no ka holo ana o kahi mau han» maikai; oia hoi na halawai Sabati, a n>e na halawai Poakolu, a me na pule Wahinahou, a me na halawai wahine, a me na hahwai kakahiaka nui. O ka Mahinahou, ua mau no kona nee maikai ana imua, aole i ka lohi loa. O ke kuai buke, ua kamau iki no, aole nae ī ulu-mahuahua, a ulupuni loa, e like me kela mau makahiki; aka, he wahi hui niho iki no no na buke. O na kula, aia ka mea hele-pupu, aia imua, aia i hope, aoie nae makou i nele loa i ke ao kula. Aole nae elikeme ka makemake oloko. Da a mokemoke, ua poluea, ua mokumokuahua, o na 1 keiki a na makua Pegana, aole loa mai. O na hoahanau, aole hoi a iakou mau keiki, noiaiia hoi, ahu loa ai ka hoka i k&pakai. No KE ALII 0 BDTARITARI. Oia mau no kona kupaa ana mamuli o Diabolo, aole wahi ano mihimihi iki i ko ma-

kou nana iho. Ua like me ke kumu More> mona, ua lawe hou aenei he wahine hou ; hui me na wahine mua, umikumamalua. Oia inau no ka inu rama haole. Ua ae mai hoi e haalele, a hiki mai no na moku, inu hou no, a pela aku. He mai ino ene ia i keia wa. Ua kuKuiu aenei ua aiii nei he ba)ej hula nui, ioi mamua o na hale hula o na j alii a pau o ka pae aina o Maikonisia nei. Ua nui io no, makena hookano nae. A ke ninaninau mai nae, penei; '• He hale nui no kahi ma Honolulu e like me keia ? " Eia j ka pane ana. " he uuku keia, a he opala hoi." j Ua hoohalike e like me ka ioa o ka manawa | i hiki mai ia nei. Ua nui io no keia luakini huia, aole i ka wa pouli loa o ka aina ; pela na kamaaina e oieio mai nei. Ke noke nei ke ao i ka hula i keia mau Ja, no ka mea, ua kuahaua aenei ua alii nei, e hula ka aina a puni ; makena hula nohoi, he hoihoi loa ko ] kanaka i ka hula, peia ko makou nana aku. I No ke alh o Apaiana, oia o A. Te Kaiea. Ua lohe mai nei makou, ua make oia. A 0 kana wahi keiki, oia ae la ma kona wahi noho alii ana. Peia ko makou iohe mai nei 1 kanaka o Tarawa i hiki mai nei i nehinei. O keia hoahanau alii i make aku la, he hoa oiaio iloko o lesu Karisto, ua pule pu makou me ia, ua kuka pu ma na mea o ko lesu Au* puni. Iko makou wa e noho pu ana me ia ma Apaiana, ua kokua pinepine oia i ka Ma> hinahou, o kona mea huawi no ka Mahinahou hookahi, hookahi dala ($1.00.) No Apaiana. Ua lohe mai nei makou ia J. D. Ahia ; ua huli mai ekolu ©lii; eia ko lakou mau inoa ; Te Kabunare, a me Te Kuribaba, a me Ten Temare, a me ko lakou mau kanaka a pau; ke ao nei lakou ika palapala, ke ulu mai nei na hana maikai ma Apaiana. O ke kuai buke, ke holo la imua, ua piha a hu na pahu aila a Ahia, o ka Mahinahou, ua holo no imua, ua piha no na pahu, a hanini mawaho; a ke hoka wale la o Ahia, i ka pahu ole. O na ku!a o Apaiana, aia la ke holo la imua. Eiwa ka nui ona kula ! maiaila i keia wa. O kahi hoahanau o keia ekalesia, aia la ke kokua la ia Ahia ma Apaiana. Oka inoa oia hoahanau, o Mose Na* kanoaro ; aia oia ke kula iala ma Auwainano, ke kulanakauhale oTe Kabunare. Ua paa ka luakini a Rev. H. Binamu i kukuiu ai iloko o kona mau la i noho pu iho ai i kahi mau malama. Ua ala nui mai na kanaka o Apaiana i ko Binamu ma manawa i noho pu ai me lakou, a hala mai laua io makou nei, emi iki; a i keia wa, ke pii aenei. E hoo* maopopo ana paha kahi poe lulu hua, aole paha ? Ua loihi loa ka waiho ana o ka anoano iloko o ka lepo, a ke kupu mai la ka ! E olioli ana ka poe lulu hua, a me ka poe hookahekahe wai, no ka mea, ke hooulu nei ke Akua. Ua ulu ake lupalupa maikei ae la kona kupu ana iwaena konu o ka mahakea. I ko makou noho mua ana ma Apaiana, i ka la 18 o Noveinaba 1857. Ika nana aku ilikani maoli ua mea o ka paakiki, me ka manao kanaka, aole e naha mai ana ua mea 0 ka paa. No Tarawa. Ua maikai ka noho ana o na kanaka o Tarawa, aole nene kaua. Ub kupaa kahi poe nia ka pono, a o kahi poe, ke holo hiu ia no, a poo. Aoie makou i lohe mai no na kula, ame na halawai, ame na Mahinahou. Ke ola la no Haina ma, a me Kanoho ma. No Megoro. Ua loaa mai ia makou ka letn a Kev. H. Aea, e hoike mai ana i ko lakou pilikia mai na knmaaina mai. A e haalele ana paha lakou ia aina ? ke lilo ole ko ola. A e holo mai anapaha lakou i Mile, ke loaa ka moku. Alua o makou lohe ana i ko lakou pilikia. A pehea aku la keia mau la ? No Mile. Ua looa mai nei ia makou he leta na Kahelemauna mni, no Mile, uahai mai laua no ko lau-a alii. He alii paakiki oia, o kahi poe alii e ae, ua huli mai ma ka pono. Ua hoomaka lakou i ka Mahinahou ma Feberuari, he 10 galani aila niu, a ma Maraki iho nei, eono galani aila niu. Kela mea, keia mea. Ua kiola ia kahi ona mokuekona kapena, f Megero. Ua holo loa ka moku me kela kapena, a me na luina maluna, a me ka waiwai a paU ioa. Ake hoka wale nei ua ona moku nei. Maluna mai nei o keia moku ka hiki ana mai. E hoi ana i Rutuma. He inu rama ke kumu o keia hana. Ua oki ka ona o ka moku i ke kapena me ke koi lipi, a moku ka papalina o ke kapena. Ukiuki ke kapena, nolaila kiola i ka ona, a lawe 1 ka moku. Ua lohe laulahea mai makou, he Hoku Ao hou ka ma Honolulu. Ina pela io, aohe mea hauoli a kanamai. He nu hou kupaianaha loa ia, no ka mea, ua lohe ia, aole e hanaiaana. Oke aloha no ko oukou a mau aku. Owau no ko oukou pokii J. W. Kanoa.