Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 43, 28 October 1871 — Page 4

Page PDF (1.58 MB)

This text was transcribed by:  Keiko Mcdermott
This work is dedicated to:  Kumu Hula Puanani Jung

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

Tell me the old, old story

 

1. Hai mai ka lono lani

I pa kahiko mai,

No Iesu, kona nani,

No kona aloha e.

 

2. Hai mai a kuhikuhi,

Me he haina kamalii;

He lohi ko’u, a luhi,

Luuluu a hewa e.

 

3. Hai akahele ia’u la,

I maopopo mai

Ua mea kamahao la,

Ke aloha e oia’i.

 

4. Hai mai a kuawili,

I paanaau maikai,

I ole e hee, a lele,

Me he hau la kea o mai.

 

5. Hai mai a ao malie,

Me he leo akakuu,

I lohe au a mihi,

A ola ia Iesu.

 

6. Hai mau ia lono lani,

I lilo ia no’u

I leo kani nani

I oli iloko o’u.

 

7. Hai mai ia lono lani,

Ke ike oe ia’u

Ua puni i koonei nani,

O lilo i ka po.

 

8. A pa ma ko’u uhane

Ka nani oluna’e

Hai mai ia lono lani,

Iesu kuu Ola, e.           HAWAII

 

Ka Hale o ko’u Makua.

 

E ka poe i makemake e lohe i keia moolelo pokole no kekahi luwahine.

Aia la mahea kona wahi noho? Ma ka nana’ku, aia no ia ma kahi e ku ana kekahi luakini.  He kahunapule no malaila e hai mau ana i ka olelo a ke Akua, i kelu a i keia Sabati.  Ua hele kekahi i ka halawai, a hele ole kekahi poe, a hele kakaikahi kekahi ; no keaha la?  no ka ua pahu, no ka mai, no ka palupalu, no ka loihi, no ka luuluu i na keiki, no ka hoomaloka paha.

Ua ike ke kahunapule i kekahi luwahine i hele mau i ka halawai, aole loa i haule kekahi halawai ; malaila mau oia ma kona noho imua o kona alo, e nana ponoana ka maka ia ia, me he la, e hoolohe pono ana i na hua a pau.  Aole huli ae ka maka ma o, a ma o, ma ke kahunapule wale no ke kau mau ana.  Aole hoi oia i komo hope i ka luakini.  Minamina ka oia i na minute halawai a pau, aole make e haule kekahi.

He malihini keia kahunapule, aole oia i ike i keia luwahine mamua.  Nolaila, ua paa kona manao e hele, e huli i kona wahi – a hele no, a kona hale haahaa.  Aloha aku la oia ia ia ;  aloha oe, e kuu makamaka palupalu, mehameha paha oe – pehea hoi kou kino?  ke ola pono nei a nei oe?  Aole nae oia i pane mai.  Haohao loa ke kahuna no ka pane ole mai o ka luwahine.  Eia ka, ua kuli loa oia, aole i lohe iki i kana mau huaolelo.

Huli ae la ke kahuna i pepa kakau, aole nae i loaa ; loaa nae he papapohaku mo ona wahi peni, a kakau iho la ma ka papa, i keia ninau.  He wahine kuli oe, a hiki ole ke lohe i ka olelo a ke Akua i haiia ma na Sabati, no keaha kou hele mau ana i ka hale o ke Akua ? e like me ko’u ike mau ana ia oe malaila ?

Pane mai oia ma ka papa me na waimaka e helelei nui ana, penei ; - no ko’u ike ana, ka hale ia o ko’u Makua, a makemake au e noho malaia ; halawai pu oia me a’u maloko o kona hale hoano, a, ma ka uhane e hiki ia’u ke hui ma ka pule, a ma ka hoomaikai, he oia io no, o kuu pepeiao kino, aole hiki ke lohe i na huaolelo a hai – ua make ia i na leo kani a pau o keia ao ; aka, o ka epeiao o kuu uhane, o ia ke lohe i na leo hawanawana o ko Iesu aloha, ia ia e kamailio ana i kuu uhane.

Ke makemake nei au e hui me ke anaina e ka poe haipule, no ka mea, o lakou na kanaka o ke Akua, na keiki a ko’u Makua, a he mea  olioli ia ia’u, ka hui pu ana me na hoa maikai, me ka hiki ole nae e kamailio pu – Ua hala ia Manawa.

He opiopio au mamua, he pepeiao lohe no, ikaika a u i ka hana no ke Akua, a no na kanaka.  Aka, me keia wa, ua palupalu au, ua kuli, he uuku ka hana i koe ia’u e hana no ke aupunio Iesu.  O kuu lilo ona * i kumu hoohalike, oia ka hana i hiki ia’u ke hana.  Ma ka mana o ke kumu hoohalike maikai e hoohuli ai au i na kanaka ma ka pono.  A, ua kokoke e pau keia mana.  He mau la wale no i koe no’u.  A, o kuu makemake, e hoolilo i keia wahi kkoena uaku ma ka hoonani ana i ka Haku, ia Iesu.  “Aole oia i hoopoina ia kakou ka poe hewa i kona mau hoia eha hepe ma ka honua ; a he pono anei ia kakou ke makau i ka luhi nona, a hoolei e aku mamua oka hiki ana mai o ka hona* hope ?”

Oia na kumu i hele mau ni keia luwahine kuli i ka hale o Iehova.  Ua kakau oia i keia mau kumu ma ka papa pohaku, a mahope ua kopeia ma ka pepa a paiia ma ka Nupepa haole ma ka olelo haole, a i keia Manawa, ua unuhiia ma ka olelo Hawaii, a paiia’na iloko o ka Nupepa Hawaii, Kupono ke paiia keia mau kumu na na hua gula, a e kauia ma na paia o na hale o kakou.

No keaha oe e hele mau ai i ka luakini o Iehova ?  no ka mea, ka hale ia o ko’u Makua.

Ke hele mau nei no kekahi poe.  Aole o lakou mea makau a keakea i ka hele ana.  Olioli ke kahunapule i ka nana ana o kona maka a ike, aia mau no lakou ma ko lakou mau noho – aole haule – ina haule, ua Akaka no he kumu kupono no ka haule ana, a no ke komo hoope ana.

O kekahi poe nae, ua haule pinepine, a komo hope pinepine.  E kuu hoa, no keaha koou haule ana ikeia Sabati i hala iho nei ? aole au i ike ia oe ma kou noho ?  “He mai  ko’u, he nalulu, he hui, he kunu.”  A oia koke no hoi ma ka la noa.  Eia o eke hana nei ma kau mala, ma ka Poakahi.  He mai Sabati paha kou, aohe mai ma na la noa.

A, o oe no hoi, aole au i ike ia oe ma ka luakini i na Sabati he nui wale.  No keaha kou noho ana? Ka, he haole au, aole Akaka ia’u ka olelo Hawaii.  mHe kuli hoi kela luwahine, a lohe ole, ua hele mau nae i ka hale o Iehova, no ka mea, ka hale no ia o kona Makua.  Owai hoi kou Makua ? O ka Diabolo anei ?  Aole anei o ke Akua ka Makua o ka luwahine ?  Ina pela, o ka luakini, oia ka hale o kou Makua.  Aole ka oe ia aloha ia ka hale o kou Makua.  “Heaha kuu waiwai ke hele au i ka luakini me ka lohe ole i ka olelo ?”  E ninau oe i kela luwahine kuli.

Nui ka poe haalele i ka luakini, a ike ole ia maloko, no na kumu liilii kupono ole.  A e ku ana keia luwahine kuli e hoike kue aku ia lakou ma ka la hookolokolo.  E ala, e mihi e, ka poe haalele kumu ole i ka hale o Iehova, a, e hoohalike me ka luwahine kuli ma ka hele mau ana ika luakini ma keia hope aku.

 

“I oiaio ka hoohiki ana.”

 

He nui ka poe hoohiki iwaena o kanaka, he oiaio kekahi, a he wahahee kekahi.  Ua pili keia olelo i kekahi poe ekalesia, a me kekahi poe ekalesia ole.  No ka mea, ua noho kekahi poe me ka makau i ke Akua, a ua paa ko lakou manao e hooko i ko lakou hoohiki ana ; aka, ua palaka, walania ole kekahi poe, a o ko lakou hoohiki ana, he mea ole ia lakou ; nolaila, aole manao e hooko* i na mea a lakou i hoohiki ai.  Nui na hoahanau i hoowahawahaia no ka oiaio ole o ka lakou olelo ana, a me ka lakou hoohiki ana.

A ke kupu nei keia hewa iwaena o na hoahanau ekalesia, a me ko lakou kahunapule.  Ua kahea ka ekalesia i kekahi kanaka naauno, haipule, e hele mai, a lilo i kumu, a i kahu hoi no lakou, penei ; ‘Ke koi ikaika aku nei makou ia oe, e lawe i ka oihana hahu ekalesia iwaena o makou ; a e kokua hooluolu, a hoolohe makou ia oe iloko o ka Haku.”

**

“A i kaawale oe i ka mea e hihia ni o keia ao, ke hoomaopopo a ku nei ma kou ia oe i na dala – a makou i uku aku ai ia oe i kela malama i keia malama. Ke hoomaopopo nei makou i keia ma ke kakau ana i ko makou mau inoa, i keia la,” &c., &c.

Ua noonoo me ka haipule ka mea i kahea ia i ke ano o keia oihana, a me na mea oka ekalesia e haawi mai ia ia e pono ai kona noho ana iwaena o lakou ; a ina manao oia e hiki pono, alaila, ua ae e hele, a e lilo i kahu no kakou.  Palapala hoopii o ua ekalesia la i ka Aha Euanelio o ka mokupuni, e wae i komite hooko, e hookahu ia ia, i lilo oia i kahu no lakou.

   He wahi hana laa keia – he hoohiki imua o ka Akua o na aoao elua, u ke kahu ma kekahi aoao – a o na hoahanau ekalesia ma kekahi aoao.

I ka hookahu ana, ua kau ua komite hooko i ko lakou mau lima maluna o ke poo o ke kahu – a pule hoolaa ia ia ma keia oihana – a ua haawi lakou ia ia i ka lima akau aloha, me ka manao e launa pu, a hapai pu i keia hana nui – hana maikai – hana laa iloko o ke aupuni o ka Haku.

   Ua kauoha hoi ia ia e “hai pono aku i ka olelo, e hooikaika i keia manawa a i kela manawa, e hoakaka aku, e papa aku hoohoihoi aku, me ke ahonui, a me ke ao ana’ku.”  A e hoomaopopo aku hoi i na kanaka, o Iesu Karisto ko kakou kalahala, a oia wale no, no ka mea, “aohe inoa e ae i haawiia mai malalo iho o ka lani, iwaena o na kanaka, i mea e ola’i kakou.”

   A pau keia, he wahi kauoha i ka ekalesia e malama pono i ko lakou kahu, a me kona mau ohua, ia lako i ka ai, a me ka ia, a me ka lole.  No ka mea, pehea la e hiki ai ia ia ke hana pono ia kana hana, ina ua pilikia pinepine i ka pololi ? Ua kauoha ia hoi ka ekalesia e kokua i ke kahu, a e launa pu me ia, e kuka pu me ia ma na mea e pono ai ko Iesu aupuhi iwaena o lakou ; e hele nui i ka pule i na la Sabati, a me na halawai po ekolu – po eha – po elima – Mahina Hou – a me na halawai o na luna – a e alakai i ka lakou poe keiki i ke Kula Sabati, &c., &c.

   Ina he oiaio keia mau hana ; ke kahea ana – ka ae ana – ka hookahu ana – ka pule hoolaa ana – ka malama ana – ka hanai ana, ke kukakuka pu ana, ka haipule pu ana &c. &c. alaila e holo maikai ka hana – a e makepono no ka hana.

   Aka, pehea ka hapanui o na ekalesia ma Hawaii nei i keia wa ?  Ua malama pono anei lakou i ko lakou mau kumu haiolelo, a me ko lakou mau hahu, e like me ko lakou hoohiki ana ?  Ua launa nui mai anei ka Uhane Hemolele, e hoohuli mai ana, a e hoohanau hou mai ana i na kanaka ma ka pono ?  I ole, heaha la ke kumu o ka ole ?  Owai ka mea hooko ole i kana hoohiki ana ?  

O ke kahu anei ? Ke auwana nei anei ke kahu io ianei, me ka manao ole I na hipa a me na keikihipa ?  Ina ua hooko pono ke kahu I kana hana : pehea ka ekalesia, a me na luna ekalesia ? Ua hooko anei lakou I ko lakou hoohiki I ke kahu, - ua hanai pono anei lakou ia ia, I kaawale oia ia na mea e hihia ai o keia ao ?  I ole ; mai kahaha oukou, ke launa ole mai ka Uhane Hemolele ia oukou.  Aole oluolu ke Akua I ka oukou hana apiki ai kana mau kauwa ; no ka mea, oia “ka hao I ka ke Akua.”  E nana ia Malaki 3: 7. Mai na la mai o ko oukou poe makua, ua haalele oukou I ko’u mau kanawai me ka malama ole.  E hoi hau mai oukou ia’u nei, a e hoi hou aku au io oukou oa, wahi a Iehova o na lehulehu, Aka, ke ninau mai nei oukou, Ma keaha ka makou e hoi hou aku ai ?

8. E pono anei I ke kanaka ke hao I ka ke Akua ? Aka, ua hao oukou I ka’u ; a ke ninau mai nei oukou, Ma keaha ka makou I hao ai I kau ? I na hapaumi o ka waiwai, a me na mohair.

9. Ua hoahewaia oukou I ka poino, no ka mea, ua hao oukou ia ka’u, o keia lahuikanaka a pau.

10. E lawe mai I na waiwai, hapaumi a pau iloko o ka hale ahu waiwai, I ai maloko o ko’u hale ; a e hoao mai oukou iai’u ama ia mea, w@hi a Iehova o na Iehulehu, I wehe ai paha au I na puka wai o ka lani, a e ninini iho I ka pomaikai maluna o oukou, a hiki I ka lawa.

Pela e nana ia Mataio 25: 44.  Alaila, e olelo mai lakou, me ka I mai, E ka Haku, ina hea I ike ai makou ia oe, ua poleli, a ua makewai, a he malihini, a he kappa ole, a he mai, a iloko oka halepaahao paha, a malama ole makou ia oe ?

45. Alaila, e olelo aku oia ia lakou, me ka i aku,  He oiaio ka’u e olelo aku nei ia oukou, i ka oukou hana ole ana pela i kekahi mea liilii loa o keia poe, ua hana ole mai hoi oukou pela ia’u.

 

KA MOOLELO O KA AHAHUI EKALESIA O KAUAI, MA KA HALAWAI ANA MA KA LA 10--11 O OKAtuba, 1871, ma ka Apaua o Lihue.

 

   Halawai ka Aha maloko o ka halepule o Lihue, ma ka hora 11 A.M.  Maka balota ana, ua kohoia oa Rev. A. Pali i Lunahoomalu ; a o Helekunihi i Kakauolelo.

NA HOA O KA AHA.

EKALESIA.               KAHU.           ELELE.

   No Waioli             Rev. A. Pali                 J. W. Kahele.

   “  Lihue         “   J. Waiamau            Ualo.     

   “  Koloa               “   E. Helekunihi        Manu.

   “  Waimea           “   A. Kaukau             S. Aukai.

   “  Koloa               “   J. W. Kamika-Lala mau.

                                    “   J. F. Pogue-Hoa kuka.

 

Heluheluia ka moolelo o ka halawai i hala, ma Waili, 1981.

KOHO KE HALE I MAU KOMITE.

1.         Komite Imi hana, Pogue, Kauka Kamika, Kaunahi.

2.         Komite Imi haawina, Waiamau, Kahele, Ualo.

 

HOIKE HAPA MAI KE KOMITE IMI HANA.

1.         Ka hapalua hora haipule.

2.         Ka hoike kihapai.

3.         Ka heluhelu haawina.

4.         Ka hoike o ke Komite o ka halawai ma Waioli.

5.         Na palapala Hoopii.

6.         Na Olelo Hooholo a ka Ahahui Euanelio Hawaii ma Honolulu.

7.         Ka Haiolelo.

8.         Na Misionari o kakou.

   Kuka no ka manawa haipuie o ka Aha. E malamaia ka manawa haipule mamua o ka hookuu ana o ka halawai o keia la, a ma ka la apopo mamua o ka halawai ana e malama ia ai.

NA HOIKE KIHAPAI.

   Helubelu mai o Waiamau i ka hoike o ke kihapai o Lihue.

   Ha Helekunihi i heluhelu mai no ka ekalesia o Koloa.

   Hai waha mai o Kaunahi, no ka ekalesia o Anahola.

   Heluhelu mai o A. Pali i k hoike ekalesia o Waioli.

            NA HAAWINA.

   Heluhelu mai o Helekunihi i kona haawina – “No ka Uhane Hemolele – Kona ano – Kana mau hana?”

   Malamaia ka hapalua hora haipule.  Hoopanee a hora 2 me ka hapa, e lohe i ka haiao a Kaukau.

   Ahiahi hora 2 ½ , hoolohe ka Aha i ka haiao a Kaukau, aia ke poolelo ma Heb. 13:8. A pau ia, halawai hou ka Abahui ; a hoolohe i ke koena o na haawina.

      Heluhelu mai o Kaukau i kona haawina – “O ke aloha oia ka haawina oi – No ke aha ia?”

   Na Pali i heluhelu mai i kona haawina. – “E ala hou mai auanei ka poe hana mai ka make mai?”

   Hoike waha mai o Waiamau i k hoike a ke Komite i hoounaia i Anahola, e kuka pu me Lono’a me ka ekalesia.  Kuka ka Aha, a kauoha ia ke Komite e hoomakaukau i ka hoike ma ka pepa.

   Hoike waha mai ke Komite i kohoia e kuka pu me na keiki a ka Aha.  Ma ka manao o ka Aha, ehookuu aku ia Willie Rice, Kauanoe, a me J. Kaipu, mai ka noho keiki ana na ka Aha.

   Hoopanee apopo hora 9.  Pule o Kaukau.

LA HANA 2.

   Halawai ka Aha ma ka halepule, malama ia ka hapalua hora haipule.

   Heluheluia ka moolelo o ka la inehinei, a hoaponoia.

   Heluhelu mai o Waiamau i kona haawina – “Heaha la ke ano o ka hua olelo kea ma Mataio 10: 38?”

   Heluhelu mai o Waiamau i ka hoioke a ke Komite mawaena o Lono a me ka ekalesia o Anahola.  A ma ka noonoo maikai ana o ka Aha, he mea ppono loa ia Lono, e hookuu oluolu ia oia, mai ka noho haiolelo ana no Anahola.  No ka mea, ua makemake mua no oia e haalele ia Anahola, e like me kana i palapala mua ai ia Pogue.

   Heluhelu mai ke Kakauolelo ia ka palapala aloha mai ka.Aha Llunakahiko o Maui, mai a Rev. W. Kahookaumaha mai – Koho ka aha ia Kaukau i Komite e hai aku i ke aloha o ka Ahahui Ekalesia o Kauai ia lakou.

      Kohoia a Rev. A. Pali i Komite e palapala aloha ‘ku i ka Ahahui Euanelio o Hawaii Akau.

PALAPALA HOOPII.

   Heluhelu mai ka Lunahoomalu i ka Palapala kahea a ka Ekalesia o Hana ia Helekunihi ; - Haawiia na Helekunihi e pane ae.

   Heluhelu mai o Helekunihi i kana pane – E ae ana e hele no  lakou, ke hookuu oluolu ia oia.  Kuka mai ka Aha a hooholo lokahi.

   “Ua oluolu i keia Aha e hookuu aloha’ku i ka mea i kahea ia e hele i Hana.”

   Kohoia a Kauka i Komite e hai aku i ka Ekalesia o Koloa ia na mea i hooholoia e ka Aha.  A e paipai aku ia lakou e imi i kahu hou no lakou.

   Na Kauka e malama i ka Ekalesia o Koloa oiai ka wa kahu ole ; na Pili e malama ika Ekalesia o Anahola.

   E haawi hou ka Aha i palapala ae haiolelo ia Kahookui.

KUMUHANA 6

   No na Olelo Hooholo a ka Ahahui Euanelio Hawaii ma Honolulu –

   Kamailio mai ka Aha no keia kumumanao, a hooholo – Ke hoapono aku nei keia Aha i ka Olelo Hooholo a ka Ahahui nui ma Honolulu – na na ekalesia e uku na lilo o na kahu ekalesia, i ka holo ana i Honolulu.

   Kamailio mai ka Aha no keia kumumanao – O na dala i loaa i ka Misionari i kona kaapuni ana, nowai ia dala, nona iho anei ? no ka Papa Hawaii anei ?

   Kamailio mai ka Aha no keia kumumanao – a hooholo – Ua manao no keia Aha, o ke dala i haawiia i ka wa i kuapuni ai ka Misionari, no ka Papa Hawaii wale no ia dala.

KUMUHANA 7.

   No ka hanai ana i na kahu ekalesia, kamailio mai ka Aha i keia kumumanao.

   Hoike mai o Waiamau i ka waiwai o ka halawai malama o na kahu – He mea ia e hooulu ai ke aloha iwaena o na hoa.

KUMUHANA 9.

   Kuka ka Aha ma keia kumumanao ; a hooholoai – E noi aku keia Aha i ka Papa Hawaii, na lakou e koho i Komite e hele aku e nana i ka Buke aupuni no na kahua halepule ; ua pa@ ia paha, aole paha.  Hoopanee a hora 2 ½ P M.

   Halawai hou ka Aha ma ka hora 2 ½ ia Aukai ka pule.

   Noi mui ke Komite Imi-haawina, e komite ka Hale no na haawina.  Hoaponoia.

EIA NA HAAWINA:

   1. Oka hoomana Moremona, kona ano, kona hua.        Ia Kauka Kamika

   2. Pono anei i na makua ke haawi wale aku i na keiki ia hai ?   A. Pali.

   3. Heaha ke kuleana o na keiki i bapetizoia ma ka ekalesia ?   J. Waimau.

4. E hoihoi hou ia anei na Iudaio i ko lakou aina ponoi ma keia hope ae - ?   E. Helekunihi.

   5. Heaha la na mea a mahaloia ai na keiki a ke Rekaba imua o ke Akua ?  A Kaukau.

   6. E weheweheia Mataio 6:22, 23.    Kahookui.

   E hoomauia ko Seta a me Maioho mau haawina mua.

   Haiolelo no ka halawai hou ana o Pali, a o Waiamau kona hope.

   Kamailio mai ka Aha no keia kumumanao, - He pomaikai anei keia lahui kanaka, ke lilo na kahu ekalesia i Lunamakaainana?

   Kuka no keia kumuhana – a hooholoai.

   “Ma ka manao o keia Aha, aole pono na haku ekalesia e lilo i Lunamakaainana – o ka malama ana i na ekalesia ka mea e pomaikai nui ai ka lahui.”

   Hooholoai. – E malamaia ka hebedoma mua o Ianuari A. D. 1872 i hebedoma haipule ‘ a o ka Poaha hope o Feberuari i la haipule no na kula.

   Na J. W. Kamika e haawi aku i Palapala hookuu ia Helekunihi i ka Ahahui Lunakahiko o Maui.

   Noi mai o J. W. Kamika e hoololi i ka pauku 5, o ke kumukanawai o keia Aha, hooholoia –

   Ina hoopanee keia Aha, e halawai hou ma Anahola, ma ka pule hope o Aperila A. D. 1872.

   Kuka mai ka Aha no ke kumumanao, no na Misionari – ua makemakeia na dala he 10 tausani – a $500 dala no Kauai.

    Hooholoia. – Ma ka manao o keia Aha e hooikaika, e loaa a dala, elima haneri no ka Misiona – ma na ekalesia o Kauai nei.

   Komite pai moolelo o keia Ahahui. O F. Helekunihi a me J. W. Kamika.

   Hookuu me ka pule o ka Lunahoomalu, Rev. A. Pali.     E. HELEKUNIHI.

Kakauolelo.

 

HOOKAHUIA.

 

   I KE Sabati, la 22 o Okatoba nei, i halawai awakea, an hookahunaia o D. Kekiokalani.  Penei na haawina o ke Komite Hooko.

   Ia Rev. L Kamika ka heluhelu Baibala – ka himeni mua a me ka pule/

   Ia Rev. S. Waiwaole ka Haiao – II. Timoteo 2: 3  “E hoomanawanui hoi oe me he koa mikai la no Iesu Kristo.”

Ia Rev. J. Mnuela ka pule hoolaa.

Ia Rev. S. Waiwaiole ka lima akau aloha.

Ia Rev. J. Manuela ke kauoha i ke kahu.

Ia Rev. L Kamika ke kauoha i ka ekalesia.

Ia Rev. D. Kekiokalani ka himeni hope – a ma ka pule hookuu.

   I ka auina la, hora 1, me ka hapa, Halawai ka ekalesia iloko o ka luakini – a ua malama lakou i ka ahaina a ka Haku.  Hookahi keiki liilii i bapetizoia.

   Na Rev. L. Kamika Iaua J. Manuela ka i lawelawe i keia mau oiha@a.

 

Papa kokua Mainahou.

 

Waipio,            Hawaii,            mai      Iune     a          Sept.    $  33.45

Hamakua W.   “                      “          “                      “             31 20

Kohala Ak.      “                      ma       Okatoba          . . . .      132 40

“      Kom. “                      “          “                      . . . .       20 00

“      Hem.  “                      “          “                      . . . .       10 00

Waimea,          “                      “          “                      . . . .        29 00

“                      “                      “          “                      . . . .        18 00

Eleu, eleu, na kahu ekalesia mai Kau a Niihau, e hai mai i ko oukou mau kokua mahinahou no kela malama a keia malama i paiia ma ka Papa Kokua ma ke Kuokoa, i akaka ka holo, ka holo ole, i kumu paipai hai, a hoolana i ka manao.  Ke heihei nei na ekalesia, e imi ana kela me keia i kona hapa o ka 10.000 dala.  Heaha ka pono o ka heihei malu ana ?  Kainoa, he mea hoike ma kahi akea ka heihei ana, i akaka ka mea mama a oi aku, me ka mea lohi a eo.  Aole nae o’u makemake e eo kekahi, e oi ka pono.

 

KA HAULE ANA O KA UA UHANE.

     Ke haiia mai nei, ua ala mai ka ekalesia o Lahaina.  Ua pau ka haunaele, ka inu rama, ka hula – ua piha ka luakini i kanaka – ua ala mai ke kula Sabati – a me ka makemake i ka Baibala.  Nui ke kuai ana i ka Baibala, a me ke Kauoha Hou Pakeke.

     Pela no hoi Kawaiahao ; aia ilaila ka Uhane Hemolele e hoala ana, e hoohuli ana mai i ka poe ui, i ka poe oo, i ka poe kahiko – ua 100 paha ka poe e huli ana i ka pono.

     Aia la mahea kekahi ala a huli ana i ka pone ?  E haiia mai i lohe makou a hauoli pu a hoomaikai pu aku ia Iehova, no kona hoomanaoheu ana ia Hawaii nei.  Kokoke pau ka makahiki, e ala, e pule nui na haipule, i huli nui mai na keiki, na hoomaloka, iloko o keia hapaha hope o ka makahiki.

“E huli, e kanaka auwana nei,

Nohea la ka ikaika e hele i ka po ?

Mahea la ke kino e pomaikai ai,

Ke lolo ka uhane a make mau no ?”

“E huli mai, e huli mai oukou mai ko oukou mau aoao hewa mai, no ke aha la oukou e make ai,” Ezk. 22:11.

 

HAAWINA KULA SABATI.

 

HELU XLV. NOVEMABA 5, 1871

KA PARISAIO ME KA LUNAAUHAU.

Pauku Baibala.   Luka 18:9-14

9 Alaila olelo mai la oia i keia olelo nane i kekahi poe i manao ia lakou iho he maikai, a hoowahawaha aku ia hai.

10 Hele ae la na kanaka elua i ka luakini e pule ; he Parisaio kekani, a he lunaauhau kekahi.

11 Ku aku la ka Parisaio oia iho no, a pule aku la penei, E ke Akua, ke aloha aku nei au ia oe, no ka mea, aole au e like me na kanake e, ka poe hookaha, ka poe pono ole, ka poe moekolohe, aole hoi me keia lunaauhau.

12 Elua ko’u hookeai ana i ka hebedoma hookahi, au haawi hoi au i ka umi o ko’u waiwai a pau.

13 A o ka lunaauhau hoi, ku mamao oaku la ia, aole hoi i leha iki kona mau maka i ka lani, aka, papai iho la ia ma kona umauma iho, i aku la, E ke Akua, e aloha mai oe ia’u i ka mea i hewa.

14 Ke hai aku nei au ia oukou, Oia ka mea i hoi i kona hale me ka hoaponoia, aole kela : no ka mea, o kamea i hookiekie ia ia iho, oia ke hoohaahaaia ; a o ka mea e hoohaahaa ia ia iho, oia ke hookiekieia’e.

 

Pauku Alakai. – E ke Akua e aloha mai oe ia’u i ka mea i hewa.  Luka 18:13.

   Kumu noonoo. – Ka haahaa o ka naau.

     Ninau ano nui. – O wai ka poe i kalaia ?

 

     Manao Wehewehe. – O na parisaio, he poe nui wale lakou, a he poe waiwai no hoi.  O ke ano o ko lakou inoa, he hookaawale, no ko lakou hookaawale loa aku ia lakou iho, me he poe laa loa la.  Ua hoopololei loa no lakou ma na hana a pau i kauohaia ma ke kanawai o Mose.

     O na lunaauhau iwaena o k apoe Iudaio, he poe lakou malalo o ke aupuni o Roma, e ohi ana i na auhau no ia aupuni.  Aole i makemake na kanaka e hookaa i keia auhau.  O kekahi nae o na haumana a Iesu, he lunaauhau no ia.  Mat. 10:3.

     Ua hele mai keia Parisaio imua o ke Akua me ka hauoli o ka manao, no kona pomaikai,.  A heaha ia pomaikai wahi ana ?  Aole ia i hoomaikai i ke Akua no na pomaikai o kela la keia la, aka no kona ano pono loa.

     E nana kakou i ka lunaauhau.  1. Ua ku ma kahi mamao aku, ua makau i ka hookokoke aku ma kahi eehia.  2. Ua kkuleu kona poo.  3. Ua pili kona lima iaia iho, no ka ehaeha loa o kona naau.  4. Ua pokole loa kona pule, aka ua haiia malaila kona pilikia “E ka Haku, ua hewa wau, e aloha mai oe.”

     Ua hoike mai o Iesu ma keia olelo hoohalike i ke ano mau o ka manao a ke Akua i oluolu ai.  Aole i hooponoia ke kanaka hoopololei no kona hoopololei ana, ke aloha ole ia i kona mau hoalauna, a ke mihi ole me ka haahaa.

     [Na ke kumu no e hoopili i keia haawina i na mea ana i ike ai iwaena o kona mau haumana.]

 

NINAU. – Ehia kanaka ma keia moolelo ?  Nawai i haku i keia moolelo pokole ?  A ua hoopuka aku ia i keia moolelo hoohalike ia wai ?

     Heaha ke ano o ka huaolelo “Parisaio ?”  He poe aha ka poe Parisaio ?  No keaha ke kue nui o na Iudaio i na lunaauhau o lakou ?  Pehea ka nui o keia poe lunaauhau, he hana pololei anei ma ka lakou oihana ?

     11. Pehea ka pule a ka Parisaio ?  Heaha ke kina o keia pule ?  Ua pule anei kekahi poe pela i keia manawa ?  Heaha na hewa ana i olelo ai aole ia i hana ?  Aole hoi ia i like me wai ?  Heaha kana mau hana maikai ana i mahalo ai iaia iho ?  Heaha kana mae i hoopoina loa ai ma kana pule ?

     13. Pehea ka hana a ku lunaauhau ?  Mahea kahi i ku ai ?  E hai mai i kana pule ?

     14. Owai ka i pomaikai o laua ?  O ka mea ka i alohaia e ke Akua.

 

     HOOKAHUNA ANA. – Ma ka la 13 o Augate, o keia makahiki no ; ua hookahunaia o L. Kaiwi no ka Ekalesia o Honuaula.  Ua akoakoa mai na Komite ekolu, o Rev. W. Kahookaumaha, Rev. W. P. Kahale, Rev. M. .Kuaea.  Ua hoomakaia ka hana me ka pule, me ka himeni, me ka haiao 1 TIMOTEO 3: 1, a W. Kahookaumaha, no ke ao i ke kahunapule hou ; ia W. P. Kahale, ka ninau i ke kahuna i kona makaukau e lawe i ka oihana kahu ekalesia, a me kona manaoio i ka Palapala Hemolele.  Ua ae mai ke kahu hou, a me ka ninau ana imua o k@ ekalesia, no ko lakou makemake i ke kahu hou.  Ua ae mai lakou ma ke kau lima ana o na lima.  Ia M. Kuaea ka hoolilo ana i ke kahu hou me ka pule, me ke kau ana o ka lima akau, me ka himeni hookuu ; i ke kahu hou ka pule hookuu.  Ma ka hora 1 o ke ahiahi, kukuluia ka Papa Aha@ina a ka Haku.  Ua akoakoa mai na hoahanau o keia ekalesia me ka maluhia.  Ia W. P. Kahale ka wawahi barena ana, me ka himeni mua, me ka pule, me ka heluhelu i kekahi mau pauku o ka mea e lawelawe ia ana.  Ia L. Kaiwi ka ninini i ke kiaha, me ka pule hookuu i ke anaioa holookoa.                                    H. M. NAILIELUA.