Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 43, 28 October 1871 — Ka Pau Ahi Nui ma Kikako. [ARTICLE]

Ka Pau Ahi Nui ma Kikako.

Mawaena o na mea hou o ko kakou nupepa o keia la, e loua ai ka moolelo o kela pau ohi nui ma ke kulanakauhale nani o Kikako, kahi a na kanaka 300,000 i hoopunana ai i keia mau la aku nei me ka niaikai. Ma ka la 8 nae o keia malama no, he wahi ahi uuku kai puka ae ma ka aoao komohana o ke kulanakauhale, mni kekahi wahi hale papaa ae. He riui wale no na manawa mamua nku nei, pela no kahi ahi, aole no e emo a pio, aka, i keia hoi, ua pahola »e la iu a laula loa, a ua nneane e pau ka 4 mile kuea o na hale kiekie paa, iloko ponoi o ka puuwai o ke kulanakauhale, a oiu no hoi ka hapa nui o kahi akoakoa o na hale knlepa nui wale.

Aohe pau ahi nui e ae i ike ia mu ka moolelo ohe «o nei e like me keia, O kn pnu ahi nui mamua uia Nu loka, i ka 1835, n ua poho ina ia pauahi, he $'20,000,000, nka, o keia, ua kohoia akn, aole e emi ke poho no na waiwai a pau, malalo o ka $150,000,000 ! 0 ka hapa nui o na kanaka, ua pau loa na wahi mta hiki ke lawe, a he mau umi tausani a hanen tausani paha o lakou i nele i nu home a me ka ai ole e olu ai i keia mau po aku nei. He oiaio, he ahuluu Lahui keiu. 1 ko Kikako poe e noho ana iloko o ka ehaehu, ua hoala rnai la kona mau kulanakauhale kaikuahine, i na' hana ku i ka mahaloia ma ke ano aloha kanaka, oin hoi ka hppai ana a me kai hoouna ana aku i na kokua i kahi o ka popilikia, e hookanaho ae i ka wi a ka ai, a e hooluolu hoi i ka poe i hookuewaia mai, mamuli o ke kii ana mai a ka mea ana ole he ahi.

Ua manaoin, ua ili mai keia poino maluna o ia kulanakuuhnle, mamuli o ka lawelawe ana a kekahi kino kanaka i kuko i ko hni lako, a makemake e ulupa a lilo i inea ole. Oia hoana e ana ina mnnao ino mamua o ia kanaka a mau kanaka pnha, he inea ia e hoike inai ana i kona a me ko lakou kaa loa ana malalo o ka mea kupop.o ke kapa aku he kanaka. Oiai e nalu nui ana kakou ma keia mea kauinaha, ke manao nei makou, he mau wehewehe mnikai ana paha keia malnlo iho nei, no na wa pau ahi o keia tva aku, a penei no ia : u Ina e hoowiakn nna ka pau o ka hale i ke ahi, a he mau kapuai wale no ka mamao aku o ka pa-laau, e pono e hooneenee koke aku ia mau pine pa lauu a me na mea kino panoa e muu ana malaila, i mea e a ole mai ai ke ahi ilaila. E like me ka loihi a ke kanaka e ku hoomanawanui ana ma kahi o ke ahi, aole e lele ana ka hauli no ka pau o ka hale i ke uhi. O ka mea ino loa e pono ai ke makaala loa, o ka lele mai o na huna ahi maluna ona hale pili laau a mauu paha. E nana pono a hookaawale i hookahi kanaka eleu nana e kiai ia mea, a mai noho hoi a haalele iki ia kanaka, ina e amio ana ka makani ma ia wahi. E kukulu i alapii e hiki ai i kaupoku o ka hale; pani i na pukaaniani a me na puka komo, o komo mai na huna ahi a pau owaena o ka hale. O ua hale pili laau i hamo mua ia i ka puna na pili, ua hiki no ke ku me ka hopohopo olei na apana ahi ke haule iho. E kukulu mawaena konu okn hale 1 hookahi pahu wai, a e hoo iloko oia pahu, i hookahi pakeke paakai; uma e haule makawalu mai na momokuahi iluna o ke pili, ho-u iho me keia wai. Aole no e a ke ahi, ina ua hele ia a maloo loa no kekahi mau la. Ina he kuanui keia, alaila, hoopii i kanaka a nui iluna o ka hale, me ka haawi i na burumi haie, alaila, o ka lakou hana ke haule mai na huna ohi, oka bulumi aku ilalo oka lepo. O ka hana pinepine ka pono, aole ke oki koke ae. Aia no ka pau ika pio o kahi e iele mai ai na huna ahi. E hookaawale ioa aku i na ahi e hulumiia ana, a i ole ia, e ninini mau iho ika wai; oka hoopulu mau ana i ka wai, oia ka men e pau ai ka aa ana ae o ia mau momoku ahi. Mai hookokoke mai i na enauu ai a ka lio a me na opala malooma na wahi o na hale noho. Ina e hiki mai ana keia poino, e hookaawale e aku i kamaiii liiiii a

me ka poe hapauea inai ka hale aku. Aole no paha e ike ia ana ke ahi i kekahi manawa, &ka nae, ina e malaina mau ia keia mau wehewehe ana, me ka makaaia loa, e palekana auanei ka waiwai."