Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 45, 11 November 1871 — NU HOU O NA AINA E. PAU AHI HOU MA AMERIKA. [ARTICLE]

NU HOU O NA AINA E.

PAU AHI HOU MA AMERIKA.

.Ma ke ku ana mai o ke kiapa Cometa ma ke ahiahi Poakahi iho nei, Nov. 6, iloko o oa la be 1S mai Kapalakiko mai. ua loaa mai ia makou na mea hou malalo: No Amerika. Ua kukuluia he Halawai Kue Hoopae Pake ina Kapnlakiko ma ka la 60 Okatoba, eoa kamaaina oia kulanakauhale. Ua hooholoia he mau olelo hooholo a me kekahi palapala hoopii 1 ka Peresidena a me ka Ahaoleio Hui ma \Vasinetona, e noi ana, e papaia ka hoopae pake ; no ka mea, ma ka biki noi aoa mai o na pake, ua kaili ae lakou i na hana mai na lima hana haole ae. Aohe i hoomakaukau na luna aupuni i keia halawai makaainana. Oka hopena, oia ka j mea nana aku. Ua like (oa keia me ko kakou mau haiawai iho nei mamua, a nana oie ia maī ena mea hana kanawai. E \viwo oie anei kakou e like me ko Kapalakiko ? Ua hoei hou »e he pau ahi nui weliweli ma Wiseconasina, e ulupa ena i na waiwai ame na ola kino. Ua oleloia, ua hiki aku i ka hanen na ola i pau i ke ahi malaila. Aohe weliweli aku a koe. Ina e hiki ae ke Keiki Aiii Rukini, Alexis i \Vasinetona, e paholaia aku ana kana huakai makaikai a hiki i ke kulanakauhale o Kapalakiko. Ona la waena o I*»»ovemaba nei, kona manawa e hiki ae ai ilaila. Pela ka hoolaha a ke Kuhioa Kukim mn Wa«inelona. Ua hiki ae o Hon. H. W. Suwada, kela keonimana Amerika i kaapuni hele aenei i ke ao, ma Nu loka, a uh hookipaia mai ia oia ma na kapakai o Nu loka, e na makamaka ponoi oke kunaka kauiana i ka wa o Aberahama Lioekona. Ua kakau iho nei ka Peresidena o Amerika Huipuia i kona īnoa, ma kekahi kuikahi Poo leta m« Gerem»nia. O kekahi o na kanaka waiwai loa 0 Indianapoh?a, nona ka ioaa he $1.000.000, he hookahi wale no ana dala i kokua aku ai no ka pau ahi nui 0 Kikako. Ua liio paha ke daia i Akua nona. O kona inoa, o W. G. Beritania. Ua hu hou ae he mau maine daia, a un loaa ma kahi kokoke aku i ke kulanakauhaie Kala, ma Idaho. Ma k« la 10 o Okatoba, he koho balota oui ma Peniselavania, Ohio, lowa a ine lnidiai<a, no ke koho ana 1 ko lakou mau kiaaina tme na luna aupuni malnlo iho. He P®* - Kipuhalika wale no ka i kohoia ma ia n> an Shi. Na mi A no %a Pau Ahi nui o Kikako. Ca pio ca pau ahi nui ma Kikako. .He «lua mau paa ahi n»« KiKaku* Ku mua, n.a ka U 8, a o ka lua, ma ka po o ka la 9. Eia na wahi i pau, mai Alanui Harrisonaku ma ka Akao, pahola aku la a oi mainua o ka mile n.e ka hapa ; a mai ke Alanui Ha|stead aku i ka loko wai. he mile a oi aku. £ uhi ana ina eka aina he 100. He iwa* kalua a 01 &e na kuea i pau i ke ahi, me 300 mau hale pu. Ua komo iloko o keia pau ahi ana ke poho, o akahi hapalua 0 ka wai "*ai 10 oka aina ame eha hapalima 0 na hale hana o KikaUo. Maioko o ia wahi na hale keaka, hookipa, pai palapala, na

■ halepule nui, na lua ahi gas (ea mama), na J hale hookolokolo, na hale paahao, a pela aku. Ua loaa aku kekahi poe kolohe a puhi ahi . ma ke kahua o ka popilikia, a ua laweia ko j lakouola,a pakelekekuhi. He6okinomnke | iloko o keia pau ahi nui i loaa nku, a ke j iniiia nei ka poe i koe. Oka nui o ka poe i hooneleia i na home ole, a i olohelohe, he he 110.000. Da kohoia ke poho, aia ma ka 8150.000.000. N 4 kokua ia Kikako. Ua haawi mai ke kulanakauhale o BoseI tona be SI 00.000, aua lawe hele hou aku la j i na palapala noi dala i nui hou aku ka haa- ! wina ; e hpawi ana o Barukalanj, he $100." | 000; Buffi.ro, he $100.000; Nu loka, mai ! ka Papa Kalepa mai, he 575.000, a mai na I lima aloha e ae, he $17.000. Ka ke kula-! ! nakauhale o Mu loka haawi ponoi, he $500.-1 | 000. Sakarameta, he $20.008; Kapalaki- i ko. he $100.000, aole nae i pau loa mai; | Ladana, he $5.000 i uku mai, a malia paha e kokua hou ia mai ana, he $100.000, mai , Ladana a me Livapulu mai; Piiadelapia, | he $1.000.000; h» $150.000 hou a Bosetoi na i haawi hou mai ai; Wasinetona, he | $150.000; Lawrence, Kanasa, he $10.000; Sana losepa, be $10.000 ; Burigama lana, be $1.000. Ua hoouna mai ke aupuni, he 12.000 ha-1 i le lole no ka po« nele ; ua halnwai ae ka ahaolelo o ka mokuaina o llinoe ma ka la i 13 o Okatoba, no ka noonoo nna i na mea | ! kupono e biki ai ke hnawi aku i ke kulana-1 ' kauh.ile poino. Ua kahea ae na kiaaina o i ! kek*hi mau mokuaina. e pahola aku i na li- | ma kokua i ka poe nele o Kikako. O ka nui o na da!a a na Ahahui Panihakahaka o Ladana a me Livnpulu e uku aku | ai no ka pau ahi ma Kikako, he $4.500.000. ) O ka nui hoi a ko Hartford mau hni pani- ! hakahaka e uku aku ai, he $18.000.000. O ī ka nui a na hui paaihakahaka o ka hikina e ; uku aku ai, he $35.000.000. I No Barigama lana. | Ua noi na lo'O o Barigatna lana, e hookuu i iaia malalo oke kumu hoopii he mare lehu- : lehu, imua oka lunakanawai Amerika McKean ma Uta. Ma ka la 12 o Okatoba, ua , hai ka Aha i kona manao no la noi, e pono iL

no e hookolokoloia. Nolaila, he mea maopopo, e ku ana o Barigama lana imua o ka Aha Hookolokolo o keia honua, mamua o kona hookolokoloia ana mai imua o «a noho lunakanawai kiekie ma ka lani. He $5.000 ka bela o Barigama lana, me ka hoike mai iaia iho i ka wa e kahenia aku ai ia e laWe mai e hookolokolo. N 0 Mekiko. Ua hoonoho hou ia o Huare i Peresidena no Mekiko, e ka Ahaolelo Hui o ia aupupi, no kekahi mau makah»Ui loihi e like me ka kumukanawni oīa aupuni. Aka nae, tna kekahi wahi e ae o ua Ripubalika nei, ke ioheia aku la na ieo hoohahana kaua kuloko. Ma ka mokuainn oPu Leon, ua pau na luna aupuni i ka hoopaahaoia e na kipi. Ma Matamorasa ke liuliu la na mea kaua no ka hakaka nui. No ke au oka manawa e hoike mai i ka hopena o ke kipi, he pio wale. No Europa. lloko mai nei o keia manawa, ua haawi aku ka £mepera Uilaina o 6eremania, he kanaha tausnni o na •' kea hao" hoohnnohano i kona poe kanakn koa ikaika a wiwoole.

Ua hooponopono mai nei kekahi hui kalepa 0 Ladana, me na hui hooholo kaa ahi a me na ahahui hoohoio mokuahi 0 ke ao nei, no ka manao e kaapuni i ke ao nei, n e pai hoi i palapala oia ano. Eia malalo iho nei ka papa hoonohonoho a ke kanaka kaapuni honua i kalenaia ai, a i ole, a ke kanaka mea hana e holo ai : Mai Ladana aku a hiki i Livapulu, ma ke kna ahi, he 5 hora, 200 mi!e ka loihi ; mai Livapulu aku a i Nu loka. ma ka mokuahi, he 10 la, 3.000 mile ka loihi ; mai Nu loka aku a i Kikako, ma ke kaa ahi, he 1 la me 5 hora, he 890 miie ; mai Kikako aku a hiki i Omaha, ma ke kaa ahi, he 20 hora, 490 mile ; mai Omaha a hiki i Ogden, a mai Ogden a i Kapalakiko, kahi e ku ai ke kaa ahi, he 4 la, me 6 hora, he 1.914 mile ; mai Kapalakiko a hiki i lokohama ma ka mokuahi, he j 22 la, he 4.700 mile ; mai lokohama i Ho- j nokaona, ma ka mokuahi, he 6 la, 1.600 mile ; mai Honokaona a hiki i Calcutta, ma I ka mokuahi, he 14 la, 3.500 mile ; mai Calcutta a hiki i Bomabe, ma ke kaa ahi, he 2 la, 1.400 mile ; mai Bomabe a hiki i ka puali 0 Sueza, ma ka makuahi, he 14 la, 3.600 mile; mai Sueza a hiki 1 Alexanadaria, ma ke kaa ahi, he 12 hora, 225 mile; mai Alexanadaria 0 hiki i Brinsidi, ma ka mokuahi, he 2 la, 850 mile ;»mai Brinsidi a hiki i Ladana ma ke kaa ahi aku ma Parisa, he 3 la, 1.200 mile. Ma keia kaapuni ana, ua puni ka honua i na la he 81, a ua pau na mile he 23.569 ika hele ia. Ke hoopukaia' nei na pnlapaln kaapuni honua o keia nno, a e loaa no ma Kapalakiko. Nu loka. Livapulu a ma | Ladana, no ke kumukaai he $1.145 ma ke jdala gala. Me keia puu dala. e hiki ai i l*e kamahele, ke uku i kona mau lilo a pau, l koe nae na uku paina a me na uku moe ma- } luna ona kaa nhi. Ma keia nlanui, ua hiki i ka mea makaikai ke noho ma kekahi wahi ana 1 makemake ai, e like me kona make« I make. Ma keia kuamoo, ua loaa ika inea

knnpuni na pomnikai n pao, n aia mam mau wahi na waea olelo e hiki ni ke kamnilio i na wa a pau e makemake ai. He oiaio ke nee nei ka honua, a u« hiki i Jfomhhele a me na kanaka puni hana ke nee, e like ka mama me ka holo o hele ana. Ke makemake F«i ka Emepera wahine a Napolioua, e ho'nohonoho loihi iho ma kekahi wnhi o S'pani a . oiai oia ina kana huakai i Sepani* e makaikni la. Pehea Geremania hana no na Dal* a Farani i uku iho nei ?

[ AnJ» oka hapanui oka uku a Faraai i joe «i e uku w Geremania no kona mnu pobo o ke kaua —1.500.000.000 hapaha farani ka nui—ua ukuia mai. He mea maikai ka lohe ana, pehea ia ia mau da!a, e hookaawaleia ai. Ke hoike mai nei kekahi mea kaknu nupepa malalo iho penei: Oke kumukuni no na alanui kaa ahi ma na aina o Alasace, oia he 325.000.000 hapaha farani, e hoolaweia mni ana mai ke koena mua mai maluna ae, Oke Uoena iho, he 1.175.000.» 000 hapaha farani, ua like ia me na dala Geremania he 313.000.000. Mailoko mai o keia puu dala, he 4.000.000 dala Gerema« nia, ehookaawaleia no na Generala ; 4.01)0.000 dala no na koa ku i ko wa a pualu, ka poe nona na lala i poino i ke kaua ; 2.000,000 no na Geremania i kipakuia mai Farani aku ; 7.000.000 e haawiia i na ona moku 1 hana inoia a i panikuia ; he 20.000.000 paha, e haawiia no na kamaaina o Alnsace a me Lormine no i>a poho iloohia ia iakou a me na lak» ai i pau i na koa Geremania a me na koa Farani ; he 5.000.000 ehooliloia no ka hana hou ana i na alanui kaa ahi ma Alasace ame Lorraine. Pau ae la he 42.000.000 ika hoaahu hou nna in« ino a ke kaua. Oke koena. he 271.000.000 malia paha • hana kannwmia mai e ka Ahaolelo, e hookaawale i 240 000.000 i mea uku hoomau i ka poe hoopoinoia ; oka, oiai aole e makemakeia ana ia mau dala e hoolilo a pau i ka wa hookahi, a oiai hoi malia paha ke nke inai nei kekahi mau aupuni Inlii iho « loaa ona mau wnhi dala e pani ai i ko lakou mau lilo ī ke kaua, nolaila, e hookaawa* le wale ia ana no pnha, he 31.000.000 i uku hoomau a pau ke oia no ka poe i hoehaia. O ke koena, he 240.000.000 e hoolawa likeia e like ka nui, me ka nui o na koa a kela a |me keia aina i hoouna mai ai. Oia hoi, e [lilo ana ia Perusia, he 5 hapa 6 o Ue koena idala, a o ka 1 hapa 6 i koe, e puunaue likejia tne Watemabuga, Bader»«, BavariA a me !ka hapa bema o Hesse. O ka 200.000.000 | a hoolitoia ana ia Perusia» e hookaawaleia [no ka hookomo ana i ka waihunn a uku aku ! i ka aie kaua.

Kuokoa Buke XI.

E pau ana.ka belu hope o keia Buke X ma ka la 30* o Dekenoaba, no iu inea, ke kaheaia aku nei oa kanaka a pau i aie i kona uku pepa a olelo hoolaha paha, e hookaa koke mai a e loaa iaia ko ka Luna Hoopuka aloha. & hoomaka ana ka Buke XI ma ka la 6 o lanuari, a e hooinauia aku ana ka hoopuka a pau ka makahiki 1872. oka poe lawe pepa a pau e uku e mai i ko lakou uku pepa no ka makahiki 1872, e ae ia lakou e komo pu mai iloko o ka Ahaaina Makahiki a ke Kuokoa e haawiia ana i Feberuari, 1872. H. M. WINI.