Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 49, 9 December 1871 — NU HOU O NA AINA E. KU MAI KA "MOIWAHINE EMMA." NA MEA HOU ANO NUI! [ARTICLE+ILLUSTRATION]

NU HOU O NA AINA E.

KU MAI KA "MOIWAHINE EMMA."

NA MEA HOU ANO NUI!

Ma ke ku ana mai o ke kiapa Hawaii Moiwahine Emma, iloko o na la he 14 mai Kapalakiko mai, i ke ahiahi Poaono aku nei, ua loaa niai na mea hou o Amerika a me Europa, mai ka la 8 mai o Novemnba ahik l iku la 16. Ua hookaawnleia na mea hou malalo iho, malalo o na poo ka okoa, i hikiwawe ke au ana a ka maka ma kahi e makemake ai. No Amerika. O ka nui ona Ahahui Panihakahaka ma Amerika Huipuia, he 325. oka huina o ko lakou m:iu dala io a pau, he $74,939,* 216; o ka nui o na dala a lakou i hoopaa ai e uku, he $134,420.426. Oka nui oka poinoma ka pnu ahi nui o Kikako, hesSl,821,122. Oka nui ona ahnhui i poino iho [a a hiki ole ke hapui hou, he 57; o ka nui i hoopaa aku e uku, he 28; ao ka nui ona ahahui i komo ole iloko o keia pau ohi, he 87. oka nui ona poho ona ahahui ma ka heluna o na mokuaina, penei noia. O ke poho o na Ahahui ma JSu loka, he $21 637,500; Ohio, $4,818,658; Makesuketa. $4,483,500; Peniselevenia, $2,082.000; liinoe, $33,878,000; Konetikuta, $9,335,000; Rokilana, $2,072,500; K»lifonia, $2,959,000; Missouri, $575,000; Marilana, $397,165; Wteeconasina, $200.000; Mikikana, $1,700,000; Minesota, $100,000; Maine, $30,000; ame Kenetuke, $6,500. Oka nui o ka poino o na Ahahui kuwaho i komo īloko o keia pau ahi, ua hiki aku i ka $5,813,000. Ua makemake kekahi o na kamaaina waiwai loa o ke kuliinakauhale o Kikako, o Edewini L. Baraunu kona inoa, o na pake na paahana no ke kapili hou ana i na kauhale o ia wahi poino, a penei kana olelo hoolaha iloko o ka nupepa Taribiune o ia wahi. '•I ka poe hoolimalima no ka iawe ana mai i na lima hana pake. Ke makemake ia nei i 25,000 lima hana pake ma Kikako nei no na hana he nui, iloko o na makahiki elima e hiki mai ana, e hoohanaia i mau kapili pohaku a uwinihepa ma ke ano he lima hana mau, a mn na pa pohaku ma ka uku hoolimalima makepouo."' Ua kahea aku ua kamaaina nei i na nupepa o Kaleponi, e hoolaha ae ma ko lakou mau nupepa. Mamua o ka laulaha ana aku o ua olelo hoolaha nei, a maloko o ia nupepa hookahi, ua pane aku na Lunahooponopono i ua haole nei: Ēia ka lakou : 4, Ke kuenei makou i ka hookomoia ana mai o na pake iloko o keia kulanakauhale ahiki i ka wa e hoikeia mai ai, aohe lima hana Amerika e lawa ai ka hana; oia na paahana Amerikae manao ana, e hookahua i mau home no lakou ma Amerika Hui, me kona hookupa io ia. Ua kue makou i ka hookomoia ana mai o na lima hana > pake, ma ke ano, aohe ona ohana e kokua | ai, a aohe he mau kamaiii e hoonaauao ai. Ina ua komo mai lakou iloko o keia aina me ko Ukou manao iho, aole mamuli o ke kii okoaia ana aku e hookomo mai, alaila, aole he mea hiki e keakea aku. Aka, kekue nei makou i ke kii ana aku i na pake, ma ka uku mua ana aku i kekahi mea hoowalewale, no ka mea, i na lakou e komo mai ma ko lakou manao maikai iho, alaila ua kulike lakou i mun o na kanawai o ka aina a me ko ka lani, a he mana ko lakou e like me ka poe e ae. Ke lana nei ko makou manao, aole e hoao iki ia e kii aku." Ma ka la 14 o Novemaba, ua hanlele iho la o Kale F. Adamu, kekahi o na Komisini o ka Aha Hookolokolo Uwao Kiekie ma ka aoao o Arnerika Hui, e hele ai i ka Ahaolelo ma Geneva, no ka noonoo ana i ka hihia a ka powa Beritania Mehama i hooholo ai maluna o ka ili kai, e holo hele e hao wale i na waiwai a me na ola kanaka o ka lahui Ameiika. Ma ke kakahiaka o ka la 12 o Novemaba, ua ku e ae kekahi moku kaua Kukini o ke au moku e lawe inakaikai ia ī ke Keiki Alii j Eukini Alexis, (i paiia ai ke kii ma ke "Ku- i

okoa" o Sepatemaba) ma Nu ioka, o Abrtch ka inoa oia moku. He 27 la ke kaauale o ka nalowale nna o ia moku mai ka lehulehu mai, a ua manao mai ke kapena, ua ku e mni la ka nui mamua ona. Ma ka ia 15 ae, ua ike hou ia aku kekahi 0 na moku kaua Kukini, e komo mai ana i ke awa oNu Joka. Aohe he mea e kanalua ai, o kekahi o ke aumoku kaua Kukiui e luwe inai la i ke Keiki Alii. O ka nui o ke pohoo na Ahahui panihakahaka o Nu Bepek» mamuli o ka hoopoinoia ana o na au moku okohola ma ke kai o Arita, e hiki aku ana i ka $1,000,000. Ua hoouna mai keaupunio Ainenka Hui, 1 ka moku kaua Penesacola, e hoio mai i Honolulu nei, a e hoihoi aku i na luina moku i hooneleia i oa home aukai ole i keia maka'hiki. Oka la 20 o Novemoba, ka la e haalele ai ia Kapakkiko kela moku. He lono lauahea kai pahola ae, e waiho aku ana ka Meia (Mayor) o ke kulanukauhale o Nu loka i kona oihana aupuni. iMa ka la 16 o Novemaba, i manaoia ai e haalele ana o Generala Seremana ia Nu loka, a holo aku ī £uropa. He makani ikaika ino kai pa iho ma na mokuaina hikina o Amerika Hui, a ua lawe aku i na hoopoino ana i hiki aku i ka $100, 000. i Ma keia kau koho ba!ota mai nei o na mokuaina hikina o Amerika Hui, akahi no a ike ia ke kau i nui loa ai ka poe kuokoa ī ka pau i ke komo a noho iawelawe no ke aupuni. Oka poe kolohe ma Nu loka ika waihona dala, ke pau nei i ka naholo e pee ai, aka, ke hele aku nei na kaula e kaei i ko lakou mau puai.

O ka loihi o na kapa alanui o ke kulana- j kauhale o Kikako i hoopoinoia e ke ahi, he | 121 ame 3 hapaha mau mile ka. Oka nui o ca dala e lawa ai no ka hana hou ana īa loa, he $941,381. Ke pii loa mai nei ke kumukuai o na aila kohola ma na kulanakauhale nui o Amenkn. O ke kumu, no ka poino ana o na moku okohola. Ma ka la 12 o Novemaba, he 52 o na aiii moku okohola i poino ai ma ke kai Arita, i maalo aku la ma Kikako, ma ko lakou nlanui e hiki »i i ka hikina. E akoakoa ana lakou a pau me ko lakou mnu haku aina, mamua o ka pau ana o keia makahiki popilikia. No Beritania Nui. He mea kupanaha ke ola hikiwnwe ana ae o ka mai o ka Moiwahine V«ctoria, a o na hoopukapuka oleioana e hoonoho i poo aupuni kuikawa, ua haule. Ua hiki ae ka Adimarala Ashbury, ka ona nona ka moku heihei kaulunu, uLivonia," o Berilania ma Lndana, i ka la 11 o Novemaba. Ua hoike ae oia i kona manao, ua IaWB kona holoana i Amerika e heihei hou ai no ke kiaha o ka Moiwahine. E hoio ana oia i Inia i keia makahiki ae. Ua ae aku nei ke aupuni o Beritania nui, e haawi aku i uku hoomau no na keiki a Kauka Livinstone, ke kamahele Beritania e hele la i Aferika, i $(1,500 i keia ame keia makahiki. Ma ka lono hope loa, e naue malie ana o Livingston, ma kona ala e hiki niai ai i na kapakei. Ma ka la hanau o ka Emepera wahine Eugene, i kuehuia ai mai Farani aku, ua nui wale na Eleke mai Pansa mai, i hele ae e ike iaia ma Chislehurst, kahia lakou i haawi aku ai i na hoomaikai ana a na aliikoa Farani, malalo o ka Emepera. Ua hoopanee ae ka Moiwahine i kona Ahaoleio, a hulawai hou ma ka la 27f0 Dekemaba nei, oia hoi, mahope iho o ka pau ana o ka la Karisimaka. No Farani. Ma ka la 9 o Novemaba, ua pahu ae kekahi lua eli lanahu, e kokoke ana i Sana Etienne, i ka wa a na kanaka e hoopapau ana ika hana ilalo oka lua. He 22 kino make i loaa ae, a he 30 poe i koe ilalo o ka lua—ke manaoia la, ua make lakou a pau. Ma ka la II o Novemaba, ma ke kamakamailio ana o kekahi me Peresidena Tiera, ua hoopuka oia i kona manao, » ka wa e halawai ai ka Ahaolelo i ka pule mua o Dekemaba, ia manawa, e waiho aku ai ke aupuni kuloko i kamana a ku'kuluia i Ripuba!ika mau loa.

I Ooa lono mai Corsica mai, aia no lai kou ke noho maluhia la. Oke numoku ■ kaua moku hao keia i hoounaia ai ilaila, e kiai i ka manawa a Lui Nopoliona i holo ae ai ilaila, aia no ke kiai la. Ke nokenoke mai mai nei na nupepa i , ke kamaiiio no na mea e pili ana i ka hai-l olelo a Kuhina Pohakuhauoli o Beritania, i hai ai ma kekahi anaina nui, no na mea e p»li ana mawaena o Beritania nui a me Amerika Hui, a ke hookokono mai nei i , ka pono o ke aupuni, ke huli aku i hoa hui, oia o Rusia. Ua pohala ae nei ko Gamabetta omai- ! mai, a e makaikai koke ae ana oia ia Ma- ; seile, Liona u me Bodeau. O ka nui o ka poe kipi o Parisa iho, i . hoahewaia e ka Aha Hookolokolo koa, | he 10,645. He 78 wale no i hooahewaia ma na ano hoopaia e ae he nui. 0 ke Keiki Alii Pierre Bonepati, ka mea i kaulana i ka hana maewaewa, oia ; ke kipu ana a make o Victoa Noir, kekai hi o na Luna Hooponopono oka nupepa ! <4 MaĪBela," ua mare mai nei ma B«rusella, ikala 11 o Novemaba. E hoolilo ana ka Pope iaia iho i Moino Roma. Panaa, Nov. 11—Ioehinei, he anaina kai ae ia aku ia Keiki Alii de Chigi Al- ( bani, he Luna Kiekie no ka Pope, e kukakuka pu me ke Kuhina o ko na aina e i o Farani, oia o Rumsata. Ua hoolaha | ae ka nupepa tl Conslitutionel" o keia la, : ua kukakuka laua no ko ka Pope inakaukau i ka wa e hiki mai ana e hoole, a i ka hiki iaia ke kukula ae, oia no ku Moi pololei o Roma, a me kona inanao, e launa ole aku ma ke ano pili aupuni, ; me kekahi Luna aupuni o na aina e, e noho ana ma ke alo alii o Victoa Einanuela, a i kahi paha e kokoke aku ana i kona alo. [Oolea no ka hoi kailikina ae la i Moi ika wa hemahema. E hiki io ana no.—L. H.] Ka Liuliu o Victoa Emanuela. Roma, Nov 9—Eia ke hoomakaukauia ( nei ka Hale Alii o ka Pope, i wahi noho paa no ka Moi Victoa Emanuela, ma kona wa e hiki mai ai. Roma, Nov 12—Inehinei, ua ae ia aku i o Due de Harcourt, ke Kuhma Noho o Fani ma ke alo alii o ka Pope, a hookipaia : mai la. No Sepania. Ma ka la 11 o Novemaba, ua hooholo ka Ahaolelo o ke aupuni i manao, e hoapono a e hilinai ana i n& hana a ke aupuni. ! Ke hookomoia nei ka pono oka Euanelio maloko o ka aina a na kupee o ka Hoomana Katolika Roma i hauhoa ai a paa. Pela auanei e ikeai na mea a pau, 0 ka hoomana i hoohaiki i ka hoomalamalama Euanelio ana, e kuemi hope ana. 1 ka maknhiki mamua iho o keia, ua hoolilo aku ke aupuni i na miliona dala he kanaooo a keu, no fca ulupa ana i ka poe kipi kuloko ina Cuba. Ma ka la 15 o Novemaba, maloko o ka Hale Ahaolelo, ua pioloke na hoa, no ka haiolelo mai a Senora Figuero, e kue ana i ka hoolilo ana aku a Supania ia Sana Dominigo. No Kuaia. Sana ?eteroboro, Nov. 15.—Ma ka | manao pepa o ka nupepa c - Gazette," o j ke kulanakauhale o Moscow, ua ike ia 1 iho kona paipai ana ia Rusia, e noi aku i j ko Denemaka ku ana i ka wa a me ka hoihoi ana aku ia Schleswig nona ponoi, I oia wale no ke ano e houhau iho ai i ka Perusia ku ikaika loa ana ma ke Kai Ba- ! lauea. | No Geremania. ( Berelina, Novem. 15.—Ma kanupepa j "Provinzial Correspondenz o keia la, ua ike ia iho kekahi olelo penei : " O ka j waiho ana mai o Oouna Von Beust i ka • Oihana o ko na aina e a me ka noho kuj hikuhi puuone ana no ke aupuni o Aut seturia, aole nse e lilo kona haalele ana j i mea e makala ae ai i ko Perusia a me | AuBeturia noho aloha pu ana. i E pau ana ka hana aka Ahaolelo ona i makaainana, ma ka la 25 o Dekemaba, a e hoomaka ana ka Ahaolelo Alii, ma ka ia 27 ae. I Ma ka la 13 o Novemabn, he pau ahi j nui ma ke kulanakauhale o Geneva, moj kuaina o Helevetia, a ua pau i ka aaia he I elua mau kuea nui. Nui loa ka poino | malaila. ! No Maaiko. j Matamorasa, Nov 10—Inehinei, hiki mai la kekahi Elele mai ke kulanakauhale mai o Monterey, me na mea hou o ka la 4. Ma ia ia, ua hoouna aku ke aupu* ni, he 200 mau koa kaua lio mai Saltillo, ma ke ano e hele e hao wale. Ua halawai koke aku lakou lue ka puaii o na ki« P 1 » *ua hakaka lakou a auhee mai. Oka hapalua o ia poe, ua pau aku i ka make. He elna maheie o na koa aupuni i hiki i ae la i Saltiilo. Ke hana papu ia la o Tarepena. Ke paa la o Helose Muretas 1 ke alanui mawaena o Monterey a me Lr

Saltillo, e kali ana no ka hiki mai o na kokua. Ke kani la na pu ake liuliu nui la 110 ka hakaka. Ua waiho aku nei ke aupuni i ka mana a pau o na koa ma Sana Lui, malalo o Generala Escobeds. O kona mau koa lio, aia ma ka palena o Ekanna. O na puali koa o ke aupuni ma TamelipaBa, malalo o kealakai ana a Ca~ tina, ua hele ae imua a hoi hou i Monierey. O Cotina, aia oia ma CamaloBa, ua hele aku oia a hala he 60 mile mai Monterey aku. Ke oleloia mni nei, na Caravajala e alakai ana i ka poe kipi ma Tamalupiasa.