Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 51, 23 December 1871 — Page 2

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Melissa
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NU HOU O NA AINA E.

KU MAI KA D.C. MURRAY.

HIKI AE KE KEIKI ALII RUKINI

MA AMERIKA HUIPUIA

Ma ke kuana mai o ke kiapa D.C. Murray iloko o na la he 19 mai Kapalakiko mai ma ka Poaono iho nei, ua loaa mai na me hou malalo iho.

Ke ku ana o ke Keiki Alii Rukini Alexis ma Nu Ioka.

Nu loka, Nov. 19 - Ua komo mai ka moku kaua nui Rukini Sweetland me ke Keoki Alii Alexis maluna ona, maloko o ke awa inehinei.  I kona kaaloa ana mai ma kahi o na moku kaua Amerika e ku ana me Kapuai Hao Lio, ua ki mai oia he 21 mau kani pu, a ua kukai po ia aku e na moku Amerika Congress, Savern, Iroquois a me Kanasa; ua hoaluia na have pakahi o keia mau moku, i ka wa ana e hookomo mai ana.  Ua hoea ae ke Duke nui ma ka oneki, a kunou mai la i ke aloha pinepine aku a na Alii moku Amerika.  Ua hookipa maikaiia aku ka Adimarala Roman maluna o ka moku, me ka hanohano nei.  Ua halawai ka moku o ke Keiki Alii i ka ino mawaho aku o ka Lae o Hetera (Hatters) ahiki i ka Poalima iho nei; a i ka hoailona ana iho, he 40 mile ka mamao mai ka aina aku ma Lae Mei.  Ua nahu ke Duke i ke kapa o ke Alii Lutanela.  He loihi a oolea kona kulana, a ia me ia na hoohie ana a ke Keonimana.  Ua maikai kona helehelena, lahilahi kona lauoho a me na umiumi ma ka auwae, he mau maka uliuli, a kamaiho moakaka mai i ka olelo haole, aka, me he mea la nae, o ka olelo Farani kana olelo aapo loa.

Nu loka, Nov. 20. - He la ua keia me ka makani, a i ka nana aku, e po ana.  E hoopaneeia paha auanei ka heahea ana aku iaia a malie maluna no oia o kona moku, a po ka la onehinei.  O ke koena aku o ke aumoku Rukini, aia no i lalo loa, a ke pii mai nei.  Ua hoouna aku ke kulanakauhale o Nu Ioka, he Komite Hookipa mai i ke Keiki Alii, aka me he mea la aohe paha i hala loa ke Komite i lalo, no ka mea, ua kai ia mai la oia e na moku Amerika e kuikui lima ai.  Ua ae mai nei ke Keiki Alii, e ike akea ia oia ma ka la apopo.

Nu loka, Nov. 21. - Ua hala aku nei ke Komite Hookipa o ke kulanakauhale maulna o ka mokuahi Mere Powell i ka hora 11 o keia awakea.  O ke alanui akea keia o Broadway, aole i ikeia kekahi la maka kanaka e like me keia, ka hele a hookeke.  He 10,000 ka nui o na koa i hooku lalaniia ma i kahi papu aku a i ke alanui Broadway.  Ua kahikoia na hale me na have Amerika a Rukini.  Ua pae mai nei ke Keiki Alii ma ka hora 1:30 minute; a mawaena o ka hookipa hanohano ana, ua kani mai na pa kuniahi a me na leo huro.  I ka wa a ke Keiki Alii i lawe ae ai i kona noho maluna o ke kaa, i kahikoia me ke ano alii koa Rukini, a hahai mai la kona mau ukali, na Adimarala Amerika a Rukini a me na luna aupuni eae, mahope.  I ka wa a ka huakai i hiki ae ai ma kahi e ku ai, ua ala ae na wahine a me na kane e uwa.  Ku ae la ke Keiki Alii i luna, wehe ae la i kona papale kapu, a kunou mai la ma ka akau a ma ka hema.  I ka wa a ke Komite o ke kulanakauhale i kii aku ai i ke Keiki Alii maluna o ka moku, ua holo koke mai iluna o ka moku o ke Komite, a halawai pu me Generala Dix ka mea nana i waiho aku i keia mau olelo hoolana: "E Ke Alii Ka Mea Kiekie - Ua huaoli na makaainana o Nu loka, i ka hookipa ana mai ia oe ma Amerika Huipoia.  Ke hauoli nei hoi makou i ka hookipa ana, i kekahi o na koko ponoi o ka Mea Kiekie Ke Alii ka Emepera o Rusia.  Ke hauoli nei hoi makou i ka hookipa ana akuu i ka Elele o kekahi mana nui a makou i mahalo loa ai, i manao maikai ai a i hilinai ai.  Aohe makou i kahiko loa e like me ko kekahi o na aupuni o Europa, no ka mea, he haneri wale no a oi ae makahiki o ka hoomakaia ana mai o ko makou malamalama, aka, mawaena nae o na mea i maa a me na kulana, aohe mea kanalua, e loaa ana ia oe kekahi mau mea e mahalo ai a hoihoi pu aku i kou aina iho.  Ke hauoli nei makou i ka ike ana ia oe ma ko makou kapakai a hoihoi aku i ka Mea Kiekie kou makuakane i na manao maikai o keia aupuni.  Ke pane nou aku nei au, ke hauoli nei makou i ka hookipa ana mai ma ko makou mau kaiaulu.

Ma ka hora 1 o ka auina la o ka la 23, ua hoikeikeia aku ke Keiki Alii i mua o ka Peresidena Kalani ma Wasinetona, me kona mau ukali.  Na ke Kuhina noho o Rusia i hoikeike aku i ke Keiki Alii i hoolauna aku kona mau ukali i ka Peresidena.

Ua lawea ae kekahi lono i ka nupepa E'ele o Nu Ioka, o ke kumu nui e keia huakai a ke Keiki Alii i hele mai nei i Amerika Huipuia, o ka holo mai e hoohui i keia mau aupuni elua malalo o ka mana kaua pale aku a kaua aku paha iloko o ka manawa e hauhihiia ai o Europa e ke kaua.  Me he mea la, ke manaoio nei o Rusia i na kokua mai na moku kaua Amerika aku, a ina e hui ana o laua ka mana nana e paipai iho i na poo o Europa.

Ke lonolonoia mai nei, e haalele ana ka Meia o ke kulanakuuhale o Nu Ioka i kana oihana, a e hopu ia ana paha ai.

No Farani

Pariss, Nov. 17. - Ua lilo i mea kamailio nui ia ka loheia ana mai, e haiolelo ana o Gambetta no na mea pili aupuni ma Sana Quentin.

Parisa, Nov. 18 - Ke manaolanaia aku nei, mamua o ka pau ana o ka malama o lanuari 1872, e loaa ana ia Farani, he puali kaua i wae ponoia a i hoolako ponoia me na mea kaua.

Parisa, Nov. 22. - Ua piha na nupepa i ka moolelo o kekahi anaina nui i ae ia e ka Pope e kamakamailio.  Ia lakou e akoakoa ana, ninau mai la kekahi, Pehea la ka loihi o ke kulanalana ana o ka ekalesia Katolika?  Ua pane aku ka Pope: "E waiho aku kakou ia kakou iho i ka makemake o ka Mea Kiekie Loa, a e pule aku me hooki ole no ke ao hoiookoa, no na wahi a pau a ka hewa e pii ino ana.  Maloko o Farani, ke hapai hou aenei na poo o ka poe hoomana ole.  Ma Geremania, ke hele nei i mua ka poe heredito e kue i ka hoomana Karistiano, (oia ku Pope hoomana kii) a ke kukulu nei maluna iho o na mea i hoohioloia i ko lakou anoai iho, aka, o ka mea kaumaha loa no keia, o ka lilo na na aupuni e hookekena.  Ma Rusia, Sepania, Helevetia, ma na wahi a pau, ke imi nei ka poe hoahaunaele e huki i o a ianei e keehi i ke anaina i mea ole."

No Beritania nui

Ladana, Nov. 18. - Ua hoopuka ae ka nupepa Standard o keia la, e olelo ana, ua hoopau wale ia iho nei, ka hooponopono hou ana o ke kuikahi Kalepa mawaena o Beritania a me Farani me ke kumu ole -

Ua hoolaha akeaia ka Moiwahine Victoria o Beritania e kekahi haole cona ka inoa Ioane Griffle, he kakauolelo no ka Aha Hoole Wai On a o Brixham, e hoinoino ana no ko ka Moiwahine on a rama.  Ua lilo keia hoino ana, i mea hauwawaia no ka poai alo alii.

Ladana, Nov. 20. - Ua malamaia e na tausani kanaka eha he halawai ma ke kulanakauhale o Bristol i ke ahiahi onehinei.  Na Haku Kale W. Dilke i kamailio i mua o ka Ahakanaka.  He nui na hauwawa a me na hakaka i ka wa e halawai ana, a ua papa pu ia ka poe puhi ohe, aole e mele i ka mele lahui.

Ladana, Nov. 23. - I ke ahiahi nei, he halawai nui kai malamaia ma ke kulanakauhale o Bristol.  Ma ia halawai ana, ua kue loa ka poe kamailio a hoahewa i ke aupuni alii ma Beritania.  Ua hooholo ia anaina i ko lakou hoapono ole i ke aupuni Moi.  [Oioi no ka hoi kela poe.]

Ua loohia ka Hoolilina Kalaunu o Beritania i ka mai piwa, aka, aohe nae he mai e poino ai.

No Sepania

Ladana, Nov. 18. - Ke ala aluka mai nei na paahana a pau ma kela a ma keia wahi o Sepania, e hoopiipii i na uku hana, i kulike ei me na kaooha mai waho mai.

Madarida, Nov. 18. - O ka hoonauluulu a kekahi hapa o ka poe Lunamakaainana o ka Ahaolelo, i na Kuhina, ua hiki mai ia i ka polohe ana o ka Aha Kuhina, a o ka pau koe i ka haalele.  Ma ka hana a ka Ahaolelo i ka Poalima, he keu a ka pioloke, a aole i pau iki ka noho ana a hiki wale mai i ka hora 7 o keia kakahiaka.  I ka wa e hoopaapaa ana no ka hoahewa aku i na hana a na lima lawelawe o ke aupuni, i lawea mai e na makamaka o Zorilla, ua waihoia mai he ninau kahamaha e Sinora Ochoa e hookaawale ana ma ka hookuu akea ana aku ia Sepania e komo ia mai e na aono hoomana a pau me ke keakea ole ia, a e hoopau i na kanawai hoohaiki a ke aupuni kuloko.  Aole i pau ka hoopaapaa, aka waihoia mai he ninau e hoopaa i ka nohoana o ka Ahaolelo.  Ua noi koke mai na kuhina e kiola, no ka mea, he ninau pili ia i ka Aha Kuhina.  I ka ninauia ana, ua haule ka aoao o na Kuhina no ka mea, he 118 wale no ma ko lakou aoao, a he 173 poe kue i ka lakou.  [ina hoi pela koonei mau lunamakaainana e hana ai.]

No Helevita.

Geneva, Nov. 18. - O ke kumu o ke ahi i pahola ae ai ma keia kulanakauhale, ke manaoia nei e alakai aku ana no ia i na Luna o ka Ahahui Lahui a ka poe haahaa.

Ladana, Nov. 21. - Ke hiki mai nei kekahi lono mai kekahi mea kakau nupepa mai i ka nupepa Standard o keia kulanakauhale, e halawai ana na Elele o na aupuni o Amerika a me Beritania a me ka poe i kohoia e kekahi mau aupuni nui eae, e noho ma ka Aha Hookolokolo Uwao Kiekie no ka hihia a ka Alabama, ma ka la 12 o Dekemaba, ma Geneva.

No Tureke.

Konatinopala, Nov. 20. - He nui na kuhahalahala ma na oihana aupuni i keia manawa.  O na kauoha keia a ke Suletana e pili ana i ka hooponopono ana i na hana kuloko, ua unuhi hewa ia a ua lilo i mea hoonaukiuki, a aole i hooko pono ia.  Aohe noho like o na [ala o ka Aha Kuhina i keia manawa, a me he mea la, e pau mai ana i ka helelei.

Aohe no i nalo aku ka hele hokai ana a ka mai korela ma ke kulanakauhale o Konatinopela, a me he mea la ke pii aenei.

No Geremania.

Berelina, Nov. 17. - Ua waiho mai ka Lunamakaainana o Bavaria, he bila kanawai e hoopii ai i na kahunapule Katolika i noho maopopo ole ka pono.

Frankfort, Nov. 18. - I keia kakahiaka, maloko o ka papu o Trenbeitzen, ma kele aoao mai o ke kulanakauhale Coblentz, ua pahu ae kekahi mau owili pauda i nakikikiia a paakiki.  Ua hoonakakaia ka hale, ua make he ekolu mau koa a he nui ka poe i eha.

O ka lako kaokoa o loko o ka pahu i hoahuia ai he mau lako kaua no na makahiki ekolu ke poaiia a puni e ka enemi, ua pakele aohe i poino.

Berelina, Nov. 18. - Ua hooiaio mai ka Ahaolelo o Perusia i ka hoopalahalaha ana aku maluna o Bavaria, i ke ano hookahi o ka lawelawe ana i na mea kaua e like me ko Perusia ponoi.

Berelina, Nov. 21. - Ma ka heluhelu aluaia ana o ka Bila Kanawai e hookiekie ana i na aumoku o Perusia, iloko o ka Hale Ahaolelo, ua ku mai ke Kuhina Kaua Von Room a kamailio mai, o ka manao o ke aupuni Imeperiala, o ke kukukuluia i aumoku kaua ma ka papa elua wale no.  Ua hookaawale ia hoi maloko o ka bila no na alii moku, ka uku e hookiekie ae ai a 16 hapa haneri.

Berelina, Nov. 23. - I keia la, maloko o ka Hale Ahaolelo o Geremania, ua laweia mai he Bila Kanawai e hookaawale ana i ka pono e hoopiia na kahunapule i hoinoino i ko lakou mau pomaikai.  O ka makamoa keia o na bila e kue ana i ka hoohaikiia o ke kuokoa o na kanaka.

No Auseturia.

Vienna, Nov. 21. - O ka hoohioloia ana o ka Aha Kuhina mua o ke aupuni Emepera a me ka loaa ana ia Barona Von Kellersberg o ka mana koho Kuhina, ua lilo ia i mea e hooponopono hou ia ai ka Aha Kuhina kupono no Auseturia.  Ua manao wale ia e kaheaia aku ana ke Keiki Alii Niepha Auersberg nana e koho i na Kuhina.

Ua hookohu aku ke aupuni o Auseturia ia Von Beust, (ke Kuhina mua i pau iho nei) i Kuhina noho nona ma ke alo Alii o Victoria.

Vienna, Nov. 23. - Ua haawi iho nei o Mine Hoka (minnie Hauck) kekahi o na kaikamahine imi lealea Amerika, i anaina lealea i ke ao, no ka pomaikai o ka poe i hoopoinoia ma Kikako.  Ua loaa he puu dala nui, a ua papalima ka piha o na noho no na uku komo.  E hooliloia ana na dala ma ke kuaiana i lole a hoouna loa aku i Kikako.

Ke komo ana o Victor Emanuela i Roma.

Roma, Nov. 21. - I keia la, ua komo mai ka Moi Victor Emanuela iloko o Roma, a ua halawai mua oia me ka Hooilina Alii, na Kuhina a me ka Puali nui o na Koa Kiai Lahui ma na ipuka o ke kulanakauhale.  Ua hoopiha mai na makaainana i na alanui, a ua haawi mai la i ka Moi e hele aku ana e hiki i ka Hale Alii o ka Pope, kona wahi noho i hookaawaleia ai.

Ka eueu o ka Pope e haalele ia Roma.

Parisa, Nov. 19. - Ua hoopuka ae ka nupepe Constitutionnel, i kekahi olelo e i ana, ua hoopuka ae Pope i kona manao e haalele ia Roma i ka wa e uwaiia mai ai ka Ahaolelo o Italia a iloko o Roma.

La Umikumamakahi o Dekemaba ma Ewa.

E KA NUPEPA KUOKOA E;  Aloha oe:

O ka la i olelo ia maluna, oia no ka la i hanau ai o ka Lani Kapuaiwa ko kakou Moi aloha.  He la kupono ia no kona mau makaainana a lahui, e hoike ai i ko lakou aloha alii, "A e hoonani ia ka Mea Kiekie Loa; a ua kupono hoi ke kanaka Hawaii ke olelo iho, "Ua mau ke Ea o ka Aina i ka pono."

Ma ka la i olelo ia maluna, ua hoomakaukau na puali Kula Sabita, oia [a hamua leo, i wahi paina luau, me ka manao e lulu i mau kenikeni, i mea e pau ai ka pilikia o ko lakou Bekela, ma ia la no i wehe ia ai ka leo o ka lakou mau pahu kani.

Ma ia la, ua ike ia na manu mai na koolau o keia mokupuni a me na Kona mai, ua lele mai kekahi me na lau oliva a ke aloha, a o kekahi he makana no ke kahua o Hagai, oia paha ka mea i olelo ia "ma kahi e waiho ana ka heana, malaila pu na aeto e akoakoa ai."

Ua hoomaka ia keia paina luau ma ka hora 8 A.M., malalo o ke alakai ana a ka Peresidena nui o ka la, oia o J. Komoikehuahu.  Ua kani na pahu a me na ohe, ma ke alakai ana a kekahi puukani o ka ua kaulana o Hilo, D. Keaweamahi a me na keiki o ka I-a hamau leo, a ma ia la i hoonanea ia ai ke anaina e na leo himeni e pili ana i ka La Hanau o ka Moi, oia keia (ka mea i haku ia e kekahi kama alii o kakou):

Ka Makua mana loa,

E maliu mai ia makou,

E halia aku nei,

Me ka naau haahaa.

E mau ka maluhia,

O keia pae aina,

Mai Hawaii a Niihau,

Malalo o kou mana nui.

E mau ka Ea o ka Aina,

Ma kou pono mau,

A ma kou puana nui,

E ola, E ola ka Moi, &c.

A he nui no ka hauoli o na puuwai aloha alii ma ia la.  Eia ka lua o ka himeni, o ka inoa ponoi no o ka Moi:

"Maemae i ke kai,

Ka pua o ka hala, &c."

Ma keia mau himeni i loaa mai ai kekahi mau kenikeni.  A ma ia la makou i ike aku ai i ka pahu kani o Hauula a me ka Have Hawaii e welo ana ma ke kahua o Hagai, e maauaua apa i wahi kenikeni na lakou.

O ka huina lehulehu o ka poe i akoakoa ma ia la ma ke kahua o Hagai, o ka elua tausani a oi ae.  O ka nui o na kenikeni i loaa ma ia la, ua like no ia me $85.00.  He mau ia o ka wai mai mohala ka puu, oia la ua malama ia e ka puaii koa Kula Sabati.

Nolaila, he mea maikai i na Hawaii ke malama i ka La Hanau o ko kakou Lani Alii.  Ua pau me ke aloha i ka L. H., a me na keiki o ka hoolele hua kepau.

KALAIKINI.

Dekemba 15, 2871.

[Ua mahalo no makou i keio, eia ka hewa o ke noi hele o ke Komite o oukou iloko o ke kahua heihei lio i mau kenikeni.

Lohe Pono.]

Kuokoa Buke XI.

E pau ana ka helu hope o keia Buke X ma ka la 30 o Dekemaba, no ia mea, ke kaheaia aku nei na kanaka a pau i aie i kona uku pepa a olelo hoolaha paha, e hookaa koke mai a e loaa iaia ko ka Luna Hoopuka aloha.

E hoomaka ana ka Buke XI.

ma ka la 6 o lanuari, a e hoomauia aku ana ka hoopuka a pau ka makahiki 1872.  O ka poe lawe pepa a pau e uku e mai i ko lakou uku pepa no ka makahiki 1872, e ae ia lakou e komo pu mai iloko o ka AHAAINA MAKAHIKI a ke Kuokoa e haawiia ana i Feberuari, 1872.  H.M. WINI.

Ka Nupepa Kuokoa.

PUBLISHED EVERY SATURDAY - $2.00 A YEAR,

HENRY M. WHITNEY,

Publisher and Editor.

(Luna Hoopuka.)

JOS. U. KAWAINUI,

Associate Editor.

(Luna Hooponopono.)

HONOLULU, DEKEMABA 23, 1871.

He Makana Nui!

I MEA e hoomauia aku ai ka makemake a me ka iini nui o ko makou poe lawe Kuokoa, nolaila, ke olioli nei makou e HAAWI MAKANA MANAWALEA wale aku i kela a me keia, e hookaa e mai ana i ELUA DALA i ka wa e puka ai ka nupepa no ka makahiki 1872, he pepa manoanoa, i like ka nui me ka hapalua o ka aoao o ka nupepa Kuokoa.  Ma ke poo o ua pepa nei, e kau ana ke kii o ko kakou Aliiaimoku e noho nei ma ke Kalaunu, KAMEHAMEHA V., mai ke poo a hala loa ilalo i na kapuai.  Malalo iho on a, ke "Mele Lahui" a Ke Alii Ka Mea Kiekie W.C. LUNALILO i haku ai.  Ma na aoao, he Alemanaka, e hoomaka ana mai Ianuari 1, a e pau ana i Dek. 31, 2872.

Me ke kumu lilo nui e loaa mai ai ia makou keia mau makana, no ka mea, o ke kumukuai o ke kii hookahi, he 25 keneta; a i ke pai ana iho i ka wai hoolua eleele no ka Alemanaka, he mau lilo e aku no ia.  Nolaila, o keia makana, e haawi wale ia ana no i ka Poe Hookaa mai i na Dala Elua no ka makahiki holookoa e hiki mai ana, a aole hoi i ka poe e koe ana he lihi aie ko lakou mamoa.

Ke iini nei makou, e hoolakoia kela a me keia pupupu hale o na kanaka Hawaii, me ke kii o ko lakou Moi Aloha, ka Moopuna Alii Hookahi a Kamehameha Nui i koe e ola nei; a e hoomaopopo no hoi, o ko makou makemake, o ko oukou hoohoihoi mau ia.

E makaukau ana keia makana nui ma ka hebedoma moa o keia makahiki ae, a e hooiliia aku no i kela a me keia Luna Koukoa, ma na Apana mawaho aku, ke hai mai lakou i ka nui o ka poe i hookaa e i na Dala Elua.  E hoomapopo pu hoi, aole e haawiia aku i ka mea hoaie mai a mahope, a aole no hoi i ka mea haawi i Hookahi Dala.  E malama na Luna Kuokoa i keia, i ole ai e hauhili.  E haawi waleia aku ana no na kii makana e like me ka nui o ke dala e loaa mai ana, i hoike e ia na inoa ma ka palapala ia makou.

Ka Huli nui i ka Pono ma Suria.

ME he mea la paha, o ka huli nui ana o na kanaka ma ka pono Karistiano, mai ka wa mai o ka hoohuli nui ana, oia no ka mea i ike ia ma Suria i keia wa.  Ua hoomakaia keia hana i ka 1868, mawaena o kekahi Ahahui a ka poe Musselmans, (Musulumana) ma kahi kokoke i Damaseko, i alakaiia e kekahi kanaka nona ka inoa Abdel-Karim Matar, ka mea i hoohala i kona mau la kulolia a me na po lailai ma ka haipule, no ke ake e malamalama ka lahui.  O ka hoomakaia ana o ka huli nui i ka pono, he hana mana maoli, no ka mea, iloko o ka wa loihi o na lala o keia Ahahui i noho haipule ai, ua ano mokumokuahua na naau mamuli o na kauhihi hoahewaia mai, o ka hoomana a lakou e malama ana, ua kuhihewa loa.  I kekahi po, akoakoa ae la he kanaha o keia poe, a haipule nui, a pau iho la i ka hiamoe.  I ka wa a lakou e moe ana, ikeia aku la o Iesu e lakou pakahi ma ke akaku, a ala ae la lakou a pau iluna me ka makua, a hahai mai la kela a me keia i kana ike iho maloko o ke akaku.  Ua makau nae lakou i ke kuahaua ae i keia manaoio hou a lakou, o pepehiia mai ke olelo ae, o Iesu ke Akua, a no ia mea, noho pu iho la lakou, me ka lawelawe ikaika ole i kona makemake; a no ia mea, manao iho la lakou e koho i kekahi o lakou ma ke ano poo, i malama ia ai lakou me ka maluhia.  Na ke Akua i alakai aku ia lakou ma Terra Santa, kahi kokoke i Damaseko, a malaila i ikeia ai ka oi o ko lakou alakai, oia o Fray Emanuel Forner.  O ua poe haipule nei, he kanaha, bapetizoia a hookomoia mai la i mau hipa; a aohe i emo iho, huli mai la he 250 poe hou.  Hahai pu mai la na hoomaau ana, a ua nui ko lakou poe alakai i hoopaaia ma na hale paahao, kiolaia ma na wahi e aku, a kauia me na hoopai a ka poe naaupo hoomanakii.

Iloko no nae o keia hoomaau ana, ke hana la no ka poe i koe iho.  I keia manawa, ke oleloia mai nei, aohe i emi iho malalo o ka 5,000 o keia ano ma Damaseko wale iho no.  Ke pahola aku la ka hele ana a ka pono.  Ke haawi mai nei na kauhale liilii ia lakou iho no ka Huku, aole hoi o ka poe ilihune wale no, aka, o kekahi poe koikoi loa kekahi o ka aina o ka aoao Mahomeda me ka aoao Karistiano.

NU HOU KULOKO.

Oahu.

KAHU KU I KA WA. - Ua lohe mai makou, e hoihona ana o Rev. J.W. Mahoe e noho i kahu ku i ka wa no ka ekalesia o Koloa ma Kauai a hiki i ka wa e loaa ai he kahu no ia kihapai.

Ua ku mai ka mokuahi Nebraska ma keia awa, ma ke kakahiaka nui Sabati aku nei, iloko o 15 la mai Nu Kilani mai, me na ohua a me na ukana no keia awa a me Kapalakiko.

KE KUNA "PAUAHI." - Ua ikeia iho, ua hoomoeia aenei o "Pauahi" ma ke ala holo moana mawaena o Honolulu nei a me Hilo.  Ke kali nei oia no ka malie ae o ka makani pakuikui kona ma ka hema mai nei.

HUIKALAIA.  - O ke kanaka Hawaii hana kararima nona ka inoa J. Welewele, e noho la ma Hamakua i Hawaii, ua huikalaia aku e Ka Moi ma ka la 18 o keia malama, a ua hoihoi hou ia kona mau pono Kivila iaia, e like me kona wa i puka mai ai.

NELE PAHA AUANEI O LIHUE. - Ua loheia mamua iho nei, ua noi mai ka ekalesia o Lihue ma Kauai ia Mr. T. Puuohau o ke Kula Kahuna ma Wailuku, e hele aku e malama ia ekalesia, aka, no ka lawa ole o na makahiki elua o kona noho haumana ana, nolaila aole oia e hele ana ilaila.

HALAWAI MAKAAINANA O HONOLULU. - Ua konoia mai makou e hoolaha akea aku, ma ka hora 7 ponoi o ke ahiahi o ka la 30 o keia malama, e malamaia ana he halawai makaainana ma Kaumakapili, no ka noonoo ana i na Luna Makaainana e hele aku ai ma ko kakou aoao, i ka Ahaolelo e hiki mai ana.

HE MAU LUINA HAWAII PIO MA KAPALAKIKO.  Ua hiki ae ma Kapalakiko maluna o ka moku Horatio Harris, he ewalu mau luina Hawaii, ua paa na lima i ka hao, mai Tahiti ae, a ua lawe loa ia i kahi o ke Kanikela e hookolokolo ai.  Ua manaoia, o na luina keia o ka moku okohola Roman i hoohaunaele ai ma kekahi o na mokupuni liilii ma ka hema, i loheia mai ai mamua.

NA BUKE MAKANA. - Eia ma ka Hale Kuai buke o Henere M. Wini, na buke o kela a me keia ano, i kupono no ka makana ana i na keiki.  Aia pu hoi malaila, na pepa kakou o na ano a pau na buke kii a me ia mea aku ia mea aku.  Mai poina i ke komo mai ilaila i keia mau la koke no, i loaa ni ka ai na ka noonoo.

AHAHUI KU I KA WA.  - Ma ke kakahiaka o ka la 19 iho nei o keia malama, ua malamaia he Ahahui Ku i ka wa no na Kahunapule a me na lala o ka Ahahui Euanelio o keia mokupuni, maloko o ka luakini o Kaumakapili, no ke kumu hookahi, o ka hookaa wale ana i la e hookahuia ai o Rev. G.W. Pilipo no Kaumakapili a me ke koho ana i Komite nana e lawelawe ia hana eehia.  Ua lohe wale mai makou, o ka la 31 o keia malama ka la a na hoahanau i makemake ai e hoonoho, i hiki mai ka makahiki hou, alaila, hoomaka oia i kana hana.

NO NA MOKUPUNI O KILIPATI. - Mamua iho nei, ua komo mai na misionari o Samoa ma na kokupuni malalo o ka Poai Waena o ka Pae Aina o Kilipati, e lawelawe i ka oihana misionari, mamuli o ke noi ana mai a ka Ahahui Misionari o Ladana.  Aka, i keia manawa, ua lawe aku lakou i ko lakou mau misionari mai ia mau mokupuni aku ma ka Hema, a ua waiho mai ia kihapai nui no na misionari Hawaii.  Owai la o kakou i makaukau e hele e hoohuli mai i ka poe e noho ana iloko o ka malu o ka make ma ia Pae Aina?

KAUOHA NO NA HAUMANA E KOMO ANA MA LAHAINALUNA. - Mamuli o ke kuka pu ana me ke Kahukula Nui, ua hooholoia no na Haumana a pau o kela apana keia apana e komo ana ma ke Kula Nui o Lahainaluna i ka malama o Iulai, 1872, e ninau pono ia'na lakou no ko lakou ike, penei:

1 Ma ka Huinahelu Hou, ma ka Mokuna I a hiki i ka hope o ka Mokuna VII.

2 Ma ka Hoikehonua.  Ma na ninau a pau maloko o ka palapala liilii i kapaia "Olelo Hoakaka."

Nolaila, e hooikaika na haumana a pau e manao ana e komo i ke Kula Nui i lawa pono ko lakou makaukau e like me na mea i haiia maluna, o pale ia'ku lakou no ka hapa o ka ike.  S.E. BIHOPA.

Kula Nui o Lahainaluna.  Dek. 12, 1871.

E haiolelo ana o A. Kalauli Esq., a me kekahi poe e ae maloko o ka luakini o Kawaiahao, ma ka hora 7 1/2 ponoi, o ke ahiahi Sabati (apopo) Dek. 24, no ke ino o ka wai on a.

HE OLULO PAKE. - I ke kakahiaka Poaono aku nei i hala, ua loaa ke kino make o kekahi pake, e lana ana ma ka ilikai, maloko o keia awa.  Me he mea la, ua make oia he mau la mamua aku o kona ikeia ana.  O keia no kekahi o na pake i laweia mai ai e ke kialua Kamehameha V. mai ka Pae Aina mai o Tahiti.  Aohe i akaka ke kumu o kona make a hiki mai i keia manawa.

HE MAU MANUWA NO KEIA AWA. - Ua hiki mai na lono mai Kapalakiko mai, e haalele ana na moku kaua Amerika Kalifornia, Nasragansett a me Penesacola ia awa ma ka la 1 o Dekemaba nei.  E holo mai ana ka moku mua elua i keia awa, a o ka moku hope i Amerika Hema.  Ina e hiki mai laua, alaila, e ikeia auanei o Keoni ma kula nei e holoholo lio ana.

KAHU EKALESIA NO HANA.  - Ua waiho o Rev. E. Helekunihi i kona noho kahu ana no na hipa a ka Haku ma Koloa, a ua hoi aku e malama i ka ekalesia haalele pinepine ia e na kahu ma Hana, Maui Hikina, kona aina hanau ponoi.  Ina, ua hooliloia ka wa a ia ekalesia i noho kahu ole iho nei, i mea na lakou e ike ai i na kuma o ka haalele pinepineia ana, alaila, ke kau leo aku nei makou, e makaala loa i ole ai e hoonele hou ia.  I ikaika no ka pipi i ka ai weuweu, a i holo ka mokuahi i ka nui o ka lanahu.

S.P. AHIONA MA KINA. - Ua lohe mai makou, o ko kakou makamaka pake nona ka inoa maluna ne a me kona ohana i holo aku nei e ike i kona ohana, ua loheia mai nei, aia lakou ma Kanatona ma ka la 15 o Augate me ke ola maikai.  Ua noiia mai oia e kekahi Ahahui Misionari Amerika, e holo aku ilaila e lawelawe ai i ka hana mawaena o kona mau hoa kanaka, ma ka uku kiekie, aka, no ka nui o kona aloha a me kona ohana ia Hawaii nei, nolaila, e huli hoi mai ana no i ka aina mokupuni nona na kaiaulu i hoouliuli mau ia e na launahele, a i koanianiia e na makani kolonahe.

UA HOOPAIIA KE KI PU. - Ua lohe mai nei makou, o ke kanaka ui nona ka inoa Samuela Nowlien, i kani ulia wale ai ka pu panapana a make ai o Koaumauma in a Lahaina, ua hoahewa mai nei ke Kiure iaia no ka lawe ola ma ke degere akolu.  Ke mukemake nei makou i ka hookolokolo a me ka hoahewaia ana o ka mea nona keia hihia imua o na kanaka ponoi o kona wahi i hanau ai, i loaa ole ai iaia he kumu e kapilipili ai.  O ko makou makemake, o ikeia ke kanaka ilihune a nee ke kanaka waiwai, ka hapuaea a me ka ui imua o na maka o ke kanawai.

KA HOKUAO MA APAIANA. - Ma ke ku ana mai o ka Mokuahi Nebraska mai Nu Kilani mai, ua loaa mai i ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii, he palapala mai a Mr. Randolpoh mai o Apaiana, e hai ana, ma ka la 11 o Augate i hala, ua ku aka ka moku kialua misionari Hokuao ma ia mokupuni, iloko o na la he 18 mai Honolulu aku nei.  A aia maloko o ia palapala, i ikeia iho ai, ua hoole na kanaka nole e uku i ka aila i aohauia ai maluna o lakou no na poino i hana inoia aku ai i na hale o na misionari.  E hakaka no lakou i ka moku kaua nana lakou i noi aku e ku.  Me he mea la, ma ka hoomaopopo iho, ua waiwai ole ka huakai a ka manuwa.

NA WAHI KOHO BALOTA. - Ua hoolaha ae ka Oihana Kalaiaina i na wahi e koho balota ai na Lunamakaainana no ke Kau Koho o 1872 e malamai ana ma ka Poakahi moa o Feberuari e hiki mai ana, a penei na wahi i hookaawaleia:

HAWAII.  Apana o Hilo - Hale Hookolokolo o Hilo.

Apana o Hamakua - Hale Hookolokolo o Waipio.

Apana o Kohala - Hale Hookolokolo o Waimeaa me ka Hale Hookolokolo i Kohala Akau.

Apana o Kona Akau - Hale Kula Kailua.

Apana o Kona Hema - Hale Kula o Honaunau.

Apana o Kau - Hale Hookolokolo Waiohinu.

Apana o Puna - Hale Kula o Halepuaa.

MAUI.  Apana o Lahaina - Hale Hookolokolo Lahaina.

Apana o Kaanapali - Hale Kula o Honolua.

Apana o Wailuku - Hale Hookolokolo o Wailuku, a me ka Hale Kula Ulupalakua.

Apana o Makawao - Hale Hookolokolo o Makawao.

Apana o Hana - Hale Hookolokolo Hana; Hale Kula Keanae; Hale Kula Mokulau, Kaupo.

Apana o Molokai a me Lanai - Hale Hookolokolo Hou, Pukoo, Molokai; Hale Kula, Kaohai, Lanai.

OAHU.  Apana o Kona - Hale Hookolokolo, Honolulu.

Apana o Ewa a me Waianae - Hale Kula Waiawa; Hale Kula Waianae.

Apana o Waialoa - Hale Kula Waialua

Apana o Koolauloa - Hale Kula Hauula.

Apana Koolaupoko - Hale Hookolokolo Kaneohe.

KAUAI.  Apana o Waimea - Hale Kula Waimea; Hale Kula, i Niihau.

Apana o Puna - Hale Kula, Lihue; Hale Kula, Koloa.

Apana o Hanalei - Hale Hookolokolo, Hanalei.