Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 51, 23 December 1871 — Na ekalesia o ka Aha Lunakahiko o NA MOKUPUNI O MAUI. [ARTICLE]

Na ekalesia o ka Aha Lunakahiko o NA MOKUPUNI O MAUI.

He 15 ekalesin no keia Aha Lunakahiko. I Eiiolu a aha paha ekalesia kalavina, aole o lakou kuleana iloko o ka Aha. He mau ekalesia kuokoa. Aole o lakou kahu kanaka' Hawaii. Aia lakou ekolu malaio iho o ka j Makua, Kev. J. S. Green ; Oia ko lakou ka- 1 hu. Aole akaka ka holo ana o ka pono mawaena o lakou. Eia malalo iho nei he wahi hapa o na Hoike Kiahapai o na ekalesia he umikumamalima no keia Aha Lunakahiko. No Keanae. He Kihapai maikai keia. He nui na pale, a pilikia ko ke kahu kaapuni ana i kona kihapai. O Rev. S. Makahiki ke kahu. Penei kana, " He nui ke aloha o ke AUua me ka launa ana mai o ka Uhane Hemolele me makou i keia mau malama. Eia na hua i ikeia, he maluhia ke kihapai, oluolu ka noho o'ft o kanaka, ikaika maikai na kanaka ma na hana kino, ikaikai hoi a eleu a hele imua na hana a ke Akua." Ekolu mau halepule pohaku a maikai ma ia aina pale. He wniwai ko lrtila poe, no ka mea, he nui ka ai malaila. Na ke Akua i kokua mai mamuh 0 ka poe mahiai. Pomaikai; aole paha o la- j kou i hoopoina i ke kokua ana i ke Aupuni o ! ke Akua. Hookahi haneri dala ko lakou ha- j pa o ka umi tausani dala. Manao iho la ke | kahu, e haawi mai no lakou i ko lakou hapa 1 ka Papa Hawaii. No Hana. He kihapai k<ihu oie keia. He kihapai maikai, a oluolu, aole nae holo ba hana, noj ka mea, aole he kahu no lakou i na malama i hala oe. Ua loaa mai ia lakou he kahu i keia manawa. Kokoke kona manawa e holo aku ai malaila, a e hapai i kana oihana mawaena o lakou. O. Rev. Helekunihi keia. kahu hou. lna ke Akua pu me ia, alaila, e ikeia auanei he hua maikai a nui ma īa kihapai. Eia ka mea kupaianaha no keia kihapai, he nui ka aie no ke Kuokoa. No Kipahulu. Ua pilikia mnoli ke kahu o keia ekalesia; 1 no ia mea, aole hiki ia ia ke hele i ka hala* wai o ka Aha Lunakahiko. Ua wawa ia, Ua lilo ka hapanui o na kanuka o Kipahulu i ka inu uwala a ona. Pela na hoomaloka, na Pope, na Moremona, a me kekahi hapa o na hoahanau o ka ekalesia. Kaumaha ka naau o ke kahu. Aole holopono ka hana. Alohn ino! Heaha la ka pono ? Eia. Ehoohoomanao oe, E Kipahulu e, i kou wahi i haule ai, a e hana hoi i na hana mua; a i ole, ea, e hele koke aku ke Akua i ou la,a e lawe aku i kou ipukukui mai kona wahiaku, ke mihi ole oe." No Kaupo. Aole ike ka haunaele o na hoahanau o keia ekalesia. He haunaele nae mawaena o kekahi aoao hoomana. Oiuolu ka noho ana o ke kahu me na hoahanau. O ka manawa keia e makaaia ai ko Kaupo i ka hooponopono ana i ka luakini. Mai ke kanaha a hiki i ke kanawalu ka nui o na haomana Kula Sabati. Maikai ka hana ma ke Kuia Sabati. Aoie hoopaapaa waie na makua, a hoone-

le i ka poe kamalii i ka waiu aiai o ka olelo, i mea e ulu nui ai lakou, e like me kekahi mau Kuia Sabati. No Honuaula. i Aole he mea hou i keia kihapai. Aole akaka ka holo ana oka hana. Ma kekahi apana, ua makaala iki na hoahanau, aole nae pela ka nui ona apana. Aole nui ka poe hele ika halepule. Heaha la ka hemahema ? Heaha la hoi ? Maiia paha aia ke kat{u ekalesia i ka oihana kumu kula ma na la noa, a launa ole me na hoahanau ma ko iakou hale ponoi; nolaiia, neoneo ka halepule ma ka la Sabati. Pela no anei ? Aole paha ? Pehea la ? No Waikapu. He mau no ka hana ma keia kihapai. Ua malamaia na halawai ma na la a pau. Ma na la noa, aole na kanaka, piha loa nae ka luakini ma ka la Sabati. He maikai, a ikaika i ke kokua ana. He maikai ke Kuia Sabati. He ona no nae ma ia wahi, aole nae mawaena oka poe hoahanau. Kokua ka mea nona ka Hale Wili-ko i ka hoopio ana i ka rama. Ma ka la 38 o Novemaba i hala aenei, lulu aku la ko laila poe i na daia no ka luakini hou. Oka huina pau ona dala loaa, ewalu haneri, (S800.) Nui ka. He ekalesia waiwai keia. No keaha la i noi aku lakou i na ekalesia e ae 1 dala kokua no ko lakou luakini ? Aole anei hiki ia lakou ke kukuiu ae i wahi luakini maikai no lakou iho ? Hiki no. Aole mea hiki ole. E hoomanawanui oe, e ka ekalesia o Waikapu e. Mai paupauaho. E hoonani aku oe ike Akua ine kou waiwai, a na ke Akua oe i hoonani mai ai. No Wailuku. Maikai keia ekalesia. Ke imi nei lakou i dala n» ka iuakini hou. He uuku wale iho ka poe hele i ka halawai haipule ma na la noa. He mau kanaka nae ma ka luakini i ka la Sabati. He maikai ke Kula Sabati. Pehea ia na haumana o ke Kula Kahunapule ? Ke kokua mai nei anei lakou i ke ka* hu ? Aole anei hoomaunauna kekahi o Ia« kou i ka manawa, me ka launa ana i na hale inu ti pake, ame na hale kuai eae ? He nui ka poe paahana ma keia kihapai, pehea la ka hua ? ina i lilo na haumana oke Kula Kahunapule i poe kokua i na kahu o na Waieha, alaila, pomaikai lakou, a pomaikai hoi ia mau «ihapai eha. E makaala oukou, e n«\ haumana o ke Kula Kaula, a e kii aku i ka poe hoomaloka, a e lawe mai ia lakou i ka halepule, a e imi hoi i na keiki auwana a e hookomo ae ia lakou i ke Kula Sabati. No Waihee. Āole kahu no keia ekalesia. No keaha ? He hapa wale no ka poe ma na halawai Ia noa. He nui nae ma ka la Sabati. Piha paha ka luakini. He ona no nae ma ia wahi. Maikai ke Kula Sabati. Kaulana keia ekalesia no ke kokua ana i na dala no ka pono. Aole nae makaala ka luna Kuokoa i ka makahiki i hala ae. He aie koe ike Kuokoa.' He pono anei keia ? Aole. Aole he mea ia e mahalo ai. No Honokohau. He ekalesia kahu ele keia aina e like me Waihee. Na ke Akua i kokua mai mamuli 0 ka lawelawe ana o ka poe mahiai i ka inakahiki i hala aenei. Aole nae kokua mai ka poe hoahanau i ke Aupuni o ke Akua, e like me kona hoopomaikai ana ia lakou. Aole nui na dala Mahina Hou. Holo paha ka hana, aole paha. He kumu kula ka haiolelo. Aia ia ma Kahakuloa. Ua oleloia, he puhi okolehao ma keia kihapai. He rnau kanaka no ma na halepule ika la Sabati. He nui nae ka hele wale ana io a ianei ma ia la kapu. No Wainee Lahaina. Ua hoopomaikaiia mai keia ekalesia i keia wa. Makaala kekahi mau hoahanau. Ma> kemake na kanaka i ka olelo a ke Akun. Hele i ka luakini ma ka la Sabati—Maikai ke Kula Sabati, he 250 haumana. Oke kahu ekalesia, oia ke kahu Kula Sabati. Piha ka halawai haipule ona wahine. Kokua mai i na dala no ka Mahina Hou, Hanai kumu, a ; me kekahi mau hana pono e ae. Ke lana nei ka manao oke kahu. Malia paha, ua hiki mai ka wa kupono a ke Akua e launa hou mai ai me keia kihapai. Pehea la oe, e Wainee e. Aole anei he manawa keia e imi ia iehova, a hiki mai ia, a ao aku i ka pono ia oukou ? Ina pela, e waele i ka mahinaai; e mahi ma ka pono, a e ohi i na bua maikai he nui wale. E makaala—E hooikaika—E hookanaka—E hele i ka malamalama, a e hoolele aku i na kukuna io a ianei, a e ikeia auanei ko oukou malamalama, e like me ka ikeia ma na makahiki mamua. No Olowalu. Ano maikai ka neho ana ona hoahanau. Aole haunaele—Aole hoopaiia kekahi e ke kanawai—Aole lilo i ka mea e kapae ai mai ka ekalesia aku- He 50 haumana Kula Sabati. Ua holo malie paha k& hana. He 75 hoahanau hihia ole no keia ekalesia. He uuku lakou—He ikaika nae ke launa ke Akua me lakou. No Lanai a me Kaanapali. Aole he kahu no ka ekalesia o Kaanapali. He nawaliwali kela ekalesia. Aole hiki mai ka lunakahiko i ka halawai o ka Aha. Malia paha ua palaka lakou. Aole kokua mai Ika Mahina Hou. Ua emi kekahi poe hoahanau i hope. E Kaanapali e, E hoomanao oukou i ka olelo a Davida Malo no oukou, a hai aku i ke Akua, o hiki mai kahua o ka oukou hana maluna o oukou, a me kaoukou poe keiki, a moopuna paha. la ke kahu o ka ekalesia 0 Lanai ? Aole hiki oia i ka halawai o ka Aha. Pehea la ke ano oia ekaleaia ? Pehea la hoi ? po[hihihinoia.

No Molokai. Ekolu mau ekalesia okoa no keia moku* pani. Aia ka ekalesia ma Kalaaaha, ka ekaleaia ma Halawa, a me ka ekaleaia Siloama. Oia inau no ke ano o keia mau ekaiesia. Aole o lakou hoopoina i na mea i ao ia'ku e ka Makua, Kev. H. K. Hikikoke, kokua mni i ka Mnhina Hou, hanai kumu, a pela aku. Aole i mahalo loa ia ke Kula Sabati ma Kaluaaha. He hemahema, aole maikai ka hana, aole i ao ia aku na keiki i ka Baibala. No na makua ka hewa, waiho wale ia na keiki. Pela no anei ke ano oke Kula Sabati ? Aia ma Koolau ke kahu ekalesia o Halawa. Aole hele mai oia i ka huiia o ka Aha lunakahiko. Malia paha ua mai kena'kino, pilikia paha kona ohana. Heaha la ke kumu ? Aole akaka, nolaila, aole maopopo lea ia ke ano oia ekalesia. Makaala paha ko iaila poe hoahanau, hiamoe paha. Ma keia hopeaku, e lohe mai auanei paha kakou. Ke ike nei kakou a pau i ka pilikia o na hoahanau oka ekalesia o Siloama. He pilikia maoli no. E hiki ia kakou ke kokua aku ia lakou. Aole nae pono ia lakou ke noho wale, a hilinai wale aku maiuna ona ekaleoia e, e hilinai aku lakou maluna o ke Akua, a e hapai ae i ka oihana a ke Akua i haawi mai ai na lakou e hana. Ua haawi lokomaikaiia mai ia oukou no Karisto, wahi a Paulo, aole ka manao wale aku no ia ia, aka, o ka hoopilikia, ia mai hoi nona. Pokuea.