Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 52, 30 December 1871 — Ke kahi mau lua e mimiloia nei ka LAHUI A MAKE. [ARTICLE]

Ke kahi mau lua e mimiloia nei ka LAHUI A MAKE.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha kaua .* — O oe no ka pu kuniahi e nukolo ana i na moku, ka hoku hele hoi o ka moana Pakipika nei, ka nila ahailono o na aina e, ka ipukukui pio ole i na mnkani paio lua mai Hawaii a Kauail2 oluolu oe e hookipa aku i kaa paa lilia ma koa keena nahenahe, a nau ia e hoikeike akn imua o na hoa o kaua i kela mau hua e kau ae la inaluna, »*Ke. kahi mau lua e mimiloia nei ka lahui a ma* ke. Ua nui na mea i weheweheia no ka make o ka lahui ma na makahiki i aui ae nei ma na nupepa i hala, aka, he pono hoi i«s'u ke hoike aku i kekahi mau mea e milo ia nei ka lahui. He make iloko o na hala a mē na

hewa, he make. iloko o ke kaua, make i na wailele a me na mai ahulau. Aka, o keia lahui mamua, lehulehu wale o lakou a piha pono ka aina, a me he mea la o ka elima hapaono paha ka i omoia e ka inake o keia lahui, a koe iho nei fca hapnono e kauliilii mai nei ma kela a ma keia kihi o ka aina. A iloko noi o keia kau e naue nei, ke au hoi i piha i ka malamalama a ka Baibala, ka mea hoi nana i kuipalu ihoo na kapu oka wa kahiko. A iloko o keia au ua loaa mai ia kakou na ponokuloko a kuwaho hoi; ka aina l ka naauao, ka waiwai, ka mana Kau Kanawai, na Aha Hookolokolo, na Lunakanawai, na Ilamuku me na Makai.oa Kauka me na pono kuokoa ; eia ka ! Mio ka lahui me he moo la. Aka, e pono kakou e imi kekahi inau kumu e mimiloia nei keia lahui a make,elua mou mea e akaka ai. 1. Na Kuhina, 2. Na Kauka.

O na Kuhina, he mau hoa oleio a kuka no ka Moi na mea e piii ana i ke aupuni a me ka lahui. Oka imi ana i mea e ola ai ka lahui, aole no ia i holopono. Ua hooholoia he mau komite a mau lala i kapaia he Papa Ola, na lakou e huli i nn kumu e ola ai ka lahui; aohe nae akaka lea. Oke kanawai nae i aponoia i na makahiki i hala aenei, oia ke kanawai e kaohi ai i ka Inulnha an«» o ka " Mai Pake " aole no ia i holopono. O ua kanawai la i keia wa, ua haki, ua niho mole, ua kumumu, ua hoi hope, ua pee a nalo ika eleao. Owai la ke kumu o keia poloke ana oua kanawai la ? Ona Kuhina no. Aia ma ua kanawai la, ua kauohaia ka poe a pau i loohia e ka mai pake e hookaawale ma kahi i hookaawaleia e ke aupuni, i mea e laulaha ole ae ai iwaena o na kauwa kanoka i koe, eia nae aole i hooko pono ia. Nowai U keia hewa nui? No ke Kuhina ; oia no kekahi lua nui nana e mimilo nei keia lahui make, no ka mea, ma ona la a ina ka Papn Ola pu e ola ai ka lahui.

Aka, ua akamai no ke Kuhina i ka hookoe ana iho i kekahi mau mai pake, i mea hoopolapula hou, o ohi aunnei a puu loa aohe e lona hou nk'i. Akamai maoli no 2. Na Kauka. He mau koo ia no ka lahui. Oke Kauka, oia ka mea nana e kiei halo i kela ano mai i keia ano mai—a he akomai a hawawa no hoi n»a kann hana. Oke akamai o ke kanaka nana e kilohi nei i na mai pake, ua huhewn, ua lalau, un kapakahi, ua niho mole ka ike a ka maka a ua Kaukn nei, me he mea la un pna na maka i ke ehukai. Ua ike no ke Kauka, ua loaa no ke kane, wahine a kamalii i ka mai pake, he ano maikai no anei ; eia nae hookuu no e hoi hou e hoolaha a nui, alaila hele mni. Noloila, he oiaio o na Kauka kekahi lua nana e mimilo nei keia lahui a make.

Ma ka nnna nnu he nui kn poe i laweia mai ma Honolulu nei, he poe i loohia e ka mai pake, 1 laweia mai e hoihoi i Molokai, a ma ka nana a ke Kauka, aohe i nui loa hooknuia no. O keia hookuu ana ake Kauka i ka poe i loohia e ka mni pake, he maunu no ia no ka lahui e mimiloia ai e ka make. O ke ano o ke kanaka ke loaa i kela uno mai, aole no i like me ke kii mua. Aka, ina ka nana ana hoi a ke Kauka ua like iho la no ke kii mua n»e ke kii hope ; o ka like iho la ka ia ke hele la a pau kinohinohi. Nolaila au i hoomunao ae ai i keia mau lalani mele: Kauka akamai ole, I ka nana mai pake, Kuhihewa i ka molemole, He olohe no ka IMaomao. Nolail, e na hoa, ua lawa keia kukaheka. he ana imua o ka lehulehu, a i hewa au ma keia kamailio ana, e kala mai nn. Ownu no me ke aloha. D. W. Poliwela. Kapalama, H. O. Dec. 21, 1871.