Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 24, 15 June 1872 — Page 2
| This text was transcribed by: | Jade Wright-shidaki |
| This work is dedicated to: | Princess Pauahi |
Ka Nupepa Kuokoa
mea no ka uku a me ka hookuuia ana o ka auhau kula o na makua i hoopuna i ka lakou mau keiki i na kula Kuokoa. Ua waihoa
in a ka papa. Aponoia.
Ma ke noi a Mr. Raiki, ua aeia aku ia e heluhelu mua mai i kana bila, e kau ai i na hoopai maluna o ka poe kuai wai ona.
Waiho mai o Mr. Komoikehuehu he olelo hooholo, E kauohaia na kauka, e hele mai e o i na hoa o keia hale. Hoopanee loa ia.
Hoolaha mai o Mr. Paikuli, e lawe mai ana ia he lula e hoopau loa ai i ka Pauko 5, Mohona 13 o ke Kanawai Karaima.
Ma ke noi a Mr. Kekoa, ua ne ia aku oia, e heluhelu mua mai i kana bila, e hoololi ai i ka Pauku 5, a e hoopau loa ai i na
pauku 6, 7 a me 8 o ka mokuna 39 o ke Kanawai e pili ana i ka auhau holoholona i @@@@@.
Noi mai o Mr. Kaukeha, E waihoia ma ka papa a noonoo pu ia me kekahi bila e ne o ia ano. Halahu.
Noi mai o Mr. Aholo, e kapae i no rula, a e waiho i keia bila ma ka papa a noonoo pu ia me kekahi bila e ae o ia ano. Waihoia nialaio o na rula.
Hapaiia ka noonoo ana ao no ka Bila Haawina imua o ke Komile o ka hele. Noho o Mr. Malina ma ka noho.
Uku Lunakanawai Apana o
Wailuku, Maui, - - $1 000.
Mahope o ka hoopaapaa wale ana, ua kapaeia ka haawina, a laweia mai ka bila a ka Loio Kahina.
Ua hooholoia ka uku o na Lunakanawai Apana penei:
L. Apana o Makawao, Maui, $600 00
" Hana, " 600 00
" Kaupo, " 600 00
" - - Molokai, 600 00
" - - Lanai, 400 00
" Ewa & Waianae, O. 600 00
" Waialua, Oahu, 600 00
" Koolaupoko. O. 600 00
" Hanalei & Anehola, 600 00
" Lihue, Kauai, 600 00
" Koloa, " 600 00
" Waimea, " 600 00
Uku Kakauolelo Aha Kaa- puni, Apana Apana 2, - 400 00
Na Palapala a me na lilo e ae o na A. Hookolokolo a pau $1,300 00
Na lilo o ka Aha Kiekie, 1,700 00
" na hoike hihia karnima i kanaia imua o na Aha Kiekie me kaapuni, 300 00
Lilo no ka Aha Kaapuni A.2 1,200
" " " 3 1,500 00
" " " 4 600 00
No ke kuni ana i na Buke Kanawai, - 500 00
Ma ke noi, ua hoopauia ke Kounile a a noho hou ia ka Poakahi.
Ma ke noi, ua heluhelu akoluia ke poo o ka bila, e hoololi ai i ka pauku '1448 o ke Kanawai Kivila, a ma ke noi, ua hooholia.
Ma ke noi, ua heluhelu akoluia ke poo o ka bila, e papa ana i ka lawaia ana me ka mea pahu. A ma ke noi, ua hooholo loa ia.
Ma ke noi, ua heluhelu akoluia ka bila e hoomaopopo ai i ka poe e koi ana e hooiaioia na palapala. A ma ke noi, ua hooholoia.
Hapaiia ka noonoo ana no ka bila e hoololi ai i ka Pauku 6, Moukuna 39 o ke Kanawai o 1870. e pili ana i ka auhau holoholona imua o ke Komile o ka hale. Noho o Mr. Raiki ma ka noho.
Ma ke noi, ua hoopaneeia ka noonoo, a noho hou i ka Poalua. Hoopauia ke Komite.
Hapaiia ka noonoo no ka hoololi ana i ka pauku 2, mokuna 56, o ke Kanawai Karaima. ma kona heluhelu alua. Ma ke noi, ua
Hoopaneeia ka Hale.
La Hana 29-June 1.
Hoomakaia na hana e like me ka mau.
Hoike mai ke Kahauolelo, ua paiia he elua mau bila i heluheluia mai ai ma ke poo. Aponoia.
Hoolaha mai o Mr. Alapaki, e lawe mai ana oia he bila e hoololi ai i ke Kanawai i hooholoia i Iulai 18, 1870, e pili ana i ka hana lole.
Waiho mai o Mr. Kaai, he olelo hooholo, e hoopii ae i $2 50 ka uku la o ka Elele o ka Hale. Hoopanee loa ia.
Waiho mai o Mr. Keo Kaaka, he olelo hooholo, Aule e apono keia Hale no na lilo i kiiia e kekahi hoa o keia Hale a me na lilo no ka ai ana i ke awakea, oia wale no e hoaponoia e ka Hale ia mau lilo.
Hoololi mai o Mr. Kale Kauka, e kapae i ka hapa mua, a e hooholo i ka hapa hope. Ae ka Luna o Honolulu i ka hoololi.
Hooholoia ka olelo hooholo, mahope o ka hoopaapaa loihi ana.
Hoopanee ka Hale.
La hana 30-Iune 2.
Homakaia na hana e like me ka mau.
Heluhelu mai o Mr. Keo Kaaka, hehoopii no Honolulu mai, e noni ana, E hoopauia ke kanawai e papa ana i ka inua me ke kuai akea ana o ka rama i na kanaka Hawaii. Waihoia ma ka papa a laweia mai ka bila o ia ano.
Heluhelu mai o Mr. Kipi, he hoopii no Hilo, E hookaawaleia i Lunakanawai a i Lunamakaainaoa okoa no Hilo Paliku.
Hoopaneeia.
Heluhelu mai o Mr. Kipi, he hoopii no Hilo, $5,000 no ke alahaka o Honolii, a i $600. no ke alahaka ma Kaupaheehee a me $1,600, no na alanui pali. Waiho ia ma ka papa.
Heluhelu mai o Mr. Kipi, he hoopii no Hilo, Aole e haawiia i dola no na Hule aupuni houe hoololi i ke kanawai auhau lioina i kue ka olelo Hawaii me @@@@@, o ka olelo Hawaii ka pololei - aole e kokua ke aupuni i na Kula haole. Waihoia i ke Komile kupono.
Heluhelu mai o Mr. Halemanu he hoopii no Hamakua mai. E hoololi i ka Pauku I, o ka Mokuna 34 o ke Kanawai Karaima - - e hoololi i ka Pauku 2, 8 o ka mokuna 41 o ke Kanawai Karaima, a e hooluli i ka pauku 3 mokuna 56 o ke Kanawai Karaima-e kauia i Kanawai no na luna aupuni noho wahine manuahie hoikeia mai na mea hewa a pau e noho ana malalo o kekahi mea hale a pa paha, a e ae ia na makoi e komo mai ma na kauhale o kela a me keia ano.
Heluhelu mai o Mr. Metina, he hoopii no Kau, e noi ana, E hooko aku no ka mouo o Punaluu, i haawiia ai e ka Ahaolelo 1870. Waihoia ma ka papa.
Heluhelu mai o Mr. Kuihelani, he hoopii no Wailuku, e noi ana, Ehoonohoia i Kauka Lapaau, no na mokupuni hui o Maui, a e noho ma Wailuku: Ua waihoia ma ka papa.
Heluhelu mai o Mr. Kuihelani, he hoopii no Wailuku mai, E hoemiia ka Bila Haawina, a hoohalike ka haawina no na haole me na kanaka. Waihoia ma ka papa.
Heluhelu mai o Mr. Poli, he hoopii no Honolulu, e noi ana, E hookaawaleia i haawina no ke alanui Liliha. Waihoia ma ka papa.
Heluhelu mai o Mr. Kuihelani, he hoopii no Wailuku mai, e noi ana, E hookaawaleia i puu dala no ke alu wai mai Haleakulu mai a i Waikapu. Wailuku, a e ukuia kekahi hapa o ia lilo e na kanaka mea aina i hoopooaikaiia. Waihoia i ke Komile o na hana bou.
Heluhelu mai o Mr. Kapuniai, he hoopii no Waimea, e noi ana, E hoonoaia ka lapaau ana o na kauka Hawaii. Waihoia ma ka papa.
Hoike mai ke Komile o na aina aupuni me na hana hou-o ka hoopii no Ewa mai, e pili ana i ke kai lawaia o Kamo- kuumeume, e hai mai ke Kuhina-o ke noi mai Wailuku mai. e ana hou ia na kuleana, e hoopanee loa-o ka hoopii no Kaanapali, i Makehe no Lahaina, e hoopanee loa-o ka hoopii no Kaonapali, i Lawe Lela nolaila, ua waihoia na ke kuhina Kalaiaina ka hauao ka hoopii o Honolulu no ke alanui Liliha, e ae aku e hanaia-o ka hoopii o Honolulu no ke alanui wai Waikiki-kai a Kamoiliili, e waiho na ka papa.
Noi mai ke Komile Wae, no ka Makeke o Honolulu, e haawi hou aku i manawa. Ae ia.
Ma ke noi a Mr. Keo Kaaka, ua aeia aku ia e heluhelu mua mai ma ka inoa o Alapaki, i ka bila a Mr. Alapaki i hoolaha mua mai ai, e pili ana i ke kanawai hana lule. Waihoia malalo o na rula.
Hoolaha mai o Mr. Raiki, e lawe mai ana ia he bila e hoonoho ai i elua wahi e noho ai Ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Apana 4.
Ma ke noi a Mr. Poli, ua ae ia aku oia e heluhelu mua mai i kana bila e hoololi ai i na pauku 45, 61, 62, o ke Kumukanawai o 1864. Hoihoi hou ia.
Hoolaha mai o Mr. Halemanu, e lawe mai ana ia he hoololi no ka Pauku 8. Mokuna 41 o ke Kanawai Karaima, i hoololiia nia ke la 27 o Iune 1859.
Hoolaha mai o Mr. Halemanu, e lawe mai ana ia he bila e hoopau ai i ka noho huikau ana o na kanaka me na wahine manuahi.
Hapaiia ka hana o ka la, oia ka Bila Haawina imua o ke Homile o ka Hale. Noho o Mr. Kamakau ma ka noho.
OIHANA O KO NA AINA E A ME KAUA.
Uku o ke Kuhina, - - $10,000
Noi mai o Mr. Lonoaea, o huemi iho $8,000, a o ka Malina, i $7,00.
Mahope o ka hoopaapaa loihi ana, ua hooholoia ka uku o ke Kuhina, $10,000 no na makahiki 2. Eia malalo iho na ae a me na hoole:
He 24 AE - Ka Mea Kiekie Lunalilo, Nahaolelua, Kanoa, Dominis, Bihopa, Kanaina, Kalakana, Kaeo, Kaai, Kupakee, Hikikoki, Kipi, Haleaanu, Naihe, Aholo, Kuihelani, Nui, Kapananuil Nuluna, Alapaki, Komoikehuehu, Kale Kauka a me Raiki.
He 12 POE HOOLE- Toma Matina, Nawahi, Hanaike, Kaukau, Lonoaea, Kaiue, Ken Kaaka, Mikalemi, Poli, Pakuli a me Kaukaha.
Uku Kakauolelo $4.000 hoohiloia.
Na lilo o na oihana aupuni i na aina e 2.000
Na lilo lela a lilo e ae 2,000
Na lilo o na Elele nia ma na aina e 5.000
Uku o ka malaina Oihana ma Ladana 1,600
Noi mai o Mr. Keo Kaaka. E hola i keia haawina. Ma ka ninau ana, ua houle ka hoololi, a ua hooholia ka haawina Kokua Oihana Koa, - $81,000 Noi mai o Malina, e hoemi i 30,000 Noi mai o Poli, e hoemi i 14,000
Mahope o ka hoopaapaa ana, ia hoopaneeia keia hoawina. a noonoo pi ia me ka hoike a ke Komile Koa.
OIHANA KALAIAINA.
Uku Kuhina Kalaiaina, $10,000
Noi mai o Lunoaea, e hoemi i 8.000
Noi mai o Malina, e hoemi i 7,000
Mahope o ka hoopaapaa ana, ui hooholoia ka haawina he $10.000. Ea mallo iho nei na ae a me na hoole:
He 23 POE AE-Ka Mea Kiekie Lunalilo, Nahaolelua, Kanoa, Dominis, Kanaina, Kalakaua, Kainakau, Kaeo, Smona
Kaai, Kupakee, Hikikoki, Kipi, Hilemanu, Naihe, Aholo, Kuihelani, Nui, Kahananui, Nutuna, Komoikehuehu, Kale Kauka, Kaukaha a me Raiki.
He 11 POE HOOLE-Mr. Malina Nawahi, Hanaike, Kaukau, Lonoaea, Kaiue, Keo Kaaka, Mikalemi, Poli, Piikuli, a me Kekoa.
Hoopauia ke Komile a noho hoa i ka Poakolu.
Hoopaneeia ka Hale.
Ka Nupepa Kuohoa.
PUBLISHED EVERY SATURDAY-$2.00 A YEAR,
REGULAR EDITION.-3,700 copies.
HENRY M. WHITNEY,
Publisher and Editor.
(Luna Hoopuka.)
JOS. U. KAWAINUI,
Associate Editor.
(Luna Hooponopono.)
HONOLULU, IUNE 15, 1872.
Halolelo a Hon. Keo Kaaka no ka
POMAIKAI O KA POE HAWAII
ilihune iloko o ka Hale Ahaolelo.
[Ke hoopuka aku nei makou i ka Haiolelo A Mr. Keo Kaaka malalo iho nei, no ka pono ole e hoopaahaoia kekahi makaainana ilihune ke kaa ole kona mau auhau pili kino, a ke hooia io ia hoi, he nele mauoli oia. L.H.]
E ka Peresidena :-Aole no he mea no ʻ u e hikilele ai i ka ike ana iho i na hooko ana a ke Kanawai no ka ohi auhau pili kino ana ma na kanawai o Misisipi a me Gerogia mamua iho o ka wa kaua huliamahi; aka, he mea hikilele nae no'u ka ike ana ino ma na kanawai o ka moku aina nona ke kumukana wai i hoomakaia ka Pauku akahi me keia:
"Ua haawi mai ke Akua i na kanaku a pau he mau pono e pili paa loa ia lakou; oia ke ola, ka noho hoopilikia ole ia mai, a me na pono e loaa mai ai, a e maluha io ni ka waiwai, a e imi aku i na mea e oluolu ai ka noho ana."
Ma na hooko ana o ko kakou mau kanawai no ka ohi auhau, ua konoia oe a o na Kanada Kino ikaika e ae paha, ina no oia he ilihune loa, e hele e bana ma ka hana oolea (hana paahao) ma ka 25 keneta no ka la, a biki i ka wa e pau ai kona mau auhau kino i ke kaa. Ke Manao io loa nei au, he hewa ka Hop Kino ana a me ka hookokono aku i kekahi kanaka paha ma kona kilo, a i ole ia ke hoohana aku paha iaio, oia hoi ka mahalo mauli ana aku i na hoolimalima kivila. he mea hewa pu no hoi ka hookikina ana
aku i kekahi kanaka lilihune hiki ole ke hookaa i ka auhau, e hele e hana na ka 25 keneta o ke la, oiai ua hooiaioia maluna o ka papa hele o keia Hale Abaolelo he 50 keneta ku uku hana la o ke kanaka. Ua hoikeikeia mai e ke Kuhina Waiwai he hookahi wale no kanaka hookaa ole i kona auhau i hoopaahaoia; ke ae aku nei au ia mea, aka ke olelo aku nei au ia nakou ioa ua hiki ia o ke huki i na pono pili kino o ke kanaka hookahi malalo o keia kanawai, aole no hoi he keakea e alai aku ai i ka huli ana aku i na Ono pili Kino o na kanaka 500! Aka ua haiia mai au e na makai, he 250 poe i hopuia malalo o keia kanawai, a he 20 o lakou i hoopaaia maloko o ka Balewai a ao ka po: a o ka mea wale ao i lookuuia ai lakou, o ka hele ana mai o na makamake e uku i na auhau o keia poe pio. Ke manao paa nei au, ua hoopilikia mai keia kanawai i ka lehulehu o ko ka Moi mau makaaioane. Ua ane like loa no key kanawai me ke kanawai e pili ana i na kane mare a ma na wahine mare, ke haalele kekeahi i kekahi, a oia ano kanawai e kau ane i ka hoopai o ka hoopahaoia a me ka hoahewa ana i ka paahana i hoopaaia malalo e ke kanawai i o na Haku a me na kauwa, ua hewa loa. [Ia manawa nonoi mai ke Kuhina o Ko na Aina e, e helohelu i kekahi buke Kanawai o Makesuketa, e pili ana i ke hope kino ia o kekahi kanaka hookaa ole i ka auhau mahope iho a ka hoolaha e ana aku laia he mau la, a ke hoole hoi i kona aku ana, e hoohanaia a hiki i ka wa e pau ai o ia may auhau i ke kaa, a me ka hoike palaueka mai. aole no Makesuketa wale ia Kanawai, no na mokuaina no a pau o Amerika huipuia.] [Ia manawa hoi, ku mai ka Loio Kuhina, a olelo mai, ne he hiki no i ke kanaka ku i ka auhau pili kino ke hookaa, ke loaa ke dala. aka, aole nae e hiki ke hopu ia oia in a aohe ana dala.] [Pane mai ke Kuhina o Ko na Aina e, aole like o ko'u manao ma keia mea.] [Hoao mai ka Loio Kuhina e heluhelu aku i ke koena o ka pauku kanawai a ke Kuhina o Ko na Aina e, i heluhelu poomuku mai ai.] [Keakea mai ke Kuhina Kalaiaina i ka Loia Kuhina me ke olelo ana, aloe on a make make e ike i na kanawai o Makesuketa.] [Hoao hou ka Loio Kuhina e heluhelu, keakea e mai ke
Kuhina Kaiaiaina.] Lilo mai Ia nae ka buke Kanawai ia Keo Kaaka, a nana i heluhelu mai i ke koena aku o kela pauku a o ka io maoli no hoi ia. O ke ana nui o ka hapa aku i koe, aoia aolle e hopu ia kekahi kanaka a hoopaahaoia no ka uku ole i kona mau au hau pilikino, in a ua hooiaio mai he ilihune a he nele oia. O keia hoao ana o kekahi mau Kuhina e keakea i ka heluhelu holookoaia aua o kela hapa pauku Kanawai, he hana maa na keia mau luna hooponopono aupuni, a ua ike mau ia kela mau hana iloko o na makahiki he umi i hala aku nei. Ua hiki no ke laweia mai na kanawai o Make suketa iloko o keia hale Ahaolelo ma kahi e hiki ai ke hoopuipui ae i ka ao ao o ke Kuhina o Ko na Aina e, e like me kana i kekahi la i hala no ka ninau auhau kino, aka ma kahi a ua kanawai o Makesuketa e kue aku ana iaia, aole loa e heluhelu ia mai ana. Oa haohao au i ka olelo aku. aole i kaulana na Kanawai o Makesuketa mannei, no ka mea, ikela kau Ahaolelo wale aku nei no ihala i hoinoino a i hoohilahilaia ai ua Kanawai o Makesuketa e lakou.
Ma ka mokuaina o Makesuketa, aole i nana ia ke kino o ke kanaka me he waiwai la, a aole loa e hiki ke hookikinaia kekahi e haoa i mea e kaa ai kona mau auhau. Ina he waiwai kona a hoole ia i ka hookaa ana i kona mau auhau, me ka hoike ole mai i kekahi kuniu pono i ka lunakanawai no ia hooleana, alaila hoopaaliaoiu. Aka in a ua kukuluia oia i mua o ka lunakanawai a ua hooiaioia he ilihune mauli e hiki ole ai ke hookaa i kona mau nunau, aiaila, ua nookuula ola, aka, ua hooleia nae oia i ka mana koho lunamakoainana. Ma ko kakou mau Aha Hookolokolo, o ka pue wale nu e hookuuia, o ke kahiko a me ka nawalinawali, aole o ka ilihune kekahi. [Pane mai ke Kuhina Waiwai, e nana i ka Pauku 480 o ke Kanawai Kivila, oiai malaila, ua hiki no ke hoakuuia in a he kahiko nawaliwali a ilihune.] Ke hai aku nei au o keia kanawai ua komo no ia malalo o ke kanawai o na Luna Helu, aka o ka pauku nae e pili ana i ka ohi ana a oia no hoi ka'u e manao nei e hoololi, ke olelo mai nei, in a aole e loaa he waiwai w kaa ai kona auhau, alaila, o ia ana kanaka, in a he kino ikaika a puipui, na ka lunakanawai no e hookuu aku i ka nui o koni mau dalaeuhau, aka, aole ne he wahi nalaila e hiki ai ko ekemu aku he ilihune oia, aia wale no o ka poe kohiko a nawaliweli. He Luna Auhau au mamua, a ua maa au i na hana a ka poe luna Helu, aia wale no he kahiko a me ka nawaliwali e hookuuia ai, aole au i ike, ua hoikeia nae mu keia papahele, aole o kakou poe ilihune, ma ke kamailo wale no paha ia, aka ke manaoiu nei au he niu wale o na kanaka maoli he poe ilihine loa lakou e hiki ole ai ke hookaa i keia auhau. O na kanaka Hawaii, he poe makaala lakou i ka hookaa auhau ana ke loaa ke dala. O ko ʻ u ike maoli keia e hoike aku nei, he poe hookaa hikiwawe na kanaka maoli mamua o na alakai a na hole ma ko kakou nei anaina. Ma na aupuni a ma na Emepera he mau ilihune ko lakou a ma na aupuni naauao a me na Emepera he mau ilihine ko lakou a me na aupuni naauao a me na Emepera, ua hana lakou i mau kanawai no ka poe ilihune, aka aole nae pela ma o kakou nei. Ke hoike aku nei au. iloko o ko ʻ u manao iho o keia hopu ana i ke kioo o ke kanaka a hookokuno aku iaia e hele e hana i ana kona auhau, ua kue kumukanawai unaoli ; o keia hookokono ana i ke kanaka ua like nie ka hoopuipui ʻ ku i ka pono ao ka hoopaa kivila ana i kona kino iho, no ka mea, aole e hiki ke hookeawaleia kana bana mai kona kino iho, aka, o keia kaawale ana ua hanaia no ia me kainea pili i ka hoolimalima ma ka hana maoli. Ua hiki no paha ke kuaiia ka palapala hoopaa o ke kanaka, aha, ua lilo pu nae kona kino me ia, a aole loa he kauaka hoopono me ke kaupaona naauao, e koi mai ma ka aoao kue. Ua oleloia mai nei nae. aole he pono e lawe ia mai na kanawai o Makesuketa ianei, he oiaio no paha ia. aa in a ua oluola ko kakou haku kumukanawai e ae ma ke ano kii, i ka Bila o Na Pono o ka mokuaina o Makeauketa, aole au i ike i ke kumu kue nui o ko kakou ae ana i kekahi mau hooko kanawao o ia mokuaina e lawe mai no kela Bila o Na Pono. Mahlalo o ko kakou mao kanawai koho balota in a aole e lawe mai kekahi kanaka i kona palapala hookaa auhau aole oia e ne ia e koho balota i Lunamakaainana. Ano, i mea e halawai ai me ka makemake o ka poe e noi mai ana kau kanawai no ka ohi auhau ana, ke noi aku nei au, e hookomoia keia hoololi: "Ina aole e a loaa kekahi waiwai e hiki ai ke auhau aku, alaila oia ano kanaka in a he kanaka kino ikaika a puipui, e hopu ia oia a laweia I mua o ka Lunakanaawai a oana a Haomalu paha, a mamuli o ka nianiaoia ana i kona waiwai a ina aole e loaa he waiwai w hiki ai ke auhau aku a mamuli paha o kona hoohiki ana. aole on a waiwai, alaila. e hookuuia oia." Ma keia aole au i ike i ke kumu e hiki ai ke kueia mai keia hoololi eia wale no paha, ua hakuia me ka mea ana like me na kanawai o Makesuketa.
Ua oleloia iho nei, a he oiaio paha, aole ka he waiwai nui na pono pili kino ke kanaka Hawaii, ina aole pela o ko lakou waiwai a me ko lakou ano nui e ao ia a o ke aloha ia lakou ka paipai aku.
I kela Ahaolelo aku nei wale no i hala, i laweia mai ai kekahi Bila i hoopaapaa nui ia ai, a e like me ka mea mau i kahi poe hoa haalele iho la kekeahi i kona noho a hele aku e ninau i ka manao o kekahi lunamakaainana a me kona mau ana, a o ka haina oia "Ua kue kumukanawai"-"Ua hiki no oaha ia oe ke olelo pela, aka, aole ike na kanaka maoli ia mea." Ua hewa heia, in a he wahi waiwai io ko ke Kumukanawai, aka, he mea pono ke hahai aku ma ka hua palapala a me ka uhane, Ina he mau kanawai ko kakou i kue i ke kumukanawai, e hoopau loa aku kukou ia lakou.
NU HOU KULOKO.
OAHU.
Ma Hanalei, ua kaawe kekahi pake iaia iho no ka ukiuki i ka hoohana mau ia ma ka Mahiko o Hanalei, a ua make aku la.
Ma ka po Poalima aku nei i hala, ua puhi koloheia ka Hale noho o ka Mea hanohano o Ioane Ii i make, ma Ewa, a ua pau loa aohe waiwai lawe Ua hehee pu he mau dala keokeo.
Ua holo malu iho nei ke Keiki hapa Malaka i hoao ai e puhi i ka Hale Kuai lole o Ake ma ke kihi o na huina alanui Nuuanau a me Kulepa.
Ke kauohaia aku nei na mea a pau i o ia e na Kauke, e hele mai e hoike ia lakou iho imua o ka pow nana i o aku ia lakou, a o ka poe i kohi na o e loaa ai ka paiahehe, e lawe koke ae me ke kali ole.
I ka Poakolu iho nei, ua ku mai ka mokuahi Kaua Amerika "Sant Mary" iloko o na la he 40 mai Kalio mai. E ku ana oia maanei he mau la. Ma ke kakahiaka Poaha ae, ua haawi mai oia i kona mau pu aloha i ke aupuni.
Ma ka Poalua iho nei, oiai e lealea ana kekahi poe mai ke kahua heihei o Kula o Kahua, ala hoi, ua haawi ae kekahi poe haole maka hanohano o kei kulanakauhale i paina na lakou ma ka iuiu o Nuuanu.
Ma ka Poaha iho nei, ua hoikeia ke Kula haole a Mr. Bekuwiki ma Alanui Papu, a e like me ke kaulana mau o kana ao ana i kana mau haumana ma Kehehuna, pela no oia e hoomau nei i keia wa.
Ma ka Poakolu iho nei, ua hoikeia na Kuia o Mililani a me Kapunahou, ma na mea i aoia ia lakou i keia mau makahiki aenei. Ua loheia mau, ua mahaloia no ka poe eleu o ka poe i aoia me ka ike.
Ma ka huakai aku nei a ke kuna "Adifelo" i Hilo, ua lohe mai makou, ua hoomaluia oia ma Hilo a hoi wale mai no ma Honolulu nei. Ma ka Poalua iho nei, ua hoao hou oia e holo, aka, haalele na luina a lilo i ka lealea.
Ua ku mai maanei keahi moku kalepa me na iwi kupapau o na pake he 116! a me na papa laau no Kina. A no ka liu o ka moku, ua hooleleia mai na kupapau mauka nei, a e kapili hou ia ana ua moku poino la, aluilu, hoihoi hou aku.
HE BELE PAU AHI.-Ma ka hora 9 a mahope iho o ka Poalima aku nei i hala, ua hoopuiwa ae ka bele malama ahi o Honolulu nei. Ua puka ae na kaa wai a pau, aka, i ka ike ana aia ke ahi i o ka lili loa o Kamoiliili, ua hoi pa hana ole lakou.
KA AHAHUI EUANELIO:-Ua weheia ka Ahahui Euanelio o ka Pae Aina Hawaii malalo o ke Keena Halawai o Kawaiahao ma ka hora 10 o ke kakahiaka Poalua iho nei. Ua koho ka Hale i na luna e like me keia malalo iho: Rev. A.U. Forepe a me Rev. J.B. Hanaike na kakauolelo.
AHAHUI KULA SABATI-Ma ka hora I auina la o ka Poakolu iho nei, ua weheia ka Ahahui Kula Sabati o ka Pae aina holookoa ma ke Keena Halawai o Kawaiahao e ka mea mahaloia C.J. Laiuna opio.
KA ONA O KA LUNA O HANALEI-Ua lohe mai makou mai ka lehulehu mai o ka poe i hele i ka nana beihei i Kula o Kahuna, ua onaia e ka rama ka luna o Hanalei, a mai hakaka me ke pukonakona o Koloa. O na haole namu ole la maloko o ka Hale Ahaolelo, he namu io ia i ua la 11 nei. Nolaila ma ka aoaoa aoloha i ka lehulheu o Hanalei, ke ninau aku nei o kekahi hana no anei ia a oukou i hoouna mai ai i ko oukou luna e hele mai ianei e hehena ai?
Ua lonoia mai ma Honolulu nei, ua oki aku la o Kaholowaa o Molokai i kana wahine me ka pahi no ke kumu he hoonaukiuki. Ua hopuia ua kanaka nei e kekahi mau wahine elua a nakiikiia a paa k@@@ @@ makai a nana i hopo iho a paa. Lawe a @@@ Lahaina e hookolokolo ai. ae i kona hewa. Hoopaahaoia i elua makahiki me na koina.
LULE DALA MA KAUMAKAPILI.- Ma ka au le kakahiaka o ka la apopo, e lulu daia ana ka ekalesia o Kaumakapili no ko lakou ua kini. Nolaila ke konoia aku nei na *** pau o ia ekalesia e hele mai me ka maoa kau piha, a ke nonoi ia aku nei no noi oa malihini a me na mea e ae a pau, a hoi pu ae ma ia hana maikai.
Ua ike iho nei makou i na pane p@@@ kino loa a D. Kaukaha, ka luna mai Hana e @@@ mai, aka no ko makou manao. he makehewa ke hoopai aku i ka ino no ka ino, noi@@ a ke oki nei makou maanei me ke kali i na hopena. Ua lohe makou a nui no kana mau hana maalea ma Hanalei a me kona lawe i kana hanau mua i kokoolua nona, aka aole nae e hiki ia makou ke lawe mai maanei i mea e loaa ao ke kamailio nona.
NA HAIOLELO MAKAHIKI.-Ma ka hora 3 auina la o ka la apopo, maloko o ka luakini o Kaumakapili e haiolelo ana o Rev. E Kekoa no ka oihana kuloko.
-Ma kela Sabati aku, Iune 24 ma ka hora 3 auina la ma ka luakini o Kawaiahao, e
haiolelo ana o Rev. J. Manuela no ka oihana Kuwaho. Nolaila, ke konoia aku nei na mea a pau, e hele e lohe i kela mau haiolelo, a e manao pu hoi i wahi lau oliva.
KA MAI PUUPUU HEBERA.-Mai ka laha mua ana mai o keia mai i keia mau la aku nei a hiki i ka wu a inakou i hoi ai e pai ka pepe o keia la, he 12 ka nui o ka poe loaa. Mailoko mai o keia huina, he 2 i make, 8 e hoomaluia nei ma ka hale mai ma Koholaloa me ka lapaauia a he 2 e hoomaleia nei mauka aku o Hanaiakamalama. Nuuanu. Mailoko mai o ka poe ma ka hale mai. I mai ana inoino loa. O ka mea nui loa @@ka o pinepineia o kela a me keia mea e noho nei. Aole akaka loa ka laulaha loa ae e like me ko ka 1853, no ka mea, ua ano ma@@ iki paha i ka pau o ka nui i ka o ia.
NO KA POMAIKAI O KA LEHALEHA.-I mea e hoike aku ai i ka lehulehu o na makaainana i ke kulana o na lunamakaainana a lakou i hoouna mai ai e hele mai e kau kanawai a w kalai i na haawina. ke wahio aku nei makou i na inoa malalo iho Ka poe makema ke e hoomakuahua mau i ka uku o ke Kuhina Kalaiaina : Hikikoki, Kipi, Kupakke, Kaai, Naihe, Halemanu, Aholo, Kuiheiani, Nui, Kahananui, Nutuna, Kale Kauka Kumoikeheuhe, Wili Laiki, Kaukaha. Poe aloaloha makaainana, a i hoolohe i na leo uwala e hoemi : Nawahi, Mauna, hanaike, haukau, Lonoaea, Kaiue. Keo Kaaka, Mikalemu. Poli, Paikuli, Kekoa.
KA LA 11 o IUNE MA HONOLULU.- Ma ka Poalua iho nei, i like ai me ka hoolaha ana, ua malama io ia keia la, i la hoomanao no kela pu-kaua kaulana Kamehameha I., a ka mea hoi a kekahi poe i kapa inoa aku ai, "Ka Napoliona o ka Pakipika." Ua kupono loa ka hookaawale ana o ka hanauna e ola nei, i la kulaia nona, ka Lani nana i nai i na mokupuni o Hawaii nei a hoohui ae la lakou i aupuni mokupuni malalo o ka inoa Ko Hawaii Pae Aina, aka, aole nae makou i manao, e hahaiia kona la kulaia me na heihei, pili dala, na inu wai ikaika, na hakaka, a pela aku. No ka mea, ua kuu ka luhi o kela koa iloko o ka maluhia, a ke moe la oia i ka moe kau a hooilo me ka luliluli ole.
HOIKEINUI O NA ANO KAHIKO HAWAII.-Ma keia po Poaono, e weheia ana maloko o ka Hale Hoole Waiona, ka hoikeike makamua loa o na mea ano kahiko o Hawaii nei, e like me na kaua kaulana a Kamehameha ma Iao, Mokuohai, ke kaua i Kohala i "Leahi o Kohala i ka nuku na kanaka." ke kaua leleiki a Kamehameha, a pela aku. A ia manawa pu no, i ka wa e nakulu ana na puuwai i ka olioli no ka ike ana i na hana kahioko, e haawiia mai ana maloko o na leo nahenahe, he mau leo mele kohaihai, e ka poe nona na inoa mu a i kaulana i hele kaapuni iho nei ia Oahu. Nolaila, ke konoia aku nei na Hawaii a pau, e hele e ike kumaka i keia hana ano hou a ka hanauna hoa. No na mea i koe, e nana i ka olelo hoolaha.
Aloha Ino na keiki mahua ole!
Owai la ua mau keiki makua ole nei? Ma ka nana ʻ ku iloko o ke Kuokoa i kela pule i hala iho la, ua ike au he mau himeni iloko o ka Buke Hinueni hou, aole akaka ka makua ka mea nana i haku. He makua ko na himeni e ae. koe nae keia mau hiineni eiina paha. Hu ae ke aloha iloko o ʻ u, a manio e aho e hookamaia lakou na ka Haku Mele Hawaii. E huli e nae, a nana i ko lakou helehelena, a nana iloko o ka buke inoa o na keiki a ia makua. Ka huli no ia a loaa na keiki, a nana i ka helehulena ; kohu ka ia i ko ka Haku mele. A nana hoi i ka buke inoa on a, aia ka lakou i laila. He mau keiki ponoi ka lakou na ka Haku Mele Hawaii. Pau ka pohihihi. Na ka poe pai paha ma Nu Ioka i hoohaule i ka inoa o ka makua, Aka, he mea uuku ia.
Ma na buke himeni mamua aole i kakau ikiia ka inoa o ka poe i haku. Aole akaka na haku, na Binamu paha, na Laiana paha