Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 27, 6 July 1872 — Page 4
| This text was transcribed by: | Renee Lee-agcaoili |
| This work is dedicated to: | Kamehameha Schools Maui |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa
Homai, Giving.
Give, said the Little Stream.
- Paipai ke kahawai,
Ho ho mai, ho ho mai,
Paipai ke kahawai,
Ho ho mai,” a kahe ae-
Ua liilii no au, haawi nae la a mau,
Ho ho mai, ho ho mai;
Ua liilii no au, haawi nae la a mau,
Omao na mala ai.
Ref. Mele mele a po ae,
Ho ho mai, e ho ho mai,
Mele mele a po ae,
Ho ho mai, ho mai.
- Paipai ka ua liilii,
Ho ho mai, ho ho mai,
Paipai ka ua liilii,
Ho ho mai,” a pa maikai,
Kupu a opuu, a mohala iaʻu,
Ho ho mai, ho ho mai,
Kupu a opuu, a mohala iaʻu
A pua maikai no.
Ref. Mele mele a po ae, @.
- Paipai ka pua liilii,
Ho ho mai, ho ho mai,
He leo mele nei,
Ho ho mai, a ala mai,
Ma na hale a pau i aāla iaʻu
Ho ho mai, ho ho mai,
Ma na hale a pau i aāla iaʻu,
He oli maikai e.
Ref. Mele mele a po ae, @.
- Paipai lakou a pau,
Ho ho mai, ho ho mai,
Paipai lokahi no,
Ho ho mai e pono ai,
Haawi mau Iesu, haawi mau kakou.
Ho ho mai, ho ho mai,
Haawi mau Iesu, haawi mau kakou,
E haawi no a mau.
Ref. Mele mele a po ae, @.
- Homai la no Iesu,
Ho ho mai, ho ho mai,
Homai la no Iesu,
I makana maikai ae,
Me na kahawai, me na pua maikai,
Ho ho mai, ho ho mai,
Me na kahawai, me na pua maikai.
No ke Akua, a no hai.
Ref. Mele mele a po ae, @. HAWAII.
He Wahine Misionari ma Namerika,
KA PAE AINA O MAKALA,
E AO MAI ANA I NA KAIKAMAHINE
MA HAWAII NEI.
Ia Miss Julia A. GULIKA; ALOHA OE:-
Ua loaa mai kau palapala iaʻu ma keia aina maluna mai o “Hoku Ao,” a ua loaa pu mai ka Papa laua o Mama, me na kii pu iliko. He mea olioli i kou manao no ka ike ana i na helehelena ma na pepa, hoomanao ae la au i kahi o makou i noho ai ma Kau, a ma Waialoa. He nui koʻu uwe ana me ka hoonani pu i ke Akua, i mahuahua ae ai ka malamalama, ma ko lapana poe hihiu. Aloha ino oʻu mau makua hanai o ka ike.
Ke kakau nei au i keia wahi leta nau, i lohe oe i ke ano o na hana a ka Haku ma keia kihapai, a me koʻu wahi manao no na hoa oʻu.
Ke holo maikai nei no na hana a ka Haku ma keia kihapai. Ke huli nui mai nei na kanaka mai ka hewa a i ka pono. He 29 hoahanau no keia ekalesia, ua @ elua hoahanau mawaho o ka pa hipa. Mahuahua na kanaka ma ka la Sabati, na kane ine na wahine, na keiki me na makua e noho ana maloko. Olioli paha i na mea i @ aku.
Mahuahua ko makou Kula Sabati, nui na kanaka I akoakoa mai. Paanaau na olelo a ke Akua ia lakou. Maluhia na hana ma ia la. Pomaikai nae ke launa nui mai ka Uhane Hemolele.
Oluolu ka noho ana o na kanaka, aole kue kekahi i kekahi. He maluhia loa paha keia wa, e pau aku ana paha ke ano naaupo nui, ina pela ka makemake o ke Akua, “O kona makemake ke hana ia.” E lohe paha oe i kekahi mau mea hou ma ka nupepa Kuokoa.
No ka pokole o ka wa, nolaila, ua nianoa au e palapala no ia oe, a nau e hoike aku i na hoa oʻu. Eia kaʻu manao hoike aku ia oe.
Ua hilahila au, a kaumaha i ka lohe ana i ka inoa ino loa o kekahi mau hoa oʻu; nui wale lakou i haiia mai e kakahi kanaka haipule, a kumu ao hoi no kekahi kula nui i na makahiki i hala aenei. Ua hoike mai oia i na inoa pakahi o lakou, a o kekahi o lakou, oia no o Kaloke Kale o Lahaina, kekahi kumu o Waialua i ka makahiki hookah paha. Ua kaulana ma ke akamai; a me ka noho pono; eia nae, ua like me ka nioi oia ka awawa iloko, a maikai o waho. Pela no kēlā Kaloke. Ua ikea he mea awawa i hooia ae la. E like me ka olelo ma lakoho 1:15.
Ua lohe no nae i ke no ia, eia ka mea i hewa ai, aole i malama, e ko nae ka olelo a ka Baibala. “O ke kanaka i no pinepineia a hooolea i kona a-I, e make koke oia.” A pele hoi, “E ukuia kēlā kanaka keia kanaka e like me kana kana ana.” “E hahai ka poino i ka mea hewa, a o ka pono i ka poe maikai.” “Aole no ka poe hewa ka honua, no ka poe pono no.” Aka, eia ka loha, “No koaha la e ola ana ka poe hewa, a e elemakule ana a nui ko lakou koikoi!” Eia ka pana ana. 1. No kona aloha wale no. 2. I @ hoi ka wa e mihi ai. 3. Aole i piha ka kiaha o ko ke Akua @ Loa paha lohe lakou i ka leo o ke Akua e paipai ana ia lakou e mihi, aole nae mihi, no lakou ka makemake e make iloko o “Oehena,” aole no ke Akua. “Aloha ino o lakou ka poe i hoomalau, ka make o lakou i ka lua po.” Oia ka mea aʻu i kaumaha ai. Ua ike no nae, noi na popilikia, a me ka luhi, a me ka inea o ka noho ana o ka hale kula, aole nae hoomaopopo iho ka naau, peneia la. Ua nui koʻu luhi i ka imi ana i ka naauao, e noho pono au, i loaa koʻu pomaikai, a e hoihoi au i ke poho o na kumu a me na makua, aole @ puka ka manao e like me ia. Ua ka pae ia na iole o ka pono io.
Ua olioli nae i kahi poe hoa oʻu i ka lohe ana e hana ana ma ka pono. O ka makemake ia o @ naau e lilo kakou a pau i poe wahine koa no Iesu. E like me kahi moʻolelo no kekahi wahine kāne ole ma Amerika, i noho ma Tureke 15 makahiki, e hooikaika ana i ko laila poe wahine, e malama i ka pono. He mau manao maikai aʻu i ike ai ma ia moʻolelo, e like no hoi me ka Solomona. “O ka wahine noho pono, he papale alii ia no kana kane,” a pela hoi,” O ka wahine naauao, kūkulu ae la i kona hale me kona mau lima;” a nui wale aku na pauku e alakai ma keia manao.
E na hoa e, e kupea oukou ma ka pono, e hooikaika io e lilo i mau koa no Iesu Kristo. Mai hoohalike me lakou ae, aka, e hoomanao i ka luhi o kakou i imi ai. A pela hoi, e aloha aku ia Iesu ka hoola. A ina pela io oukou e hoolohe ai, alaila, e lilo kakou i poe kia hoomanao no ke kula o Waila.
Nolaila, oia kaʻu paipai nui aku ia oukou e na hoa aloha. E hana i na hana pono ma ko Hawaii Pae Aina. A ina i hea mai ke Akua i kekahi no kana oihana misionari @, e ku no a hoolohe i ka leo. Ke pule nei maua no oukou a pau, i lilo oukou i poe haumana na Iesu, E noho iho malalo o ka oukou mau kane ponoi, e like me ka Paulo i ko Epeso.
E pule nui aku i ke Akua no maua me kaʻu kane. Ke uwe aku nei o S.P. Keala ia oukou e na hoa.
Owau no o ko oukou hoa luhi iloko o Iesu Kristo. MRS. E. K. KAAIA.
Namerika, Sept. 22, 1871.
Na Olelo Wehewehe no na Oihana
A NA LUNAOLELO.
MOKUNA VI.
P. 4. “E hooikaika mau makou i ka pule, a me ka hoike olelo.” O ka malama ana i ka poe mai a me na ilihune, ua hiki no i na lunaolelo ke haawi aku ia hana ia hai; aka, o ka pule a me ka hai ana aku i ka euanelio, aole hiki ia lakou ke haalele ia, aole no hoi i hiki ke waiho aku na hai e malama ia hana. Aole no hoi i hiki i na kahunapule Hawaii ke haalele i kekahi o keia mau hana elua. He pono ia lakou e pule nui, a e pule ikaika i loaa I ka lakou ao ana “Ka olelo hoakaka a ka Uhane, a me ka mana.” 1 Korineto 2:4. A i ko lakou hoomakaukau ana i na haiolelo, he pono lakou ke heluhelu palapala, a hooikaika aku, me ke ao aku, e manao ana ma ua mau mea la, a e hoolilo loa malaila. 1 Timoteo 4: 13-15.
P. 5. Ua oluolu na kanaka a pau i keia ao ana a na lunaolelo, a hoomaka koke iho la lakou e koho i na diakona ehiku. He mau inoa Helene ko ua poe la ehiku, me he mea la he poe Helene lakou a pau, koe wale no o Nikolau, oia hoi, he poe Iodaio lakou, i hānau ma na aina e. Me ke koho ana i poe Helene nana e malama keia hana, ua hooki ia ka ohumu ana o ka poe Helene. O Setepano ka mea kaulana loa o keia poe ehiku, a ua loaa iaia ka hanohano o ka lilo ana i hua mua o ka poe i hoomaauia no ka pono o Kristiano. Ua papa ia o Pilipo ke kahuna euanelio ma Oihana 21:8. O ke kahuna euanelio, oia ke kahunapule e kaahele mau ana, e hai ana ku i ka euanelio ia wahi aku ia wahi aku. Ua heluhelu kakou nona, ua hai aku oia ia Kristo ma Samaria me ka hoopomaikaiia, mahope iho ua kauohaia oia e ka anela, e hele ma ka hema, a ma kona alanui ua bapetiso oia i ka luna nui a Kanedake, ke alii wahine o Aitiopa. Alaila, ua ikea oia ma Azato, oia hoi o Asedoda. Mai laila aku hele aku la oia i Kaisareia, e hai ana i ka euanelio ma na kulanakauhale a pau a hiki aku ilaila. Oihana 8: Mahope o kona hiki ana aku i Kaisareia aole kakou i lohe hou i kekahi mea nona a hala na makahiki umikumamawalu, a umikumamaiwa paha, alaila lohe kakou ua hookipaia e ia o Paulo i kona hele ana I @, a noho iho la ia ilaila i na la he nui loa. He mau kaikamahine kana i wanana. Oihana 21:8, 10. Ua hoike aku @ ia Kristo i ka poe i honioia o ko Saniaria, a i ko Aitiopa, a i ka poe i hoowahawaha ia o ko Pilisetia, a he mea holo ia kakou ke hoomaopopo o ke kanaka e like me ia, e hoomau ana no ia i kana hana ao a hiki i ka hopena o kona ola. O Hikolau, he kanaha huli hou ia; oia hoi, he kanaka no ko na aina e, i apo mai ka @ oia i ka pono Kristiano. O kekahi poe inoa elima, aole mea i ikeia no lakou, o na mea wale no I kakauia maloko o keia mokuna.
P. 6. “A pule ae la lalkou, a kau iho la i na lima maluna o lakou.” Oiai na koho na hoahanau o ka ekaleoia i na kanaka ehiku, hoikeike aku la lakou i ua poe kanaka la imua o na lunaolelo, na lakou e hookohu a e hoolae ia lakou. Mamua ae o ko lakou hookau ana i na lima maluna o ua poe nei, ua haawiia ka pule e noi ana i ka hoomaikai ana a ke Akua e kau mai maluna o na kanaka a lakou i koho ai, e alakai hoi ka Uhane Hemolele ia lakou ma ka lakou mau hana a pau. O ka hookau ana i na lima, ua hana mau ia e Mose. Pela oia I @ ai ia Josua i luna, a i alihikaua no ka @. Nahelu 27: 18-23, a me Kanawailua 34:9. Ma ka hookau ana o na lunaolelo i nna lima maluna o ua poe kanaka la, ua hoolaaia lakou no ka hana i kohoiaʻi lakou e ka ekalesia.
P. 7. “Hoolahaia aw ka olelo a ke Akua.” E mahuahua aw ana ka ikea o kana mana i ka hoopio i ka hewa, a me ka hoano hou ana i kanaka, a e mahuahua ana na hoike o kona lanakila ana. “He nui no na mea o ka poe kahuna.” Ua ikeia na enemi awaawa loa o ka euanelio iwaena o na kahuna, a o ka hooloke ana o kekahi poe o lakou he nui i ka pono, he mea ia e akaka ai, he nui ka mana o ka lokomaikai o ke Akua. Ma kahi o ka elima tausani ka nui o ma kahuna ma Jersalema ia wa.
OLELO HOAKAKA.
Ua kohoia na diakona i mea e lana ai kekahi hemahema iloko o ka ekalesia. “Ua mau loa ka poe ilihune me oukou,” wahi a Iesu, Mat. 26:11. I ka wa o na lunaolelo, aia no na wahine kanemake ilihune, a me na ilihune e ae he pono ke malama ia; a o ke kumu ia i koheia na diakona. O kekahi hana a lakou, oia ke kokua ana a ka poe ilihune, aole naw oia wale no; eia kekahi hana. O ka ike i na mai, a me ka poe e make ana, a me ka haawi aku i na olelo hooluolu i ka poe kaumaha, a, e like me Iesu, ua imi lakou i na wa kupono e kuhikuhi o ke ala o ke ola i ka poe auwana. O ka poe ilihune ka waiwai o ka ekalesia. Na lakou e hoala i na pomaikai uhane, e hoonui ana i ke aloha, o lakou ka hanohano o ka ekalesia imua o ko ke ao nei, a e hoonui ana lakou i kona waiwai i hoahuia ma ka lani. Ina e konoia na diakona e ke aloha o Kristo, e kokua nui auanei lakou no ka poe ilihune, a no ke ola mau loa o na uhane, a no ka ulu ana a me ka hoomaemae ana i ka ekalesia. He pono lakou ke hoomahui ia Setepano me Pilipo.
(Aole i pau.)
He wahi haawina ia Rev. S. E. Bihopa.
HEAHA LA NA MEA E MAKAUKAU
pono ai no ka Oihana Kahunapule,
a Misionari paha?
Ua haawiia mai iaʻu keia kumumanao, aole no paha e hoolilo au i ka manawa ma ka wehewehe ana i na ano pono a pau o ke Kahunapule; aka, o ka mea i ninau nui ia, oia na ike kupono. Malaila e ao ia, a me ke kula ia.
E lokahi ana no paha na manao kakou a pau, no ka pono i ke kahunapule, o ka hoomanawanui, o ka hoihoi, o ka ikaika ma na hana maikai, o ka maemae no hoi, ka pololei, ka oiaio, ka pakiko, a me na ano maikai a pau o ko kanaka noho ana. Maopopo like no hoi ka pono o ke ano haipule io, ka uhane makaala, a me ka pumehana. Aole hoi e loaa ka kakou manao e holo na hana a ke kahunapule ke ole kona imi nui no ka hoola ana i na uhane o kanaka noloko mai o ka pouli, a me ka haumia; a o kekahi mea hoi, he aloha hoolohe aku a me ka hauoli nui ia Iesu ka Hoku, ka mea nana e hookohu aku i kana poe kauwa no keia hana lani.
Pono maw ka huipuia me keia mau ano maikai o ka uhane, ka lawe pono o ka ike. Pono no ke lako i na ike heluhelu o kēlā ano keia ano o keia ao. E palahalaha no ka ike o ka mea ku iluna e ao, a e alakai i na kanaka ma na mea o ka uhane, i ole lakou e hoowahawaha iaia no kona naaupo ma na mea o keia ao i ike nui ia iwaena o kanaka. Pono no I ke Kahu Ekalesia e makaukau ma ka naauao, aole haole mahope iho o ka nui o ka poe noiau ma kona kihapai. Aka, o na ike nui e pono ai ke kahunapule, oia ka huli pono a hoomaopopo lea i ke ano o na hana o kēlā ano keia ano i pili i kona oihana, a me ka makaukau ma na ike o ka ke Akua olelo, a me la ekalesia o Iesu. Nolaila, e hookumuia ai na kula kahunapule, i hoolakolakoia na kauwa a Iesu ma keia mau mea, a loaa ia lakou kekahi kahia kupono o ka ike, e hiki ai ia lakou ke huli, a kukulu kou aku.
E hoomohala pokole aku kakou i ka helu o na ike o kela ano keia ano e pono ke ao ia na haumana ma ke kula kahunapule.
1 Huli Ano Akua . Aia no maloko o ke Kauoha Kahiko a me ke Kauoha Hou, na manau heluhelu, e kauliilii ana ma kona mau aoao a pau, no ke ano o ke Akua, a me kona manao, kona kanawai, kona malama ana a me ka hooponopono ana i na kanaka o keia ao, ke ano o ke kanaka, kana hana, no mea o ke Akua i hoomakaukau ai e hoola iaia, a me no mea e ae heluhelu e pili ana. He palahalaha a me ka hohonu loa o keia mau mea, ua hiki no i ka mea haiki o ka noonoo, ke hoomaopopo a lawa no kona ola iho; aka, ua pono i ke kumuao, nana e hoohuli a alakai nui kanaka, e ike I keia mau mea me ka huikau ole ma ko lakou ano palahalaha. Pono keia mau manao a pau e waiho maikai iloko o kona naau, me ka hooponopono ia, a me ka ike lea i ka pili ana kekahi i kekahi. Pono ke weheweheia na mea pohihihi, a e hooiaioia ai na manao ma na pauku kupono o ka Baibala i hoopili ponoia. Pono hoi e no ia ma na manao o ka Huli Ano Akua i lilo nui i ka wa kahiko a i keia wa pahe i mau kumu hoomaapaa mawaena o ka ekalesia, a e alakai ia I ka aoao pololei. He lehulehu wale na manao lalau a kanaka e hopu ao ma ka hoopakui wale ana i na mamala olelo o ka Baibala, a kaawili pu me ko lakou naaupo iho. Pono ke kahunapule e hoooaauaoia ma keia mea, i lilo ia @ nana e hookele i na uhane o ka poe e imi ana i ka oiaio.
2 Wehewehe Baibala . He ike nui keia no ke kahunapule. Ua kakau ia ka Baibala ma na olelo kahiko, no na lahui anu okoa i ko kakou, ua pili hoi i na manao a kanaka i kamaaina ole ai. He nui no hoi na olelo hoohalike, a hooliloli manao paha, i like ole me ko kakou. No keia mau kumu, he nui wale ke kuhihewa o ka ike ole. Nui ka lalau o ke kehikewa o ka ike ole. Nui ka lalau o ka wehewehe ana o na kumu kula Sabati i na pauku, a me na makua ma ka pule ohana, a me na luna ekalesia ma ka paipai ana. Nolaila ua pono ke kahunapule he kanaka naauao ma keia mea, a kamaaina loa i ke ano maoli o kela olelo keia olelo o ka Baibala. Aole keia he ike loaa hikiwawa. Ua hiki nae ke hoomakaia ma ke kula kahunapule, me ke hoomakaia ma ke kula kahunapule, me ke ao ia ma na iula maikai ka hoomaopopo ana, a me ka wehewehe ana o na pauku pohihihi he lehulehu mai Kinohi a i Hoikeana.
Ma ka olelo Enelani he nui loa na buke wehewehe Baibala i paiia, a e palia ana i kela a me keia makahiki. A ke paiia nei ma ka olelo Hawaii ka buke wehewehe no Mat. a me kekahi buke kuhikuhi nui no ka Baibala okoa.
3 Moolelo Baibala a me ka Hoikehonua Baibala . Aole hiki ke wehewehe pololei i na olelo o ka Baibala, ke ole e maopopo ke ano o na kanaka nana i lohe mua, a me ko lakou noho ana. Nolaila e kula ia ke kahunapule ma ke ano o na aina a pau i haiia ma ka Baibala, a me ka aina kahi i noho ai ko Iehova poe kanaka. E ao ia hoi ko lakou moʻolelo a pau, no ke kumu i hai mau ia, a no keia kumu nui; malaila e maopopo lea ai ke ano o ko ke Akua lawelawe ana, a me kona hoomakaukau ana i na kahua o kona mau kanawai, a me kana mau hana. Pohihihi wale keia mau mea a pau, ke kamaaina ole me ka Hoikehonua Baibala a me ka moʻolelo.
(Aole i pau.)
Halawai o ka Ahahui Euanelio o ka
Pae Aina Hawaii, ma ka luakini
O Kawalahau, Iune 11, 1872.
Ua wehia ka hana me ka pule o Rev. H. H. Pareka, ka Luna Hoomalu o ka halawai i hala.
Ma ka haloia ana, ua kohoia o Rev. W. P. Kahale i Luna Hoomalu, o Rev. A. O. Polepe i Kakauolelo haole a o Rev. J. B. Hanaike i Kakauolelo ma ka olelo Hawaii.
EIA NA LALA I HIKI MAI
NO HAWAII.
Rev. T. Koana. Hilo
“J.H. Pahio. Onomea.
“J. B. Hanaike. Hakalau.
“J. Hanaloa. Laupahoehoe.
“D.B. Laimana. Hilo.
@ Wetmote. Hilo.
“S. Kaaua. Hamakua H.K.
“J. Bikanele. Hamakua A.K.
“S.C. Luhiau. Kohala Kom.
“G.W. Kaonohimaka. Kona Akau.
“J. Waiamau. Kona Akau.
O. Nawahine Haiolelo Kona Waena.
“J. Kahokaumaha. Kona Hema.
“P. Barenaba. Kalapaʻo Puna.
Na Elele Hawaii-Kaaihili, Kahaaheo.
Kaaupu, Holopinai, Mio, Bila.
NO MAUI.
Rev. J. M. Kealoha. Kaupo.
“D. Puhi. Kipahulu.
“O. Helekunihi. Hana.
“S. Kamakahiki. Keanae.
“L. Kaiwi. Honuaula.
“J. Kahookaumaha. Waikapu.
“W. P. Kahale. Wailuku.
“W. P. Alekanedero. Wailuku.
“J. Kealoalii. (Haiolelo) Waihee.
“J. Kaimana. (Haiolelo) Kahakulea.
“S. E. Bihopa. Lahaina-luna.
“A. O. Polepe. Lahaina-luna.
“M. Kuaea. Lahaina.
“G. Puuloa. Olowalo.
NO MOLOKAI.
“Heule. Kaluaaha.
Na Elele-Kalawaia, Kaalawa, Kaikapu, Halualani.
NO OAHU.
Rev. H. H. Pareka. Kawaiahao.
“G. W. Pilipo. Kaumakapili.
“S. Paaluhi. Kalihi.
Keone. (Haiolelo) Ewa.
“A. Kaoliko. Waianae.
“J. N. Paikuli. Waialua.
“J. Kekahuna. Kauku.
“H. Kauaihilo. Hauula.
“E. Kekoa. Kahana.
“P. W. Kaawa. Waikane.
“J. Manuela. Kaneohe.
“E Waiwaiole. Waimanalo.
“D. Kekiokalani. Wailupe.
“B. W. Pareka. L. Kamika, P. Gulika, A. Bihopa.
Na Elele-Kekukahiko, Holokahiki, Nakea, Makanui.
NO KAUAI.
Rev. J. W. Kamika. Koloa.
“D. Dole. Koloa.
“J. H. Mahoe. Koloa.
T. Puuohau. (Haiolelo) Lihue.
Na Elele-Sata, Maioho, Kaluahi.
NO MAIKONISIA.
Rev. J. W. Kanoe, a me Rev. D. Kapalu.
No Fatuhiwa.-Rave. J. W. Kaiwi.
Koho ka Luna Hoomalu i komito imi hana. (via)-Rev. J. F. Poque, Rev. T. Koana, a me Rev. M. Kuawa.
Hoomaha ka aha hookah hoia me hapa.
Hoi hou ka Aha i ka hora 11 P.M.
Hoike mai ke komite imi hana;
1 I hapalua hora haipule ma hope o ka pau ana o na hana o kela a ma keia la.
2 Na hoike ihapai o na Aha mokupuni i hoomakaukauia e na komite i kohoia e ia mau Aha.
3 No hoike helu o na ekalesia.
4 I komite hooponopono hou i ka Papa Hoike helu Ekalesia.
5 No ke kula Kahunapule.
6 No ke kokua Mahinahou.
7 No ua kula Sabati, a me na hoike kula Sabait.
8 Ke koho ana i na Luna Kakau Leta, ka Puuku, a me na mea pani i na hakahaka o ka Papa Hawaii.
9 Na hoike o na Aha mokupuni
10 Na haawina ao i hoomakaukauia e na makua. Ua Aponoia.
Waiho mai o Rev. J. Bikanele he olelo hoolaha.
Hooholoia. Ma ka hoohui ana i keia Pae Aina i aupuni hookah, a ma kana mau hana a pau, ua Akaka, he Alii nui a kaulana o Kamehameha I, a e pono ke malama ia oia; A ku ka makemake o keia Aha e komo pu me ka lahuikanaka iloko o na hoomanao ana o keia la.
Nolaila ke hookaawale nei oia i manawa w haipule no ka Ohana Alii a me ka lahuikanaka e noho nei.
Ma ke noi o Rev. J. F. Pogue, ua kohoia i komite hooponopono Papa Helu Pai hakahaka o na Ekalesia.
Kohoia o Rev. W. P. Alekanedero, Rev. S. E. Bihopa, a me Rev. H Binamu.
Ma ke noi o Rev. W. P. Alekanedero, ua “hooholoia,” E hoike mai ka Puuku a me ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii, i ka Poaha e hiki mai ana.
Hoike mai ka Luna Hoomalu i na komite mau.
1 Komite haipule- Rev. H. H. Pareka, Rev. L. Kamika, a me Rev. G. W. Pilipo.
2 Komite hoike makahiki o ka Ahahui, Rev. J. D. Parisa, Rev. E. Helekunihi, a me Rev. W. Kahookaumaha.
3 Komite helu Ekalesia, Rev. J. Bikanele, Rev. J. Waiamau, a me Rev. J. M. Kealoha.
4 Komite pai moolelo, Rev. B. W. Pareka, Rev. J. N. Paikuli, a me Rev. J. Manuela.
Hoopaneeia na hana a ka Aha apopo hora 9 kakahiaka me ka pule e Rev. J. Bikanele.
La Hana 2-June 12, 1872
Hui hou ka Aha i ka hora 9 kakahiaka. Ua weheia na hana me ka hīmeni, a me ka pule a ka Luna Hoomalu. Kahea ia na inoa. Heluheluia ka moolelo o ka hale, a aponoia, me ka hooponopono.
Heluhelu mai o Rev. A. O. Polepe he palapala aloha na Rev. A. Kaukau i keia Aha.
KUMU HANA. 2 Hoike kihapai o na Aha mokupuni i hoomakaukauia e no komite.
Heluhelu mai o Rev. T. Koana ke komite no na kihapai o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina.
Heluhelu mai o Rev. J. Bikanele ke komite no na kihapai o ka Ahahui Euanelilo o Hawaii Akau.
Heluhelu mai o Rev. J. D. Parisa ke komite no na kihapai o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Komohana.
Heluhelu mai o Rev. S. E. Bihopa ke komite no na kihapai o ka Aha Lunakahiko o Maui.
Heluhelu mai o Rev. J. Manuela ke komite no na kihapai o ka Aha Euanelio o Oahu.
Malama ka Aha i ka hapalua hora haipule. Noi mai o Mr. Kekukahiko e hookuu ia ka Aha, a hui hou i ka la apopo, hore 9 kakahiaka, ua hookuuia. (Aole i pau)
HAAWINA KULA SABATI.
1872: HAPAHA Ekolu. Olelo ao a Paule.
HELU XXVIII. Iulai 14.
KA LIKE OLE.
Pauku Baibala. Roma 8:6-18.
6 No ka mea, o ka manao ma ke kino, he make ia, aka, o ka manao ma ka Uhane, he ola ia, a me ka pomaikai.
7 No ka mea, o ka manao ma ke kino, he mea kue i ke Akua; aole ia I malama i ke kanawai o ke Akua, aole loa e hiki.
8 Nolaila, o ka poe ma ke kino, aole e hiki ia lakou ke hooluulu i ke Akua.
9 Aole hoi oukou ma ke kino, ma ka Uhane no, ke noho ka Uhane o ke Akua iloko o oukou. Aka, i loaa ole i kekahi ka Uhane o Kristo, aole nona ia.
10 Ina o Kristo iloko o oukou, ua make nae ke kino no ka hewa, aka, o ka uhane ke ola no ka pono.
11 Ina e noho ana ka Uhane o ka Mea nana i hoola mai o Iesu mai waena mai o ka poe make, o ka mea nana Kristo i hoola ae mai ka make mai, nana no e hoola ae ko oukou kino make, ma kona Uhane e noho ana iloko o oukou.
12 No ia mea, e na hoahanau, aole he poe aie kakou i ka ke kino, e noho ai mamuli o ke kino.
13 No ka mea, ina e noho oukou mamuli o ke kino, e make no oukou; aka, ina ma ka Uhane oukou e hoʻomake ai i na haua a ke kino, e ola no oukou.
14 No ka mea, o na mea a pau i alakaiia e ka Uhane o ke Akua, o lakou no ka poe kamalii na ke Akua.
15 No ka mea, aole i loaa ia oukou ka manao o na kauwa hoolahi e makau hou aku ai; aka, ua loa ia oukou ka manao o na keiki hookama, i mea e kahea aku ai kakou. E Aha, ka Makua.
` 16 Ke hoike mai nei ua Uhane ia i ko kakou mau uhane, ua keiki kakou na ke Akua
17 Ina he poe keiki kakou, he poe @ na hoi, he poe hooilina nae na ke Akua a ne poe hooilina pu me Kristo: a I hoino pu a mai kakou me ia, e hoonani pu ia no hui oukou me ia.
18 Ke manao nei no hoi au, aole e pono ke hoohalikeia ka ehaeha o keia noho ana me ka nani e hoikeia mai ana ia kakou mahope.
Pauku Alakai - O ka manao ma ke kino he make ia; ana o ka manao ma ka Uhane he ola ia, a me ka pomikai.
Kumu Noonoo - Ka ike ole, a me ke ano okoa loa, o ka manao kino, a me ka manao Uhane.
Ninau ano nui- Ke noho nei anei kakou mamuli o ke kino, mamuli o ka Uhane paha?
MANAO WEHEWEHE- E noonoo mau ka papa haumana no ka mea i ao ia i ke Sabati iho nei. Na kumu a me na kulana e mae ai a e lokahi ai ko kakou noho ana me ae Akua. 1. Ka make ana o ke keiki a ke Akua. 2. Ka hilinai manaoio ia e kakou.
E hapai pono ke kumu i ka wehewehe ana, a me ka hoomoakaka ana i ka mea ano nui o keia haawina. O ka like ole; o ke @ okoa loa o ka poe e noho ana mamuli o ke kino, a me ka poe e noho ana mamuli o ka Uhane, oia ka mea nui e aoina.
He mau alakai nui elua, ke alakai ue i ka kaou mau hana.
1. Ua alakaiia kekahi poe e na mea e oluolu ai ke kino.
2. Ua alakaiia kekahi poe e ka manao hooluolu i ke Akua.
O ka poe i olelo mua ia o lakou ka poe e noho ana mamauli o ke kino.
O ka poe alua i oleloia o lakou ka poe e noho ana mamuli o ka Uhane.
O Eva, i knoa nana ana i ka hua i kapaia me ka ike aku he mea ia e makemakeia, ua alokaiia
kela e ka mea e ke mea e oluolu ai kona @
O na keiki ekolu i oleloia ma Dane a hoole ai aole e hoomana i kekahi ku a @ hooleiia lakou iloko o ke ahi, ua @ @ kou e ka Uhane.
Ke ao nei keia haawina, o ka poe i alakai makapoia e na kuko kino o lakou, e alakai a ana lakou i ka make.
E ao aku i na keiki, aole papaia ka @ pono i ke kino. O ka mea mua nae @ no ka hooluolu i ke Akua, ma ka noonoo mau ana i ke alakai o kona Uhane.
Ma ka Pauku 15 ua maopopo, aole keia he hookauwa, aka he hookama no ke Akua.
NINAU- Heaha ke Kumu Noonoo o ka Haawina o kela Sabati? Heaha ke kumu mua e lokahi ai kakou me ke Akua? Heaha ke kumu alua? Ua malu anei ko kakou noho ana ke lokahi ole?
6. Heaha ka hope o ka manao ma ke kino? Heaha ka mea i kapaia maanei he manao ma ke kino? Heaha ka manao ma ka Uhane? Heaha hoi kona hope?
7. Heaha ka mea i kue i ke Akua? Owai ka i hiki ole ke malama i ke kanawai a ke Akua?
8. Heaha kekahi mea e ae a lakou i hiki ole ke hooko?
9. Owai ka mea aole no Kristo? He mea ano ole anei ia? Heaha ke ano o keia @, “aole no
Kristo?”
14, 15. Owai na kamalii na ke Akua? Iawai ka waiwai o ka makua i haawiia?
18. Heaha ka mea nui, kekahi ehaeha maanei, o ka nani mahope paha?
Ina ua molowa kekahi keiki i ka hana, owai kona alakai? Ina e hele kekahi keiki i ka holoholo i ka po, me ka ae ole o ka makua, owai kona alakai, e alakai ana i hea” Ua manao maoli anei kakou pela?
He mea maikai anei ka hoomanawanui? Heaha ka mea e loaa ana i ke keiki malama iaia iho?
NA BUKE
HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII.
Baibala Hemolele Nui ili @ nani @ na kuhikuhi ma na aoao………….……………………………………….. @1700
“ “ @ ili eleele kaekae wai @..............……………………………………………………. @
“ “ @ iki iho, “ “ …………………………………………………….... @
“ “ pauanaiki iho @ eleele…………..………………………………………………………… 400
Kauoha Hoa III gula naul me na kuhikuhi……………………………………………………………………………….. 300
“ “ eleele kaekae wai gula……………………………………………………………………………….. 100
“ “ “ ……………………….. 76
Kaaoha Hoe Hapa Haole………………………………………………………………………………………………………... 75
@ Hawaii 1848 @ ke kanawai……………………….……………………………………………………………………….. 23
“ “ @………………………………………………………………………………………………… @
Moolelo Ekaloola…………………………………………………………………………………………………………………… @
@ III lahilahi……………….……………………………………………………………………………………………………… 10
Hele Malihini ana…………………………………………………………………………………………………………………. @
No ko ke Akua ano……………………………………………………………………………………………………………….. @
@ Kamalii…………………………………………………………………………………………………………………………. @
Hoike Palapala Hemolele…………………………………………………………………………………………………….. @
Moolelo o Heneri Opukahaia……………………………………………………………………………………………….. @
Hoike Akua…………………………………………………………………………………………………………………………… @
Wehewehehala…………………………………………………………………………………………………………………… @
Ninau Hoike ili manaeana………………………………………………………………………………………………….... 26
“ “ “ lahilahi……………………………………………………………………………… 10
Kumumua Kula Bebail…………………………………………………………………………………………………………. 10
Buke Lawe @ …..……………………………………………………………………………………………………………….. 10
He Puke no ka Pope…………………………………………………………………………………………………………….. 10
@ Kala Babli Hela 3…………………………………………………………………………………………………………….. 26
“ “ “ “ 4…………………………………………………………………………………………………………… @
“ “ “ “ 5…………………………………………………………………………………………………………… @
Na Kauoha Hou Pakeke.
III Oula nani………………………………………………………………………………………………………………………….. 160
III eleele kaekae @..………………………………………………………………………………………………………….. 40
III eleele……………………………………………………………………………………………………………………………….. 36
Kauoha Hou Pakeke me na Holehu
III Oula nani…………………………………………………………………………………………………………………………… 176
III eleele kaekae wai gula……………………………………………………………………………………………………….. 60
III eleele………………………………………………………………………………………………………………………………… 60
Na Halehu Pakeke
III Oula nani…………………………………………………………………………………………………………………………… @
III eleele kaekae wai gula………………………………………………………………………………………………………. 30
III eleele………………………………………………………………………………………………………………………………… 20
Ka Haw @ (Buke Mele)…………………..………………………………………………………………………………………. 10
Eia na buke haawai wale.
Palapala @-
Hela 6-Makemake anei oe i ke ola?
Hela @- E hele i o Kristo la.
Hela 7- Ka hoe ana mai o ke Keiki Uhane
Hela 11- @ ka hoohiki @ i ke Akua
Hela 16- Ka @ ana o ka Ahaaloa a ka Haku a ma ka @ ana.
Hela 17- Mai hana ino i na @
Hela 18- No ka mahi ana, kuai ana a me la lau ana i ka Awa.
Ka Davida Malo @
Ka Moolelo o @ Puaaiki
J.D.POKUA.
@ o ka Papa Hooke o ka Ahahai @ o ko Hawaii Pua Aina.